Thửđề nghị Kiểugõ Telex - Vni Rútgọn (Cvmz)
(ChữViết - KhôngDấu)
Dùng 26 chữ cái Latin và một vài kí tự trên bàn phím làm chữ.
(Chu'x viet-khod zaes . Kieur gox Telex - Vni rut gonj - Cvmz)
A. Giới Thiệu:
Bài giớithiệu Kiểugõ Telex rútgọn,( Cvmz- không dấu) có hệthống ,logic cho chữ Việt,nhằm mục đích viết chữ nhanh hơn so với kiểu Telex cũ .Càiđặt vào trang “Gõ Tắt” ở bộ gõ đa năng WinvnKey (
- Ngoài ra,khi tắt bộ gõ,có thể dùng trực tiếp kí tự ghi làm (Chữviết khôngdấu) mà không phải thông qua trung gian nhu liệu phần mềm, rút gọn từ ngữ, truyền đạt nội dung thông tin chính xac.Dùng 26 chữ cái Latin nên chúng hữu ích trong: CNTT,cac trương trình phần mềm để viết chữ Việt,(Windows Vista,Linux, MySQL...),email, văn bản,sách báo,“Chat” trên mạng, viết tin nhắn ở điệnthoại di động, dễ dàng sửdụng trên khắp Thế giới,khi không có càiđặt phầnmềm bộgõ Việt .vv.
B. QUY TĂC BIẾN ĐỔI 54 VẦN :
-Dấu thanh :
1-Vần nguyên âm Đơn,có mũ .(Vần có quy tắc) :
a)Có phụâm cuối.(Thay mũ và phụâm cuối ):
hình 1a
Trong đó: T=Q,W . P= [ , ] . C= V,B . N= G,H . M = K,L . NG= D,Z
vídụ: Vợt = Vowj ( ơt = ow),(Vow5) .(vowtj, vo7t5),(đốichiếu cột phụ âm cuối T & nguyên âm đơn,mũ Ơ hàng 2, suy ra W đặt sau nguyên âm.
* Bảng rõ hơn biến đổi 34 vần theo công thức trên:
hình 1aa
b) Không phụ âm cuối .(thay nguyên âm mũ ):
hình 1b
vd: lee=lê , bo'r=bở
2.Vần nguyên âm Ghép có mũ .(Vần bất quy tắc):
a/ Bỏ mũ 8 vần nguyên âm ghép:
hình 2a
b/Thay thế 12 vần nguyên âm ghép:
hình 2b
Vd: Xuân=xuan, lua=lua,luân=luan,cây=caay=cey,cấy=ceys,cương=coung , cường=cuo'ngf=coungf
* Để tránh xung đột kiểu TELEX với tiếng ANH .Cài đặt Bộ gõ ở chế độ chỉ bung mũ nguyên âm và dấu thanh khi gõ "Phím Cách" .(Nếu tạo thành vần Việt).(Viết nhiều thì nên tắt bộ gõ ở chức năng tạm thời). - Đối với Từ Dài và từ không phải vần Việt.Khi viết văn bản có chữ Anh hay khi viết dính liền.(vd: colgate= cơmgate < ơm=ol >,chuvietmoi= chưcietmoi<ưc=ov>.Ta sẽ được :colgate=colgate,chuvietmoi=chuvietmoi).care=care, talk=talk, tal=tăm...
- Đối với Từ Ngắn . Thì phải gõ phím thoát( \ )
vd: for= for\=for (for=phỏ), of=of\=of (of= ò), car...
----------------------------------------------------------
C. Viết tắt :
* Chữ ghép tương đồng:
* Vần nguyên âm ghep viết tăt:
- W : phát âm / Ghuờ /, làm chữ ghép mới . Dùng làm viết tắt chữ Nh trong phụ âm cuối .( Wan= gh(uờ)an , nhanh =nhaw).- Vần UY= Y : Thay vần Uy thành Y dài. Thay tất cả Y dài cũ thành i ngắn(khi Y đứng độc lập. Trừ trường hợp vần AY )vd: thy=thi,thuy= thy , cay=cay,cai=cai,xoay=xoay...
-Vần Viết tắt IÊ/YÊ : không phụ âm đầu i ngắn biến thành y dài. Có phụ âm đầu là i ngắn. yên=ii, Tiên=tii, yêt=iq,kiêt=kiq
Các vần Viết tăt này chỉ nên dùng cho Tốckí để viết nhanh,không nên dung làm Chữviếtmới.
vd: số=s6s (s61), yếm=iks,kiếm=kiks,phương=phoung=f2/, ghi=ghi,nghe=/e, gì=jf,gió=jos,giới=jo'is,quơ=qo', lúa=l`s, luân=l`n ...
----------------------------------------------------------------
D. Kiểu gõ Vni rút gọn:
Chỉ cần chuyển sang chế độ bỏ dấu của Vni hay bỏ dấu theo kiểu gõ khác. Các vần viết tắt có thể dùng chung. Lưu ý :để không bị rắc rối lộn xộn giữa các kiểu viết,chỉ cần thuần thục theo một kiểu sẽ đảm bảo nhanh chóng.
vd: Tố=toos=t6s=t61 , tường=toungf=toung2=t-7/2=t2/f=t2/2
-------------------------------------------------------------
*Trường hợp bổ sung:
- Vần ua/uâ:, ua+(n,m,t,c,p,ng)=uâ(n,m,t,c,p,ng). Uâ vẫn có thể làm vần ua .không phụ âm cuối là ua, có phụ âm cuối là uâ.vd :lúa=luas,(ua=ua),luân=luan (ua=uâ),tuất=tuat(s).
- Phụ âm đầu Q : *. bỏ U sau Q , (ue, ua ,uy,uo ).vd:quên=qeen , quen=qen, quy=qy, quyết=qyet(s)=qyq,quân=qaan,quan=qan,quán= qans,quần=qaanf.
- Phụ âm cuối C,T,P,CH: từ đi sau chỉ có 2 âm tiết Sắc và Nặng. Có thể bỏ dấu Sắc S .vd : tét=tet,tẹt=tetj,hic,ut,ac,ip,khách=khach,thuộc=thuocj,thuôc=thuoc....
- Vần mũ,đơn có phụ âm cuối thay thế :T=Q,W, ;P=[,] ; C=V,B cũng không viet dấu sắc S .vd: tất=taqs=taq,thật=thaqj ,sắp=su](s)=su]
- Vần : ăt=uw , ăp=u] ,không theo công thưc,vì w= nh, ]= ch (làm chữghep, phụ âm cuối). anh=aw,ach=a],lắt=luws=luw.
- Dấu gạch ( ' ) đặt trước nguyên âm, làm nguyên âm dài : 'o ,'a ,'u ,'e (vd: xoong = x'ong),sôống=s'oogs=soogs
* Chú ý : Cvms_z chỉ giải quyết từ đơn. Dùng làm Kiểugõ ra dấu ,thì ngăn cach 1 khoảng trống ,không viết dính liền từng từ.
---------------------------------------------
* Cấu tạo từđơn : Phụâm đầu + Vần nguyên âm + Phụâm cuối +Thanh dấu
- Phụ âm cuối Cũ : N, M, NG, NH, P, T, C, CH và nguyên âm A,U, I ,O, Y ,E.(dùng chung cho nguyên âm đơn ,ghép không mũ,và nguyên âm ghep thay thế)
- Phụ âm cuối Mới: T=Q,W ; P=[,] ; C=V,B ; N=G,H ; M=K,L ; NG=D,Z (chỉ dùng riêng cho vần nguyên âm đơn,có mũ).
