LINK TẢI LUẬN VĂN MIỄN PHÍ CHO AE KET-NOI
NỘI DUNG CHÍNH
TRANG
1
Mở đầu
2
1.1
Lí do chọn đề tài
2
1.2
Mục đích nghiên cứu
3
1.3
Đ ối tượng nghiên cứu
3
1.4
Phương pháp nghiên cứu
4
2
Nội dung
4
2.1
Cơ sở lí luận liên quan đến vấn đề dạy học văn tả cảnh
4
2.2
Tình hình thực tế dạy học trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
5
2.3
Các biện pháp pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
6 - 17
2.4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
17
3
Kết luận và kiến nghị
18 - 19
1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Là một giáo viên đang thực hiện nhiệm vụ giảng dạy trên quê hương Định Hòa – một vùng quê giầu truyền thống văn hóa và hiếu học, tui luôn trăn trở làm thế nào để trong quá trình giảng dạy tui truyền đạt được kiến thức đến các em một cách hiệu quả nhất, để “mỗi ngày tới trường là một ngày vui”. Và tui nhận thấy, để học sinh thích được đến trường, có tinh thần thoải mái và vui vẻ trong học tập, chiếm lĩnh kiến thức một cách tích cực, giờ dạy đạt hiệu quả thì giáo viên phải tìm ra được PPDH và cách thức truyền đạt, hình thành kiến một cách logic hiệu quả, linh hoạt và sáng tạo. Bản thân tui từng nhiều năm được phân công bồi dưỡng môn Tiếng Việt lớp 5, vì vậy tui nhận thấy Tiếng Việt là một môn học ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần, tâm hồn và cảm xúc của các em, giúp các em rất nhiều trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách.
Như chúng ta đã biết, môn Tiếng việt gồm nhiều phân môn khác nhau như tập đọc, luyện từ và câu, kể chuyện, tập viết, chính tả, tập làm văn. Nhưng khó hơn cả đối với người dạy cũng như đối với người học là phân môn Tập làm văn. Tập làm văn là một phân môn rất quan trọng trong chương trình dạy học tiểu học, nó không chỉ giúp học sinh hình thành các kĩ năng: Nghe, nói, đọc, viết mà còn rèn cho học sinh khả năng giao tiếp, quan sát, phân tích tổng hợp và đặc biệt còn hình thành cho học sinh những phẩm chất tốt đẹp của con người mới hiện đại và năng động. Dạy tập làm văn là bồi dưỡng tâm hồn các em lớn lên từng ngày, dạy các em cách nhìn nhận cuộc sống xung quanh trong thực tế vốn có của nó với cảm xúc thực của các em.
Tả cảnh là một kiểu bài khó vì học sinh không có khả năng quan sát tinh tế, mặt khác có những cảnh học sinh không được gắn bó và quan sát kĩ, chỉ có thể gặp một lần trên truyền hình, qua hình ảnh hay nhân dịp đi chơi nên các em không cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh hay những thay đổi của cảnh, không biết dựa vào cảm xúc của mình để làm cảnh đó trở nên đẹp hơn, sinh động hơn, gần gũi hơn.
Vì vậy, làm thế nào để cho học sinh làm văn hay và có hiệu quả thì lại là một vấn đề còn gặp nhiều khó khăn với các trường Tiểu học nói chung và Trường Tiểu học Định Hòa nói riêng. Là một giáo viên tiểu học, tui luôn trăn trở suy nghĩ để làm thế nào cho học sinh thích và biết làm văn, viết văn chân thật, có cảm xúc và sinh động. Trong các năm học qua, tui đã dạy và tìm hiểu khá kĩ về mảng Tập làm văn, đặc biệt là văn tả cảnh lớp 5. tui đã vận dụng một số phương pháp và thấy có những kết quả đáng mừng. Kinh nghiệm này được áp dụng và đã mang lại hiệu quả nhất định trong dạy Tập làm văn. Năm học 2015- 2016 này, tui mạnh dạn đề xuất một vài biện pháp nhỏ “Một số biện pháp luyện kĩ năng lập dàn ý và viết bài văn tả cảnh cho học sinh lớp 5”, để nghiên cứu với hi vọng giúp phần nâng cao trình độ của bản thân và nâng cao chất lượng dạy - học văn tả cảnh lớp 5 nói riêng và nâng cao chất lượng dạy học nói chung.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
2
tui thực hiện đề tài này nhằm mục đích giúp học sinh lớp 5:
- Yêu thích môn học và biết làm văn, hiểu được đặc điểm của thể loại văn tả cảnh, trọng tâm miêu tả của từng bài.
- Rèn kĩ năng quan sát, tìm ý, lập dàn ý, biết tư duy để lập dàn ý và viết bài.
- Rèn kĩ năng dùng từ, đặt câu, viết đoạn, liên kết đoạn, diễn đạt lưu loát, mạch lạc.
- Rèn kĩ năng viết các đoạn văn, bài văn giàu hình ảnh, cảm xúc.
2. Giúp giáo viên:
- Với việc nghiên cứu đề tài sáng kiến, tui mong muốn sẽ có được bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng vào thực tiễn giảng dạy môn Tập làm văn trong trường Tiểu học.
- Có kinh nghiệm trong dạy văn tả cảnh cho học sinh lớp 5 để vận dụng phương pháp, biện pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách linh hoạt.
- Tự tìm tòi, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm trong giảng dạy TLV nói chung và trong dạy học sinh viết văn tả cảnh nói riêng.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể nghiên cứu: Học sinh lớp 5B Trường Tiểu học Định Hòa.
- Đối tượng nghiên cứu: Thể loại văn tả cảnh lớp 5, một số kinh nghiệm rèn viết văn tả cảnh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp nghiên cứu lí luận:
* Ứng dụng sơ đồ tư duy:
* Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Khi kiểm tra đánh giá chất lượng bài văn miêu tả của từng học sinh, tui mô tả và thống kê chất lượng ấy bằng những số liệu cụ thể, sau đó tổng hợp các số liệu đã thu được nhằm rút ra kinh nghiệm giảng dạy cho bản thân.
2. NỘI DUNG:
2.1. Cơ sở lý luận liên liên quan đến vấn đề dạy học văn tả cảnh:
Văn tả cảnh là loại văn dùng lời với những hình ảnh, cảm xúc làm cho người đọc, người nghe có thể hình dung được rõ nét và cụ thể về một cảnh vật nào đó xung quanh ta.
Đối tượng của bài văn tả cảnh là những cảnh vật quen thuộc xung quanh ta như dòng sông, cánh đồng, hàng cây...Khi viết bài văn tả cảnh cần đặc biệt tập trung vào những nét tiêu biểu của cảnh vật đó. Để bài văn được sinh động và hấp dẫn hơn với người đọc ta có thể lồng vào đó việc tả người, tả vật với những cung bậc cảm xúc khác nhau.
3
Ngôn ngữ trong văn miêu tả cần chính xác, cụ thể, giàu hình ảnh và có nét riêng biệt. Chính vì thế để có bài văn hay đòi hỏi người viết phải có hiểu biết về phương pháp làm văn, phải biết cách quan sát, tìm ý, lập dàn ý, dùng từ ngữ, biết vận dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật tu từ được học để viết bài văn.
2.2. Tình hình thực tế dạy học trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
1. Sách giáo khoa.
Nội dung tả cảnh tập trung vào các cảnh: Một buổi trong ngày, một hiện tượng thiên nhiên, trường học, cảnh sông nước... Với các nội dung trên, yêu cầu viết lại chủ yếu là đoạn văn. Do đó, với mỗi cảnh học sinh ít được viết hoàn thiện một bài văn hoàn chỉnh ngay trên lớp để thầy cô và bạn bè trực tiếp góp ý.
2. Về phía học sinh:
- Đa số học sinh nắm được cấu tạo 3 phần của một bài văn tả cảnh.Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn học sinh còn lúng túng chưa biết quan sát và chọn lọc chi tiết trong bài văn tả cảnh, chưa lập được dàn ý chi tiết cho bài văn; chưa viết được đoạn văn, bài văn tả cảnh theo đúng yêu cầu của bài.
- Học sinh chưa biết bộc lộ cảm xúc và kĩ năng vận dụng các từ ngữ gợi hình, gợi tả và các biện pháp nghệ thuật tu từ còn lúng túng khiến bài viết thiếu hình ảnh, khô khan,...
- Nhiều học sinh chưa có phương pháp làm văn cụ thể, hình ảnh chọn tả chưa tinh tế, việc tiếp thu kiến thức làm văn đến vận dụng kiến thức đó chưa chủ động và linh hoạt.
3 . Người dạy :
Thực tế giảng dạy tập làm văn phần tả cảnh, bản thân người giáo viên là người
hướng dẫn đôi khi cũng cảm giác lúng túng không biết phải hướng dẫn thế nào để học sinh có thể tìm ý, lập ý viết được bài văn hay, có hình ảnh có cảm xúc. - Chính vì một số nguyên nhân trên tui đã khảo sát đầu năm chất lượng làm văn của học lớp 5B để làm cơ sở kiểm chứng thực nghiệm sau này.
Đề bài : Em hãy tả c¶nh một đêm trăng đẹp. - Kết quả thu được như sau :
Lớp
Tổng số HS
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
5B
29
2
6,9
21
72,4
6
20,7
Từ kết quả trên tui thấy chất lượng học sinh học sinh hoàn thành tốt bài văn còn rất hạn chế, học sinh chưa hoàn thành bài văn còn nhiều, tui quyết định
4
lựa chọn một số giải pháp để ứng dụng, thực nghiệm mong muốn có kết quả tốt để cải tiến cách dạy, cách học cho cá nhân và học sinh và có thể là giải pháp cho đồng nghiệp.
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề :
Để đạt được mục tiêu trên thì cần tiến hành giải quyết các vấn đề chính sau:
Cung cấp cho học sinh phương pháp quan sát, tìm ý, lập dàn ý cho bài văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng.
Hướng dẫn học sinh một số thủ pháp làm văn tả cảnh.
Các vấn đề được nêu ở trên cần được giải quyết đồng thời, xen lẫn vào nhau
một cách nhịp nhàng và linh động thì hiệu quả sẽ cao hơn rất nhiều.
Từ kinh nghiệm dạy học của mình, tui xin đưa ra một số biện pháp để giải quyết các vấn đề được nêu ở trên giúp học sinh làm tốt bài văn tả cảnh như sau:
1. Cung cấp cho học sinh phương pháp làm văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng.
Việc cung cấp cho học sinh phương pháp làm văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng cần:
- Học sinh cần nắm được 4 yêu cầu khi làm văn miêu tả:
+ Xác định được tả cái gì ?
Ví dụ : Tả dòng sông thì tập trung tả dòng sông, không miên man tả sâu cảnh
cây cối, xóm làng nằm hai bên dòng sông, hay cảnh trời mây vào thời điểm đó cho dù các sự vật đó cũng có liên quan.
+ Tả như thế nào? : Tả cảnh nào thì người đọc hình dung cảnh đó chứ không bị lẫn lộn với cảnh khác.
Ví dụ : Tả cảnh dòng sông thì phải tả chủ yếu những yếu tố liên quan không thể tách rời như: sóng nước, thuyền bè, bờ bãi, rau màu, mây trời, con người,...
+ Tả với mục đích gì ?
Ví dụ : Tả dòng sông với mục đích đó là tả lại một cảnh đẹp rất đáng tự hào của quê hương, ích lợi mà dòng sông mang lại cho thiên nhiên và con người....
+ Tả với tư tưởng, tình cảm, thái độ ra sao?
Ví dụ: Tả dòng sông với niềm tự hào, với sự ngưỡng mộ về một vẻ đẹp nên thơ...
- Cung cấp cho học sinh các bước làm văn miêu tả. + Bước 1: Tìm hiểu đề
+ Bước 2: Quan sát tìm ý
+ Bước 3: Sắp xếp ý (lập dàn ý) + Bước 4: Viết bài hoàn chỉnh
5
+ Bước 5: Kiểm tra lại bài.
Cụ thể:
Đề bài: Hãy miêu tả vẻ đẹp của một đêm trăng đẹp mà em yêu thích (ấn tượng). *Bước 1 :Học sinh tìm hiểu và phân tích đề bài qua việc trả lời các câu hỏi :
Hãy xác định thể loại làm văn?
?/ Đối tượng miêu tả là gì?
?/ Mấy cảnh? Cảnh đó được miêu tả vào thời gian nào ?
*Bước2: Bướcquansátvàtìmý:
* Luyện kĩ năng quan sát:
Để tả cảnh, cần xác định vị trí quan sát. thời điểm quan sát, trình tự và nội dung quan sát.
Quan sát theo không gian (Vị trí)
Xa, gần, trên, dưới, trong, ngoài, trái, phải, phía trước, phía sau, ...
Thể loại
Đối tượng miêu tả
Giới hạn miêu tả
Miêu tả
Đêm trăng
Không gian
Thời gian
Đặc điểm
Mở
Bất kì( có thể là đêm trăng rằm)
ấn tượng, thích)
Mắt thấy (Thị giác)
Tai nghe
(Thính giác)
Mũi ngửi
(Khứu giác)
Tay sờ
xúc giác)
...
...
...
...
Và quan sát theo thời gian (Thời điểm) chiều tối, tối, về đêm, thời tiết, ....
Ví dụ: Cách quan sát đêm trăng đep.
da
(Xúc giác)
Mát rượi Lành lạnh
6
QUÁ TRÌNH QUAN SÁT
Mắt
Mặt trăng tròn vành vạnh nhô lên.
Hàng ngàn ngôi sao sáng long lanh tạo bầu trời vẻ đẹp huyền ảo.
Trăng gối đầu lên rặng cây phía xa.
Trăng lên cao tỏa ánh sáng len lỏi đến khắp nơi.
Ánh trăng phết nhẹ lên các mái nhà, soi xuống mặt đường...
Dòng sông được ánh trăng soi sáng óng ánh, lung linh như dát vàng.
Trẻ em nô đùa, chạy nhảy cười nói vui vẻ.
Tiếng mấy chú chó sủa vu vơ.
- Tiếng côn trùng kêu ra rả.
- Tiếng cỏ cây thì thầm trò chuyện.
TAI NGHE (Thính giác)
Ví dụ : Đêm trăng được quan sát gắn theo trình tự thời gian: (thân bài). Ông mặt trời đỏ ối như quả cầu lửa từ từ
Mặt trời lặn
Mặt trời lặn
rời lặn
khuất hẳn phía xa.
Bầu trời trong vắt, đen sẫm lại như khoác tấm. áo nhung đen có đính những ngôi sao lấp lánh.
Mặt trăng tròn vành vạnh nhô lên. Trăng gối đầu lên rặng cây phía xa.
Trăng lên cao trả ánh sáng dịu êm len lỏi vào xóm làng.
Dòng sông được ánh trăng soi sáng óng ánh như dát vàng.
Trăng bắt đầu lên
ĐÊM TRĂNG
Trăng lên cao hẳn
7
Mọi người trong xóm tụ tập ở sân nhà để ngắm trăng nói chuyện.
Trẻ em nô đùa vui vẻ.
Cỏ cây thì thầm trò chuyện. Tiếng côn trùng kêu ra rả..
Ánh trăng dìu dịu cùng hơi sương như ru ngủ muôn loài.
Tiếng côn trùng kêu ra rả cho khúc nhạc về đêm.
Giáo viên cần lưu ý cho học sinh khi quan sát một số điểm sau:
+ Khi quan sát học sinh phải nhìn ngắm cảnh trước mặt.
+ Học sinh phải quan sát nhiều lần, quan sát tỉ mỉ ở nhiều góc độ, nhiều khía cạnh ở thời gian, địa điểm khác nhau.
+ Khi quan sát học sinh phải tìm ra những nét chính, trọng tâm của cảnh.
+ Học sinh cần tìm được nét tiêu biểu, đặc sắc của cảnh. Phải bộc lộ cảm
xúc hứng thú say mê của mình trước đối tượng quan sát.
* Bước 3. Sắp xếp ý và lập dàn ý
* Sắp xếp ý:
- Sau khi quan sát và tìm ý, trước khi lập dàn bài chi tiết, học sinh cần xác định trình tự miêu tả để sắp xếp các ý một cách hợp lí.
Ví dụ: Với bài tả đêm trăng tui hướng dẫn các em chọn trình tự miêu tả là thời gian.
+Mặt trời lặn: + Trăng bắt đầu lên: + Trăng lên cao hẳn : +Ánh trăng về khuya.
Lập dàn ý.
tui cho học sinh quan sát theo bảng, cũng có khi cho học sinh quan sát và ghi
theo sơ đồ tư duy.( nhóm - cá nhân)
DÀN Ý CHUNG CHO BÀI VĂN TẢ CẢNH
Trăng về khuya
Trực tiếp:
Gián tiếp:
- Giới thiệu cảnh sẽ tả bằng 1 câu cảm, nhận xét giới thiệu
- Giới thiệu cảnh tả sẽ gắn với vị trí thời gian quan sát
Mở bài bằng 1 âm thanh, 1 câu nói, 1 lời đối thoại, 1 cách so
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
NỘI DUNG CHÍNH
TRANG
1
Mở đầu
2
1.1
Lí do chọn đề tài
2
1.2
Mục đích nghiên cứu
3
1.3
Đ ối tượng nghiên cứu
3
1.4
Phương pháp nghiên cứu
4
2
Nội dung
4
2.1
Cơ sở lí luận liên quan đến vấn đề dạy học văn tả cảnh
4
2.2
Tình hình thực tế dạy học trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
5
2.3
Các biện pháp pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
6 - 17
2.4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
17
3
Kết luận và kiến nghị
18 - 19
1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Là một giáo viên đang thực hiện nhiệm vụ giảng dạy trên quê hương Định Hòa – một vùng quê giầu truyền thống văn hóa và hiếu học, tui luôn trăn trở làm thế nào để trong quá trình giảng dạy tui truyền đạt được kiến thức đến các em một cách hiệu quả nhất, để “mỗi ngày tới trường là một ngày vui”. Và tui nhận thấy, để học sinh thích được đến trường, có tinh thần thoải mái và vui vẻ trong học tập, chiếm lĩnh kiến thức một cách tích cực, giờ dạy đạt hiệu quả thì giáo viên phải tìm ra được PPDH và cách thức truyền đạt, hình thành kiến một cách logic hiệu quả, linh hoạt và sáng tạo. Bản thân tui từng nhiều năm được phân công bồi dưỡng môn Tiếng Việt lớp 5, vì vậy tui nhận thấy Tiếng Việt là một môn học ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần, tâm hồn và cảm xúc của các em, giúp các em rất nhiều trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách.
Như chúng ta đã biết, môn Tiếng việt gồm nhiều phân môn khác nhau như tập đọc, luyện từ và câu, kể chuyện, tập viết, chính tả, tập làm văn. Nhưng khó hơn cả đối với người dạy cũng như đối với người học là phân môn Tập làm văn. Tập làm văn là một phân môn rất quan trọng trong chương trình dạy học tiểu học, nó không chỉ giúp học sinh hình thành các kĩ năng: Nghe, nói, đọc, viết mà còn rèn cho học sinh khả năng giao tiếp, quan sát, phân tích tổng hợp và đặc biệt còn hình thành cho học sinh những phẩm chất tốt đẹp của con người mới hiện đại và năng động. Dạy tập làm văn là bồi dưỡng tâm hồn các em lớn lên từng ngày, dạy các em cách nhìn nhận cuộc sống xung quanh trong thực tế vốn có của nó với cảm xúc thực của các em.
Tả cảnh là một kiểu bài khó vì học sinh không có khả năng quan sát tinh tế, mặt khác có những cảnh học sinh không được gắn bó và quan sát kĩ, chỉ có thể gặp một lần trên truyền hình, qua hình ảnh hay nhân dịp đi chơi nên các em không cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh hay những thay đổi của cảnh, không biết dựa vào cảm xúc của mình để làm cảnh đó trở nên đẹp hơn, sinh động hơn, gần gũi hơn.
Vì vậy, làm thế nào để cho học sinh làm văn hay và có hiệu quả thì lại là một vấn đề còn gặp nhiều khó khăn với các trường Tiểu học nói chung và Trường Tiểu học Định Hòa nói riêng. Là một giáo viên tiểu học, tui luôn trăn trở suy nghĩ để làm thế nào cho học sinh thích và biết làm văn, viết văn chân thật, có cảm xúc và sinh động. Trong các năm học qua, tui đã dạy và tìm hiểu khá kĩ về mảng Tập làm văn, đặc biệt là văn tả cảnh lớp 5. tui đã vận dụng một số phương pháp và thấy có những kết quả đáng mừng. Kinh nghiệm này được áp dụng và đã mang lại hiệu quả nhất định trong dạy Tập làm văn. Năm học 2015- 2016 này, tui mạnh dạn đề xuất một vài biện pháp nhỏ “Một số biện pháp luyện kĩ năng lập dàn ý và viết bài văn tả cảnh cho học sinh lớp 5”, để nghiên cứu với hi vọng giúp phần nâng cao trình độ của bản thân và nâng cao chất lượng dạy - học văn tả cảnh lớp 5 nói riêng và nâng cao chất lượng dạy học nói chung.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
2
tui thực hiện đề tài này nhằm mục đích giúp học sinh lớp 5:
- Yêu thích môn học và biết làm văn, hiểu được đặc điểm của thể loại văn tả cảnh, trọng tâm miêu tả của từng bài.
- Rèn kĩ năng quan sát, tìm ý, lập dàn ý, biết tư duy để lập dàn ý và viết bài.
- Rèn kĩ năng dùng từ, đặt câu, viết đoạn, liên kết đoạn, diễn đạt lưu loát, mạch lạc.
- Rèn kĩ năng viết các đoạn văn, bài văn giàu hình ảnh, cảm xúc.
2. Giúp giáo viên:
- Với việc nghiên cứu đề tài sáng kiến, tui mong muốn sẽ có được bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng vào thực tiễn giảng dạy môn Tập làm văn trong trường Tiểu học.
- Có kinh nghiệm trong dạy văn tả cảnh cho học sinh lớp 5 để vận dụng phương pháp, biện pháp và hình thức tổ chức dạy học một cách linh hoạt.
- Tự tìm tòi, học hỏi, đúc rút kinh nghiệm trong giảng dạy TLV nói chung và trong dạy học sinh viết văn tả cảnh nói riêng.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Khách thể nghiên cứu: Học sinh lớp 5B Trường Tiểu học Định Hòa.
- Đối tượng nghiên cứu: Thể loại văn tả cảnh lớp 5, một số kinh nghiệm rèn viết văn tả cảnh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
* Phương pháp nghiên cứu lí luận:
* Ứng dụng sơ đồ tư duy:
* Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Khi kiểm tra đánh giá chất lượng bài văn miêu tả của từng học sinh, tui mô tả và thống kê chất lượng ấy bằng những số liệu cụ thể, sau đó tổng hợp các số liệu đã thu được nhằm rút ra kinh nghiệm giảng dạy cho bản thân.
2. NỘI DUNG:
2.1. Cơ sở lý luận liên liên quan đến vấn đề dạy học văn tả cảnh:
Văn tả cảnh là loại văn dùng lời với những hình ảnh, cảm xúc làm cho người đọc, người nghe có thể hình dung được rõ nét và cụ thể về một cảnh vật nào đó xung quanh ta.
Đối tượng của bài văn tả cảnh là những cảnh vật quen thuộc xung quanh ta như dòng sông, cánh đồng, hàng cây...Khi viết bài văn tả cảnh cần đặc biệt tập trung vào những nét tiêu biểu của cảnh vật đó. Để bài văn được sinh động và hấp dẫn hơn với người đọc ta có thể lồng vào đó việc tả người, tả vật với những cung bậc cảm xúc khác nhau.
3
Ngôn ngữ trong văn miêu tả cần chính xác, cụ thể, giàu hình ảnh và có nét riêng biệt. Chính vì thế để có bài văn hay đòi hỏi người viết phải có hiểu biết về phương pháp làm văn, phải biết cách quan sát, tìm ý, lập dàn ý, dùng từ ngữ, biết vận dụng linh hoạt các biện pháp nghệ thuật tu từ được học để viết bài văn.
2.2. Tình hình thực tế dạy học trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
1. Sách giáo khoa.
Nội dung tả cảnh tập trung vào các cảnh: Một buổi trong ngày, một hiện tượng thiên nhiên, trường học, cảnh sông nước... Với các nội dung trên, yêu cầu viết lại chủ yếu là đoạn văn. Do đó, với mỗi cảnh học sinh ít được viết hoàn thiện một bài văn hoàn chỉnh ngay trên lớp để thầy cô và bạn bè trực tiếp góp ý.
2. Về phía học sinh:
- Đa số học sinh nắm được cấu tạo 3 phần của một bài văn tả cảnh.Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn học sinh còn lúng túng chưa biết quan sát và chọn lọc chi tiết trong bài văn tả cảnh, chưa lập được dàn ý chi tiết cho bài văn; chưa viết được đoạn văn, bài văn tả cảnh theo đúng yêu cầu của bài.
- Học sinh chưa biết bộc lộ cảm xúc và kĩ năng vận dụng các từ ngữ gợi hình, gợi tả và các biện pháp nghệ thuật tu từ còn lúng túng khiến bài viết thiếu hình ảnh, khô khan,...
- Nhiều học sinh chưa có phương pháp làm văn cụ thể, hình ảnh chọn tả chưa tinh tế, việc tiếp thu kiến thức làm văn đến vận dụng kiến thức đó chưa chủ động và linh hoạt.
3 . Người dạy :
Thực tế giảng dạy tập làm văn phần tả cảnh, bản thân người giáo viên là người
hướng dẫn đôi khi cũng cảm giác lúng túng không biết phải hướng dẫn thế nào để học sinh có thể tìm ý, lập ý viết được bài văn hay, có hình ảnh có cảm xúc. - Chính vì một số nguyên nhân trên tui đã khảo sát đầu năm chất lượng làm văn của học lớp 5B để làm cơ sở kiểm chứng thực nghiệm sau này.
Đề bài : Em hãy tả c¶nh một đêm trăng đẹp. - Kết quả thu được như sau :
Lớp
Tổng số HS
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
5B
29
2
6,9
21
72,4
6
20,7
Từ kết quả trên tui thấy chất lượng học sinh học sinh hoàn thành tốt bài văn còn rất hạn chế, học sinh chưa hoàn thành bài văn còn nhiều, tui quyết định
4
lựa chọn một số giải pháp để ứng dụng, thực nghiệm mong muốn có kết quả tốt để cải tiến cách dạy, cách học cho cá nhân và học sinh và có thể là giải pháp cho đồng nghiệp.
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề :
Để đạt được mục tiêu trên thì cần tiến hành giải quyết các vấn đề chính sau:
Cung cấp cho học sinh phương pháp quan sát, tìm ý, lập dàn ý cho bài văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng.
Hướng dẫn học sinh một số thủ pháp làm văn tả cảnh.
Các vấn đề được nêu ở trên cần được giải quyết đồng thời, xen lẫn vào nhau
một cách nhịp nhàng và linh động thì hiệu quả sẽ cao hơn rất nhiều.
Từ kinh nghiệm dạy học của mình, tui xin đưa ra một số biện pháp để giải quyết các vấn đề được nêu ở trên giúp học sinh làm tốt bài văn tả cảnh như sau:
1. Cung cấp cho học sinh phương pháp làm văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng.
Việc cung cấp cho học sinh phương pháp làm văn miêu tả nói chung và tả cảnh nói riêng cần:
- Học sinh cần nắm được 4 yêu cầu khi làm văn miêu tả:
+ Xác định được tả cái gì ?
Ví dụ : Tả dòng sông thì tập trung tả dòng sông, không miên man tả sâu cảnh
cây cối, xóm làng nằm hai bên dòng sông, hay cảnh trời mây vào thời điểm đó cho dù các sự vật đó cũng có liên quan.
+ Tả như thế nào? : Tả cảnh nào thì người đọc hình dung cảnh đó chứ không bị lẫn lộn với cảnh khác.
Ví dụ : Tả cảnh dòng sông thì phải tả chủ yếu những yếu tố liên quan không thể tách rời như: sóng nước, thuyền bè, bờ bãi, rau màu, mây trời, con người,...
+ Tả với mục đích gì ?
Ví dụ : Tả dòng sông với mục đích đó là tả lại một cảnh đẹp rất đáng tự hào của quê hương, ích lợi mà dòng sông mang lại cho thiên nhiên và con người....
+ Tả với tư tưởng, tình cảm, thái độ ra sao?
Ví dụ: Tả dòng sông với niềm tự hào, với sự ngưỡng mộ về một vẻ đẹp nên thơ...
- Cung cấp cho học sinh các bước làm văn miêu tả. + Bước 1: Tìm hiểu đề
+ Bước 2: Quan sát tìm ý
+ Bước 3: Sắp xếp ý (lập dàn ý) + Bước 4: Viết bài hoàn chỉnh
5
+ Bước 5: Kiểm tra lại bài.
Cụ thể:
Đề bài: Hãy miêu tả vẻ đẹp của một đêm trăng đẹp mà em yêu thích (ấn tượng). *Bước 1 :Học sinh tìm hiểu và phân tích đề bài qua việc trả lời các câu hỏi :
Hãy xác định thể loại làm văn?
?/ Đối tượng miêu tả là gì?
?/ Mấy cảnh? Cảnh đó được miêu tả vào thời gian nào ?
*Bước2: Bướcquansátvàtìmý:
* Luyện kĩ năng quan sát:
Để tả cảnh, cần xác định vị trí quan sát. thời điểm quan sát, trình tự và nội dung quan sát.
Quan sát theo không gian (Vị trí)
Xa, gần, trên, dưới, trong, ngoài, trái, phải, phía trước, phía sau, ...
Thể loại
Đối tượng miêu tả
Giới hạn miêu tả
Miêu tả
Đêm trăng
Không gian
Thời gian
Đặc điểm
Mở
Bất kì( có thể là đêm trăng rằm)
ấn tượng, thích)
Mắt thấy (Thị giác)
Tai nghe
(Thính giác)
Mũi ngửi
(Khứu giác)
Tay sờ
xúc giác)
...
...
...
...
Và quan sát theo thời gian (Thời điểm) chiều tối, tối, về đêm, thời tiết, ....
Ví dụ: Cách quan sát đêm trăng đep.
da
(Xúc giác)
Mát rượi Lành lạnh
6
QUÁ TRÌNH QUAN SÁT
Mắt
Mặt trăng tròn vành vạnh nhô lên.
Hàng ngàn ngôi sao sáng long lanh tạo bầu trời vẻ đẹp huyền ảo.
Trăng gối đầu lên rặng cây phía xa.
Trăng lên cao tỏa ánh sáng len lỏi đến khắp nơi.
Ánh trăng phết nhẹ lên các mái nhà, soi xuống mặt đường...
Dòng sông được ánh trăng soi sáng óng ánh, lung linh như dát vàng.
Trẻ em nô đùa, chạy nhảy cười nói vui vẻ.
Tiếng mấy chú chó sủa vu vơ.
- Tiếng côn trùng kêu ra rả.
- Tiếng cỏ cây thì thầm trò chuyện.
TAI NGHE (Thính giác)
Ví dụ : Đêm trăng được quan sát gắn theo trình tự thời gian: (thân bài). Ông mặt trời đỏ ối như quả cầu lửa từ từ
Mặt trời lặn
Mặt trời lặn
rời lặn
khuất hẳn phía xa.
Bầu trời trong vắt, đen sẫm lại như khoác tấm. áo nhung đen có đính những ngôi sao lấp lánh.
Mặt trăng tròn vành vạnh nhô lên. Trăng gối đầu lên rặng cây phía xa.
Trăng lên cao trả ánh sáng dịu êm len lỏi vào xóm làng.
Dòng sông được ánh trăng soi sáng óng ánh như dát vàng.
Trăng bắt đầu lên
ĐÊM TRĂNG
Trăng lên cao hẳn
7
Mọi người trong xóm tụ tập ở sân nhà để ngắm trăng nói chuyện.
Trẻ em nô đùa vui vẻ.
Cỏ cây thì thầm trò chuyện. Tiếng côn trùng kêu ra rả..
Ánh trăng dìu dịu cùng hơi sương như ru ngủ muôn loài.
Tiếng côn trùng kêu ra rả cho khúc nhạc về đêm.
Giáo viên cần lưu ý cho học sinh khi quan sát một số điểm sau:
+ Khi quan sát học sinh phải nhìn ngắm cảnh trước mặt.
+ Học sinh phải quan sát nhiều lần, quan sát tỉ mỉ ở nhiều góc độ, nhiều khía cạnh ở thời gian, địa điểm khác nhau.
+ Khi quan sát học sinh phải tìm ra những nét chính, trọng tâm của cảnh.
+ Học sinh cần tìm được nét tiêu biểu, đặc sắc của cảnh. Phải bộc lộ cảm
xúc hứng thú say mê của mình trước đối tượng quan sát.
* Bước 3. Sắp xếp ý và lập dàn ý
* Sắp xếp ý:
- Sau khi quan sát và tìm ý, trước khi lập dàn bài chi tiết, học sinh cần xác định trình tự miêu tả để sắp xếp các ý một cách hợp lí.
Ví dụ: Với bài tả đêm trăng tui hướng dẫn các em chọn trình tự miêu tả là thời gian.
+Mặt trời lặn: + Trăng bắt đầu lên: + Trăng lên cao hẳn : +Ánh trăng về khuya.
Lập dàn ý.
tui cho học sinh quan sát theo bảng, cũng có khi cho học sinh quan sát và ghi
theo sơ đồ tư duy.( nhóm - cá nhân)
DÀN Ý CHUNG CHO BÀI VĂN TẢ CẢNH
Trăng về khuya
Trực tiếp:
Gián tiếp:
- Giới thiệu cảnh sẽ tả bằng 1 câu cảm, nhận xét giới thiệu
- Giới thiệu cảnh tả sẽ gắn với vị trí thời gian quan sát
Mở bài bằng 1 âm thanh, 1 câu nói, 1 lời đối thoại, 1 cách so
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links