Luận văn luật: Bảo hiểm xã hội bắt buộc trong Luật bảo hiểm xã hội và thực tiễn thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội : Luận văn ThS. Luật: 60 38 50
Nhà xuất bản: Khoa Luật
Ngày: 2014
Miêu tả: 97 tr. + CD-ROM + tóm tắt
Luận văn ThS. Luật Kinh tế -- Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................... 6
Chương 1 - KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ
HỘI BẮT BUỘC ........................................................................................ 11
1.1. Khái niệm pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................... 11
1.1.1. Quan niệm bảo hiểm xã hội.......................................................... 11
1.1.2. Quan niệm pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc ....................... 13
1.1.3. Vai trò pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc.............................. 16
1.2. Nguyên tắc pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc.................................. 18
1.3. Nội dung pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc..................................... 21
1.3.1. Đối tượng áp dụng........................................................................ 21
1.3.2. Nguồn hình thành quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc .......................... 24
1.3.3. Các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc ........................................... 27
1.3.4. Xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp về bảo hiểm xã hội bắt buộc
............................................................................................................... 36
Chương 2 - THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT
BUỘC VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ
NỘI.............................................................................................................. 42
2.1. Thực trạng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc .................................. 42
2.1.1.Về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc........................... 42
2.1.2. Về các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc ....................................... 43
2.1.3. Quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc……………………
2.1.4. Vi phạm và xử lý vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc..
2.2.Tình hình thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn
thành phố Hà Nội ...................................................................................... 62
2.2.1. Những kết quả đã đạt được........................................................... 632.2.2. Những hạn chế trong thực hiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc
............................................................................................................... 66
2.2.3. Nguyên nhân của tình tình trạng chậm đóng, nợ đọng bảo hiểm xã
hội.......................................................................................................... 69
2.2.4. Thực tiễn xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp về bảo hiểm xã hội
bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội ................................................ 71
Chương 3 - MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC
HIỆN BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI....................................................................................................... 74
3.1. Những yêu cầu đặt ra cho việc hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã hội
bắt buộc..................................................................................................... 74
3.2.Định hướng hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và các
vấn đề đặt ra.............................................................................................. 75
3.3. Một số kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện bảo hiểm xã
hội bắt buộc nói chung và trên địa bàn thành phố Hà Nội nói riêng........... 94
KẾT LUẬN................................................................................................. 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 98
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi5
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt Viết đầy đủ
ASXH An sinh xã hội
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
ILO Tổ chức Lao động quốc tế
HĐLĐ Hợp đồng lao động
NLĐ Người lao động
NSDLĐ Người sử dụng lao động
TNLĐ, BNN Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp6
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trên thế giới, bảo hiểm xã hội đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm và
ngày càng trở thành một công cụ hữu hiệu, một khâu không thể thiếu, một bộ
phận hợp thành hệ thống An sinh xã hội của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam, Đảng
và Nhà nước ta luôn xác định chính sách bảo hiểm xã hội là chính sách quan
trọng, có tính nhân văn sâu sắc, nhằm đảm bảo tốt hơn đời sống người lao
động, góp phần tích cực vào việc ổn định, an toàn xã hội và sự nghiệp phát
triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Luật Bảo hiểm xã hội đã được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 9 thông qua
ngày 29 tháng 6 năm 2006 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm
2007 đánh dấu bước phát triển mới của pháp luật bảo hiểm xã hội ở nước ta
trong việc điều chỉnh quan hệ bảo hiểm xã hội giữa người lao động với người
sử dụng lao động, mở rộng hơn nữa các loại hình bảo hiểm xã hội. Theo đó,
mở rộng hơn nữa phạm vi tham gia và thụ hưởng bảo hiểm xã hội của người
lao động và tăng cường vai trò của Nhà nước trong quản lý về lĩnh vực bảo
hiểm xã hội.
Sau gần 7 năm triển khai Luật Bảo hiểm xã hội và các văn bản hướng
dẫn Luật Bảo hiểm xã hội, hệ thống các văn bản pháp luật về bảo hiểm xã hội
đã đi vào cuộc sống, từng bước mở rộng đối tượng tham gia và thụ hưởng bảo
hiểm xã hội, phát huy tích cực trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của người lao động và người sử dụng lao động, góp phần thực hiện có hiệu
quả mục tiêu an sinh xã hội của Nhà nước. Tuy nhiên, trong quá trình thực
hiện, các chính sách, chế độ về bảo hiểm xã hội cũng bộc lộ không ít các điểm
bất hợp lý thể hiện trong bản thân nội dung quy định của chính sách, chế độ
và việc tổ chức thực thi các quy định này trong các chế độ ốm đau, thai sản,
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi7
tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất của bảo hiểm xã hội bắt
buộc.
Hạn chế này làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động, tạo ra sự
thiếu công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng. Chế tài xử phạt các vi phạm
hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội chưa đủ mạnh nên mức tuân thủ
còn thấp, tình trạng nợ đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội vẫn còn phổ biến
gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của người lao động và hoạt động đầu tư
sinh lời của quỹ; quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong dài hạn.
Một số bất cập nêu trên đòi hỏi cần đánh giá một cách đầy đủ hơn chính
sách, chế độ bảo hiểm xã hội, từ đó chỉ ra những quy định phù hợp, những
vướng mắc trong thực tế thực hiện cần được nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung
đáp ứng với các yêu cầu thực tế xã hội. Vì lý do đó, tác giả chọn đề tài: “Bảo
hiểm xã hội bắt buộc trong Luật Bảo hiểm xã hội và thực tiễn thi hành trên
địa bàn thành phố Hà Nội” làm luận văn Thạc sỹ Luật học của mình.
2.Tình hình nghiên cứu.
Thời gian qua, giới nghiên cứu khoa học xã hội nói chung và khoa học
pháp lý nói riêng ở nước ta hướng sự quan tâm, nghiên cứu đến vấn đề triển
khai thực hiện các quy định trong Luật bảo hiểm xã hội. Ở phạm vi và mức độ
khác nhau đã có một số công trình nghiên cứu, bài viết đề cập đến pháp luật
bảo hiểm xã hội bắt buộc nói chung và từng chế độ nói riêng, điển hình như:
* Đề tài nghiên cứu:
- Nguyễn Thị Kim Phụng (2006), Hoàn thiện về pháp luật BHXH ở Việt
Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường, Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Vụ Bảo hiểm xã hội (2010), Cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện chế
độ bảo hiểm xã hội bắt buộc giai đoạn đến 2020, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ.
* Luận án tiến sỹ:8
- Nguyễn Huy Ban (1996), Hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội ở Việt
Nam – Lý luận và thực tiễn, Luận án Phó tiến sĩ khoa học Luật học, Trường
Đại học khoa học xã hội và nhân văn, Hà Nội.
- Lê Thị Hoài Thu (2002), Bảo hiểm thất nghiệp trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội
* Luận văn thạc sỹ:
- Bùi Văn Giang (1997), Pháp luật bảo hiểm xã hội trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Phạm Lan Hương (2012), Pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và
thực tiễn thi hành trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Luận văn Thạc sĩ Luật học,
Trường Đại học Luật Hà Nội.
* Một số bài viết đăng trên tạp chí như:
- Ts. Lê Thị Hoài Thu (2009), “Luật BHXH từ quy định đến thực tiến áp
dụng”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, kỳ 02, tháng 10/2009.
- TS. Bùi Thị Lâm Hà ( 2012), “Chế độ tai nạn lao động ở Việt Nam –
Những khó khăn, vướng mắc”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, Kỳ 01, Tháng
6/2012.
- Hồ Thị Kim Ngân ( 2014), “Một số vướng mắc khi thực hiện các chế
độ BHXH ngắn hạn”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, Kỳ 02, Tháng 4/2014…
Nhìn chung, các bài viết, các công trình nghiên cứu nêu trên đã góp phần
tạo ra những cơ sở lý luận và chỉ ra được những vấn đề thực tiễn cho việc
hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy vậy, các công trình này
khi nghiên cứu còn tản mạn, hay nếu viết về pháp luật bảo hiểm xã hội chưa
làm rõ thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt
buộc tại một địa phương cụ thể. Do vậy, Luận văn tập trung nghiên cứu và
làm sáng rõ thêm những vấn đề lý luận về bảo hiểm xã hội bắt buộc và tình
hình thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội để từ
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi9
đó đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả các quy định của Luật Bảo hiểm
xã hội bắt buộc.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận
về bảo hiểm xã hội bắt buộc, các quy định pháp luật liên quan và thực tiễn thi
hành trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm
góp phần hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả
thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Với mục đích nghiên cứu như trên, nhiệm vụ nghiên cứu được xác định
trên những nội dung chủ yếu sau:
- Phân tích làm rõ một số vấn đề lý luận về bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Đánh giá thực trạng các quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt
buộc để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật
về lĩnh vực này.
