lo_lem_lam_chieu248
New Member
Download miễn phí Đánh giá vai trò của hồ chứa Hòa Bình và Tuyên Quang trong phát điện và cấp nước chống hạn hạ du
Nhiệm vụ đặt ra chonhà máythuỷ điện Hoà Bình là vớicông suất 1920 MW, hàng năm đạt
sản lượng 8 tỷKWh, chiếm13,8%tổng diện năng toànquốc. Còn với nhà máythuỷdiện
Tuyên Quang có công suất 342 MW, đạt điện năng 1324,7triệu KWh [3]. Đồng thời hàng
năm thuỷ điện Hoà Bìnhcung cấp đảm bảo mực nước tại HàNội thấp nhất là 2,50m-3,0m,
ứng với lưu lượng là 900m3/s, còn hồTuyên Quang không đặt mục tiêucấp nước, tuy nhiên
lượng nước chảyqua nhà máycó thểcung cấp nước cho hạlưu. Theo thiết kế đểphát điện
theo công suất đảm bảo thì trong mùa kiệt lưu lượng qua nhà máythuỷ điện Hoà Bình không
thểnhỏhơn600m3/s, trong tháng IIvà III thường phải lớn hơn 630 m3/s và sẽtăng lên
trong tháng sau đó, do đầu nước giảm
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 25, Số 1S (2009) 76‐8476
_______
Đánh giá vai trò của hồ chứa Hòa Bình và Tuyên Quang trong
phát điện và cấp nước chống hạn hạ du
Nguyễn Hữu Khải*
Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN
Ngày nhận 02 tháng 01 năm 2009
Tóm tắt. Mùa kiệt 2006-2007 là mùa kiệt thứ 4 liên tiếp hệ thống sông Hồng bị hạn nặng, đồng
thời lượng điện cũng thiếu hụt trầm trọng. Mùa kiệt 2007-2008 tình hình cũng không khả quan
hơn. Nhưng việc điều hành hệ thống hồ chứa sông Hồng trong mùa kiệt cho 2 mục tiêu phát điện
và chống hạn hiện đang mâu thuẫn nhau, có lúc trở nên găy gắt. Báo cáo này phân tích diễn biến
của dòng chảy hệ thống sông Hồng trong các mùa kiệt gần đây và đánh giá vai trò của các hồ chứa
Hoà Bình và Tuyên Quang trong phát điện và chống hạn, làm cơ sở cho việc điều phối hợp hệ
thống đáp ứng 2 mục tiêu trên.
*Trong những năm gần đây, nhất là các năm
2002-2006 tình trạng thiếu nước phát điện và
nước chống hạn diễn ra liên tục, trầm trọng ở hạ
lưu sông Hồng. Mùa cạn 2006-2007 là mùa cạn
thứ 3 liên tiếp hệ thống sông Hồng bị hạn nặng.
Mực nước tại Hà Nội ngày 5/I/2007 đã xuống tới
1,51m. Hầu như cả tháng XII/2006 có mực nước
dưới 2m, kiệt nhất là 1,36m (ngày 20/II/2006).
Trong khi đó để có thể vận hành các trạm bơm hạ
lưu thì mực nước phải đạt khoảng 2,30-2,50m.
Ngày 23/I/2007 hồ Hoà Bình và hồ Tuyên Quang
đã xả nước với lưu lượng tổng cộng là 1200 m3/s,
nhưng mực nước cũng mới chỉ lên đến 2,70 m sau
đó lại xuống dưới 1,75m. Năm 2008 mực nước
còn cuống thấp hơn, thấp nhất ngày 12/II/2008,
đạt tới 0,81m và duy trì nhiều ngày ở mức 1,20m.
Với mực nước thấp như vậy không thể bơm nước
được, gây ảnh hưởng rõ rệt đến sản lượng và năng
suất lúa.
Trong khi đó lượng điện thiếu hụt hàng năm
cũng tăng lên, tới khoảng 9-10%. Những năm
gần đây việc cắt điện xẩy ra thường xuyên, có
lúc, có nơi diễn ra liên tục, gây thiệt hại nhiều
cho các hoạt động kinh tế-xã hội. Hồ Hoà Bình
cung cấp tới gần 14% lượng điện toàn quốc
(khoảng 8 tỷ/59 tỷ kwh mỗi năm). Do nhu cầu
điện năng cũng như cấp nước chống hạn, nhiều
khi mực nước hồ xuống dưới mực nước chết
(80m), cuối tháng IV/2007 xuống tới cao trình
79m, tức là gần với giới hạn của đầu nước phát
điện. Nhiều khi do nhu cầu giữ nước cho hồ
chứa để phát điện mà lượng nước xả giảm đi,
làm tăng mức độ hạn của vùng đồng bằng hạ
lưu. Nước chống hạn cần trong giai đoạn đổ ải
và cấy (tháng I-II), trong khi hồ cần tích nước
để giữ đầu nước và phát điện vào các tháng III-
IV khi mà lượng nước đến thường nhỏ. Cũng có
năm do không tích nước hợp lý cuối mùa lũ mà
lượng nước trong hồ thiếu hụt gây nên thiếu
nước để phát điện.
* ĐT: 84-4-38370599.
E-mail: [email protected]
Như vậy hiện nay các mục tiêu phát điện và
cấp nước chống hạn trên hệ thống sông Hồng
đang mâu thuẫn nhau, có lúc trở nên gay gắt. Vì
N.H. Khải / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 1S (2009) 76‐84 77
vậy cần nghiên cứu về mức độ thiếu nước mùa
cạn và vận hành khai thác hồ chứa để bảo đảm
hài hoà lợi ích của các bên liên quan.
1. Diễn biến dòng chảy mùa cạn hệ thống
sông Hồng
Trên hệ thống sông Hồng, tháng có mực
nước trung bình thấp nhất thường là tháng III,
nhưng mực nước kiệt nhất lại xuất hiện từ tháng
I đến tháng V, trong đó tập trung vào các tháng
II-IV. Mực nước trung bình tháng nhỏ nhất
(Hthgmin) và kiệt nhất (Hmin) trong chuỗi số
liệu (tính đến năm 2006) của một số trạm cho
trong bảng 1.
Bảng 1. Mực nước đặc trưng của một số trạm trên sông Hồng (tính đến năm 2006)
(nguồn: Trung tâm Tư liệu Khí tượng Thuỷ văn)
TT Sông Trạm Hthgmin (cm) Tháng, năm Hmin (cm) Tháng, năm
1 Thao Yên Bái 2443 III/2006 1910 IV/2006
2 Đà Hòa Bình 1299 III/2006 1016 V/2005
3 Lô Vụ Quang 90,8 V/05 1131 I/2006
4 Hồng Sơn Tây 490 IV/06 408 III/2006
5 Hồng Hà Nội 178 III/2006 112 II/2007
6 Đuống Thượng Cát 293 III/2006 157 II/2006
Như vậy có thể thấy rằng xu thế xuất hiện
mực nước thấp ngày càng thấp hơn và kéo dài
ngày hơn, có khi liên tục hơn 1 tháng. Các
tháng I-III lại là những tháng rất cần nước cho
việc đổ ải, lúa đẻ nhánh và làm đòng. Mực
nước thấp dài ngày làm cho việc bơm nước
chống hạn gặp rất nhiều khó khăn. Nó cũng làm
cho mặn xâm nhập sâu hơn vào trong cửa sông,
gây hại cho khu vực sinh thái nước ngọt. Ngoài
ra cũng gây khó khăn cho giao thông thủy trên
đoạn hạ lưu của hệ thống, là nơi có nhiều công
trình dân sinh-kinh tế. Những ngày đầu năm
2007 và 2008, nhiều tàu, sà lan bị mắc cạn
nhiều ngày, tổn thất kinh tế hàng trăm triệu
đồng [1]. Tuy nhiên, ở bảng trên chưa phải là
mực nước thấp nhất vì ngày12/II/2008 mực
nước còn xuống đến 0,81m [2].
Dòng chảy mùa cạn một số sông nhánh của
hệ thống chỉ ra trong bảng 2.
Bảng 2. Dòng chảy mùa cạn hệ thống sông Hồng (tính đến năm 2006)
(nguồn: Trung tâm Tư liệu Khí tượng Thuỷ văn)
TT Sông Trạm Qcạn (m3/s) Qnăm (m3/s) Qmin (m3/s) Qthgmin (m3/s) Tháng, năm
1 Thao Yên Bái 379 810 138(V/05) 180 IV/2006
2 Đà Hòa Bình 664 1173 161(IV/06) 572 III/2006
3 Lô Vụ Quang 510 753 90,8(V/05) 144 I/2006
4 Hồng Sơn Tây 1596 3742 860(IV/06) 1040 III/2004
5 Hồng Hà Nội 971 2414 400(II/06) 656 II/2006
6 Đuống Thượng Cát 145 590 370(III/05) 478 III/2006
Có thể thấy rằng dòng chảy tháng nhỏ nhất
và dòng chảy kiệt nhất có xu hướng giảm dần
trong những năm gần đây, nếu xem xét đến năm
2007 và 2008 thì có khả năng giá trị còn nhỏ
hơn nữa, vì mực nước đã xuống thấp hơn. Từ
năm 2003 dòng chảy các tháng ở các trạm trên
N.H. Khải / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 1S (2009) 76‐84 78
sông Thao, sông Lô đều nhỏ hơn trung bình
nhiều năm của tháng tương ứng 34-59%. Dòng
vào hồ chứa Hoà Bình (trạm Tạ Bú) tình hình
cũng hoàn toàn tương tự. Như vậy có thể thấy
liên tục các năm 2004-2006 là những năm kiệt.
Để có cơ sở so sánh và phân tích, chúng tui tiến
hành khôi phục số liệu tại các tuyến sau đập
Hoà Bình từ sau năm 1988, tức là sau khi hồ
Hoà Bình chính thức hoạt động. Dòng chảy
mùa kiệt trạm Hoà Bình được khôi phục từ
trạm Tạ Bú, còn dòng chảy mùa kiệt trạm Sơn
Tây được khôi phục dựa vào các trạm trên Yên
Bái, Vụ Quang và Hoà Bình sau khi đã khôi
phục. Từ tài liệu khôi phục có thể chọn ra các
mựa kiệt điển hình sau đây:
- Mùa kiệt năm 1990-1991. Đây là năm
dòng chảy kiệt tại Sơn Tây ứng với tần suất
P=70%, trên sông Đà tại Hoà Bình với P=85%,
trên sông Thao tại Yên Bái với P=75% nhưng
trên sông Lô tại Vụ Quang có P=15%, tức là
dòng chảy khá lớn.
- Mùa kiệt năm 1993-1994. Đây là năm mà
dòng chảy trên sông Hồng thuộc năm rất kiệt
(P-96%), trên sông Đà và sông Thao cũng vậy
(P=80-97%), riêng sông Lô thuộc năm kiệt
trung bình (P=65%).
- Mùa kiệt năm 1998-1999. Đây là trường
hợp dòng chảy kiệt sô...