Nhông cát chỉ có ở các tỉnh miền Trung và là đặc sản từ Quảng Trị đến Bình Thuận. Loài này sống ở những cồn cát dọc bờ. Hầu hết ở các bãi biển Quảng Ngãi ai cũng biết các món ăn được chế biến từ thịt nhông là những món rất ngon, lạ, hấp dẫn và là những món không thể thiếu trên bàn của dân "sành" nhậu.
Thịt nhông thường được chế biến cầu kỳ thành 7 món: nhông nướng, nhông hấp, nhông quay, nhông xào lăn, nhông làm gỏi với lá me non, chả nhông, cháo nhông. Món nào cũng ngon, lạ miệng, đậm đà hương vị xứ cát, gió biển. Thịt nhông thơm, ngọt, xương mềm và có vị gần giống như thịt gà nên còn được gọi là “gà đất”. Khi chế biến, người ta có thể ướp thịt dông với sả và gia vị. Trứng nhông bùi béo nhưng không ngấy, mật nhông hơi đắng để lại hậu vị ngọt.
Được ưa chuộng nhất là món nhông nướng. Khi làm thịt Nhông, người ta cắt bỏ đầu, lột da, bỏ hết ruột, rửa sạch. Ướp gia vi gồm có ớt xay, củ nén, tiêu, muối, bột ngọt... Thịt nhông rất hợp với củ nén, thiếu nó coi như thịt nhông nướng mất đi khá nhiều vị ngon. Sau đó người ta dùng lá lốt kẹp thịt nhông lại và nướng trên lửa than đến khi chín vàng. Khi chín thịt nhông có mùi thơm rất đặc biệt, lột lá lốt bên ngoài, thịt nhông nguyên con vàng thẫm. Thịt nhông nướng hợp với kiểu ăn tới đâu xé tới đó. Ăn nhông nướng chấm với muối ớt, tiêu, chanh cùng vài chai bia thì không thể chê vào đâu được.
Món tiếp theo sẽ là ram (nem) nhông. Cũng với quá trình sơ chế như món nhông nướng, nhông sau đó được bằm nhuyễn ướp với nén và ớt giã nhuyễn, thêm chút muối, bột nêm rồi đem gói ram sau đó chiên lên. Ram (nem) nhông quấn với bánh tráng mỏng, rau sống, ăn kèm với nước mắm đã qua pha chế. Có được chén nước mắm ngon ăn kèm với ram nhông không phải là dễ. Mắm chấm phải cay cay, ngòn ngọt, mặn mặn và sánh mới ngon. Ram (nem) nhông, rau sống chấm nước mắm mới thấy được cái đậm đà của món ăn.
Ngoài món nướng, nhông nấu cháo lại ngon độc đáo. Thịt nhông băm nhỏ, xào qua dầu lạc chính hiệu, đợi cháo nhừ thì cho thịt nhông vào cùng mắm muối. Cháo Nhông sẽ không ngon nếu không có nén để nguyên củ, bỏ vào cùng với một ít ớt tươi giã nhuyễn và tiêu bột. Tô cháo nhông nóng hôi hổi, thơm phưng phức ăn đến đâu ấm lòng đến đó. Mùa hè chẳng may có bị cảm thì chỉ cần một tô cháo nhông toát mồ hôi là cơ thể lại hồi sức ngay.
Món nhông băm nhuyễn cả xương xào lăn với sả ớt cũng không kém phần hấp dẫn. Vị ngọt thơm của thịt nhông kết hợp với vị nóng của sả ớt đã tạo nên sự khác biệt quyến rũ tất cả những người ăn.
Đặc biệt, vào khoảng tháng ba, tháng tư âm lịch, ở Bình Thuận có món canh chua lá me non nấu với nhông rất đặc trưng, vì một năm chỉ vài tuần có lá me non để nấu món này. Trứng nhông chiên bơ cũng là món ăn cao cấp đắt tiền, mật nhông dùng làm thức ăn dân gian đặc trị bệnh suyễn. Với dân sành ăn, thịt nhông rưới thêm bơ hay mỡ, đem chiên hay nướng rồi thưởng thức với rau thơm kèm một vài ly rượu cay cay, âm ấm là đủ ngon lắm rồi.
