Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
TUMOR MARKER – CHẤT CHỈ ĐIỂM KHỐI U
1. Chất chỉ điểm khối u (tumor marker) là gì?
Chất chỉ điểm khối u (tumor marker – TM) là các chất có thể được tìm thấy
trong cơ thể của người mắc bệnh ung thư. TM cổ điển là một protein có thể tìm
thấy trong máu với nồng độ cao hơn bình thường khi cơ thể bị mắc một loại ung
thư nào đó, nhưng không phải tất cả các TM đều như vậy. Một số TM có thể được
tìm thấy trong nước tiểu hay các dịch cơ thể khác, và một số khác có thể được tìm
thấy trong khối u hay các mô khác. Chúng có thể được tạo ra bởi các tế bào ung
thư, hay do cơ thể đáp ứng lại với bệnh ung thư hay các bệnh tật khác. Hầu hết
các TM là protein, nhưng một số các chất chỉ điểm mới là gen hay các chất khác.
Có rất nhiều các TM khác nhau. Một số TM chỉ có liên quan tới một loại ung
thư duy nhất, một số khác lại có thể được tìm thấy trong rất nhiều loại ung thư
khác nhau.
Để xét nghiệm một TM, các bạn sỹ thường gửi mẫu máu hay nước tiểu của
bệnh nhân tới phòng xét nghiệm. Đôi khi, một mảnh mô của khối u cũng được sử
dụng để xét nghiệm kiểm tra các TM.
Một TM đơn lẻ thì rất ít khi đủ để chỉ ra bệnh nhân có mắc bệnh ung thư hay
không. Hầu hết các TM có thể được tạo ra bởi cả các tế bào bình thường và các tế
bào ung thư. Đôi khi, những bệnh không phải là ung thư cũng có thể làm cho nồng
độ của một số TM nhất định tăng cao hơn mức bình thường. Và không phải tất cả
mọi người bị mắc ung thư đều có nồng độ TM cao hơn.
Đó là lý do tại sao hầu hết các bạn sỹ chỉ sử dụng một số TM nhất định. Khi
một bác sỹ xem xét nồng độ của một loại TM, bác sỹ đó có thể xem xét nó cùng
với tiền sử sức khỏe của bệnh nhân, các kết quả thăm khám vật lý, lâm sàng và các
chuẩn đoán hình ảnh khác.
Trong một vài năm gần đây, các bạn sỹ đã bắt đầu phát triển các loại TM mới.
Với những công nghệ tiên tiến, ngày nay người ta có thể đo được nồng độ của một
loại vật liệu di truyền cụ thể (ADN hay ARN). Việc xác định một đơn chất có
cung cấp thông tin hữu ích thì rất là khó khăn, nhưng ngày nay các bạn sỹ đã bắt
đầu xem xét bệnh nhân trên khía cạnh gene và protein trong máu.
2. TM được sử dụng như thế nào?
TM có thể hữu dụng trong một số cách:
2.1. Sàng lọc và phát hiện sớm ung thư
Sàng lọc nói đến việc tìm kiếm ung thư ở những người chưa có biểu hiện của
bệnh. Phát hiện sớm là tìm kiếm ung thư ở giai đoạn sớm, khi mà nó lây lan ở mức
độ ít nhất và còn dễ dàng điều trị. TM được phát triển đầu tiên là để sàng lọc ung
thư – tìm kiếm bệnh ung thư ở những người chưa có triệu chứng – nhưng chỉ có
một vài chất chỉ điểm cho thấy chúng hữu ích trong cách này.
Một TM hoàn hảo phải là một chất chỉ điểm có thể được sử dụng như là một
xét nghiệm máu giúp sàng lọc ung thư cho tất cả mọi người. TM này chỉ được tìm
thấy trong những người bị mắc bệnh ung thư. Nó có thể cho các bạn sỹ biết được
loại ung thư, mức độ của bệnh ung thư và phương pháp điều trị nào là tốt nhất.
Trong thời điểm hiện tại, chưa có một TM nào có thể đáp ứng được tất cả các điều
kiện trên.
Ngày nay, TM được sử dụng rộng rãi nhất là xét nghiệm máu prostatespecific antigen (PSA). Xét nghiệm PSA được sử dụng để sàng lọc ung thư tuyến
tiền liệt ở nam giới. Những người nam giới bị mắc ung thư tuyến tiền liệt thường
có nồng độ PSA ở mức cao. Nhưng không phải lúc nào kết quả cũng được thể hiện
rõ ràng – nồng độ PSA cao vẫn có thể được tìm thấy ở những người nam giới
không mắc bệnh ung thư và nồng độ PSA bình thường không phải lúc nào cũng có
nghĩa là người đó không có bệnh ung thư. PSA không phải là một chất chỉ điểm
khối u hoàn hảo. Và tại thời điểm này, không phải tất cả các bạn sỹ đều đồng ý
rằng việc sàng lọc PSA là phù hợp cho mọi nam giới.
Hiện nay, không có TM nào khác được sử dụng cho sàng lọc ung thư trong
quần thể dân số chung. Một số TM được sử dụng hiện nay có thể giúp tìm ra bệnh
ung thư ở giai đoạn sớm, nhưng chúng chỉ kiểm tra được ở những người đã được
xác định là thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao đối với một loại bệnh ung thư cụ
thể nào đó.
2.2. Chuẩn đoán ung thư
Thông thường, TM không được sử dụng trong chuẩn đoán ung thư. Trong hầu
hết các trường hợp, ung thư chỉ có thể được chuẩn đoán bằng phương pháp sinh
thiết (biopsy). Tuy nhiên, TM có thể giúp chỉ ra nếu ung thư là một khả năng. Và
nếu bệnh ung thư đã lan rộng khi nó được tìm thấy, TM có thể giúp chỉ ra đâu là
nơi nó bắt đầu.
Ví dụ, hãy nói về trường hợp một người phụ nữ bị ung thư khắp từ khung
chậu đến vùng bụng. Nếu chất chỉ điểm CA 125 cao sẽ là một gợi ý mạnh mẽ rằng
người đó bị mắc ung thư buồng trứng (ovarian cancer), thậm chí nếu nó không rõ
ràng sau phẫu thuật là ung thư bắt đầu từ buồng trứng. Điều này có thể quan trọng
bởi vì việc điều trị có thể hướng đến điều trị chủ đích vào ung thư buồng trứng.
Alpha fetoprotein (AFP) là một ví dụ khác của một TM có thể sử dụng để
giúp chuẩn đoán ung thư. Nồng độ AFP có thể tăng lên với một số bệnh liên quan
đến gan, nhưng khi nó tăng cao đến một mức độ nhất định ở một số người có khối
u ở gan, các bạn sỹ có thể chắc chắn rằng khối u đó là ung thư gan (mặc dù trường
hợp này vẫn cần làm sinh thiết).
2.3. Advanced cancer
Nhiều TM hữu ích trong việc kiểm tra những người mang các advanced
cancers. Những advanced cancers có xu hướng trở thành những ung thư lớn, đã lan
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
TUMOR MARKER – CHẤT CHỈ ĐIỂM KHỐI U
1. Chất chỉ điểm khối u (tumor marker) là gì?
Chất chỉ điểm khối u (tumor marker – TM) là các chất có thể được tìm thấy
trong cơ thể của người mắc bệnh ung thư. TM cổ điển là một protein có thể tìm
thấy trong máu với nồng độ cao hơn bình thường khi cơ thể bị mắc một loại ung
thư nào đó, nhưng không phải tất cả các TM đều như vậy. Một số TM có thể được
tìm thấy trong nước tiểu hay các dịch cơ thể khác, và một số khác có thể được tìm
thấy trong khối u hay các mô khác. Chúng có thể được tạo ra bởi các tế bào ung
thư, hay do cơ thể đáp ứng lại với bệnh ung thư hay các bệnh tật khác. Hầu hết
các TM là protein, nhưng một số các chất chỉ điểm mới là gen hay các chất khác.
Có rất nhiều các TM khác nhau. Một số TM chỉ có liên quan tới một loại ung
thư duy nhất, một số khác lại có thể được tìm thấy trong rất nhiều loại ung thư
khác nhau.
Để xét nghiệm một TM, các bạn sỹ thường gửi mẫu máu hay nước tiểu của
bệnh nhân tới phòng xét nghiệm. Đôi khi, một mảnh mô của khối u cũng được sử
dụng để xét nghiệm kiểm tra các TM.
Một TM đơn lẻ thì rất ít khi đủ để chỉ ra bệnh nhân có mắc bệnh ung thư hay
không. Hầu hết các TM có thể được tạo ra bởi cả các tế bào bình thường và các tế
bào ung thư. Đôi khi, những bệnh không phải là ung thư cũng có thể làm cho nồng
độ của một số TM nhất định tăng cao hơn mức bình thường. Và không phải tất cả
mọi người bị mắc ung thư đều có nồng độ TM cao hơn.
Đó là lý do tại sao hầu hết các bạn sỹ chỉ sử dụng một số TM nhất định. Khi
một bác sỹ xem xét nồng độ của một loại TM, bác sỹ đó có thể xem xét nó cùng
với tiền sử sức khỏe của bệnh nhân, các kết quả thăm khám vật lý, lâm sàng và các
chuẩn đoán hình ảnh khác.
Trong một vài năm gần đây, các bạn sỹ đã bắt đầu phát triển các loại TM mới.
Với những công nghệ tiên tiến, ngày nay người ta có thể đo được nồng độ của một
loại vật liệu di truyền cụ thể (ADN hay ARN). Việc xác định một đơn chất có
cung cấp thông tin hữu ích thì rất là khó khăn, nhưng ngày nay các bạn sỹ đã bắt
đầu xem xét bệnh nhân trên khía cạnh gene và protein trong máu.
2. TM được sử dụng như thế nào?
TM có thể hữu dụng trong một số cách:
2.1. Sàng lọc và phát hiện sớm ung thư
Sàng lọc nói đến việc tìm kiếm ung thư ở những người chưa có biểu hiện của
bệnh. Phát hiện sớm là tìm kiếm ung thư ở giai đoạn sớm, khi mà nó lây lan ở mức
độ ít nhất và còn dễ dàng điều trị. TM được phát triển đầu tiên là để sàng lọc ung
thư – tìm kiếm bệnh ung thư ở những người chưa có triệu chứng – nhưng chỉ có
một vài chất chỉ điểm cho thấy chúng hữu ích trong cách này.
Một TM hoàn hảo phải là một chất chỉ điểm có thể được sử dụng như là một
xét nghiệm máu giúp sàng lọc ung thư cho tất cả mọi người. TM này chỉ được tìm
thấy trong những người bị mắc bệnh ung thư. Nó có thể cho các bạn sỹ biết được
loại ung thư, mức độ của bệnh ung thư và phương pháp điều trị nào là tốt nhất.
Trong thời điểm hiện tại, chưa có một TM nào có thể đáp ứng được tất cả các điều
kiện trên.
Ngày nay, TM được sử dụng rộng rãi nhất là xét nghiệm máu prostatespecific antigen (PSA). Xét nghiệm PSA được sử dụng để sàng lọc ung thư tuyến
tiền liệt ở nam giới. Những người nam giới bị mắc ung thư tuyến tiền liệt thường
có nồng độ PSA ở mức cao. Nhưng không phải lúc nào kết quả cũng được thể hiện
rõ ràng – nồng độ PSA cao vẫn có thể được tìm thấy ở những người nam giới
không mắc bệnh ung thư và nồng độ PSA bình thường không phải lúc nào cũng có
nghĩa là người đó không có bệnh ung thư. PSA không phải là một chất chỉ điểm
khối u hoàn hảo. Và tại thời điểm này, không phải tất cả các bạn sỹ đều đồng ý
rằng việc sàng lọc PSA là phù hợp cho mọi nam giới.
Hiện nay, không có TM nào khác được sử dụng cho sàng lọc ung thư trong
quần thể dân số chung. Một số TM được sử dụng hiện nay có thể giúp tìm ra bệnh
ung thư ở giai đoạn sớm, nhưng chúng chỉ kiểm tra được ở những người đã được
xác định là thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao đối với một loại bệnh ung thư cụ
thể nào đó.
2.2. Chuẩn đoán ung thư
Thông thường, TM không được sử dụng trong chuẩn đoán ung thư. Trong hầu
hết các trường hợp, ung thư chỉ có thể được chuẩn đoán bằng phương pháp sinh
thiết (biopsy). Tuy nhiên, TM có thể giúp chỉ ra nếu ung thư là một khả năng. Và
nếu bệnh ung thư đã lan rộng khi nó được tìm thấy, TM có thể giúp chỉ ra đâu là
nơi nó bắt đầu.
Ví dụ, hãy nói về trường hợp một người phụ nữ bị ung thư khắp từ khung
chậu đến vùng bụng. Nếu chất chỉ điểm CA 125 cao sẽ là một gợi ý mạnh mẽ rằng
người đó bị mắc ung thư buồng trứng (ovarian cancer), thậm chí nếu nó không rõ
ràng sau phẫu thuật là ung thư bắt đầu từ buồng trứng. Điều này có thể quan trọng
bởi vì việc điều trị có thể hướng đến điều trị chủ đích vào ung thư buồng trứng.
Alpha fetoprotein (AFP) là một ví dụ khác của một TM có thể sử dụng để
giúp chuẩn đoán ung thư. Nồng độ AFP có thể tăng lên với một số bệnh liên quan
đến gan, nhưng khi nó tăng cao đến một mức độ nhất định ở một số người có khối
u ở gan, các bạn sỹ có thể chắc chắn rằng khối u đó là ung thư gan (mặc dù trường
hợp này vẫn cần làm sinh thiết).
2.3. Advanced cancer
Nhiều TM hữu ích trong việc kiểm tra những người mang các advanced
cancers. Những advanced cancers có xu hướng trở thành những ung thư lớn, đã lan
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links