1. Chứng khoán (Security) là gì?
Nói nôm na, chứng khoán là một công cụ tài chính giúp công ty có thể huy động vốn ngoài thị trừong vốn (capital market). Có 2 loại chứng khoán là : trái phiếu (Bond), và cổ phiếu (Stock). Trái phiếu là công cụ nợ, mang lại lãi cố định, cũng có thể trao đổi trên thị trường chúng khoán. Công cụ này thường được các tổ chúc tài chính dùng hơn nhà đầu tư cá nhân vì tính phúc tạp của nó. Trong khi đó, cổ phiếu phổ biến, đơn giản và mang lại lợi nhuận cao nên được các nhà đầu tư cá nhân lựa chọn nhiều. Cổ phiếu được phân ra 2 loại nhỏ là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi. Cổ phiếu ưu đãi không phổ biến vì chỉ phát hành nội bộ hay cổ đông chiến lược và không được mua bán trên thị trường.
2. Lợi nhuận và rủi ro mà cổ phiếu đem lại cho nhà đầu tư.
Lợi nhuận của cổ phiếu bao gồm : cổ tức (dividend), và lợi nhuận chênh lệch tù việc bán cổ phiếu (capital gain). Cổ tức là số tiền trích từ lợi nhuận hàng năm của công ty chia cho cổ đông dựa vào tỉ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư. Số tiền này thường ít (khoảng 1000-2000vnd/ năm cho mỗi cổ phiếu). Cái hấp dãn nhà đầu tư là lợi nhuận chênh lệch vì cái này không có một mức cố định nào cả. Do đặc trưng của cổ phiếu là không có thời hạn nhất định, khi nào công ty còn niêm yết thì cổ phiếu đó còn giá trị, do vậy khả năng kiếm lợi nhuận tù cổ phiếu có thể không bao giờ hết. Nếu đầu tư tốt thì một cổ phiếu có thể đem lại vài trăm phần trăm lợi nhuận cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên ranh giới giũa làm tỷ phú và nhảy lầu khá mong manh. Nếu không có kiến thúc và bản lĩnh khi đầu tư chứng khoán thì mức độ rủi ro sẽ rất cao. Lấy ví dụ như thị trường việt nam từ đầu năm đến nay. VnIndex từ khoảng hơn 300 đã tăng lên 632 điểm trong vòng 4 tháng, tức là mỗi cổ phiếu đều tăng giá lên gấp đôi so với lúc ban đầu. Bắt đầu xuất hiện nhiều tấm gương sinh viên một bước thành tỷ phú,...Mọi người thấy có vẻ ngon ăn nên nhảy vào, dẫn đến hiện tượng sốt cầu, bon bóng căng. Cuối tháng 4/2006 bong bóng võ, do tâm lý sợ hãi mọi người lại ùa nhau bán khiến giá cổ phiếu bị đẩy xuống cũng nhanh như khi nó lên. Từ tháng 4 đến tháng 6 giá cổ phiếu đã mất 30% (bạn có 100tr thì sẽ lỗ khoảng 30tr), sau đó giá ổn định nhưng vẫn theo chiều hướng xuống, rớt mạnh thêm một lần nữa vào cuối tháng 8, đẩy một số cổ phiếu đến gần mức giá đầu năm. Như vậy những ai mua cổ phiếu vào cuối tháng 4, đến tháng 8 có thể mất gần 50% số vốn của mình. Như vậy đã có đủ lý do để nhảy lầu rồi.
Trên đây là một số nét sơ sơ về cổ phiếu và lợii nhuận - rủi ro mà nó mang lại. Đầu tư chứng khoán sẽ đem lại cho bạn 2 thứ : đau tim và nhức đầu . Gọi là chơi chứng khoán khi nào chúng ta chơi ảo thôi, chứ còn đã đem tiền vào đầu tư thì đó phải là một công việc nghiêm túc, và rất khó khăn.
Bạn nào cần biết thêm điều gì về chứng khoán thì hỏi ở trong post này luôn cho nó tập trung nhé, sau này mình cần tìm lại cũng dễ dàng.
Cách đọc bảng giao dịch chứng khoán.
Khi đến sàn giao dịch các bạn sẽ thấy một bảng lớn ghi theo dõi chi tiết giao dịch bao gồm Mã chứng khoán, giá, khối lượng giao dịch... Mỗi sàn giao dịch sẽ có một kiểu bảng khác nhau, nhưng về cơ bản sẽ giống nhau. Hôm nay mình chọn bảng giao dịch của VCBS cho mọi người làm quen vì nó thể hiện chi tiết rõ ràng, dễ nhìn.
Giao diện của bảng nhu sau:
http://www.banggiavcbs.com/
1. Mã chứng khoán (Mã CK): hiện trên thị trường thành phố HCm có tất cả 48 công ty cổ phần niêm yết, và một chứng chĩ quỹ, mỗi công ty sẽ có một mã chứng khoán riêng, thường là tên viết tắt của công ty đó. Danh sách công ty niêm yết xem ở đây: http://www.vcbs.com.vn/vietnam/phantich.asp
2. CÁc mức giá sẽ cọ 5 màu thể hiện 5 tính chất:
Màu vàng: giá tham chiếu, là giá đóng của của phiên giao dịch hôm trước.
Màu tím: giá trần, bằng giá tham chiếu * 5%. Đây là mức giá cao nhất của một cổ phiếu có thể đạt được trong ngày.
Màu xanh da trời: giá sàn, bằng giá tham chiếu * 5%. Đây là mức giá thấp nhất của cổ phiếu trong ngày.
Màu đỏ: giá thấp hơn giá tham chiếu nhưng chưa phải giá sàn.
Màu xanh lá: giá cao hơn giá tham chiếu nhưng chưa phải giá trần.
Màu sắc về giá khác nhau sẽ giúp nhà đầu tư cảm nhận được tình hình thị trường ngày hôm đó. Ví dụ như hôm nay khớp lệnh với màu xanh lá cây và màu tím chiếm đa số thì thị trường đang đi lên, cac cổ phiếu đều tăng giá, ngược lại vói màu đỏ và xanh da trời.
3. Khối lượng mua/bán: khối lượng tính theo đơn vị "lô" (mỗi lô bằng 10 cổ phiếu). Trên cột Mua giá sẽ có 3 mức giá được sắp xếp từ cao đến thấp, là 3 mức giá đặt mua cao nhất trong một thời điểm. Bên cộ bán thì ngược lại.
4. Khớp lệnh: là múc giá và khối lượng lệnh được khớp nhau giũa mua và bán. Nguyên tắc khớp lệnh là khớp cho mức giá mua từ cao đến thấp và mức giá bán từ thấp lên cao. Ví dụ: AGF đưa ra 3 mức giá mua 82(1000cp) - 80(2000 cp) - 79(1000cp) cùng với 3 mức giá bán là 78 (500 cp) - 79(1000cp) - 80(2000 cp). Như vậy khi khớp lệnh, giá của AGF sẽ là 80(3000 cp) cùng với mức dư mua là 79(1000cp) và dư bán là 80(500cp). Ưu tiên về lệnh: giá, thời gian đặt lệnh và số lượng. Lệnh sẽ được khớp theo từng phiên. Cột +/- thể hiện mức thay đổi về giá của từng loại cổ phiếu, tính theo đơn vị ngàn đồng. Ví dụ AGF là +1.5, là cổ phiếu này tăng 1500đ so với ngày hôm trước.
Giá khớp lệnh ngày hôm nay sẽ là giá tham chiếu cho ngày hôm sau.
Một số chỉ số tài chính đơn giản giúp người mới chơi chọn lựa cổ phiếu:
1. EPS: (Earning per share) = Lợii nhuận sau thuế của 4 quý gần nhất/tổng số cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường. Cái này em có thể lấy được từ tờ Bản tin CK tại các sàn giao dịch, hoặt tìm trên www.vse.org . Công ty tốt thường sẽ có EPS trên 2000.
2. P/E: (Price-earnings) = giá hiện tại/EPS . P/E phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư lên công ty. Múc P/E an toàn sẽ dưới 16. P/E cao có 2 nguyên nhân: Nhà đầu tư tin tưởng công ty sẽ có giá trị cao hơn bây h, hay do EPS quá thấp=> công ty làm ăn không hiệu quả.
3. ROE: (Return on Equity) = Lợi nhuận sau thuế cả năm/ vốn chủ sỏ hũu. (Vốn chủ sở hữu = tổng tài sản-tổng nợ). 2 tham số trên em có thể xem từ báo cáo tài chính năm của mỗi công ty. Một công ty tốt sẽ có múc ROE ổn định và tăng trưởng trong 4,5 năm và khoảng từ 15% trở lên.
4. P/B : (price to book value) = giá hiện tại/ (tổng tài sản-tổng nợ). Đầu tư an toàn khi P/B thấp = 2. Trừ khi công ty đó có brand equity thì sẽ có P/B cao.
Các thông tin khác em có thể tham khảo:
1. báo cáo kqkd hàng quý của công ty, dùng tham khảo so với kết quả cùng kỳ năm ngoái.
2. Liquidity của cổ phiếu. Nên chọn cổ phiếu có số lượng giao dịch nhiều (trên 10k/ngày).
3. Thông tin liên quan đến công ty: chia cổ tức, thưởng cổ phiếu, phát hành cổ phiếu mới... Đa số những thông tin này sẽ giúp tăng giá cổ phiếu.
4. Giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài và trong nội bộ công ty: công ty nào có tỷ lệ sở hữu của nước ngoài nhiều thì có thể sẽ tốt hơn các công ty khác. Giao dịch mua/bán của thành viên ban quản trị hay cổ đông lớn cũng sẽ ảnh hưởng giá của cổ phiếu.
Trên đây chỉ là một vài chỉ số tạm thời giúp nhà đầu tư làm quen với việc đầu tư chứng khoán. Không có chỉ số nào là quan trọng nhất mà phải tổng hợp tất cả. Thông tin này sẽ có ích cho việc đầu cơ nhiều hơn đầu tư. Nếu quyét định đầu tư thì Buffettology là một phương pháp hay đã được kiểm chứng hơn 50 năm (sau này thì không biết còn đúng không ).
Ngoài ra để dụ đoán xu hướng giá lên hay xuống người ta thường dùng đồ thị để phân tích. Cái này thì khó hơn và cũng không chính xác lắm. Em cứ tập làm quen với những cái trên trước. Khi em chọn được cổ phiếu có nhiều yếu tố như trên thì em nên đợi khi nó có phiên điều chỉnh giảm thì hãy mua vào. Chơi chứng khoán ảo thì khi em đạt đuọc khoảng 20% lợi nhuận thì nên bán ra để tìm cơ hội khác. Chứng khoán thật thì còn tùy.