-----------------------------------------------------------------
E. Ví Dụ:
So sánh các kiểu viết, gõ
- Buoc toi deo ngang bong xe ta. Co cay chen da la chen hoa . ( không dấu)
-Bu7o7c to7i1 d9eo2 ngang bong1 xe61 ta2.Co3 ca6y chen d9a1 la1 chen hoa.(Vni: 58 kt)
-Bu+o+c to+i' ddeo` ngang bong' xe^' ta`.Co?ca^y chen dda' la' chen hoa. (Viqr: 58 kt)
- Buowc towis ddeof ngang bongs xees taf.Cor caay chen ddas las chen hoa. (Telex: 57 kítự)
- Bouc tios deof nga/ bo/s xees taf.Cor cey chen das las chen hoa. (Cvmz:52 kítự)
- B2c tios deof /a/ bo/s x0s taf. Cor cey ]en das las ]en h3 . (Cvmz_Viết tắt : 44 kí tự)
Bước tới đèo ngang bóng xế tà .Cỏ cây chen đá lá chen hoa.
Cvmz (kết hợp viết tắt) ngắn hơn Vni và Telex 14 kí tự.khoảng 25%.Nhưng kếtquả vẫn cho ra chữ Việt có dấu.
Sơ đồ bàn phím để dễ nhớ phụ âm cuối thay thế,từ trái qua phải:
T=Q,W . P=[,] .C=V,B .N=G,H .M=K,L .NG= D,Z.
Truyện Kiều (Nguyễn Du)
Cvm_z
1.Tral nal tro/ coix ngouif ta,
chu'x taif chu'x mewj kheos laf get nhau.
Trair qa moqj cuocj beer zae,
Nhudx dieuf trod theys maf dau dohs lo/f.
5.Laj gif bir sab tu' fo/,
Triof xaw qen thois mas hodf daws gen.
Caor thol lagf jo'r trouc denf,
Fong tiwf coor lucj conf tryenf su'r xaw.
Razf:Nal Ja-tiwx trieuf Miw...
dịch
1.Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
5.Lạ gì bỉ sắc tư phong,
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
Cảo thơm lần giở trước đèn,
Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh.
Rằng: Năm Gia-tĩnh triều Minh...
------------------------------
Rât mong được sự đóng lũy và phản biện của cac bạn
Vì một kiểu viết chữKhôngDấu thuận tiện trong CNTT.
(ChữViết - KhôngDấu)
Dùng 26 chữ cái Latin và một vài kí tự trên bàn phím làm chữ.
(Chu'x viet-khod zaes . Kieur gox Telex - Vni rut gonj - Cvmz)
A. Giới Thiệu:
Bài giớithiệu Kiểugõ Telex rútgọn,( Cvmz- không dấu) có hệthống ,logic cho chữ Việt,nhằm mục đích viết chữ nhanh hơn so với kiểu Telex cũ .Càiđặt vào trang “Gõ Tắt” ở bộ gõ đa năng WinvnKey (
You must be registered for see links
) của tiến sỹ Ngô Đình Học ,để khi gõ Cvm_z ,máytính vẫn hiệnra chữ Việt có dấu,viết nhanh.) , ngắn hơn khoảng 25% kí tự so với Telex & Vni.- Ngoài ra,khi tắt bộ gõ,có thể dùng trực tiếp kí tự ghi làm (Chữviết khôngdấu) mà không phải thông qua trung gian nhu liệu phần mềm, rút gọn từ ngữ, truyền đạt nội dung thông tin chính xac.Dùng 26 chữ cái Latin nên chúng hữu ích trong: CNTT,cac trương trình phần mềm để viết chữ Việt,(Windows Vista,Linux, MySQL...),email, văn bản,sách báo,“Chat” trên mạng, viết tin nhắn ở điệnthoại di động, dễ dàng sửdụng trên khắp Thế giới,khi không có càiđặt phầnmềm bộgõ Việt .vv.
B. QUY TĂC BIẾN ĐỔI 54 VẦN :
-Dấu thanh :
1-Vần nguyên âm Đơn,có mũ .(Vần có quy tắc) :
a)Có phụâm cuối.(Thay mũ và phụâm cuối ):
hình 1aTrong đó: T=Q,W . P= [ , ] . C= V,B . N= G,H . M = K,L . NG= D,Z
vídụ: Vợt = Vowj ( ơt = ow),(Vow5) .(vowtj
* Bảng rõ hơn biến đổi 34 vần theo công thức trên:
hình 1aab) Không phụ âm cuối .(thay nguyên âm mũ ):
hình 1bvd: lee=lê , bo'r=bở
2.Vần nguyên âm Ghép có mũ .(Vần bất quy tắc):
a/ Bỏ mũ 8 vần nguyên âm ghép:
hình 2ab/Thay thế 12 vần nguyên âm ghép:
hình 2bVd: Xuân=xuan, lua=lua,luân=luan,cây=caay=cey,cấy=ceys,cương=coung , cường=cuo'ngf=coungf
* Để tránh xung đột kiểu TELEX với tiếng ANH .Cài đặt Bộ gõ ở chế độ chỉ bung mũ nguyên âm và dấu thanh khi gõ "Phím Cách" .(Nếu tạo thành vần Việt).(Viết nhiều thì nên tắt bộ gõ ở chức năng tạm thời). - Đối với Từ Dài và từ không phải vần Việt.Khi viết văn bản có chữ Anh hay khi viết dính liền.(vd: colgate= cơmgate < ơm=ol >,chuvietmoi= chưcietmoi<ưc=ov>.Ta sẽ được :colgate=colgate,chuvietmoi=chuvietmoi).care=care, talk=talk, tal=tăm...
- Đối với Từ Ngắn . Thì phải gõ phím thoát( \ )
vd: for= for\=for (for=phỏ), of=of\=of (of= ò), car...
----------------------------------------------------------
C. Viết tắt :
* Chữ ghép tương đồng:
* Vần nguyên âm ghep viết tăt:
- W : phát âm / Ghuờ /, làm chữ ghép mới . Dùng làm viết tắt chữ Nh trong phụ âm cuối .( Wan= gh(uờ)an , nhanh =nhaw).- Vần UY= Y : Thay vần Uy thành Y dài. Thay tất cả Y dài cũ thành i ngắn(khi Y đứng độc lập. Trừ trường hợp vần AY )vd: thy=thi,thuy= thy , cay=cay,cai=cai,xoay=xoay...
-Vần Viết tắt IÊ/YÊ : không phụ âm đầu i ngắn biến thành y dài. Có phụ âm đầu là i ngắn. yên=ii, Tiên=tii, yêt=iq,kiêt=kiq
Các vần Viết tăt này chỉ nên dùng cho Tốckí để viết nhanh,không nên dung làm Chữviếtmới.
vd: số=s6s (s61), yếm=iks,kiếm=kiks,phương=phoung=f2/, ghi=ghi,nghe=/e, gì=jf,gió=jos,giới=jo'is,quơ=qo', lúa=l`s, luân=l`n ...
----------------------------------------------------------------
D. Kiểu gõ Vni rút gọn:
Chỉ cần chuyển sang chế độ bỏ dấu của Vni hay bỏ dấu theo kiểu gõ khác. Các vần viết tắt có thể dùng chung. Lưu ý :để không bị rắc rối lộn xộn giữa các kiểu viết,chỉ cần thuần thục theo một kiểu sẽ đảm bảo nhanh chóng.
vd: Tố=toos=t6s=t61 , tường=toungf=toung2=t-7/2=t2/f=t2/2
-------------------------------------------------------------
*Trường hợp bổ sung:
- Vần ua/uâ:
- Phụ âm đầu Q : *. bỏ U sau Q , (ue, ua ,uy,uo ).vd:quên=qeen , quen=qen, quy=qy, quyết=qyet(s)=qyq,quân=qaan,quan=qan,quán= qans,quần=qaanf.
- Phụ âm cuối C,T,P,CH: từ đi sau chỉ có 2 âm tiết Sắc và Nặng. Có thể bỏ dấu Sắc S .vd : tét=tet,tẹt=tetj,hic,ut,ac,ip,khách=khach,thuộc=thuocj,thuôc=thuoc....
- Vần mũ,đơn có phụ âm cuối thay thế :T=Q,W, ;P=[,] ; C=V,B cũng không viet dấu sắc S .vd: tất=taqs=taq,thật=thaqj ,sắp=su](s)=su]
- Vần : ăt=uw , ăp=u] ,không theo công thưc,vì w= nh, ]= ch (làm chữghep, phụ âm cuối). anh=aw,ach=a],lắt=luws=luw.
- Dấu gạch ( ' ) đặt trước nguyên âm, làm nguyên âm dài : 'o ,'a ,'u ,'e (vd: xoong = x'ong
* Chú ý : Cvms_z chỉ giải quyết từ đơn. Dùng làm Kiểugõ ra dấu ,thì ngăn cach 1 khoảng trống ,không viết dính liền từng từ.
---------------------------------------------
* Cấu tạo từđơn : Phụâm đầu + Vần nguyên âm + Phụâm cuối +Thanh dấu
- Phụ âm cuối Cũ : N, M, NG, NH, P, T, C, CH và nguyên âm A,U, I ,O, Y ,E.(dùng chung cho nguyên âm đơn ,ghép không mũ,và nguyên âm ghep thay thế
- Phụ âm cuối Mới: T=Q,W ; P=[,] ; C=V,B ; N=G,H ; M=K,L ; NG=D,Z (chỉ dùng riêng cho vần nguyên âm đơn,có mũ
-----------------------------------------------------------------
E. Ví Dụ:
So sánh các kiểu viết, gõ
- Buoc toi deo ngang bong xe ta. Co cay chen da la chen hoa . ( không dấu)
-Bu7o7c to7i1 d9eo2 ngang bong1 xe61 ta2.Co3 ca6y chen d9a1 la1 chen hoa.(Vni: 58 kt)
-Bu+o+c to+i' ddeo` ngang bong' xe^' ta`.Co?ca^y chen dda' la' chen hoa. (Viqr: 58 kt)
- Buowc towis ddeof ngang bongs xees taf.Cor caay chen ddas las chen hoa. (Telex: 57 kítự)
- Bouc tios deof nga/ bo/s xees taf.Cor cey chen das las chen hoa. (Cvmz:52 kítự)
- B2c tios deof /a/ bo/s x0s taf. Cor cey ]en das las ]en h3 . (Cvmz_Viết tắt : 44 kí tự)
Bước tới đèo ngang bóng xế tà .Cỏ cây chen đá lá chen hoa.
Cvmz (kết hợp viết tắt) ngắn hơn Vni và Telex 14 kí tự.khoảng 25%.Nhưng kếtquả vẫn cho ra chữ Việt có dấu.
Sơ đồ bàn phím để dễ nhớ phụ âm cuối thay thế,từ trái qua phải:
T=Q,W . P=[,] .C=V,B .N=G,H .M=K,L .NG= D,Z.
Truyện Kiều (Nguyễn Du)
Cvm_z
1.Tral nal tro/ coix ngouif ta,
chu'x taif chu'x mewj kheos laf get nhau.
Trair qa moqj cuocj beer zae,
Nhudx dieuf trod theys maf dau dohs lo/f.
5.Laj gif bir sab tu' fo/,
Triof xaw qen thois mas hodf daws gen.
Caor thol lagf jo'r trouc denf,
Fong tiwf coor lucj conf tryenf su'r xaw.
Razf:Nal Ja-tiwx trieuf Miw...
dịch
1.Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.
5.Lạ gì bỉ sắc tư phong,
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
Cảo thơm lần giở trước đèn,
Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh.
Rằng: Năm Gia-tĩnh triều Minh...
------------------------------
Rât mong được sự đóng lũy và phản biện của cac bạn
Vì một kiểu viết chữKhôngDấu thuận tiện trong CNTT.
You must be registered for see links