Văn tự sự
I. Đặc điểm
1. Tự sự là cách trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối
cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
2. Những yếu tố cơ bản của bài tự sự:
1 Sự việc: Các sự kiện xảy ra.
1 Nhân vật: Người làm ra sự việc (gồm nhân vật chính và nhân vật phụ)
1 Cốt truyện: Trình tự sắp xếp các sự việc.
1 Người kể: Có thể là một nhân vật trong câu chuyện hay người kể vắng mặt.
II. Yêu cầu của bài văn tự sự ở lớp 6
1. Với bài tự sự kể chuyện đời thường
1 Biết sắp xếp sự việc theo một trình tự có ý nghĩa.
1 Trình bày bài văn theo một bố cục mạch lạc 3 phần.
1 Tuỳ theo yêu cầu đối tượng kể để lựa chọn tình huống và sắp xếp sự việc có ý nghĩa.
2. Với bài tự sự kể chuyện tưởng tượng
1 Biết xây dựng cốt truyện tạo tình huống tưởng tượng hợp lý.
1 Câu chuyện tưởng tượng phải có ý nghĩa và bố cục rõ ràng. (theo kết cấu 3 phần của bài tự sự)
III. Cách làm bài văn tự sự ở lớp 6
Tuỳ theo từng dạng bài tự sự ở lớp 6 để có cách trình bày dàn ý và viết bài cho phù hợp. Dướic
đây là một vài gợi dẫn.
1. Với dạng bài: Kể lại một câu chuyện vừa được học bằng lời văn của em
1 Yêu cầu cốt truyện không thay đổi.
1 Chú ý phần sáng tạo trong mở bài và kết luận.
1 Diễn đạt sự việc bằng lời văn của cá nhân cho linh hoạt trong sáng.
2. Với dạng bài: Kể về người
1 Chú ý tránh nhầm sang văn tả người bằng cách kể về công việc, những hành động, sự việc mà
người đó đX làm như thế nào. Giới thiệu về hình dáng tính cách thể hiện đan xen trong lời kể việc,
tránh sa đà vào miêu tả nhân vật đó.
3. Với bài: Kể về sự việc đời thường
1 Biết hình dung trình tự sự việc cho xác thực, phù hợp với thực tế.
1 Sắp xếp sự việc theo thứ tự nhằm nổi bật ý nghĩa câu chuyện
1 Lựa chọn ngôi kể cho đúng yêu cầu của bài văn.
4. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng
*Các dạng tự sự tưởng tượng ở lớp 6:
1 Thay đổi hay thêm phần kết của một câu chuyện dân gian.
1 Hình dung gặp gỡ các nhân vật trong truyện cổ dân gian.
1 Tưởng tượng gặp gỡ những người thân trong giấc mơ....
*Cách làm:
1 Xác định được đối tượng cần kể là gì? (sự việc hay con người)
1 Xây dựng tình huống xuất hiện sự việc hay nhân vật đó.
1 Tưởng tượng các sự việc, hoạt động của nhân vật có thể xảy ra trong không gian cụ thể như thế nào?
Bài văn mẫu cho các em: :write: :write:
Ngày ấy, nhà tui ở ven một con suối nhỏ nước trong veo, vào những hôm trời nắng đẹp đứng
trên bờ suối, tui có thể nhìn thấu xuống tận dưới đáy, ở đó có những viên sỏi trắng tinh và cả những
đàn cá trắng tung tăng bơi lội.
Hàng ngày, tui cùng lũ bạn lại rủ nhau ra suối, đi men theo mép của con suối bắt ốc, nhặt đá
trắng về để chơi đồ hàng. Và vui nhất là vào những ngày hè, chúng tui thường trốn mẹ ra suối tắm.
Thực ra con suối nhỏ nhưng có những đoạn rất sâu có thể ngập đầu người lớn. Và ở trên đó là chiếc
cầu của nhà dân bắc qua để lấy lối đi vào nhà.
Như thường lệ, buổi trưa ấy, chờ cho mẹ ngủ say tui liền chạy sang nhà mấy thằng bạn học
cùng lớp rủ chúng ra chỗ cầu nhà ông Quân (chúng tui thường đặt tên những chiếc cầu bằng chính
tên nhà chủ đó). Buổi trưa trời nắng nóng như lửa đốt, được đắm mình trong dòng nước mát thì còn
gì bằng. Bởi vậy nên vừa nghe tiếng huýt sáo báo hiệu quen thuộc của tôi, mấy thằng cũng vội vã
lách cửa sau, nhanh chóng ra chỗ hẹn.
Vừa ra khỏi nhà, cả lũ chúng tui chạy thật nhanh vì sợ cha mẹ phát hiện ra, bởi chúng tui
đều biết rằng nếu bị bại lộ chắc chắn đứa nào đứa nấy sẽ no đòn.
Năm phút sau, cây cầu và dòng nước mát đã hiện ra trước mắt chúng tôi. tui có ý kiến hôm nay
sẽ không bơi bình thường như mọi khi nữa mà thi nhảy xa, tức là đứng trên cầu nhảy xuống, ai
nhảy xa nhất sẽ là người thắng cuộc. ì oàm một hồi lâu đã chán, chúng tui trèo lên một mỏm đá nằm
nghỉ ngơi ngắm mây trời. Lúc này Thắng 1 thằng cha gan lì cóc tía nhất lên tiếng:
1 Tớ nghĩ ra trò mới nữa rồi.
1 Trò gì vậy?
Cả lũ nhao nhao lên tiếng hỏi.
1 Chơi lặn, đứa nào lặn được lâu nhất tuần sau đi học sẽ không phải đeo cặp.
Cả lũ reo hò hưởng ứng nhiệt liệt. Trở lại chỗ chơi cũ, tui nói:
1 Bây giờ sẽ thi lần lượt từng đứa một, những đứa còn lại đứng trên bờ theo dõi bấm giờ.
Và tui phân công luôn vì Thắng là người đầu têu nên sẽ là người thử sức đầu tiên, cả bọn vỗ tay
hưởng ứng. Quả thật trong nhóm Thắng luôn tỏ ra đàn anh hơn cả, hắn không những học giỏi mà
mọi trò chơi hắn cũng chẳng bao giờ chịu thua ai.
Thắng chuẩn bị tinh thần xong, tui hô:
1 Một. Hai. Ba. Bắt đầu?
ùm?Thắng đã nhảy khỏi cây cầu mất tăm trong dòng nước. Lũ chúng tui reo hò tán thưởng và
bắt đầu bấm giờ: 1,2, 3, phút trôi qua sang phút qua vẫn chưa thấy Thắng nổi lên. Chúng tui trầm
trồ khen ngợi sự tài ba của Thắng. Sang đến phút thứ 4, tui bỗng cảm thấy nóng ruột bởi bình
thường nhiều lắm thì chỉ đến phút thứ ba là chúng tui đã chẳng thể nào chịu nổi. Thế mà đến giờ
vẫn chưa thấy Thắng, mấy đứa kia cũng bắt đầu lo lắng, chỉ trong nháy mắt chẳng kịp bảo nhau câu
nào mấy đứa bơi giỏi liền nhảy xuống, vừa lúc đó chúng tui đã thấy Thắng trồi lên, khuôn mặt tái
nhợt, thở lấy thở để, chúng tui vội vàng dìu Thắng vào bờ. Người Thắng lúc này đã gần như lả đi.
Phải mười phút sau Thắng mới lên tiếng:
1 Chỉ cần một tích tắc nữa thôi là tao đi chầu thuỷ thần chúng mày ạ.
1 Sao vậy, mọi ngày mày bơi, lặn giỏi lắm cơ mà.
1 ừ, thì tao vẫn tự tin như vậy, nhưng đúng lúc sắp chịu không nổi định trồi lên thì tao bị vướng
vào chùm rễ cây mọc lan từ rừng ra cuốn chặt vào chân, tao cứ định trồi lên thì nó lại kéo tao xuống,
may quá đúng lúc nghĩ rằng chết thật rồi thì bỗng dưng chân tao lại giật ra được và cố sức ngoi lên.
Nghe tiếng Thắng hổn hển kể, chúng tui đứa nào đứa nấy đều khiếp sợ. Chờ cho Thắng đỡ mệt
chúng tui mới dám về nhà và câu chuyện này vẫn mãi là bí mật của lũ chúng tôi. Và đó là kỉ niệm
sâu sắc nhất mà tui nhớ mãi đấy các bạn ạ.
I. Đặc điểm
1. Tự sự là cách trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối
cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
2. Những yếu tố cơ bản của bài tự sự:
1 Sự việc: Các sự kiện xảy ra.
1 Nhân vật: Người làm ra sự việc (gồm nhân vật chính và nhân vật phụ)
1 Cốt truyện: Trình tự sắp xếp các sự việc.
1 Người kể: Có thể là một nhân vật trong câu chuyện hay người kể vắng mặt.
II. Yêu cầu của bài văn tự sự ở lớp 6
1. Với bài tự sự kể chuyện đời thường
1 Biết sắp xếp sự việc theo một trình tự có ý nghĩa.
1 Trình bày bài văn theo một bố cục mạch lạc 3 phần.
1 Tuỳ theo yêu cầu đối tượng kể để lựa chọn tình huống và sắp xếp sự việc có ý nghĩa.
2. Với bài tự sự kể chuyện tưởng tượng
1 Biết xây dựng cốt truyện tạo tình huống tưởng tượng hợp lý.
1 Câu chuyện tưởng tượng phải có ý nghĩa và bố cục rõ ràng. (theo kết cấu 3 phần của bài tự sự)
III. Cách làm bài văn tự sự ở lớp 6
Tuỳ theo từng dạng bài tự sự ở lớp 6 để có cách trình bày dàn ý và viết bài cho phù hợp. Dướic
đây là một vài gợi dẫn.
1. Với dạng bài: Kể lại một câu chuyện vừa được học bằng lời văn của em
1 Yêu cầu cốt truyện không thay đổi.
1 Chú ý phần sáng tạo trong mở bài và kết luận.
1 Diễn đạt sự việc bằng lời văn của cá nhân cho linh hoạt trong sáng.
2. Với dạng bài: Kể về người
1 Chú ý tránh nhầm sang văn tả người bằng cách kể về công việc, những hành động, sự việc mà
người đó đX làm như thế nào. Giới thiệu về hình dáng tính cách thể hiện đan xen trong lời kể việc,
tránh sa đà vào miêu tả nhân vật đó.
3. Với bài: Kể về sự việc đời thường
1 Biết hình dung trình tự sự việc cho xác thực, phù hợp với thực tế.
1 Sắp xếp sự việc theo thứ tự nhằm nổi bật ý nghĩa câu chuyện
1 Lựa chọn ngôi kể cho đúng yêu cầu của bài văn.
4. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng
*Các dạng tự sự tưởng tượng ở lớp 6:
1 Thay đổi hay thêm phần kết của một câu chuyện dân gian.
1 Hình dung gặp gỡ các nhân vật trong truyện cổ dân gian.
1 Tưởng tượng gặp gỡ những người thân trong giấc mơ....
*Cách làm:
1 Xác định được đối tượng cần kể là gì? (sự việc hay con người)
1 Xây dựng tình huống xuất hiện sự việc hay nhân vật đó.
1 Tưởng tượng các sự việc, hoạt động của nhân vật có thể xảy ra trong không gian cụ thể như thế nào?
Bài văn mẫu cho các em: :write: :write:
Ngày ấy, nhà tui ở ven một con suối nhỏ nước trong veo, vào những hôm trời nắng đẹp đứng
trên bờ suối, tui có thể nhìn thấu xuống tận dưới đáy, ở đó có những viên sỏi trắng tinh và cả những
đàn cá trắng tung tăng bơi lội.
Hàng ngày, tui cùng lũ bạn lại rủ nhau ra suối, đi men theo mép của con suối bắt ốc, nhặt đá
trắng về để chơi đồ hàng. Và vui nhất là vào những ngày hè, chúng tui thường trốn mẹ ra suối tắm.
Thực ra con suối nhỏ nhưng có những đoạn rất sâu có thể ngập đầu người lớn. Và ở trên đó là chiếc
cầu của nhà dân bắc qua để lấy lối đi vào nhà.
Như thường lệ, buổi trưa ấy, chờ cho mẹ ngủ say tui liền chạy sang nhà mấy thằng bạn học
cùng lớp rủ chúng ra chỗ cầu nhà ông Quân (chúng tui thường đặt tên những chiếc cầu bằng chính
tên nhà chủ đó). Buổi trưa trời nắng nóng như lửa đốt, được đắm mình trong dòng nước mát thì còn
gì bằng. Bởi vậy nên vừa nghe tiếng huýt sáo báo hiệu quen thuộc của tôi, mấy thằng cũng vội vã
lách cửa sau, nhanh chóng ra chỗ hẹn.
Vừa ra khỏi nhà, cả lũ chúng tui chạy thật nhanh vì sợ cha mẹ phát hiện ra, bởi chúng tui
đều biết rằng nếu bị bại lộ chắc chắn đứa nào đứa nấy sẽ no đòn.
Năm phút sau, cây cầu và dòng nước mát đã hiện ra trước mắt chúng tôi. tui có ý kiến hôm nay
sẽ không bơi bình thường như mọi khi nữa mà thi nhảy xa, tức là đứng trên cầu nhảy xuống, ai
nhảy xa nhất sẽ là người thắng cuộc. ì oàm một hồi lâu đã chán, chúng tui trèo lên một mỏm đá nằm
nghỉ ngơi ngắm mây trời. Lúc này Thắng 1 thằng cha gan lì cóc tía nhất lên tiếng:
1 Tớ nghĩ ra trò mới nữa rồi.
1 Trò gì vậy?
Cả lũ nhao nhao lên tiếng hỏi.
1 Chơi lặn, đứa nào lặn được lâu nhất tuần sau đi học sẽ không phải đeo cặp.
Cả lũ reo hò hưởng ứng nhiệt liệt. Trở lại chỗ chơi cũ, tui nói:
1 Bây giờ sẽ thi lần lượt từng đứa một, những đứa còn lại đứng trên bờ theo dõi bấm giờ.
Và tui phân công luôn vì Thắng là người đầu têu nên sẽ là người thử sức đầu tiên, cả bọn vỗ tay
hưởng ứng. Quả thật trong nhóm Thắng luôn tỏ ra đàn anh hơn cả, hắn không những học giỏi mà
mọi trò chơi hắn cũng chẳng bao giờ chịu thua ai.
Thắng chuẩn bị tinh thần xong, tui hô:
1 Một. Hai. Ba. Bắt đầu?
ùm?Thắng đã nhảy khỏi cây cầu mất tăm trong dòng nước. Lũ chúng tui reo hò tán thưởng và
bắt đầu bấm giờ: 1,2, 3, phút trôi qua sang phút qua vẫn chưa thấy Thắng nổi lên. Chúng tui trầm
trồ khen ngợi sự tài ba của Thắng. Sang đến phút thứ 4, tui bỗng cảm thấy nóng ruột bởi bình
thường nhiều lắm thì chỉ đến phút thứ ba là chúng tui đã chẳng thể nào chịu nổi. Thế mà đến giờ
vẫn chưa thấy Thắng, mấy đứa kia cũng bắt đầu lo lắng, chỉ trong nháy mắt chẳng kịp bảo nhau câu
nào mấy đứa bơi giỏi liền nhảy xuống, vừa lúc đó chúng tui đã thấy Thắng trồi lên, khuôn mặt tái
nhợt, thở lấy thở để, chúng tui vội vàng dìu Thắng vào bờ. Người Thắng lúc này đã gần như lả đi.
Phải mười phút sau Thắng mới lên tiếng:
1 Chỉ cần một tích tắc nữa thôi là tao đi chầu thuỷ thần chúng mày ạ.
1 Sao vậy, mọi ngày mày bơi, lặn giỏi lắm cơ mà.
1 ừ, thì tao vẫn tự tin như vậy, nhưng đúng lúc sắp chịu không nổi định trồi lên thì tao bị vướng
vào chùm rễ cây mọc lan từ rừng ra cuốn chặt vào chân, tao cứ định trồi lên thì nó lại kéo tao xuống,
may quá đúng lúc nghĩ rằng chết thật rồi thì bỗng dưng chân tao lại giật ra được và cố sức ngoi lên.
Nghe tiếng Thắng hổn hển kể, chúng tui đứa nào đứa nấy đều khiếp sợ. Chờ cho Thắng đỡ mệt
chúng tui mới dám về nhà và câu chuyện này vẫn mãi là bí mật của lũ chúng tôi. Và đó là kỉ niệm
sâu sắc nhất mà tui nhớ mãi đấy các bạn ạ.