- Đánh giá tình hình thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc trên
địa bàn thành phố Hà Nội.
- Đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã
hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả thực hiện tại thành phố Hà Nội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là các quy định của pháp luật về bảo
hiểm xã hội bắt buộc và thực tiễn thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Về phạm vi nghiên cứu, bên cạnh các quy định của pháp luật hiện hành,
luận văn có dẫn chiếu đến pháp luật của một số nước trên thế giới về lĩnh vực
bảo hiểm xã hội để gợi mở kinh nghiệm cho Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn chủ yếu dựa trên cơ sở phương pháp luận của triết học Mác –
Lê nin, quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Ngoài ra, các
phương pháp nghiên cứu cụ thể phù hợp với từng lĩnh vực của đề tài như:10
phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, logic, thống kê…cũng được sử
dụng trong quá trình nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn có giá trị tham khảo cho các cơ
quan hữu quan trong quá trình hoàn thiện và thực hiện pháp luật về bảo hiểm
xã hội bắt buộc, đặc biệt là các cơ quan bảo hiểm xã hội, các đơn vị tham gia
bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Luận văn cũng có thể được sử dụng như một tài liệu tham khảo trong
công tác giảng dạy, nghiên cứu pháp luật, cũng như cho bất cứ ai có quan tâm
đến các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc nói riêng.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
chia thành 3 chương như sau:
Chương 1 - Khái quát chung về pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Chương 2 - Thực trạng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc và thực
tiễn thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Chương 3 - Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật bảo hiểm
xã hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc
trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi11
Chương 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁP LUẬT
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC
1.1. Khái niệm pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc
1.1.1. Quan niệm bảo hiểm xã hội
Cùng với quá trình phát triển kinh tế, xã hội của nhân loại, BHXH đã
được nhiều nhà khoa học đề cập và nghiên cứu dưới nhiều góc độ và khía
cạnh khác nhau. Trên thế giới, thuật ngữ “bảo hiểm xã hội” lần đầu tiên chính
thức được sử dụng làm tiêu đề cho một văn bản pháp luật vào năm 1935 (Luật
Bảo hiểm xã hội năm 1935 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ). Thuật ngữ này xuất
hiện trở lại trong một đạo luật được thông qua tại New Zealand năm 1938.
Năm 1941, trong thời gian chiến tranh thế giới thứ hai, thuật ngữ này được
dùng trong Hiến chương Đại Tây Dương (the Atlantic Charter 1941)[39]. Tổ
chức Lao động quốc tế (ILO - viết tắt của International Labour Organization)
nhanh chóng chấp nhận thuật ngữ “bảo hiểm xã hội”, đây là mốc quan trọng
ghi nhận giá trị của thuật ngữ này, một thuật ngữ diễn đạt đơn giản nhưng
phản ánh được nguyện vọng sâu sắc nhất của nhân dân lao động trên toàn thế
giới.
Theo quan điểm của ILO, BHXH giữ vị trí trụ cột, đóng vai trò quyết
định của hệ thống ASXH. BHXH được hiểu là “sự bảo vệ của cộng đồng xã
hội đối với các thành viên của mình thông qua sự huy động các nguồn đóng
góp vào quỹ bảo hiểm xã hội để trợ cấp trong các trường hợp ốm đau, tai
nạn, thương tật, già yếu, thất nghiệp. Đồng thời chăm sóc y tế và trợ cấp cho
các gia đình đông con để ổn định đời sống của thành viên và đảm bảo an
toàn của xã hội”[37].
Về quan niệm BHXH ở nước ta, trước khi Luật BHXH năm 2006 ra đời
thì quan niệm về BHXH chưa được ghi nhận cụ thể ở một văn bản nào. Tuy
KẾT LUẬN
Đối với bất kỳ quốc gia nào, Bảo hiểm xã hội luôn là trụ cột quan trọng
nhất của hệ thống ASXH. Tại Việt Nam, trải qua một quá trình lịch sử, cùng
với thay đổi qua những thời kỳ khác nhau, việc ban hành Luật bảo hiểm xã
hội đã tạo cơ sở pháp lý để nâng cao hiệu quả thực thi chế độ, chính sách
BHXH, pháp điển hóa các quy định trước đây về BHXH, bổ sung các loại
hình BHXH cho phù hợp với quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung,
bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đáp ứng
nguyện vọng của NLĐ, đảm bảo ASXH và hội nhập với kinh tế thế giới.
Quá trình thực hiện cho thấy, Luật bảo hiểm xã hội đã phù hợp với thực
tiễn, được cuộc sống chấp nhận và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng
trong hệ thống chính sách xã hội của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, trong quá
trình thực hiện Luật BHXH cũng bộc lộ những bất cập, hạn chế đặt ra nhu cầu
khách quan về việc sửa đổi Luật BHXH một cách căn cơ nhằm thiết lập
khung chính sách, pháp luật BHXH phù hợp với sự phát triển của kinh tế thị
trường, đáp ứng được nguyện vọng của người lao động, đảm bảo ASXH và
hội nhập kinh tế quốc tế trong tình hình mới.
Với những lý do khách quan nêu trên, Quốc hội khóa XIII đã đưa Luật
bảo hiểm xã hội (sửa đổi) vào chương trình xây dựng Luật và Pháp lệnh trong
nhiệm kỳ XIII và Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã được Chính phủ trình
Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp đầu năm và dự kiến thông qua vào kỳ hợp
cuối năm 2014. Với những sửa đổi lần này, chắc chắn Luật bảo hiểm xã hội sẽ
phát huy được những giá trị tích cực trong nền ASXH của đất nước./.
3.3. Một số kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Bảo
hiểm xã hội bắt buộc nói chung và trên địa bàn thành phố Hà Nội nói
riêng
Từ khi Luật BHXH có hiệu lực đã tạo được hành lang pháp lý điều chỉnh
mọi quan hệ về BHXH, giữa quyền lợi và nghĩa vụ của đối tượng thuộc phạm
vi của Luật. Quan hệ giữa người lao động, NSDLĐ và tổ chức BHXH được
thực hiện phù hợp với tâm lý và nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân lao
động, phù hợp với việc quản lý và trách nhiệm thực hiện của NSDLĐ góp
phần mang lại lợi ích cho đơn vị. Đối với cơ quan BHXH nói chung và cơ
quan BHXH thành phố Hà Nội nói riêng đã có một hành lang pháp lý thực
hiện đúng quy chuẩn của pháp luật, tạo được niềm tin của các đối tượng trong
xã hội đối với chính sách của Đảng và Nhà nước. Tình hình thực hiện Luật
BHXH trên địa bàn Thủ đô cũng có nhiều điểm tương đồng như ở các địa
phương khác trong cả nước, song cũng có một số đặc thù riêng có của Hà
Nội. Theo đó, bên cạnh những khó khăn, vướng mắc thường gặp phải của cơ
quan BHXH, mức độ phức tạp của những khó khăn, vướng mắc trong quá
trình thực hiện Luật BHXH trên địa bàn Thủ đô cũng có những đặc thù riêng.
Xuất phát từ tình hình đó, tác giả xin đưa ra những nhóm kiến nghị cụ thể
nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện BHXH bắt buộc nói chung và trên địa bàn
thành phố nói riêng.
Một là, tăng cường sự chỉ đạo của cấp trên và phối hợp với các cơ
quan hữu quan trong việc thực hiện bảo hiểm xã hội.
Để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, hệ
thống văn bản Luật có liên quan đến BHXH của các cơ quan chức năng được
sửa đổi, bổ sung thường xuyên. Do vậy, BHXH Việt Nam phải ban hành
nhanh chóng các văn bản hướng dẫn và chỉ đạo kịp thời các vướng mắc phát
sinh đối với BHXH các tỉnh để giúp BHXH các tỉnh không lúng túng trong
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Nhà xuất bản: Khoa Luật
Ngày: 2014
Miêu tả: 97 tr. + CD-ROM + tóm tắt
Luận văn ThS. Luật Kinh tế -- Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................... 6
Chương 1 - KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ
HỘI BẮT BUỘC ........................................................................................ 11
1.1. Khái niệm pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc ................................... 11
1.1.1. Quan niệm bảo hiểm xã hội.......................................................... 11
1.1.2. Quan niệm pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc ....................... 13
1.1.3. Vai trò pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc.............................. 16
1.2. Nguyên tắc pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc.................................. 18
1.3. Nội dung pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc..................................... 21
1.3.1. Đối tượng áp dụng........................................................................ 21
1.3.2. Nguồn hình thành quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc .......................... 24
1.3.3. Các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc ........................................... 27
1.3.4. Xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp về bảo hiểm xã hội bắt buộc
............................................................................................................... 36
Chương 2 - THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT
BUỘC VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ
NỘI.............................................................................................................. 42
2.1. Thực trạng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc .................................. 42
2.1.1.Về đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc........................... 42
2.1.2. Về các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc ....................................... 43
2.1.3. Quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc……………………
2.1.4. Vi phạm và xử lý vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc..
2.2.Tình hình thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn
thành phố Hà Nội ...................................................................................... 62
2.2.1. Những kết quả đã đạt được........................................................... 632.2.2. Những hạn chế trong thực hiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc
............................................................................................................... 66
2.2.3. Nguyên nhân của tình tình trạng chậm đóng, nợ đọng bảo hiểm xã
hội.......................................................................................................... 69
2.2.4. Thực tiễn xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp về bảo hiểm xã hội
bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội ................................................ 71
Chương 3 - MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC
HIỆN BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI....................................................................................................... 74
3.1. Những yêu cầu đặt ra cho việc hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã hội
bắt buộc..................................................................................................... 74
3.2.Định hướng hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và các
vấn đề đặt ra.............................................................................................. 75
3.3. Một số kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện bảo hiểm xã
hội bắt buộc nói chung và trên địa bàn thành phố Hà Nội nói riêng........... 94
KẾT LUẬN................................................................................................. 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 98
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi5
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt Viết đầy đủ
ASXH An sinh xã hội
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
ILO Tổ chức Lao động quốc tế
HĐLĐ Hợp đồng lao động
NLĐ Người lao động
NSDLĐ Người sử dụng lao động
TNLĐ, BNN Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp6
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trên thế giới, bảo hiểm xã hội đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm và
ngày càng trở thành một công cụ hữu hiệu, một khâu không thể thiếu, một bộ
phận hợp thành hệ thống An sinh xã hội của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam, Đảng
và Nhà nước ta luôn xác định chính sách bảo hiểm xã hội là chính sách quan
trọng, có tính nhân văn sâu sắc, nhằm đảm bảo tốt hơn đời sống người lao
động, góp phần tích cực vào việc ổn định, an toàn xã hội và sự nghiệp phát
triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Luật Bảo hiểm xã hội đã được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 9 thông qua
ngày 29 tháng 6 năm 2006 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm
2007 đánh dấu bước phát triển mới của pháp luật bảo hiểm xã hội ở nước ta
trong việc điều chỉnh quan hệ bảo hiểm xã hội giữa người lao động với người
sử dụng lao động, mở rộng hơn nữa các loại hình bảo hiểm xã hội. Theo đó,
mở rộng hơn nữa phạm vi tham gia và thụ hưởng bảo hiểm xã hội của người
lao động và tăng cường vai trò của Nhà nước trong quản lý về lĩnh vực bảo
hiểm xã hội.
Sau gần 7 năm triển khai Luật Bảo hiểm xã hội và các văn bản hướng
dẫn Luật Bảo hiểm xã hội, hệ thống các văn bản pháp luật về bảo hiểm xã hội
đã đi vào cuộc sống, từng bước mở rộng đối tượng tham gia và thụ hưởng bảo
hiểm xã hội, phát huy tích cực trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
của người lao động và người sử dụng lao động, góp phần thực hiện có hiệu
quả mục tiêu an sinh xã hội của Nhà nước. Tuy nhiên, trong quá trình thực
hiện, các chính sách, chế độ về bảo hiểm xã hội cũng bộc lộ không ít các điểm
bất hợp lý thể hiện trong bản thân nội dung quy định của chính sách, chế độ
và việc tổ chức thực thi các quy định này trong các chế độ ốm đau, thai sản,
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi7
tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất của bảo hiểm xã hội bắt
buộc.
Hạn chế này làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động, tạo ra sự
thiếu công bằng giữa các đối tượng thụ hưởng. Chế tài xử phạt các vi phạm
hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội chưa đủ mạnh nên mức tuân thủ
còn thấp, tình trạng nợ đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội vẫn còn phổ biến
gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của người lao động và hoạt động đầu tư
sinh lời của quỹ; quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong dài hạn.
Một số bất cập nêu trên đòi hỏi cần đánh giá một cách đầy đủ hơn chính
sách, chế độ bảo hiểm xã hội, từ đó chỉ ra những quy định phù hợp, những
vướng mắc trong thực tế thực hiện cần được nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung
đáp ứng với các yêu cầu thực tế xã hội. Vì lý do đó, tác giả chọn đề tài: “Bảo
hiểm xã hội bắt buộc trong Luật Bảo hiểm xã hội và thực tiễn thi hành trên
địa bàn thành phố Hà Nội” làm luận văn Thạc sỹ Luật học của mình.
2.Tình hình nghiên cứu.
Thời gian qua, giới nghiên cứu khoa học xã hội nói chung và khoa học
pháp lý nói riêng ở nước ta hướng sự quan tâm, nghiên cứu đến vấn đề triển
khai thực hiện các quy định trong Luật bảo hiểm xã hội. Ở phạm vi và mức độ
khác nhau đã có một số công trình nghiên cứu, bài viết đề cập đến pháp luật
bảo hiểm xã hội bắt buộc nói chung và từng chế độ nói riêng, điển hình như:
* Đề tài nghiên cứu:
- Nguyễn Thị Kim Phụng (2006), Hoàn thiện về pháp luật BHXH ở Việt
Nam, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường, Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Vụ Bảo hiểm xã hội (2010), Cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện chế
độ bảo hiểm xã hội bắt buộc giai đoạn đến 2020, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ.
* Luận án tiến sỹ:8
- Nguyễn Huy Ban (1996), Hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội ở Việt
Nam – Lý luận và thực tiễn, Luận án Phó tiến sĩ khoa học Luật học, Trường
Đại học khoa học xã hội và nhân văn, Hà Nội.
- Lê Thị Hoài Thu (2002), Bảo hiểm thất nghiệp trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội
* Luận văn thạc sỹ:
- Bùi Văn Giang (1997), Pháp luật bảo hiểm xã hội trong nền kinh tế thị
trường ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội.
- Phạm Lan Hương (2012), Pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và
thực tiễn thi hành trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Luận văn Thạc sĩ Luật học,
Trường Đại học Luật Hà Nội.
* Một số bài viết đăng trên tạp chí như:
- Ts. Lê Thị Hoài Thu (2009), “Luật BHXH từ quy định đến thực tiến áp
dụng”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, kỳ 02, tháng 10/2009.
- TS. Bùi Thị Lâm Hà ( 2012), “Chế độ tai nạn lao động ở Việt Nam –
Những khó khăn, vướng mắc”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, Kỳ 01, Tháng
6/2012.
- Hồ Thị Kim Ngân ( 2014), “Một số vướng mắc khi thực hiện các chế
độ BHXH ngắn hạn”, Tạp chí Bảo hiểm xã hội, Kỳ 02, Tháng 4/2014…
Nhìn chung, các bài viết, các công trình nghiên cứu nêu trên đã góp phần
tạo ra những cơ sở lý luận và chỉ ra được những vấn đề thực tiễn cho việc
hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy vậy, các công trình này
khi nghiên cứu còn tản mạn, hay nếu viết về pháp luật bảo hiểm xã hội chưa
làm rõ thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt
buộc tại một địa phương cụ thể. Do vậy, Luận văn tập trung nghiên cứu và
làm sáng rõ thêm những vấn đề lý luận về bảo hiểm xã hội bắt buộc và tình
hình thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội để từ
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi9
đó đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả các quy định của Luật Bảo hiểm
xã hội bắt buộc.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận
về bảo hiểm xã hội bắt buộc, các quy định pháp luật liên quan và thực tiễn thi
hành trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm
góp phần hoàn thiện pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả
thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Với mục đích nghiên cứu như trên, nhiệm vụ nghiên cứu được xác định
trên những nội dung chủ yếu sau:
- Phân tích làm rõ một số vấn đề lý luận về bảo hiểm xã hội bắt buộc.
- Đánh giá thực trạng các quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt
buộc để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật
về lĩnh vực này.
- Đánh giá tình hình thực hiện pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc trên
địa bàn thành phố Hà Nội.
- Đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm xã
hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả thực hiện tại thành phố Hà Nội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là các quy định của pháp luật về bảo
hiểm xã hội bắt buộc và thực tiễn thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Về phạm vi nghiên cứu, bên cạnh các quy định của pháp luật hiện hành,
luận văn có dẫn chiếu đến pháp luật của một số nước trên thế giới về lĩnh vực
bảo hiểm xã hội để gợi mở kinh nghiệm cho Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn chủ yếu dựa trên cơ sở phương pháp luận của triết học Mác –
Lê nin, quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Ngoài ra, các
phương pháp nghiên cứu cụ thể phù hợp với từng lĩnh vực của đề tài như:10
phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, logic, thống kê…cũng được sử
dụng trong quá trình nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn có giá trị tham khảo cho các cơ
quan hữu quan trong quá trình hoàn thiện và thực hiện pháp luật về bảo hiểm
xã hội bắt buộc, đặc biệt là các cơ quan bảo hiểm xã hội, các đơn vị tham gia
bảo hiểm xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Luận văn cũng có thể được sử dụng như một tài liệu tham khảo trong
công tác giảng dạy, nghiên cứu pháp luật, cũng như cho bất cứ ai có quan tâm
đến các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc nói riêng.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
chia thành 3 chương như sau:
Chương 1 - Khái quát chung về pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Chương 2 - Thực trạng pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc và thực
tiễn thi hành trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Chương 3 - Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật bảo hiểm
xã hội bắt buộc và nâng cao hiệu quả thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc
trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phi11
Chương 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁP LUẬT
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC
1.1. Khái niệm pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc
1.1.1. Quan niệm bảo hiểm xã hội
Cùng với quá trình phát triển kinh tế, xã hội của nhân loại, BHXH đã
được nhiều nhà khoa học đề cập và nghiên cứu dưới nhiều góc độ và khía
cạnh khác nhau. Trên thế giới, thuật ngữ “bảo hiểm xã hội” lần đầu tiên chính
thức được sử dụng làm tiêu đề cho một văn bản pháp luật vào năm 1935 (Luật
Bảo hiểm xã hội năm 1935 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ). Thuật ngữ này xuất
hiện trở lại trong một đạo luật được thông qua tại New Zealand năm 1938.
Năm 1941, trong thời gian chiến tranh thế giới thứ hai, thuật ngữ này được
dùng trong Hiến chương Đại Tây Dương (the Atlantic Charter 1941)[39]. Tổ
chức Lao động quốc tế (ILO - viết tắt của International Labour Organization)
nhanh chóng chấp nhận thuật ngữ “bảo hiểm xã hội”, đây là mốc quan trọng
ghi nhận giá trị của thuật ngữ này, một thuật ngữ diễn đạt đơn giản nhưng
phản ánh được nguyện vọng sâu sắc nhất của nhân dân lao động trên toàn thế
giới.
Theo quan điểm của ILO, BHXH giữ vị trí trụ cột, đóng vai trò quyết
định của hệ thống ASXH. BHXH được hiểu là “sự bảo vệ của cộng đồng xã
hội đối với các thành viên của mình thông qua sự huy động các nguồn đóng
góp vào quỹ bảo hiểm xã hội để trợ cấp trong các trường hợp ốm đau, tai
nạn, thương tật, già yếu, thất nghiệp. Đồng thời chăm sóc y tế và trợ cấp cho
các gia đình đông con để ổn định đời sống của thành viên và đảm bảo an
toàn của xã hội”[37].
Về quan niệm BHXH ở nước ta, trước khi Luật BHXH năm 2006 ra đời
thì quan niệm về BHXH chưa được ghi nhận cụ thể ở một văn bản nào. Tuy
KẾT LUẬN
Đối với bất kỳ quốc gia nào, Bảo hiểm xã hội luôn là trụ cột quan trọng
nhất của hệ thống ASXH. Tại Việt Nam, trải qua một quá trình lịch sử, cùng
với thay đổi qua những thời kỳ khác nhau, việc ban hành Luật bảo hiểm xã
hội đã tạo cơ sở pháp lý để nâng cao hiệu quả thực thi chế độ, chính sách
BHXH, pháp điển hóa các quy định trước đây về BHXH, bổ sung các loại
hình BHXH cho phù hợp với quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung,
bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đáp ứng
nguyện vọng của NLĐ, đảm bảo ASXH và hội nhập với kinh tế thế giới.
Quá trình thực hiện cho thấy, Luật bảo hiểm xã hội đã phù hợp với thực
tiễn, được cuộc sống chấp nhận và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng
trong hệ thống chính sách xã hội của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, trong quá
trình thực hiện Luật BHXH cũng bộc lộ những bất cập, hạn chế đặt ra nhu cầu
khách quan về việc sửa đổi Luật BHXH một cách căn cơ nhằm thiết lập
khung chính sách, pháp luật BHXH phù hợp với sự phát triển của kinh tế thị
trường, đáp ứng được nguyện vọng của người lao động, đảm bảo ASXH và
hội nhập kinh tế quốc tế trong tình hình mới.
Với những lý do khách quan nêu trên, Quốc hội khóa XIII đã đưa Luật
bảo hiểm xã hội (sửa đổi) vào chương trình xây dựng Luật và Pháp lệnh trong
nhiệm kỳ XIII và Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã được Chính phủ trình
Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp đầu năm và dự kiến thông qua vào kỳ hợp
cuối năm 2014. Với những sửa đổi lần này, chắc chắn Luật bảo hiểm xã hội sẽ
phát huy được những giá trị tích cực trong nền ASXH của đất nước./.
3.3. Một số kiến nghị cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Bảo
hiểm xã hội bắt buộc nói chung và trên địa bàn thành phố Hà Nội nói
riêng
Từ khi Luật BHXH có hiệu lực đã tạo được hành lang pháp lý điều chỉnh
mọi quan hệ về BHXH, giữa quyền lợi và nghĩa vụ của đối tượng thuộc phạm
vi của Luật. Quan hệ giữa người lao động, NSDLĐ và tổ chức BHXH được
thực hiện phù hợp với tâm lý và nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân lao
động, phù hợp với việc quản lý và trách nhiệm thực hiện của NSDLĐ góp
phần mang lại lợi ích cho đơn vị. Đối với cơ quan BHXH nói chung và cơ
quan BHXH thành phố Hà Nội nói riêng đã có một hành lang pháp lý thực
hiện đúng quy chuẩn của pháp luật, tạo được niềm tin của các đối tượng trong
xã hội đối với chính sách của Đảng và Nhà nước. Tình hình thực hiện Luật
BHXH trên địa bàn Thủ đô cũng có nhiều điểm tương đồng như ở các địa
phương khác trong cả nước, song cũng có một số đặc thù riêng có của Hà
Nội. Theo đó, bên cạnh những khó khăn, vướng mắc thường gặp phải của cơ
quan BHXH, mức độ phức tạp của những khó khăn, vướng mắc trong quá
trình thực hiện Luật BHXH trên địa bàn Thủ đô cũng có những đặc thù riêng.
Xuất phát từ tình hình đó, tác giả xin đưa ra những nhóm kiến nghị cụ thể
nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện BHXH bắt buộc nói chung và trên địa bàn
thành phố nói riêng.
Một là, tăng cường sự chỉ đạo của cấp trên và phối hợp với các cơ
quan hữu quan trong việc thực hiện bảo hiểm xã hội.
Để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, hệ
thống văn bản Luật có liên quan đến BHXH của các cơ quan chức năng được
sửa đổi, bổ sung thường xuyên. Do vậy, BHXH Việt Nam phải ban hành
nhanh chóng các văn bản hướng dẫn và chỉ đạo kịp thời các vướng mắc phát
sinh đối với BHXH các tỉnh để giúp BHXH các tỉnh không lúng túng trong
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: THỰC TIỄN THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP TẠI TP HÀ NỘI, pháp luật về bảo hiểm xã hội bắt buộc và thực tiễn thi hành tại địa bàn tỉnh thái nguyên, khái quát về các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc ở việt nam, tích cực trong luật bảo hiểm xã hội 2014, quy định pháp luật với chế độ ốm đau trong bảo hiểm xã hội bắt buộc kết quả nguyên nhân hạn chế
Last edited by a moderator: