Luận văn: Ảnh hưởng của phong cách làm cha mẹ đến hành vi không thích nghi của trẻ em vị thành niên có rối loạn hành vi : Luận văn ThS. Tâm lý học
Luận văn ThS. Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên -- Trường Đại học Giáo dục. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012
Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về trẻ em vị thành niên và rối loạn hành vi ở trẻ em vị thành niên. Xác định các kiểu phong cách làm cha mẹ và nghiên cứu mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ với hành vi không thích nghi của trẻ có rối loạn hành vi. Từ đó đưa ra một số dự báo cũng như những hướng phòng ngừa hiệu quả đối với trẻ em vị thành niên
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu. ................................................................................. 3
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu................................................................ 4
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................. 4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...................................................................... 5
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5
8. Đóng góp mới của luận văn........................................................................ 6
9. Cấu trúc của luận văn.................................................................................. 7
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................ 8
1.1. Những nghiên cứu thực nghiệm về sự ảnh hưởng của phong cách làm cha
mẹ và rối loạn hành vi....................................................................................... 8
1.1.1. Nghiên cứu ở phương tây........................................................................ 8
1.1.2. Nghiên cứu ở Châu Á và Việt Nam...................................................... 10
1.2. Định nghĩa và phân loại phong cách làm cha mẹ. ................................... 14
1.2.1. Định nghĩa phong cách làm cha mẹ. ..................................................... 14
1.2.2.Phân loại phong cách làm cha mẹ.......................................................... 16
1.3. Định nghĩa rối loạn hành vi, nguyên nhân ảnh hưởng và can thiệp cho trẻ
có rối loạn hành vi........................................................................................... 20
1.3.1. Định nghĩa rối loạn hành vi................................................................... 20
1.3.2. Nghiên cứu dịch tễ học về rối loạn hành vi .......................................... 22
1.3.3. Biểu hiện của rối loạn hành vi (theo các hệ thống bảng phân loại bệnh
DSM- ICD)...................................................................................................... 25
1.3.4. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến rối loạn hành vi........................... 29
1.3.5. Huấn luyện hành vi cha mẹ, một cách hiệu quả để can thiệp rối
loạn hành vi ..................................................................................................... 37
1.4. Trẻ vị thành niên và những vấn đề hành vi ở trẻ vị thành niên ............... 40
1.4.1. Khái niệm trẻ vị thành niên................................................................... 40
1.4.2. Những biểu hiện rối loạn hành vi ở VTN ............................................ 41
1.4.3. Ảnh hưởng của phong cách làm cha mẹ và RLHV ở trẻ VTN............ 42
1.5. Tiểu kết về mối quan hệ giữa phong cách làm cha mẹ và RLHV ở trẻ... 44
Chƣơng 2: TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ....................................................... 46
2.1. Đặc điểm của khách thể nghiên cứu ........................................................ 46
2.1.1. Mục đích lựa chọn và phân loại khách thể: .......................................... 46
2.1.2. Đặc điểm của nhóm trẻ đang sinh hoạt tại trường giáo dưỡng:............ 46
2.1.3. Đặc điểm của nhóm trẻ học tại trường THCS Hiệp Phước: ................. 48
2.2 Tổ chức thu thập số liệu............................................................................ 49
2.2.1. Giai đoạn 1 ............................................................................................ 49
2.2.2. Giai đoạn 2 ............................................................................................ 49
2.3. Các loại thang đo sử dụng trong nghiên cứu ........................................... 50
2.3.1. Thang đo các biểu hiện rối loạn hành vi của trẻ: .................................. 50
2.3.2.Thang đo phong cách làm cha mẹ và đặc điểm hành vi của cha mẹ: .... 51
2.4. Chiến lược phân tích ................................................................................ 55
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................ 56
3.1. Đặc điểm khách thể nghiên cứu............................................................... 56
3.2. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN........................................................................................... 62
3.2.1. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN ở trường Giáo dưỡng số IV.............................................. 69
3.2.2. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN ở trường THCS Hiệp Phước............................................. 75
3.2.3. Bàn luận và so sánh giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi
của trẻ VTN ở hai trường Giáo dưỡng số IV và trường THCS Hiệp Phước.. 80
3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa phong cách làm cha mẹ
và rối loạn hành vi ở trẻ VTN. ........................................................................ 82
3.3.1. Số lượng thành viên trong gia đình....................................................... 82
3.3.2. Trình độ học vấn của cha mẹ ................................................................ 84
3.3.3. Nghề nghiệp của cha mẹ ....................................................................... 89
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 99
PHỤ LỤC...................................................................................................... 107
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Rối loạn hành vi là một rối loạn khá phổ biến ở trẻ em trên thế giới và
gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sự phát triển của trẻ cũng như
sự phát triển của xã hội
Rối loạn hành vi là một rối loạn khá phổ biến ở các nước trên thế giới,
lứa tuổi tập trung cho rối loạn này chủ yếu là vị thành niên. Theo thống kê
dịch tễ học tại Mỹ thì tỉ lệ phổ biến chiếm khoảng 4% dân số (DSM-IV –
APA, 2000); đây là một con số rất cao trong các rối nhiễu về sức khỏe tinh
thần ở trẻ em. Những thống kê cũng chỉ ra rằng tỉ lệ mắc rối loạn hành vi tại
các đô thị cao hơn vùng nông thôn và phụ cận. Trước 5 tuổi, tỉ lệ nam – nữ là
như nhau nhưng sau 5 tuổi, tỉ lệ mắc phải giữa nam và nữ là 3:1[33].
Bên cạnh đó, phí tổn mà xã hội phải dành ra cho rối loạn hành vi là khá
lớn và nó gây tổn thất cho sự phát triển của xã hội nói chung và cho bản thân
trẻ nói riêng. Tại Mỹ, tổng chi phí cho mỗi một trẻ có rối loạn hành vi nghiêm
trọng trong suốt cuộc đời khoảng 2 triệu đô la Mỹ. Gồm:
- Phí tổn cho những nạn nhân của hành vi phạm tội và những thiệt hại
do chúng gây ra.
- Phí tổn cho tòa án và các chi phí về phía cảnh sát.
- Tổn thất về năng suất (khi cá nhân không có việc làm và trở thành
một thành viên không có năng lực sản xuất, ăn bám xã hội)
- Chi phí y tế (như cho việc điều trị lạm dụng chất).
Như vậy, thiệt hại mà rối loạn hành vi mang lại cho xã hội là quá lớn,
nó ảnh hưởng không những đến sự phát triển của trẻ mà còn ảnh hưởng trực
tiếp đến sự tiến bộ của xã hội. Chính vì vậy mà rối loạn hành vi ở thanh thiếu
niên đang được quan tâm và nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân cũng như
những cách can thiệp hiệu quả cho rối loạn này.
Theo số liệu nghiên cứu của Hoàng Cẩm Tú trong nghiên cứu “Các
biểu hiện liên quan đến SKTT ở trẻ em và VTN ở hai phường dân cư thuộc
Hà Nội” [25] thấy gần 20% ông bố và 30% bà mẹ không có nghề, làm nội trợ,
mất sức…, số khác làm nghề buôn bán nhỏ, lao động giản đơn, chỉ một số ít
có nghề nghiệp đạt trình độ cao (7,35%). Trong khi đó, nhóm không RLHV,
cha mẹ có nghề nghiệp không ổn định chỉ chiếm 2% và 13%. Có sự khác biệt
rõ rệt giữa hai nhóm trẻ. [33]
Số liệu nghiên cứu RLHV ở trẻ em và VTN Việt Nam của ngành Tâm
thần năm 1998 cho thấy tỉ lệ cha mẹ không có nghề nghiệp cao và thu nhập ở
nhóm gia đình thấp chiếm đến 40% trong số trẻ có RLHV.
Tuy nhiên, ở những gia đình cha mẹ có nghề nghiệp ổn định, kinh tế
gia đình dư thừa, luôn thỏa mãn các nhu cầu vật chất của trẻ, do quá lao vào
công việc nên cha mẹ thiếu thời gian quan tâm đến cảm xúc, tình cảm và giám
sát các hoạt động của con, thậm chí đến lúc chúng phạm pháp, nghiện hút mới
để ý giáo dục, có trường hợp lại còn che giấu.
Đồng quan điểm với những nghiên cứu đi trước, số liệu thống kê, của
nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng nghề nghiệp có ảnh hưởng đến những vẫn đề
hành vi của trẻ và cả phong cách hành vi làm cha mẹ khác nhau. Tuy nhiên,
ảnh hưởng của biến tình trạng nghề nghiệp của cha lên các mối quan hệ
không có ý nghĩa thống kê. Số liệu chỉ chỉ ra có sự ảnh hưởng đáng kể của
biến “tình trạng nghề nghiệp của mẹ” lên mối quan hệ giữa tính nhất quán,
kiểm soát tâm lý và những hành vi sai phạm, hành vi xâm khích ở trẻ. Xem
bảng số liệu dưới đây.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Luận văn ThS. Tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên -- Trường Đại học Giáo dục. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012
Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về trẻ em vị thành niên và rối loạn hành vi ở trẻ em vị thành niên. Xác định các kiểu phong cách làm cha mẹ và nghiên cứu mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ với hành vi không thích nghi của trẻ có rối loạn hành vi. Từ đó đưa ra một số dự báo cũng như những hướng phòng ngừa hiệu quả đối với trẻ em vị thành niên
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu. ................................................................................. 3
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu................................................................ 4
4. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................. 4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...................................................................... 5
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 5
8. Đóng góp mới của luận văn........................................................................ 6
9. Cấu trúc của luận văn.................................................................................. 7
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................ 8
1.1. Những nghiên cứu thực nghiệm về sự ảnh hưởng của phong cách làm cha
mẹ và rối loạn hành vi....................................................................................... 8
1.1.1. Nghiên cứu ở phương tây........................................................................ 8
1.1.2. Nghiên cứu ở Châu Á và Việt Nam...................................................... 10
1.2. Định nghĩa và phân loại phong cách làm cha mẹ. ................................... 14
1.2.1. Định nghĩa phong cách làm cha mẹ. ..................................................... 14
1.2.2.Phân loại phong cách làm cha mẹ.......................................................... 16
1.3. Định nghĩa rối loạn hành vi, nguyên nhân ảnh hưởng và can thiệp cho trẻ
có rối loạn hành vi........................................................................................... 20
1.3.1. Định nghĩa rối loạn hành vi................................................................... 20
1.3.2. Nghiên cứu dịch tễ học về rối loạn hành vi .......................................... 22
1.3.3. Biểu hiện của rối loạn hành vi (theo các hệ thống bảng phân loại bệnh
DSM- ICD)...................................................................................................... 25
1.3.4. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến rối loạn hành vi........................... 29
1.3.5. Huấn luyện hành vi cha mẹ, một cách hiệu quả để can thiệp rối
loạn hành vi ..................................................................................................... 37
1.4. Trẻ vị thành niên và những vấn đề hành vi ở trẻ vị thành niên ............... 40
1.4.1. Khái niệm trẻ vị thành niên................................................................... 40
1.4.2. Những biểu hiện rối loạn hành vi ở VTN ............................................ 41
1.4.3. Ảnh hưởng của phong cách làm cha mẹ và RLHV ở trẻ VTN............ 42
1.5. Tiểu kết về mối quan hệ giữa phong cách làm cha mẹ và RLHV ở trẻ... 44
Chƣơng 2: TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ....................................................... 46
2.1. Đặc điểm của khách thể nghiên cứu ........................................................ 46
2.1.1. Mục đích lựa chọn và phân loại khách thể: .......................................... 46
2.1.2. Đặc điểm của nhóm trẻ đang sinh hoạt tại trường giáo dưỡng:............ 46
2.1.3. Đặc điểm của nhóm trẻ học tại trường THCS Hiệp Phước: ................. 48
2.2 Tổ chức thu thập số liệu............................................................................ 49
2.2.1. Giai đoạn 1 ............................................................................................ 49
2.2.2. Giai đoạn 2 ............................................................................................ 49
2.3. Các loại thang đo sử dụng trong nghiên cứu ........................................... 50
2.3.1. Thang đo các biểu hiện rối loạn hành vi của trẻ: .................................. 50
2.3.2.Thang đo phong cách làm cha mẹ và đặc điểm hành vi của cha mẹ: .... 51
2.4. Chiến lược phân tích ................................................................................ 55
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................ 56
3.1. Đặc điểm khách thể nghiên cứu............................................................... 56
3.2. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN........................................................................................... 62
3.2.1. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN ở trường Giáo dưỡng số IV.............................................. 69
3.2.2. Mối tương quan giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi hướng
ngoại của trẻ VTN ở trường THCS Hiệp Phước............................................. 75
3.2.3. Bàn luận và so sánh giữa phong cách làm cha mẹ và rối loạn hành vi
của trẻ VTN ở hai trường Giáo dưỡng số IV và trường THCS Hiệp Phước.. 80
3.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa phong cách làm cha mẹ
và rối loạn hành vi ở trẻ VTN. ........................................................................ 82
3.3.1. Số lượng thành viên trong gia đình....................................................... 82
3.3.2. Trình độ học vấn của cha mẹ ................................................................ 84
3.3.3. Nghề nghiệp của cha mẹ ....................................................................... 89
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 99
PHỤ LỤC...................................................................................................... 107
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Rối loạn hành vi là một rối loạn khá phổ biến ở trẻ em trên thế giới và
gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sự phát triển của trẻ cũng như
sự phát triển của xã hội
Rối loạn hành vi là một rối loạn khá phổ biến ở các nước trên thế giới,
lứa tuổi tập trung cho rối loạn này chủ yếu là vị thành niên. Theo thống kê
dịch tễ học tại Mỹ thì tỉ lệ phổ biến chiếm khoảng 4% dân số (DSM-IV –
APA, 2000); đây là một con số rất cao trong các rối nhiễu về sức khỏe tinh
thần ở trẻ em. Những thống kê cũng chỉ ra rằng tỉ lệ mắc rối loạn hành vi tại
các đô thị cao hơn vùng nông thôn và phụ cận. Trước 5 tuổi, tỉ lệ nam – nữ là
như nhau nhưng sau 5 tuổi, tỉ lệ mắc phải giữa nam và nữ là 3:1[33].
Bên cạnh đó, phí tổn mà xã hội phải dành ra cho rối loạn hành vi là khá
lớn và nó gây tổn thất cho sự phát triển của xã hội nói chung và cho bản thân
trẻ nói riêng. Tại Mỹ, tổng chi phí cho mỗi một trẻ có rối loạn hành vi nghiêm
trọng trong suốt cuộc đời khoảng 2 triệu đô la Mỹ. Gồm:
- Phí tổn cho những nạn nhân của hành vi phạm tội và những thiệt hại
do chúng gây ra.
- Phí tổn cho tòa án và các chi phí về phía cảnh sát.
- Tổn thất về năng suất (khi cá nhân không có việc làm và trở thành
một thành viên không có năng lực sản xuất, ăn bám xã hội)
- Chi phí y tế (như cho việc điều trị lạm dụng chất).
Như vậy, thiệt hại mà rối loạn hành vi mang lại cho xã hội là quá lớn,
nó ảnh hưởng không những đến sự phát triển của trẻ mà còn ảnh hưởng trực
tiếp đến sự tiến bộ của xã hội. Chính vì vậy mà rối loạn hành vi ở thanh thiếu
niên đang được quan tâm và nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân cũng như
những cách can thiệp hiệu quả cho rối loạn này.
Theo số liệu nghiên cứu của Hoàng Cẩm Tú trong nghiên cứu “Các
biểu hiện liên quan đến SKTT ở trẻ em và VTN ở hai phường dân cư thuộc
Hà Nội” [25] thấy gần 20% ông bố và 30% bà mẹ không có nghề, làm nội trợ,
mất sức…, số khác làm nghề buôn bán nhỏ, lao động giản đơn, chỉ một số ít
có nghề nghiệp đạt trình độ cao (7,35%). Trong khi đó, nhóm không RLHV,
cha mẹ có nghề nghiệp không ổn định chỉ chiếm 2% và 13%. Có sự khác biệt
rõ rệt giữa hai nhóm trẻ. [33]
Số liệu nghiên cứu RLHV ở trẻ em và VTN Việt Nam của ngành Tâm
thần năm 1998 cho thấy tỉ lệ cha mẹ không có nghề nghiệp cao và thu nhập ở
nhóm gia đình thấp chiếm đến 40% trong số trẻ có RLHV.
Tuy nhiên, ở những gia đình cha mẹ có nghề nghiệp ổn định, kinh tế
gia đình dư thừa, luôn thỏa mãn các nhu cầu vật chất của trẻ, do quá lao vào
công việc nên cha mẹ thiếu thời gian quan tâm đến cảm xúc, tình cảm và giám
sát các hoạt động của con, thậm chí đến lúc chúng phạm pháp, nghiện hút mới
để ý giáo dục, có trường hợp lại còn che giấu.
Đồng quan điểm với những nghiên cứu đi trước, số liệu thống kê, của
nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng nghề nghiệp có ảnh hưởng đến những vẫn đề
hành vi của trẻ và cả phong cách hành vi làm cha mẹ khác nhau. Tuy nhiên,
ảnh hưởng của biến tình trạng nghề nghiệp của cha lên các mối quan hệ
không có ý nghĩa thống kê. Số liệu chỉ chỉ ra có sự ảnh hưởng đáng kể của
biến “tình trạng nghề nghiệp của mẹ” lên mối quan hệ giữa tính nhất quán,
kiểm soát tâm lý và những hành vi sai phạm, hành vi xâm khích ở trẻ. Xem
bảng số liệu dưới đây.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: