CÂU HỎI VÀ TRẢ LỜI VỀ KẾ TOÁN
Cho mình hỏi: (Nguyễn Thanh Khê)
Các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư chứng khoán thì ngoài việc nhận cổ tức bằng tiền còn nhận được cổ phiếu thưởng theo tỷ lệ thực quyền công bố của bên nhận đầu tư. Theo quy định tại Thông tư số 244/2009/TT-BTC ngày 31/12/2009 của Bộ Tài chính thì “Khi nhà đầu tư được nhận thêm cổ phiếu mà không phải trả tiền do công ty cổ phần sử dụng thặng dư vốn cổ phần, các quỹ thuộc vốn chủ sở hữu và lợi nhuận sau thuế chưa phân phối (chia cổ tức bằng cổ phiếu) để tăng vốn đầu tư của chủ sở hữu, nhà đầu tư chỉ theo dõi số lượng cổ phiếu tăng thêm trên thuyết minh báo cáo tài chính, không ghi nhận giá trị cổ phiếu được nhận, không ghi nhận doanh thu hoạt động tài chính và không ghi nhận tăng giá trị khoản đầu tư vào công ty cổ phần”. Như vậy nếu một doanh nghiệp trong năm được chia cổ phiếu thưởng thì tại ngày kết thúc năm tài chính ngoài số lượng cổ phiếu đã đầu tư ban đầu, doanh nghiệp còn có thêm một số lượng cổ phiếu thưởng đang được theo dõi số lượng mà không có giá trị.
Nếu tại ngày kết thúc năm tài chính, giá chứng khoán thực tế trên thị trường sụt giảm dẫn đến việc doanh nghiệp phải trích lập dự phòng thì việc trích lập dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán trong trường hợp này được tính trên số lượng cổ phiếu đã đầu tư ban đầu hay trên tổng số lượng cổ phiếu đã pha loãng (đã bao gồm số cổ phiếu thưởng)?
Trả lời:
Theo quy định tại Thông tư số 244/2009/TT-BTC thì “Trường hợp nhà đầu tư nhận được cổ phiếu mà không phải trả tiền do công ty cổ phần phát hành cổ phiếu từ các nguồn như thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, nhà đầu tư chỉ theo dõi số lượng cổ phiếu được nhận mà không ghi giá trị”. Khi bán cổ phiếu, giá trị cổ phiếu được xác định trên cơ sở giá bình quân. Việc lập dự phòng giảm giá chứng khoán cũng được thực hiện bằng cách so sánh giá trị thị trường của chứng khoán và giá bình quân của chứng khoán tại thời điểm báo cáo.
BBT
Cho mình hỏi: (Nguyễn Văn Sử)
Chúng tui là công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán, trong hoạt động bán căn hộ, chứng tui ký hợp đồng bán căn hộ cho khách hàng khi đã xây dựng xong phần móng, theo đó khách hàng gánh chịu các rủi ro liên quan đến căn hộ và có nghĩa vụ thanh toán theo lịch trình được thỏa thuận dựa trên tiến độ xây dựng. Thời gian xây dựng và hoàn tất các dự án căn hộ của chúng tui thường là 3 năm. Trong các kỳ kế toán trước 31/12/2010, chúng tui ghi nhận doanh thu hoạt động bán căn hộ này theo tỷ lệ của công việc xây dựng hoàn thành vào ngày kết thúc kỳ kế toán.
Hội đồng quản trị Công ty đã quyết định thay đổi chính sách kế toán về ghi nhận doanh thu kể từ 1/1/2011 trên cơ sở phi hồi tố để phù hợp hơn với những thay đổi gần đây của chuẩn mực BCTC quốc tế và ngành bất động sản ở VN: doanh thu và giá vốn được ghi nhận khi thỏa mãn các điều kiện ghi nhận doanh thu được quy định trong Chuẩn mực kế toán số 14 – Doanh thu và thu nhập khác.
Việc áp dụng phi hồi tố đối với sự thay đổi này phù hợp với Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 29 vì việc áp dụng phi hồi tố có một số khó khăn sau:
- Việc áp dụng phi hồi tố sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến việc trình bày các kết quả hoạt động kinh doanh trong các năm trước đã được công bố và báo cáo cho các cổ đông, các nhà đầu tư và các cơ quan chức năng có liên quan. Các ảnh hưởng này bao gồm nhưng không giới hạn ở các vấn đề như: các khoản cổ tức đã công bố và trả cho các cổ đông, trả cổ tức bằng cổ phiếu, cổ phiếu thưởng đã phát hành và các lần tăng vốn điều lệ.
- Khối lượng của các giao dịch trong các năm trước rất lớn và việc thu thập, đánh giá các số liệu đầy đủ và tin cậy của các thông tin trong các năm trước.
- Việc áp dụng hồi tố sẽ có thể ảnh hưởng đến các giao dịch trong các năm trước như phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), việc niêm yết trên Sàn giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh, việc huy động vốn...
- Phát sinh những tranh chấp không cần thiết giữa Công ty với các cổ đông và nhà đầu tư.
- Xin hỏi, việc thay đổi phương pháp kế toán của Công ty chúng tui như vậy có phù hợp?
Trả lời:
Theo Chuẩn mực kế toán số 29 – Thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán và các sai sót, thì:
(1) Tại đoạn 10 quy định “Việc áp dụng các thay đổi trong chính sách kế toán được thực hiện trong các trường hợp sau:
(a) Doanh nghiệp phải thực hiện thay đổi chính sách kế toán do áp dụng lần đầu các quy định của pháp luật hay chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán theo các hướng dẫn chuyển đổi cụ thể (nếu có) của pháp luật, chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán đó;
(b) Khi doanh nghiệp thay đổi chính sách kế toán do áp dụng lần đầu các quy định của pháp luật hay chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán nhưng không có các hướng dẫn chuyển đổi cụ thể cho sự thay đổi đó, hay tự nguyện thay đổi chính sách kế toán thì phải áp dụng hồi tố chính sách kế toán mới.”
(2) Về việc áp dụng hồi tố hay không hồi tố liên quan đến những thay đổi trong chính sách kế toán, tại đoạn 12 quy định “Theo quy định tại đoạn 10a và 10b, những thay đổi chính sách kế toán phải được áp dụng hồi tố, trừ khi không thể xác định được ảnh hưởng cụ thể của từng kỳ hay ảnh hưởng lũy kế của sự thay đổi.”
Như vậy, việc áp dụng hồi tố đòi hỏi phải xác định được ảnh hưởng cụ thể của từng kỳ hay ảnh hưởng lũy kế của sự thay đổi. Hơn nữa, tại đoạn 32 còn quy định về yêu cầu phân biệt thông tin khi áp dụng hồi tố một chính sách kế toán mới như sau: “Khi áp dụng hồi tố một chính sách kế toán mới hay điều chỉnh hồi tố một sai sót đòi hỏi phải phân biệt được các thông tin sau đây với các thông tin khác:
(a) Thông tin cung cấp bằng chứng về hoàn cảnh tại ngày phát sinh giao dịch hay nghiệp vụ kinh tế.
(b) Thông tin sẵn có tại thời điểm báo cáo tài chính của các kỳ trong quá khứ được phát hành.
Khi áp dụng hồi tố hay điều chỉnh hồi tố, nếu ước tính trọng yếu cũng không phân biệt được hai loại thông tin này thì không thế áp dụng hồi tố chính sách kế toán hay sửa chữa hồi tố các sai sót của kỳ trước”.
BBT
Cho mình hỏi: (Nguyễn Quang Minh)
Tổng Công ty cổ phần Bia rượu nước giải khát Sài Gòn (trước đây là Tổng Công ty Bia rượu nước giải khát Sài Gòn) là Doanh nghiệp chuyển đổi từ Công ty nhà nước sang Công ty cổ phần từ ngày 1/5/2008. Giá trị doanh nghiệp xác định để cổ phần hóa được áp dụng theo phương pháp tài sản.
Khi Tổng công ty xác định giá trị doanh nghiệp lần 2 để quyết toán phần vốn nhà nước tại thời điểm Công ty nhà nước chính thức chuyển sang Công ty cổ phần ngày 30/4/2008, trong đó có các khoản vốn đầu tư dài hạn đầu tư vào doanh nghiệp khác được xác định lại theo phương pháp vốn chủ sở hữu của đơn vị nhận góp vốn. Căn cứ theo Chuẩn mực kế toán số 14 – Doanh thu và thu nhập khác, hướng dẫn “Khi tiền lãi chưa thu của một khoản đầu tư đã được dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư đó, thì khi thu được tiền lãi của khoản đầu tư, doanh nghiệp phải phân bổ vào cả các kỳ trước khi nó được mua. Chỉ có phần tiền lãi của các kỳ sau khi khoản đầu tư được mua mới được ghi nhận là doanh thu của doanh nghiệp. Phần tiền lãi của các kỳ trước khi khoản đầu tư được mua được hạch toán giảm giá trị của chính khoản đầu tư đó”.
Trường hợp của Tổng công ty sau khi chuyển sang công ty cổ phần có phát sinh các khoản tiền lãi được chia là tiền lãi dồn tích từ thời điểm 30/4/2008 trở về trước, như vậy được hạch toán giảm giá trị đối với các khoản đầu tư dài hạn hay hạch toán vào doanh thu hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Trả lời:
Tại Đoạn 27 Chuẩn mực kế toán số 14 – Doanh thu và thu nhập khác, quy định: “Khi tiền lãi chưa thu của một khoản đầu tư đã được dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư đó, thì khi thu được tiền lãi từ khoản đầu tư, doanh nghiệp phải phân bổ vào cả các kỳ trước khi nó được mua. Chỉ có phần tiền lãi của các kỳ sau khi khoản đầu tư được mua mới được ghi nhận là doanh thu của doanh nghiệp. Phần tiền lãi của các kỳ trước khi khoản đầu tư được mua được hạch toán giảm giá trị của chính khoản đầu tư đó”.
Theo quy định trên, đối với trường hợp tiền lãi được chia không phải là tiền lãi chưa thu được của một khoản đầu tư đã được dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư đó thì doanh nghiệp phải hạch toán số tiền lãi này vào doanh thu hoạt động tài chính mà không được hạch toán giảm giá trị của khoản đầu tư đó.
BBT
