Văn tự sự
I. Đặc điểm
1. Tự sự là cách trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối
cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
2. Những yếu tố cơ bản của bài tự sự:
1 Sự việc: Các sự kiện xảy ra.
1 Nhân vật: Người làm ra sự việc (gồm nhân vật chính và nhân vật phụ)
1 Cốt truyện: Trình tự sắp xếp các sự việc.
1 Người kể: Có thể là một nhân vật trong câu chuyện hay người kể vắng mặt.
II. Yêu cầu của bài văn tự sự ở lớp 6
1. Với bài tự sự kể chuyện đời thường
1 Biết sắp xếp sự việc theo một trình tự có ý nghĩa.
1 Trình bày bài văn theo một bố cục mạch lạc 3 phần.
1 Tuỳ theo yêu cầu đối tượng kể để lựa chọn tình huống và sắp xếp sự việc có ý nghĩa.
2. Với bài tự sự kể chuyện tưởng tượng
1 Biết xây dựng cốt truyện tạo tình huống tưởng tượng hợp lý.
1 Câu chuyện tưởng tượng phải có ý nghĩa và bố cục rõ ràng. (theo kết cấu 3 phần của bài tự sự)
III. Cách làm bài văn tự sự ở lớp 6
Tuỳ theo từng dạng bài tự sự ở lớp 6 để có cách trình bày dàn ý và viết bài cho phù hợp. Dướic
đây là một vài gợi dẫn.
1. Với dạng bài: Kể lại một câu chuyện vừa được học bằng lời văn của em
1 Yêu cầu cốt truyện không thay đổi.
1 Chú ý phần sáng tạo trong mở bài và kết luận.
1 Diễn đạt sự việc bằng lời văn của cá nhân cho linh hoạt trong sáng.
2. Với dạng bài: Kể về người
1 Chú ý tránh nhầm sang văn tả người bằng cách kể về công việc, những hành động, sự việc mà
người đó đX làm như thế nào. Giới thiệu về hình dáng tính cách thể hiện đan xen trong lời kể việc,
tránh sa đà vào miêu tả nhân vật đó.
3. Với bài: Kể về sự việc đời thường
1 Biết hình dung trình tự sự việc cho xác thực, phù hợp với thực tế.
1 Sắp xếp sự việc theo thứ tự nhằm nổi bật ý nghĩa câu chuyện
1 Lựa chọn ngôi kể cho đúng yêu cầu của bài văn.
4. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng
*Các dạng tự sự tưởng tượng ở lớp 6:
1 Thay đổi hay thêm phần kết của một câu chuyện dân gian.
1 Hình dung gặp gỡ các nhân vật trong truyện cổ dân gian.
1 Tưởng tượng gặp gỡ những người thân trong giấc mơ....
*Cách làm:
1 Xác định được đối tượng cần kể là gì? (sự việc hay con người)
1 Xây dựng tình huống xuất hiện sự việc hay nhân vật đó.
1 Tưởng tượng các sự việc, hoạt động của nhân vật có thể xảy ra trong không gian cụ thể như thế nào?
Bài văn mẫu cho các bạn:
tui là chú cá vàng kẻ đà giúp lào đánh cá tội nghiệp mấy lần thoát khỏi bàn tay cay nghiệt của
bà vợ. Chắc các bạn muốn tui kể cho nghe về câu chuyện đó một cách cụ thể hơn.
Chuyện là thế này, hôm đó là một ngày đẹp trời tui tung tăng cùng các bạn bơi lội ở một vùng
biển nước xanh biếc. Do mải chơi nên tui bị lạc mất đàn, giữa lúc đó tui chợt nhận ra mình đà bị mắc
vào lưới của ngư dân. tui kêu gào thảm thiết vì biết rằng thế là đời tui đà hết, từ nay tui chẳng còn
được cùng các bạn tung tăng giữa đại dương mênh mông.
Đúng lúc tuyệt vọng nhất tui chợt nhận ra mình còn có một vài phép lạ mà có thể dùng nó để
trao đổi mạng sống. Nghĩ vậy nên vừa thấy lào tui đà van xin:
1 àin lào hày mủi lòng mà tha cho tôi! Lào cần gì tui sẽ cho.
Nhưng rất may hôm đó tui gặp được lào đánh cá tốt bụng, thấy bộ mặt thảm thương của tui lào
đà mủi lòng tha cho tôi, lào nói:
1 Thôi ngươi hày trở về ngôi nhà cùng các bạn mà tung tăng vui đùa, ta không cần bất cứ thứ gì
cả.
Nói xong lào nhấc tui ra khỏi lưới đem tui thả xuống dòng nước xanh mát. tui sung sướng chào
lào và bơi đi tìm các bạn. Chắc các bạn của tui sẽ rất ngạc nhiên khi thấy tui trở về biển xanh một
cách an toàn như vậy.
Thế nhưng được một lúc, khi ta đang mải mê vui chơi cùng chúng bạn, bỗng ta nghe thấy tiếng
ai như tiếng ông lào đánh cá gọi:
1 Cá vàng ơi! lên giúp ta với!
Nghe tiếng ông lào gọi, ta vội vàng nổi lên mặt biển, ta thấy ông lào đà đang đợi ta, khuôn mặt
đau khổ, lào nói:
1 Chú hày giúp ta với, mụ vợ ta càu nhàu mài bên tai làm tui không chịu được, mụ muốn tui xin
một cái máng lợn mới vì chiếc máng cũ đà bị sứt rồi.
tui trả lời:
1 Lào đừng lo. Lào cứ về nhà đi. tui sẽ biếu lào một cái máng mới.
àong việc tui lại quay về biển khơi, trong lòng chắc mẩm lào đánh cá đà được yên vì mụ vợ đà
có chiếc máng mới.
àong cũng chỉ được vài hôm tui lại nghe thấy tiếng lào gọi. tui lại bơi lên gặp lào. Vừa nhìn
thấy tui lào đà khẩn khoản:
1 Cá vàng ơi giúp ta với. Mụ vợ ta lại đòi một toà nhà đẹp.
1 Lào ơi tui sẽ giúp lào, lào cứ trở về nhà đi.
tui cảm giác thương lào vì lào là một người thật hiền từ mà lại có một bà vợ tham lam.
tui nghĩ rằng có lẽ từ bây giờ mụ vợ sẽ không còn đòi hỏi gì nữa khi đà có một toà nhà đẹp.
Nhưng chỉ được một thời gian ngắn lào đánh cá lại gọi tui lên, lần này lào nói:
1 Mụ vợ của ta thật tham lam nó chẳng để tui yên. Nó muốn được làm nhất phẩm phu nhân, nó
không muốn làm mụ già nông dân nữa.
Nghĩ đến công lào tha mạng và sự tốt bụng của lào tui lại bằng lòng giúp lào. Thế nhà mụ vợ
lào đà có nhà cao cửa rộng, lại còn là nhất phẩm phu nhân. tui yên tâm từ nay lào đánh cá sẽ được
sống yên thân.
ấy vậy mà chẳng bao lâu sau, hôm đó biển sóng gầm gào, mịt mù, tui lại nghe thấy tiếng lào gọi
tha thiết:
1 Cá vàng ơi! Giúp lào với. Con mụ vợ vẫn chẳng để cho lào yên.
tui vội vàng trở lên chào lào.
1 Ông lào ơi! Ông lào cần gì thế!
1 Mụ vợ tui lại chẳng để cho tui được yên, mụ muốn được làm nữ hoàng.
Nhìn bộ dạng đáng thương của lào tui lại bằng lòng giúp lào:
1 Lào cứ yên tâm về đi rồi mụ vợ của lào sẽ được làm nữ hoàng.
tui lại yên tâm trở về biển xanh. Rồi một hôm sóng biển nổi lên mịt mù, gầm réo ầm ào. tui
nghe thấy tiếng lào đánh cá gọi. tui vội trở lên gặp lào:
1 Có việc gì thế lào? Lào cần gì à?
1 Khổ lắm cá vàng ơi, mụ vợ của ta lại không muốn làm nữ hoàng nữa, mụ muốn được làm
Long Vương ngự trên biển để cá vàng hầu hạ.
Nghe xong yêu cầu của mụ vợ tui giật mình tức giận, mụ ta thật quá đáng, mụ muốn tui trở
thành kẻ hầu người hạ cho mụ ư? tui không thể đáp ứng được yêu cầu này của mụ được. Bực mình
tui lao ngay vào biển khơi không kịp cả chào lào. tui định bụng sẽ trừng trị cho mụ một trận nhưng
nghĩ đến lào già tốt bụng, tội nghiệp, tui lại hoá phép cho họ căn nhà và chiếc máng sứt như xưa để
lào có chỗ chui ra chui vào. Đó chính là bài học đích đáng tui muốn dành cho mụ vợ, đó là những
người tham lam sẽ chẳng bao giờ có được những gì tốt đẹp.
Từ đó trở đi tui không còn thấy lào đánh cá ra tìm nữa, có lẽ sau bài học này bà vợ sẽ trở nên
hiền lành, tốt bụng hơn xưa.
I. Đặc điểm
1. Tự sự là cách trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối
cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
2. Những yếu tố cơ bản của bài tự sự:
1 Sự việc: Các sự kiện xảy ra.
1 Nhân vật: Người làm ra sự việc (gồm nhân vật chính và nhân vật phụ)
1 Cốt truyện: Trình tự sắp xếp các sự việc.
1 Người kể: Có thể là một nhân vật trong câu chuyện hay người kể vắng mặt.
II. Yêu cầu của bài văn tự sự ở lớp 6
1. Với bài tự sự kể chuyện đời thường
1 Biết sắp xếp sự việc theo một trình tự có ý nghĩa.
1 Trình bày bài văn theo một bố cục mạch lạc 3 phần.
1 Tuỳ theo yêu cầu đối tượng kể để lựa chọn tình huống và sắp xếp sự việc có ý nghĩa.
2. Với bài tự sự kể chuyện tưởng tượng
1 Biết xây dựng cốt truyện tạo tình huống tưởng tượng hợp lý.
1 Câu chuyện tưởng tượng phải có ý nghĩa và bố cục rõ ràng. (theo kết cấu 3 phần của bài tự sự)
III. Cách làm bài văn tự sự ở lớp 6
Tuỳ theo từng dạng bài tự sự ở lớp 6 để có cách trình bày dàn ý và viết bài cho phù hợp. Dướic
đây là một vài gợi dẫn.
1. Với dạng bài: Kể lại một câu chuyện vừa được học bằng lời văn của em
1 Yêu cầu cốt truyện không thay đổi.
1 Chú ý phần sáng tạo trong mở bài và kết luận.
1 Diễn đạt sự việc bằng lời văn của cá nhân cho linh hoạt trong sáng.
2. Với dạng bài: Kể về người
1 Chú ý tránh nhầm sang văn tả người bằng cách kể về công việc, những hành động, sự việc mà
người đó đX làm như thế nào. Giới thiệu về hình dáng tính cách thể hiện đan xen trong lời kể việc,
tránh sa đà vào miêu tả nhân vật đó.
3. Với bài: Kể về sự việc đời thường
1 Biết hình dung trình tự sự việc cho xác thực, phù hợp với thực tế.
1 Sắp xếp sự việc theo thứ tự nhằm nổi bật ý nghĩa câu chuyện
1 Lựa chọn ngôi kể cho đúng yêu cầu của bài văn.
4. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng
*Các dạng tự sự tưởng tượng ở lớp 6:
1 Thay đổi hay thêm phần kết của một câu chuyện dân gian.
1 Hình dung gặp gỡ các nhân vật trong truyện cổ dân gian.
1 Tưởng tượng gặp gỡ những người thân trong giấc mơ....
*Cách làm:
1 Xác định được đối tượng cần kể là gì? (sự việc hay con người)
1 Xây dựng tình huống xuất hiện sự việc hay nhân vật đó.
1 Tưởng tượng các sự việc, hoạt động của nhân vật có thể xảy ra trong không gian cụ thể như thế nào?
Bài văn mẫu cho các bạn:
tui là chú cá vàng kẻ đà giúp lào đánh cá tội nghiệp mấy lần thoát khỏi bàn tay cay nghiệt của
bà vợ. Chắc các bạn muốn tui kể cho nghe về câu chuyện đó một cách cụ thể hơn.
Chuyện là thế này, hôm đó là một ngày đẹp trời tui tung tăng cùng các bạn bơi lội ở một vùng
biển nước xanh biếc. Do mải chơi nên tui bị lạc mất đàn, giữa lúc đó tui chợt nhận ra mình đà bị mắc
vào lưới của ngư dân. tui kêu gào thảm thiết vì biết rằng thế là đời tui đà hết, từ nay tui chẳng còn
được cùng các bạn tung tăng giữa đại dương mênh mông.
Đúng lúc tuyệt vọng nhất tui chợt nhận ra mình còn có một vài phép lạ mà có thể dùng nó để
trao đổi mạng sống. Nghĩ vậy nên vừa thấy lào tui đà van xin:
1 àin lào hày mủi lòng mà tha cho tôi! Lào cần gì tui sẽ cho.
Nhưng rất may hôm đó tui gặp được lào đánh cá tốt bụng, thấy bộ mặt thảm thương của tui lào
đà mủi lòng tha cho tôi, lào nói:
1 Thôi ngươi hày trở về ngôi nhà cùng các bạn mà tung tăng vui đùa, ta không cần bất cứ thứ gì
cả.
Nói xong lào nhấc tui ra khỏi lưới đem tui thả xuống dòng nước xanh mát. tui sung sướng chào
lào và bơi đi tìm các bạn. Chắc các bạn của tui sẽ rất ngạc nhiên khi thấy tui trở về biển xanh một
cách an toàn như vậy.
Thế nhưng được một lúc, khi ta đang mải mê vui chơi cùng chúng bạn, bỗng ta nghe thấy tiếng
ai như tiếng ông lào đánh cá gọi:
1 Cá vàng ơi! lên giúp ta với!
Nghe tiếng ông lào gọi, ta vội vàng nổi lên mặt biển, ta thấy ông lào đà đang đợi ta, khuôn mặt
đau khổ, lào nói:
1 Chú hày giúp ta với, mụ vợ ta càu nhàu mài bên tai làm tui không chịu được, mụ muốn tui xin
một cái máng lợn mới vì chiếc máng cũ đà bị sứt rồi.
tui trả lời:
1 Lào đừng lo. Lào cứ về nhà đi. tui sẽ biếu lào một cái máng mới.
àong việc tui lại quay về biển khơi, trong lòng chắc mẩm lào đánh cá đà được yên vì mụ vợ đà
có chiếc máng mới.
àong cũng chỉ được vài hôm tui lại nghe thấy tiếng lào gọi. tui lại bơi lên gặp lào. Vừa nhìn
thấy tui lào đà khẩn khoản:
1 Cá vàng ơi giúp ta với. Mụ vợ ta lại đòi một toà nhà đẹp.
1 Lào ơi tui sẽ giúp lào, lào cứ trở về nhà đi.
tui cảm giác thương lào vì lào là một người thật hiền từ mà lại có một bà vợ tham lam.
tui nghĩ rằng có lẽ từ bây giờ mụ vợ sẽ không còn đòi hỏi gì nữa khi đà có một toà nhà đẹp.
Nhưng chỉ được một thời gian ngắn lào đánh cá lại gọi tui lên, lần này lào nói:
1 Mụ vợ của ta thật tham lam nó chẳng để tui yên. Nó muốn được làm nhất phẩm phu nhân, nó
không muốn làm mụ già nông dân nữa.
Nghĩ đến công lào tha mạng và sự tốt bụng của lào tui lại bằng lòng giúp lào. Thế nhà mụ vợ
lào đà có nhà cao cửa rộng, lại còn là nhất phẩm phu nhân. tui yên tâm từ nay lào đánh cá sẽ được
sống yên thân.
ấy vậy mà chẳng bao lâu sau, hôm đó biển sóng gầm gào, mịt mù, tui lại nghe thấy tiếng lào gọi
tha thiết:
1 Cá vàng ơi! Giúp lào với. Con mụ vợ vẫn chẳng để cho lào yên.
tui vội vàng trở lên chào lào.
1 Ông lào ơi! Ông lào cần gì thế!
1 Mụ vợ tui lại chẳng để cho tui được yên, mụ muốn được làm nữ hoàng.
Nhìn bộ dạng đáng thương của lào tui lại bằng lòng giúp lào:
1 Lào cứ yên tâm về đi rồi mụ vợ của lào sẽ được làm nữ hoàng.
tui lại yên tâm trở về biển xanh. Rồi một hôm sóng biển nổi lên mịt mù, gầm réo ầm ào. tui
nghe thấy tiếng lào đánh cá gọi. tui vội trở lên gặp lào:
1 Có việc gì thế lào? Lào cần gì à?
1 Khổ lắm cá vàng ơi, mụ vợ của ta lại không muốn làm nữ hoàng nữa, mụ muốn được làm
Long Vương ngự trên biển để cá vàng hầu hạ.
Nghe xong yêu cầu của mụ vợ tui giật mình tức giận, mụ ta thật quá đáng, mụ muốn tui trở
thành kẻ hầu người hạ cho mụ ư? tui không thể đáp ứng được yêu cầu này của mụ được. Bực mình
tui lao ngay vào biển khơi không kịp cả chào lào. tui định bụng sẽ trừng trị cho mụ một trận nhưng
nghĩ đến lào già tốt bụng, tội nghiệp, tui lại hoá phép cho họ căn nhà và chiếc máng sứt như xưa để
lào có chỗ chui ra chui vào. Đó chính là bài học đích đáng tui muốn dành cho mụ vợ, đó là những
người tham lam sẽ chẳng bao giờ có được những gì tốt đẹp.
Từ đó trở đi tui không còn thấy lào đánh cá ra tìm nữa, có lẽ sau bài học này bà vợ sẽ trở nên
hiền lành, tốt bụng hơn xưa.