Download miễn phí Tiểu luận Quan niệm của S.Freud về vai trò của văn hóa trong đời sống con người
Ghi nhận sự xung đột vĩnh hằng, không thể dung hòa được giữa tự do cá
nhân và những mong muốn, khát vọng của họ với những đòi hỏi của văn
hóa, Freud đã ngoại suy những đặc điểm tâm lý của con ngườiriêng biệt
vào lĩnh vực quan hệ xã hội và phát triển văn hóa. Và khi dịch chuyển
những đặc điểm tâm lý này vào lĩnh vực giao tiếp giữa người với người,
ông đã xác lập sự tương đồng giữa tiến trình văn hóa và phát triển libido
(tính dục) của một con người riêng biệt. Từ đó, ông coi sự thăng hoa của
những dục vọng phát sinh và những bản năng con người là đặc trưng nổi
bật trong sự phát triển văn hóa nhân loại.
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
n hóa trongđời sống con người và xã hội hiện đại. Chính ở đây, trong bối cảnh
tiếp biến văn hóa toàn cầu, khi chúng ta cần có thái độ tỉnh táo
đối với việc tiếp thu những giá trị văn hóa của các dân tộc khác, thì
lại vấp phải những vấn đề về văn hoá mà Freud đã đặt ra và giải
quyết trên lập trường triết học phân tâm học. Do vậy, có thể nói, việc
khảo cứu, tiếp thu có chọn lọc và phê phán lập trường của Freud
trong lĩnh vực triết học văn hóa là cần thiết, và đây cũng chính là
mục đích của bài viết này.
Như đã rõ, vào nửa sau những năm 20 của thế kỷ XX, khi cố gắng
áp dụng phân tâm học vào các lĩnh vực văn hóa (nghệ thuật, tôn
giáo, đạo đức, v.v.), một lần nữa, Freud lại trở lại với vấn đề quan hệ
giữa con người và văn hóa, vai trò của văn hóa trong đời sống xã hội
và đề cập đến hàng loạt vấn đề lịch sử xã hội. Hai tác phẩm đặc biệt
quan trọng của ông xét trên phương diện này là: Tương lai của một
ảo tưởng (1927) và Bất mãn với văn hóa (1930).
Ngay trong Totem và tabu, Freud đã coi tục thờ cúng tôtem, một tín
ngưỡng ra đời cùng với sự xuất hiện của xã hội loài người - là nguồn
gốc của văn hóa và tâm linh. Ra đời từ thời ấu thơ của nhân loại như
vậy, nên (cũng như thời thơ ấu của một cá thể người) tục thờ cúng
tôtem đã luôn chi phối đời sống con người nhờ những cơ chế bảo lưu
và tác động của nó. Trên cơ sở này, Freud đã đưa ra quan điểm về sự
thù địch của văn hóa, của các cấm đoán văn hóa với sức sống, dục
vọng mang tính bản năng, bẩm sinh của con người. Trong Totem và
tabu, Freud còn sử dụng những phát hiện mới của phân tâm học để
tìm hiểu cội nguồn của tôn giáo là đạo đức. Trước Freud, trong các
công trình nghiên cứu về nguồn gốc của tục thờ cúng tôtem đã có
những quan điểm của phái duy danh, xã hội học, tâm lý học và lịch
sử. Song, theo ông, những quan điểm này đều không nắm được bản
chất của tôn giáo. Do vậy, ông đã dựa theo lý thuyết phân tâm học
và xuất phát từ dục vọng bản năng vô thức thuộc tầng sâu cơ cấu tâm
lý nhân cách để tiến hành nghiên cứu và thuyết minh về đạo đức và
tôn giáo. Trong Totem và tabu, Freud cho rằng, cội nguồn của tôn
giáo, đạo đức xã hội và nghệ thuật đều là mặc cảm Ơdip. Đó là sự
gặp gỡ không hẹn trước. Nghiên cứu phân tâm học cho thấy rằng,
loại mặc cảm giống nhau này là cái đã tạo nên căn nguyên của
chứng bệnh tâm lý. Cũng ở đây, ông còn cho rằng, cách tiếp cận như
vậy, đã giúp ông thành công trong việc xâm nhập vào bản chất của
chúng. Sau đó, tư tưởng này đã được ông phát triển trong học thuyết
về quan hệ giữa “nguyên tắc thỏa mãn” và “nguyên tắc thực tại”.
Sau đó nữa, quan điểm về xung đột bi đát, về sự đối kháng của văn
hóa với bản tính “tự nhiên” của con người đã trở thành trung tâm
điểm trong tư tưởng triết học phân tâm học của Freud.
Trong tác phẩm Tương lai của một ảo tưởng, lần đầu tiên, Freud đã
đưa ra định nghĩa khái niệm “văn hóa”, khi phân tích các chức năng
khác nhau của nó và xem xét tôn giáo như một bộ phận cấu thành
của văn hóa. Ở đây, ông đã thể hiện như một người phê phán văn
hóa đối kháng, áp đặt, đặc biệt là văn hóa phương Tây đương thời,
khi vạch rõ tính chất tha hóa, phản nhân văn của nó. Tương tự như
các học giả khác lý luận về “khủng hoảng văn hóa”, ông chỉ ra hàng
loạt xu hướng tiêu cực trong tiến trình phát triển của văn minh, văn
hóa và sự phương hại của chúng đối với con người. Phương diện phê
phán văn hóa trong học thuyết Freud được đặt lên hàng đầu ở giai
đoạn này.
Freud hiểu thuật ngữ “văn hóa loài người” là tất cả những gì phân
biệt cuộc sống con người với cuộc sống động vật. Một mặt, văn hóa
“bao gồm mọi tri thức và kỹ năng mà con người có được, cho phép
họ làm chủ các lực lượng tự nhiên và nhận được của cải vật chất để
đáp ứng nhu cầu con người; mặt khác, nó bao gồm tất cả những quy
định cần thiết để điều chỉnh quan hệ giữa người với người, đặc biệt
là để phân chia những của cải vật chất có được”(2). Theo ông, cái có
ý nghĩa quyết định đối với việc đánh giá văn hóa loài người là “sự
kiện xã hội học” - cái cho thấy khát vọng bản năng mang tính phá
huỷ, chống xã hội, chống văn hóa của con người và khiến họ trở nên
xung đột không dung hòa được với những đòi hỏi của văn hóa. Bởi
lẽ, “văn hóa là cái được gán ghép cho đa số đang phản kháng lại một
thiểu số biết cách chiếm hữu cho mình những phương tiện cưỡng
chế và cai trị”(3). Với quan niệm này, Freud hướng vào việc khảo
cứu các nhân tố tâm lý trong sự áp đặt văn hóa và những cấm đoán
có thể có của “cái Siêu Tôi”. Từ những nghiên cứu này, ông cho
rằng, sự áp đặt văn hóa là một phương tiện tâm lý để con người bảo
vệ tránh khỏi những dục vọng và bản năng xung đột bẩm sinh. Rằng,
các biểu tượng tôn giáo xuất hiện do sự bất lực của con người trước
các lực lượng nô dịch của tự nhiên và của xã hội cũng là một phương
tiện tâm lý.
Các biểu tượng tôn giáo này, theo Freud, là sự phóng chiếu ra thế
giới bên ngoài những dục vọng không được đáp ứng và các lực
lượng tâm lý vô thức của con người. Vai trò của các biểu tượng này
được thể hiện ở chỗ, nó là dung hòa con người với số phận nghiệt
ngã của họ, là sự đền bù cho những đau khổ và mất mát do văn hóa
đem lại cho con người trên con đường kiếm tìm hạnh phúc của họ.
Từ sự phân tích trên, Freud đi đến kết luận rằng, sự tồn tại của xã hội
được xây dựng dựa trên sự thừa nhận của mọi người đối với tội lỗi
chung; tôn giáo được sinh ra từ cảm giác tội lỗi và tâm lý hối hận về
tội lỗi; còn đạo đức ra đời một phần, do nhu cầu xã hội, phần khác,
do cảm giác tội lỗi làm nảy sinh tâm lý chuộc tội.
Vậy, bản chất tôn giáo là gì? Freud cho rằng, tôn giáo là một biểu
hiện điển hình của “ma men tinh thần”. Sở dĩ con người cần đến chất
“ma men” này, bởi họ sống trong thế giới tự nhiên, gia đình, xã hội
và quan hệ giữa họ với nhau; những sức ép ấy làm cho gánh nặng
cuộc sống của họ càng nặng, thì họ càng cần đến sự giải tỏa của loại
“ma men về tinh thần” này. Theo Freud, xã hội càng hiện đại càng
có nhiều người sùng bái tôn giáo, và đó là điều không thể chấp nhận
được. Với tư cách một nhà phân tâm học, Freud thấy mình có trách
nhiệm phải vạch trần nguồn gốc, bản chất giả tạo của tôn giáo và
làm cho mọi người nhận rõ tôn giáo chẳng qua chỉ là công cụ để bộ
phận người này mê hay bộ phận người khác mà thôi. Coi các biểu
tượng tôn giáo như một cái có giá trị nhất trong số tất cả những gì
văn hóa có thể đem lại cho con người, trong nhiều tác phẩm của
mình, Freud đã nhấn mạnh mối liên hệ mật thiết giữa văn hóa và tôn
giáo(4). Theo ông, tôn giáo thể hiện là một trong các cách
tồn tại của văn hóa và đúng hơn, ...