LINK TẢI LUẬN VĂN MIỄN PHÍ CHO AE KET-NOI
CHƯƠNG 1 - MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN
1.1. Những khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm về xúc tiến XK (XTXK)
Hiện nay trên thế giới có nhiều định nghĩa khác nhau về XTXK. Có thể tạm chia
ra làm hai loại khái niệm về XTXK: khái niệm truyền thống (khái niệm hẹp) và khái niệm hiện đại (khái niệm rộng).
1.1.1.1. Khái niệm truyền thống về XTXK
Cách tiếp cận này xem XTXK là một "P" của Marketing hỗn hợp, bao gồm sản phẩm (Product), giá cả (Price), phân phối (Place) và xúc tiến (Promotion). Đồng thời, chủ thể của hoạt động XTXK là DN trong mối tương quan với khách hàng. Một số khái niệm tiêu biểu thuộc loại này:
1) PhilipKotler[1]"Xúctiếnlàhoạtđộngthôngtintớikháchhàngtiềmnăng.Đó
là các hoạt động trao truyền, chuyển tải tới khách hàng những thông tin cần
thiết về DN, sản phẩm của DN, cách phục vụ và những lợi ích khác mà khách hàng có thể thu được từ việc mua sản phẩm hay dịch vụ của DN cũng như những thông tin phản hồi lại từ phía khách hàng để từ đó, DN tìm ra cách tốt nhất nhằm thoả mãn yêu cầu của khách hàng"
2) Theo Viện Nghiên cứu Thương mại [2], các nhà lý luận của các nước tư bản
quan niệm xúc tiến là hình thái quan hệ giữa người bán và người mua, là một
lĩnh vực hoạt động định hướng vào việc chào hàng một cách năng động và hiệu
quả nhất. Các nhà kinh tế học ở các nước Đông Âu thì cho rằng xúc tiến là một công cụ, một chính sách thương mại nhằm làm năng động và gây ảnh hưởng định hướng giữa người bán và người mua, là một hình thức hoạt động tuyên truyền nhằm mục tiêu đạt được sự chú ý và chỉ ra những lợi ích của khách hàng tiềm năng về hàng hoá và dịch vụ.
3) UNESCAP [3] cho rằng "Giống như xúc tiến thương mại, đó là những hoạt động được thiết kế nhằm gia tăng kim ngạch XK của một DN hay một quốc gia. Bao gồm việc tham gia hội chợ, khảo sát thị trường, các chiến dịch quảng cáo..."
1
1.1.1.2. Khái niệm hiện đại về XTXK
Trong bối cảnh toàn cầu hoá kinh tế, bản chất của thương mại quốc tế cũng có những biến đổi sâu sắc. Đi liền với những cơ hội mới là những thách thức lớn lao đòi hỏi phải có những biện pháp phối hợp đồng bộ giữa chính phủ và DN để thúc đẩy XK phát triển. Điển hình là một số khái niệm sau :
1) Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) [4] quan niệm XTXK bao trùm cả tầm
vi
mô (DN) và vĩ mô (chính phủ và các tổ chức hỗ trợ thương mại) và cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
DN
Chính phủ và các tổ chức hỗ trợ thương mại (TSIs)
Trước mắt Quá trình XK (Marketing XK) XTXK
Dài hạn
Phát triển kinh doanh XK (Marketing quốc tế) Phát triển XK
Quan niệm này của ITC là rất rộng và chứa đựng tất cả các biện pháp nhằm phát triển XK trên bình diện quốc gia. Có hai loại biện pháp là gián tiếp và trực tiếp. Các biện pháp gián tiếp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao tính cạnh tranh bền vững cho DN như cải thiện năng suất, chất lượng, cải cách hệ thống thuế, tài chính, hành chính, cơ sở hạ tầng, giảm chi phí đầu vào ... Các biện pháp trực tiếp nhằm kích thích nhu cầu, bao gồm nội dung XTXK truyền thống cùng với nỗ lực của chính phủ trong đàm phán hội nhập kinh tế quốc tế.
2) G. Albaum, J. Strandskov và E. Duerr trong “Quản trị XK và Marketing quốc tế” [5] quan niệm XTXK bao gồm các chính sách và chương trình do các tổ chức của chính phủ thực hiện nhằm đẩy mạnh hoạt động XK. Các chương trình
này có thể được tài trợ và thực hiện một cách độc lập bởi chính phủ hay phối hợp giữa chính phủ với các DN.
3) Định nghĩa của Todaro Micheal [6] "XTXK là những nỗ lực có chủ đích của chính phủ nhằm gia tăng khối lượng XK của một quốc gia thông qua những chính sách khích lệ và các biện pháp khác, qua đó thu được nhiều ngoại tệ để
cải thiện cán cân thanh toán quốc gia"
2
Tác giả hoàn toàn tán đồng quan điểm XTXK theo nghĩa rộng. Đó không còn là công việc riêng lẻ của các DN nhưng phải có sự phối hợp giữa chính phủ, các tổ chức xúc tiến chuyên nghiệp và cộng đồng DN. Do đó, tác giả quan niệm về XTXK như sau "XTXK là những nỗ lực chung của cả quốc gia nhằm gia tăng kim ngạch XK của đất nước thông qua các biện pháp kinh tế và phi kinh tế, nhờ đó thu được nhiều ngoại tệ hơn góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc gia"
1.1.2. Xúc tiến XK và xúc tiến thương mại (XTTM)
Ngày nay, thuật ngữ XTTM (trade promotion) phổ biến hơn so với XTXK (export promotion) tuy trong hầu hết trường hợp, XTTM vẫn mang ý nghĩa của XTXK. Thực ra, XTTM là một thuật ngữ bao hàm ba nội dung: XTXK, xúc tiến nhập khẩu và XTTM trên thị trường nội địa. Tuy nhiên ở các quốc gia đang phát triển, XTTM thường được đồng nhất với XTXK do tầm quan trọng của XK đối với phát triển kinh tế quốc gia.
Kinh nghiệm của Nhật Bản và Hàn Quốc trong thập niên 50 ~ 60 của thế kỷ 20 và thực tiễn của các nước đang phát triển cho thấy XTTM cũng chính là XTXK. Điều này được phản ánh một cách rõ rệt trong hoạt động XTTM của các quốc
gia này.
Tài liệu huấn luyện về XTTM của UNESCAP cũng xem XTTM cũng là XTXK [7].
Diễn đàn “Định nghĩa lại XTTM”[8] do ITC khởi xướng vào năm 1999 nhấn mạnh đến sự hợp tác giữa chính phủ, TSIs và cộng đồng DN đặt chiến lược XK quốc gia là trọng tâm của hoạt động XTTM, đồng thời nhấn mạnh đến các giải
pháp về XTXK trong bối cảnh thương mại thế giới có nhiều biến động như hiện nay.
Tại Việt Nam, nội dung của nhiều văn bản pháp luật quan trọng cũng thể hiện quan điểm xem XTTM và XTXK là một.
Chiến lược Phát triển Kinh tế - xã hội 2001 - 2010 nêu “Chủ động và tích cực
thâm nhập thị trường quốc tế, chú trọng thị trường các trung tâm kinh tế thế giới, duy trì và mở rộng thị phần trên các thị trường quen thuộc, tranh thủ mọi
cơ hội mở thị trường mới. Từng bước hiện đại hoá cách kinh doanh phù
3
hợp với xu thế mới của thương mại thế giới. Đẩy mạnh hoạt động tiếp thị, XTTM, thông tin thị trường bằng nhiều phương tiện và tổ chức thích hợp, kể cả các cơ quan thay mặt ngoại giao ở nước ngoài. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia các hoạt động môi giới, khai thác thị trường quốc tế ...”[9]
Quan điểm của chính phủ “... . Công tác thị trường, XTTM có ý nghĩa rất quan
trọng, phải được triển khai mạnh mẽ nhằm tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho
XK. Các chương trình XTTM, mở rộng thị trường cần được cụ thể hóa và gắn
với hoạt động đối ngoại, tranh thủ ngoại giao hỗ trợ việc ký kết các Hiệp định khung, các Thỏa thuận và các Hợp đồng dài hạn có giá trị lớn với các quốc gia, các Tổ chức quốc tế, các thị trường lớn để tạo đầu ra ổn định và từ đó có cơ sở cho đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao giá trị nội địa hóa, giá trị gia tăng hàng XK...”[10]
Xét cho cùng, việc đồng nhất XTXK với XTTM cũng không trái với nguyên lý chung là XTXK là một bộ phận của XTTM. Để diễn tả chính xác nội dung sự việc, tác giả vẫn sử dụng thuật ngữ XTXK. Nhưng để tôn trọng nguyên tắc khách quan, tác giả sẽ giữ nguyên cách sử dụng thuật ngữ XTTM của tài liệu được trích dẫn.
1.1.3. Xúc tiến XK và phát triển XK
Khái nịêm phát triển XK khác với XTXK ở chỗ phát triển XK nhắm đến việc sản xuất ra các sản phẩm mới và/hay xâm nhập vào những thị trường mới. Mục tiêu của các hoạt động phát triển XK là xác định các cơ hội đang có và khuyến khích sự phát triển của các ngành công nghiệp mới hay đầu tư vào các thiết bị sản xuất mới nhằm thoả mãn những như cầu mới của thị trường quốc tế.
Nói rộng hơn, phát triển XK cũng bao hàm vấn đề điều chỉnh sản phẩm, nghĩa
là sử dụng các thiết bị sản xuất có sẵn để sản xuất ra những sản phẩm mới thay vì chỉ sản xuất những sản phẩm truyền thống nhằm xâm nhập các thị trường mới.
Khái niệm phát triển XK như thế đòi hỏi nhiều nỗ lực, tài lực và kiên trì hơn là XTXK truyền thống. Điều này lý giải vì sao phát triển XK không phải lúc nào cũng được áp dụng ở nhiều quốc gia.
1.1.4. Tầm quan trọng của xúc tiến XK
4
Có thể xem vai trò của XTXK cũng chính là vai trò của XK đối với nền kinh tế của một quốc gia:
Giúp gia tăng thị phần hàng hoá của quốc gia trên thị trường quốc tế.
Tăng khả năng cạnh tranh và nâng cao vị thế của sản phẩm XK trên thị trường
quốc tế.
Lành mạnh hoá tình hình tài chính quốc gia, đảm bảo sự cân đối trong cán cân
thanh toán, giảm tình hình nhập siêu.
Đảm bảo nguồn ngoại tệ mạnh, tăng tích luỹ vốn, mở rộng sản xuất, phục vụ quá
trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá quốc gia.
Tạo công ăn việc làm, cải thiện mức sống nhân dân.
Khai thác các lợi thế tuyệt đối và tương đối của quốc gia, kích thích các ngành
kinh tế phát triển.
Giúp phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại với tất cả các quốc gia trên thế giới. Như vậy, XTXK không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế thuần tuý nhưng thật sự là một yêu cầu cấp bách và khách quan đối với tất cả các quốc gia đang phát triển hay đang trong giai đoạn chuyển đổi kinh tế.
1.2. Phân loại xúc tiến XK
Có thể phân loại XTXK theo nội dung (thông tin, khảo sát thị trường, quảng cáo, hội chợ, triển lãm ...) hay chủ thể của hoạt động XTXK (DN, chính phủ, cơ quan XTXK, các hiệp hội DN ...) ... Luận văn sẽ phân loại XTXK theo chủ thể của hoạt động này.
1.2.1. Xúc tiến XK của DN
DN luôn phải giải quyết ba vấn đề quan trọng trong kinh doanh :
1) Có nên tham gia vào thị trường quốc tế không ? Điều này tuỳ từng trường hợp tình hình
cạnh tranh trên thị trường nội địa; tình hình hội nhập kinh tế; các cơ hội mới trên
thị trường quốc tế; thông tin; vận tải ...
2) Đâu là thị trường mục tiêu cho sản phẩm, dịch vụ của DN ? Đó có thể là một
quốc gia, một khu vực hay thị trường toàn cầu. Điều này phụ thuộc vào chiến lược của DN.
5
3) Công ty sẽ xâm nhập thị trường mục tiêu bằng cách nào để đưa sản phẩm, dịch vụ đến với người tiêu dùng ?
Dựa trên các thông tin kinh tế có độ tin cậy cao và kết quả khảo sát thị trường, các DN có thể ra quyết định về chiến lược, chính sách phù hợp xâm nhập thị trường mục tiêu. Một khi đã thành công, DN cần tiếp tục củng cố và mở rộng thị phần, phát triển kinh doanh thông qua các chiến lược cụ thể.
Kinh nghiệm cho thấy đa số DN đều gặp khó khăn về thị trường và thông tin trong XK. Hơn nữa, đối với các DNVVN, chi phí cho công tác XTXK là một vấn đề nan giải. Vì thế, các DNVVN rất cần sự hỗ trợ từ các tổ chức XTXK.
1.2.2. Xúc tiến XK quốc gia
Hai chủ thể chịu trách nhiệm chính về XTXK ở tầm quốc gia là các tổ chức XTXK của chính phủ và các hiệp hội DN.
Các tổ chức XTXK chính phủ
Ngoài chức năng thiết lập một hành lang pháp lý thông suốt, một môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh tế, chính phủ còn thành lập các tổ chức XTXK nhằm hỗ trợ các DN trong các hoạt động XTXK một cách hữu hiệu.
Các tổ chức XTXK chính phủ có tiềm lực vượt trội hơn so với DN, hiệp hội DN và các tổ chức XTXK khác. Đó là cơ sở vật chất hiện đại, mạng lưới rộng khắp trong và ngoài nước, kinh phí hoạt động lớn, nhân sự ưu tuyển và ưu thế chính trị trong đối ngoại.
Các tổ chức XTXK chính phủ có một vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động XTXK của quốc gia. Đặc biệt, các tổ chức này là chỗ dựa quan trọng cho các DNVVN trong XTXK.
Hiệp hội DN
Các hiệp hội DN cũng có vai trò to lớn trong các hoạt động XTXK của quốc gia. Hiệp hội DN thường là các tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, do các DN cùng ngành lập ra nhằm bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động kinh doanh. Do đó, ưu điểm của hiệp hội trong XTXK là dễ định hướng trong thu thập thông tin, có thị trường mục tiêu chung, đối tượng phục vụ hẹp và tính chuyên môn cao.
1.2.3. Xúc tiến XK quốc tế
6
Hầu hết các quốc gia ngày này đều nỗ lực mở cửa thị trường, tham gia hội nhập kinh tế quốc tế vì những lợi ích to lớn do thương mại quốc tế mang lại. Các học thuyết lợi thế so sánh của David Ricardo (1772 - 1823) và của E. Hecksher - B. Ohlin khẳng định thương mại quốc tế có tính tất yếu khách quan và mang lại lợi ích cho mọi quốc gia, giàu cũng như nghèo, tuy mức độ có khác nhau.
Chính vì thế, các tổ chức quốc tế ngày nay đang thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tự do hoá thương mại và đầu tư trên phạm vi toàn cầu. Các nỗ lực XTXK của quốc tế được thực hiện thông qua nhiều cách khác nhau:
1) Pháp chế hoá hoạt động thương mại quốc tế thông qua các cơ quan hàng đầu
như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO),
Phòng Thương mại Quốc tế (ICC)
2) Thúc đẩy các hoạt động nhằm thuận lợi hoá môi trường thương mại quốc tế
thông qua vai trò của các cơ quan như Tổ chức Hải quan Quốc tế (WCO), Tổ
chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hoá (ISO)
3) Hỗ trợ cơ chế đối thoại, các khu vực mậu dịch tự do nhằm thúc đẩy tiến trình hội
nhập thương mại quốc tế diễn ra nhanh hơn như Diễn đàn về Thương mại và Phát triển của Liên Hiệp Quốc (UNCTAD), Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF),
Diễn dàn Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC), các khu vực mậu dịch tự do như Asean, EU, Nafta.
4) Hỗ trợ các quốc gia kém phát triển về kỹ thuật XTTM thông qua Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), về tài chính thông qua Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB)
Ngoài ra, còn có sự tham gia tích cực của nhiều tổ chức XTXK quốc tế khác. Tất cả đã góp phần tích cực giúp thương mại quốc tế phát triển nhanh chóng và vững chắc. Nếu tổng giá trị hàng hoá thương mại thế giới của năm cơ sở 1948 (năm đầu tiên của Hiệp định chung về Thuế quan và mậu dịch - GATT) chỉ là 58 tỷ USD thì đến năm 2002 vừa qua, con số này đã lên đến 6.272 ngàn tỷ USD. Nghĩa là chỉ sau gần 50 năm theo đuổi tự do hoá thương mại, giá trị thương mại quốc tế đã tăng hơn 100 lần. Ngoài ra, khi mới thành lập các thành viên của GATT chỉ chiếm khoảng 60% giá trị thương mại quốc tế thì con số này đã tăng lên đến hơn 90% vào năm 2002.
7
1.3. Các tổ chức XTXK chính phủ
1.3.1. Tại sao vai trò các tổ chức XTXK chính phủ ngày càng quan trọng ?
Lịch sử phát triển ngoại thương của nhiều nước cho thấy trước đây, các tổng công ty thương mại (GTCs) của Nhật Bản như Mitsubishi, Mitsui, Sumitomo .. hay "chaebols" của Hàn Quốc như Samsung, Deawoo, Huyndai ... đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động XK quốc gia.
Đối với các nền kinh tế kế hoạch hoá trước đây, các công ty thương mại nhà nước (STEs) cũng có vai trò tương tự. Ở New Zealand và Canada, các STEs được tổ chức dưới hình thức các ủy ban marketing cho từng loại sản phẩm như sữa, táo, lê, lúa mì ... Nhìn chung, dù dưới hình thức nào, các GTCs hay STEs thường nhận được rất nhiều ưu đãi của chính phủ so với các DN khác.
Tuy nhiên, môi trường luật thương mại quốc tế ngày nay có khuynh hướng đối xử bình đẳng đối với mọi DN, đặc biệt khuyến khích sự vương lên của các DNVVN. WTO đã có những quy định riêng về các GTCs để hạn chế sự lạm dụng vị thế của nó. Dưới sức ép của WTO và tình hình cạnh tranh quốc tế, chính phủ các nước buộc phải cải tổ lại các GTCs. Sự suy yếu của các GTCs có tác động gián tiếp đến XK của quốc gia và của các DNVVN do trước đây họ thường XK thông qua các GTCs này.
o Tiến hành các hoạt động liên quan đến XTXK o
Thực hiện và kiểm soát việc XK hàng hoá.
o Cố vấn cho chính phủ về các biện pháp có ảnh hưởng đến XTXK hay liên
quan đến tiêu chuẩn hàng hoá.
Để thực hiện các nhiệm vụ được giao, BEP có các quyền sau:
o Yêu cầu các bộ, vụ, ban ngành và các DN quốc doanh báo cáo số liệu thống kê và các thủ tục khác cần thiết cho hoạt động XTXK hay các hoạt động
liên quan phù hợp với luật XK.
o Có thể ra quyết định triệu tập bất kỳ cá nhân nào nếu cần thiết để yêu cầu họ
cung cấp thêm các thông tin, tài liệu hay dữ kiện cần thiết cho hoạt động XTXK của BEP. Nếu cá nhân được yêu cầu từ chối thì BEP được quyền yêu cầu trợ giúp của các cơ quan bảo vệ luật pháp. Hình phạt nặng nhất cho sự từ chối hợp tác với BEP là phạt tù tối đa 30 ngày hay phạt tiền tương đương 2000 bath hay cả hai.
Philippine cũng đã thông qua Đạo Luật Phát triển XK (Export Development Act of 1994) [28] vào năm 1994. Những lời mở đầu của Đạo Luật Phát triển XK này đã gây ấn tượng mạnh như sau "Đây sẽ là chính sách nhằm làm cho công cuộc phát triển XK trở thành nỗ lực chung của quốc gia. Chính phủ sẽ xem XK là chiến lược trọng tâm của công cuộc phát triển công-nông nghiệp bền vững nhằm đưa Philippine trở thành một quốc gia NIC vào năm 2000. Khu vực kinh tế tư nhân sẽ giữ vai trò hàng đầu trong nỗ lực XTXK chung với tính kỷ luật và cần cù của họ. Chính phủ và các DN sẽ cùng nhau hợp tác để biến Philippines thành một quốc gia XK. Để đạt mục tiêu ấy, chính phủ phải làm cho người dân hiểu rằng XK không phải là mối quan tâm của một số người nhưng là yếu tố quyết định sự sống còn của quốc gia và là cách để nhanh chóng đạt được những mục tiêu vĩ mô của nền kinh tế như tăng việc làm và thu nhập"(Điều 2)
Đạo Luật Phát triển XK của Philippines có những nội dung đáng chú ý như sau: Chính phủ cam kết thực hiện một số nguyên tắc nhằm hỗ trợ phát triển XK, đặc
biệt trong những lĩnh vực liên quan đến nhà XK. Đó là chính sách về tỷ giá hối đoái và tiền tệ, tài chính và tín dụng, nông nghiệp và thương mại, thuế và hải
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
CHƯƠNG 1 - MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN
1.1. Những khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm về xúc tiến XK (XTXK)
Hiện nay trên thế giới có nhiều định nghĩa khác nhau về XTXK. Có thể tạm chia
ra làm hai loại khái niệm về XTXK: khái niệm truyền thống (khái niệm hẹp) và khái niệm hiện đại (khái niệm rộng).
1.1.1.1. Khái niệm truyền thống về XTXK
Cách tiếp cận này xem XTXK là một "P" của Marketing hỗn hợp, bao gồm sản phẩm (Product), giá cả (Price), phân phối (Place) và xúc tiến (Promotion). Đồng thời, chủ thể của hoạt động XTXK là DN trong mối tương quan với khách hàng. Một số khái niệm tiêu biểu thuộc loại này:
1) PhilipKotler[1]"Xúctiếnlàhoạtđộngthôngtintớikháchhàngtiềmnăng.Đó
là các hoạt động trao truyền, chuyển tải tới khách hàng những thông tin cần
thiết về DN, sản phẩm của DN, cách phục vụ và những lợi ích khác mà khách hàng có thể thu được từ việc mua sản phẩm hay dịch vụ của DN cũng như những thông tin phản hồi lại từ phía khách hàng để từ đó, DN tìm ra cách tốt nhất nhằm thoả mãn yêu cầu của khách hàng"
2) Theo Viện Nghiên cứu Thương mại [2], các nhà lý luận của các nước tư bản
quan niệm xúc tiến là hình thái quan hệ giữa người bán và người mua, là một
lĩnh vực hoạt động định hướng vào việc chào hàng một cách năng động và hiệu
quả nhất. Các nhà kinh tế học ở các nước Đông Âu thì cho rằng xúc tiến là một công cụ, một chính sách thương mại nhằm làm năng động và gây ảnh hưởng định hướng giữa người bán và người mua, là một hình thức hoạt động tuyên truyền nhằm mục tiêu đạt được sự chú ý và chỉ ra những lợi ích của khách hàng tiềm năng về hàng hoá và dịch vụ.
3) UNESCAP [3] cho rằng "Giống như xúc tiến thương mại, đó là những hoạt động được thiết kế nhằm gia tăng kim ngạch XK của một DN hay một quốc gia. Bao gồm việc tham gia hội chợ, khảo sát thị trường, các chiến dịch quảng cáo..."
1
1.1.1.2. Khái niệm hiện đại về XTXK
Trong bối cảnh toàn cầu hoá kinh tế, bản chất của thương mại quốc tế cũng có những biến đổi sâu sắc. Đi liền với những cơ hội mới là những thách thức lớn lao đòi hỏi phải có những biện pháp phối hợp đồng bộ giữa chính phủ và DN để thúc đẩy XK phát triển. Điển hình là một số khái niệm sau :
1) Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) [4] quan niệm XTXK bao trùm cả tầm
vi
mô (DN) và vĩ mô (chính phủ và các tổ chức hỗ trợ thương mại) và cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
DN
Chính phủ và các tổ chức hỗ trợ thương mại (TSIs)
Trước mắt Quá trình XK (Marketing XK) XTXK
Dài hạn
Phát triển kinh doanh XK (Marketing quốc tế) Phát triển XK
Quan niệm này của ITC là rất rộng và chứa đựng tất cả các biện pháp nhằm phát triển XK trên bình diện quốc gia. Có hai loại biện pháp là gián tiếp và trực tiếp. Các biện pháp gián tiếp nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao tính cạnh tranh bền vững cho DN như cải thiện năng suất, chất lượng, cải cách hệ thống thuế, tài chính, hành chính, cơ sở hạ tầng, giảm chi phí đầu vào ... Các biện pháp trực tiếp nhằm kích thích nhu cầu, bao gồm nội dung XTXK truyền thống cùng với nỗ lực của chính phủ trong đàm phán hội nhập kinh tế quốc tế.
2) G. Albaum, J. Strandskov và E. Duerr trong “Quản trị XK và Marketing quốc tế” [5] quan niệm XTXK bao gồm các chính sách và chương trình do các tổ chức của chính phủ thực hiện nhằm đẩy mạnh hoạt động XK. Các chương trình
này có thể được tài trợ và thực hiện một cách độc lập bởi chính phủ hay phối hợp giữa chính phủ với các DN.
3) Định nghĩa của Todaro Micheal [6] "XTXK là những nỗ lực có chủ đích của chính phủ nhằm gia tăng khối lượng XK của một quốc gia thông qua những chính sách khích lệ và các biện pháp khác, qua đó thu được nhiều ngoại tệ để
cải thiện cán cân thanh toán quốc gia"
2
Tác giả hoàn toàn tán đồng quan điểm XTXK theo nghĩa rộng. Đó không còn là công việc riêng lẻ của các DN nhưng phải có sự phối hợp giữa chính phủ, các tổ chức xúc tiến chuyên nghiệp và cộng đồng DN. Do đó, tác giả quan niệm về XTXK như sau "XTXK là những nỗ lực chung của cả quốc gia nhằm gia tăng kim ngạch XK của đất nước thông qua các biện pháp kinh tế và phi kinh tế, nhờ đó thu được nhiều ngoại tệ hơn góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc gia"
1.1.2. Xúc tiến XK và xúc tiến thương mại (XTTM)
Ngày nay, thuật ngữ XTTM (trade promotion) phổ biến hơn so với XTXK (export promotion) tuy trong hầu hết trường hợp, XTTM vẫn mang ý nghĩa của XTXK. Thực ra, XTTM là một thuật ngữ bao hàm ba nội dung: XTXK, xúc tiến nhập khẩu và XTTM trên thị trường nội địa. Tuy nhiên ở các quốc gia đang phát triển, XTTM thường được đồng nhất với XTXK do tầm quan trọng của XK đối với phát triển kinh tế quốc gia.
Kinh nghiệm của Nhật Bản và Hàn Quốc trong thập niên 50 ~ 60 của thế kỷ 20 và thực tiễn của các nước đang phát triển cho thấy XTTM cũng chính là XTXK. Điều này được phản ánh một cách rõ rệt trong hoạt động XTTM của các quốc
gia này.
Tài liệu huấn luyện về XTTM của UNESCAP cũng xem XTTM cũng là XTXK [7].
Diễn đàn “Định nghĩa lại XTTM”[8] do ITC khởi xướng vào năm 1999 nhấn mạnh đến sự hợp tác giữa chính phủ, TSIs và cộng đồng DN đặt chiến lược XK quốc gia là trọng tâm của hoạt động XTTM, đồng thời nhấn mạnh đến các giải
pháp về XTXK trong bối cảnh thương mại thế giới có nhiều biến động như hiện nay.
Tại Việt Nam, nội dung của nhiều văn bản pháp luật quan trọng cũng thể hiện quan điểm xem XTTM và XTXK là một.
Chiến lược Phát triển Kinh tế - xã hội 2001 - 2010 nêu “Chủ động và tích cực
thâm nhập thị trường quốc tế, chú trọng thị trường các trung tâm kinh tế thế giới, duy trì và mở rộng thị phần trên các thị trường quen thuộc, tranh thủ mọi
cơ hội mở thị trường mới. Từng bước hiện đại hoá cách kinh doanh phù
3
hợp với xu thế mới của thương mại thế giới. Đẩy mạnh hoạt động tiếp thị, XTTM, thông tin thị trường bằng nhiều phương tiện và tổ chức thích hợp, kể cả các cơ quan thay mặt ngoại giao ở nước ngoài. Khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia các hoạt động môi giới, khai thác thị trường quốc tế ...”[9]
Quan điểm của chính phủ “... . Công tác thị trường, XTTM có ý nghĩa rất quan
trọng, phải được triển khai mạnh mẽ nhằm tạo môi trường quốc tế thuận lợi cho
XK. Các chương trình XTTM, mở rộng thị trường cần được cụ thể hóa và gắn
với hoạt động đối ngoại, tranh thủ ngoại giao hỗ trợ việc ký kết các Hiệp định khung, các Thỏa thuận và các Hợp đồng dài hạn có giá trị lớn với các quốc gia, các Tổ chức quốc tế, các thị trường lớn để tạo đầu ra ổn định và từ đó có cơ sở cho đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao giá trị nội địa hóa, giá trị gia tăng hàng XK...”[10]
Xét cho cùng, việc đồng nhất XTXK với XTTM cũng không trái với nguyên lý chung là XTXK là một bộ phận của XTTM. Để diễn tả chính xác nội dung sự việc, tác giả vẫn sử dụng thuật ngữ XTXK. Nhưng để tôn trọng nguyên tắc khách quan, tác giả sẽ giữ nguyên cách sử dụng thuật ngữ XTTM của tài liệu được trích dẫn.
1.1.3. Xúc tiến XK và phát triển XK
Khái nịêm phát triển XK khác với XTXK ở chỗ phát triển XK nhắm đến việc sản xuất ra các sản phẩm mới và/hay xâm nhập vào những thị trường mới. Mục tiêu của các hoạt động phát triển XK là xác định các cơ hội đang có và khuyến khích sự phát triển của các ngành công nghiệp mới hay đầu tư vào các thiết bị sản xuất mới nhằm thoả mãn những như cầu mới của thị trường quốc tế.
Nói rộng hơn, phát triển XK cũng bao hàm vấn đề điều chỉnh sản phẩm, nghĩa
là sử dụng các thiết bị sản xuất có sẵn để sản xuất ra những sản phẩm mới thay vì chỉ sản xuất những sản phẩm truyền thống nhằm xâm nhập các thị trường mới.
Khái niệm phát triển XK như thế đòi hỏi nhiều nỗ lực, tài lực và kiên trì hơn là XTXK truyền thống. Điều này lý giải vì sao phát triển XK không phải lúc nào cũng được áp dụng ở nhiều quốc gia.
1.1.4. Tầm quan trọng của xúc tiến XK
4
Có thể xem vai trò của XTXK cũng chính là vai trò của XK đối với nền kinh tế của một quốc gia:
Giúp gia tăng thị phần hàng hoá của quốc gia trên thị trường quốc tế.
Tăng khả năng cạnh tranh và nâng cao vị thế của sản phẩm XK trên thị trường
quốc tế.
Lành mạnh hoá tình hình tài chính quốc gia, đảm bảo sự cân đối trong cán cân
thanh toán, giảm tình hình nhập siêu.
Đảm bảo nguồn ngoại tệ mạnh, tăng tích luỹ vốn, mở rộng sản xuất, phục vụ quá
trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá quốc gia.
Tạo công ăn việc làm, cải thiện mức sống nhân dân.
Khai thác các lợi thế tuyệt đối và tương đối của quốc gia, kích thích các ngành
kinh tế phát triển.
Giúp phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại với tất cả các quốc gia trên thế giới. Như vậy, XTXK không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế thuần tuý nhưng thật sự là một yêu cầu cấp bách và khách quan đối với tất cả các quốc gia đang phát triển hay đang trong giai đoạn chuyển đổi kinh tế.
1.2. Phân loại xúc tiến XK
Có thể phân loại XTXK theo nội dung (thông tin, khảo sát thị trường, quảng cáo, hội chợ, triển lãm ...) hay chủ thể của hoạt động XTXK (DN, chính phủ, cơ quan XTXK, các hiệp hội DN ...) ... Luận văn sẽ phân loại XTXK theo chủ thể của hoạt động này.
1.2.1. Xúc tiến XK của DN
DN luôn phải giải quyết ba vấn đề quan trọng trong kinh doanh :
1) Có nên tham gia vào thị trường quốc tế không ? Điều này tuỳ từng trường hợp tình hình
cạnh tranh trên thị trường nội địa; tình hình hội nhập kinh tế; các cơ hội mới trên
thị trường quốc tế; thông tin; vận tải ...
2) Đâu là thị trường mục tiêu cho sản phẩm, dịch vụ của DN ? Đó có thể là một
quốc gia, một khu vực hay thị trường toàn cầu. Điều này phụ thuộc vào chiến lược của DN.
5
3) Công ty sẽ xâm nhập thị trường mục tiêu bằng cách nào để đưa sản phẩm, dịch vụ đến với người tiêu dùng ?
Dựa trên các thông tin kinh tế có độ tin cậy cao và kết quả khảo sát thị trường, các DN có thể ra quyết định về chiến lược, chính sách phù hợp xâm nhập thị trường mục tiêu. Một khi đã thành công, DN cần tiếp tục củng cố và mở rộng thị phần, phát triển kinh doanh thông qua các chiến lược cụ thể.
Kinh nghiệm cho thấy đa số DN đều gặp khó khăn về thị trường và thông tin trong XK. Hơn nữa, đối với các DNVVN, chi phí cho công tác XTXK là một vấn đề nan giải. Vì thế, các DNVVN rất cần sự hỗ trợ từ các tổ chức XTXK.
1.2.2. Xúc tiến XK quốc gia
Hai chủ thể chịu trách nhiệm chính về XTXK ở tầm quốc gia là các tổ chức XTXK của chính phủ và các hiệp hội DN.
Các tổ chức XTXK chính phủ
Ngoài chức năng thiết lập một hành lang pháp lý thông suốt, một môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh tế, chính phủ còn thành lập các tổ chức XTXK nhằm hỗ trợ các DN trong các hoạt động XTXK một cách hữu hiệu.
Các tổ chức XTXK chính phủ có tiềm lực vượt trội hơn so với DN, hiệp hội DN và các tổ chức XTXK khác. Đó là cơ sở vật chất hiện đại, mạng lưới rộng khắp trong và ngoài nước, kinh phí hoạt động lớn, nhân sự ưu tuyển và ưu thế chính trị trong đối ngoại.
Các tổ chức XTXK chính phủ có một vai trò hết sức quan trọng trong hoạt động XTXK của quốc gia. Đặc biệt, các tổ chức này là chỗ dựa quan trọng cho các DNVVN trong XTXK.
Hiệp hội DN
Các hiệp hội DN cũng có vai trò to lớn trong các hoạt động XTXK của quốc gia. Hiệp hội DN thường là các tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, do các DN cùng ngành lập ra nhằm bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động kinh doanh. Do đó, ưu điểm của hiệp hội trong XTXK là dễ định hướng trong thu thập thông tin, có thị trường mục tiêu chung, đối tượng phục vụ hẹp và tính chuyên môn cao.
1.2.3. Xúc tiến XK quốc tế
6
Hầu hết các quốc gia ngày này đều nỗ lực mở cửa thị trường, tham gia hội nhập kinh tế quốc tế vì những lợi ích to lớn do thương mại quốc tế mang lại. Các học thuyết lợi thế so sánh của David Ricardo (1772 - 1823) và của E. Hecksher - B. Ohlin khẳng định thương mại quốc tế có tính tất yếu khách quan và mang lại lợi ích cho mọi quốc gia, giàu cũng như nghèo, tuy mức độ có khác nhau.
Chính vì thế, các tổ chức quốc tế ngày nay đang thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tự do hoá thương mại và đầu tư trên phạm vi toàn cầu. Các nỗ lực XTXK của quốc tế được thực hiện thông qua nhiều cách khác nhau:
1) Pháp chế hoá hoạt động thương mại quốc tế thông qua các cơ quan hàng đầu
như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO),
Phòng Thương mại Quốc tế (ICC)
2) Thúc đẩy các hoạt động nhằm thuận lợi hoá môi trường thương mại quốc tế
thông qua vai trò của các cơ quan như Tổ chức Hải quan Quốc tế (WCO), Tổ
chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hoá (ISO)
3) Hỗ trợ cơ chế đối thoại, các khu vực mậu dịch tự do nhằm thúc đẩy tiến trình hội
nhập thương mại quốc tế diễn ra nhanh hơn như Diễn đàn về Thương mại và Phát triển của Liên Hiệp Quốc (UNCTAD), Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF),
Diễn dàn Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC), các khu vực mậu dịch tự do như Asean, EU, Nafta.
4) Hỗ trợ các quốc gia kém phát triển về kỹ thuật XTTM thông qua Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), về tài chính thông qua Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB)
Ngoài ra, còn có sự tham gia tích cực của nhiều tổ chức XTXK quốc tế khác. Tất cả đã góp phần tích cực giúp thương mại quốc tế phát triển nhanh chóng và vững chắc. Nếu tổng giá trị hàng hoá thương mại thế giới của năm cơ sở 1948 (năm đầu tiên của Hiệp định chung về Thuế quan và mậu dịch - GATT) chỉ là 58 tỷ USD thì đến năm 2002 vừa qua, con số này đã lên đến 6.272 ngàn tỷ USD. Nghĩa là chỉ sau gần 50 năm theo đuổi tự do hoá thương mại, giá trị thương mại quốc tế đã tăng hơn 100 lần. Ngoài ra, khi mới thành lập các thành viên của GATT chỉ chiếm khoảng 60% giá trị thương mại quốc tế thì con số này đã tăng lên đến hơn 90% vào năm 2002.
7
1.3. Các tổ chức XTXK chính phủ
1.3.1. Tại sao vai trò các tổ chức XTXK chính phủ ngày càng quan trọng ?
Lịch sử phát triển ngoại thương của nhiều nước cho thấy trước đây, các tổng công ty thương mại (GTCs) của Nhật Bản như Mitsubishi, Mitsui, Sumitomo .. hay "chaebols" của Hàn Quốc như Samsung, Deawoo, Huyndai ... đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động XK quốc gia.
Đối với các nền kinh tế kế hoạch hoá trước đây, các công ty thương mại nhà nước (STEs) cũng có vai trò tương tự. Ở New Zealand và Canada, các STEs được tổ chức dưới hình thức các ủy ban marketing cho từng loại sản phẩm như sữa, táo, lê, lúa mì ... Nhìn chung, dù dưới hình thức nào, các GTCs hay STEs thường nhận được rất nhiều ưu đãi của chính phủ so với các DN khác.
Tuy nhiên, môi trường luật thương mại quốc tế ngày nay có khuynh hướng đối xử bình đẳng đối với mọi DN, đặc biệt khuyến khích sự vương lên của các DNVVN. WTO đã có những quy định riêng về các GTCs để hạn chế sự lạm dụng vị thế của nó. Dưới sức ép của WTO và tình hình cạnh tranh quốc tế, chính phủ các nước buộc phải cải tổ lại các GTCs. Sự suy yếu của các GTCs có tác động gián tiếp đến XK của quốc gia và của các DNVVN do trước đây họ thường XK thông qua các GTCs này.
o Tiến hành các hoạt động liên quan đến XTXK o
Thực hiện và kiểm soát việc XK hàng hoá.
o Cố vấn cho chính phủ về các biện pháp có ảnh hưởng đến XTXK hay liên
quan đến tiêu chuẩn hàng hoá.
Để thực hiện các nhiệm vụ được giao, BEP có các quyền sau:
o Yêu cầu các bộ, vụ, ban ngành và các DN quốc doanh báo cáo số liệu thống kê và các thủ tục khác cần thiết cho hoạt động XTXK hay các hoạt động
liên quan phù hợp với luật XK.
o Có thể ra quyết định triệu tập bất kỳ cá nhân nào nếu cần thiết để yêu cầu họ
cung cấp thêm các thông tin, tài liệu hay dữ kiện cần thiết cho hoạt động XTXK của BEP. Nếu cá nhân được yêu cầu từ chối thì BEP được quyền yêu cầu trợ giúp của các cơ quan bảo vệ luật pháp. Hình phạt nặng nhất cho sự từ chối hợp tác với BEP là phạt tù tối đa 30 ngày hay phạt tiền tương đương 2000 bath hay cả hai.
Philippine cũng đã thông qua Đạo Luật Phát triển XK (Export Development Act of 1994) [28] vào năm 1994. Những lời mở đầu của Đạo Luật Phát triển XK này đã gây ấn tượng mạnh như sau "Đây sẽ là chính sách nhằm làm cho công cuộc phát triển XK trở thành nỗ lực chung của quốc gia. Chính phủ sẽ xem XK là chiến lược trọng tâm của công cuộc phát triển công-nông nghiệp bền vững nhằm đưa Philippine trở thành một quốc gia NIC vào năm 2000. Khu vực kinh tế tư nhân sẽ giữ vai trò hàng đầu trong nỗ lực XTXK chung với tính kỷ luật và cần cù của họ. Chính phủ và các DN sẽ cùng nhau hợp tác để biến Philippines thành một quốc gia XK. Để đạt mục tiêu ấy, chính phủ phải làm cho người dân hiểu rằng XK không phải là mối quan tâm của một số người nhưng là yếu tố quyết định sự sống còn của quốc gia và là cách để nhanh chóng đạt được những mục tiêu vĩ mô của nền kinh tế như tăng việc làm và thu nhập"(Điều 2)
Đạo Luật Phát triển XK của Philippines có những nội dung đáng chú ý như sau: Chính phủ cam kết thực hiện một số nguyên tắc nhằm hỗ trợ phát triển XK, đặc
biệt trong những lĩnh vực liên quan đến nhà XK. Đó là chính sách về tỷ giá hối đoái và tiền tệ, tài chính và tín dụng, nông nghiệp và thương mại, thuế và hải
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: