Đề tài Tìm hiểu chung về động cơ điện một chiều và phương pháp điều khiển tốc độ động cơ kích từ độc lập
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU. 3
I - NGUYÊN LÝ VÀ CẤU TẠO CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU. 4
II - Động cơ điện một chiều kích từ độc lập và song song. 11
23
4 - Đảo chiều động cơ: 26
5 - Khởi động động cơ một chiều kích từ độc lập : 27
30
CHƯƠNG III 44
TÍNH TOÁN LÝ THUYẾT THAO TÁC THỰC HIỆN LẤY KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM VỀ CÁC ĐẶC TINH CƠ CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN 1 CHIỀU KÍCH TỪ ĐỘC LẬP. 44
3.1.BÀI THÍ NGHIỆM XÂY DỰNG ĐẶC TÍNH CƠ ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU KÍCH TỪ ĐỘC LẬP . 48
Với : 55
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Ngµy nay trong cuéc sèng hµng ngµy chóng ta thêng xuyªn gÆp hÖ truyÒn ®éng ®iÖn ë bÊt kú n¬i ®©u. Nh trong c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp ë c¸c ph¬ng tiÖn lao ®éng, m¸y bµo , m¸y doa... Trong cuéc sèng hµng ngµy chóng ta còng cÇn vµ sö dông nhiÒu nh thang m¸y... Nh vËy cã thÓ nãi truyÒn ®éng ®iÖn ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß cña nã trong cuéc sèng vµ trong lao ®éng s¶n xuÊt. Do sù ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ cña kü thuËt ®iÖn tö vµ tin häc nªn c¸c hÖ truyÒn ®éng ®iÖn còng cã c¸c bíc ph¸t triÓn nh¶y vät. ViÖc øng dông tin häc vµ kü thuËt ®iÖn tö víi nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh bé lËp tr×nh PLC, CNC, c¸c c¶m øng ®iÖn tö Thyristor ®iÒu khiÓn... vµo hÖ truyÒn ®éng ®iÖn lµm cho hÖ truyÒn ®éng ®iÖn ngµy cµng cã u ®iÓm næi bËt so víi hÖ truyÒn ®éng cò nh : D¶i ®iÒu chØnh réng, ®é tin cËy cao, gän nhÑ vµ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao.
ë níc ta do yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nªn ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu nh÷ng d©y truyÒn s¶n xuÊt míi cã møc ®é tù ®éng ho¸ cao víi hÖ truyÒn ®éng hiÖn ®¹i. ViÖc xuÊt hiÖn c¸c hÖ truyÒn ®éng hiÖn ®¹i ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn, nghiªn cøu, ®µo t¹o ngµnh tù ®éng ho¸ ë níc ta tiÕp thu khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra nh÷ng hÖ truyÒn ®éng míivµ hoµn thiÖn nh÷ng hÖ truyÒn ®éng cò.
Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n tèt nghiÖp ®Ò tµi em ®îc giao lµ x©y dùng ®Æc tÝnh c¬ cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp. §©y lµ ®Ò tµi cã tÝnh thùc tiÔn cao v× m¸y ®iÖn mét chiÒu ®îc sö dông rÊt nhiÒu trong thùc tÕ cuéc sèng. Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n em ®îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña thÇy c« trong bé m«n tù ®éng ho¸ xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, trêng ®¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi. §Æc biÖt lµ thÇy gi¸o híng dÉn §inh Xu©n B¸i.ThÇy ®· giupc cho hung em hiÓu vµ n¾m v÷ng h¬n vª ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.Vµ d· gióp em hoµn thµnh tèt ®å ¸n tèt nghiÖp nµy.
Sinh viªn
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Trong mäi ngµnh s¶n xuÊt hiÖn nay,c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn,c¸c d©y truyÒn thiÕt bÞ hiªn ®¹i ®ac vµ ®ang th©m nhËp vµo níc ta.VíÝ chÝnh s¸ch më cöa cña ®¶ng vµ nhµ níc,ch¾c ch¾n nÒn kü thuËt tiªn tiÕn trªn thÕ giíi sÏ ngµy cµng th©m nhËp vµo ViÖt Nam.t¸c dông cña c¸c c«ng nghÖ míi vµ nhng d©y truyÒn, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.C¸c m¸y ®iÖn hiÖn ®¹i trong mäi lÜnh vùc ®a phÇn ho¹t ®éng nhê vµo ®iÖn n¨ng th«ng qua c¸c thiÕt bÞ chuyÓn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng, nhiÖt n¨ng...trong c¸ d©y truyÒn hiÖn ®¹i , c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc kh¸c muèn ho¹t ®éng, vËn hµnh kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn c¸c ®éng c¬ ®iÖn.§Æc biÖt h¬n n÷a trong quyÓn b¸o c¸o nµy em muèn ®Ò cËp s©u h¬n n÷a vÒ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Trong rÊt nhiÒu m¸y mãc cÇn ®Õn c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu víi nh÷ng møc c«ng suÊt to nhá kh¸c nhau phï hîp víi chøc n¨ng ho¹t ®éng cña nã.
§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng hay c¬ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng (khi h·m).
Trong ®éng c¬ ®iÖn cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh: §éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha kh«ng ®ång bé Rotor lång sãc hay d©y quÊn, ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha cã cæ gãp. §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu co nh÷ng lo¹i:
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ song song
+§éng c¬ ®Ön mét chiÒu kÝch tõ nèi tiÕp
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ hçn hîp hay kÝch tõ b¨bf na ch©m vÜnh cöu.
Nãi tãm l¹i ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu ®îc sö dông réng r·i vµ phæ biÕn trong c¸c d©y truyÒn thiÕt bÞ,c¸c c¬ cÊu vËn hµnh nh thang m¸y,m¸y n©ng...Nã cã vai trß quan träng vµ cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc ta hiÖn nay.Víi cÊu t¹o kh«ng qu¸ phøc t¹p vµ khã kh¨n cho chung ta chÕ t¹ovµ söa ch÷a nã.Gãp phÇn c¶i thiÖn cuéc sèng, søc lao ®éng cña con ngêi nãi chung vµ nh©n d©n ViÖt Nam ta nãi riªng.
I - Nguyªn lý vµ cÊu t¹o cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Khi ®Æt vµo trong tõ trêng mét d©y dÉn vµ cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn th× tõ trêng sÏ t¸c dông mét lùc tõ vµo dßng ®iÖn (vµo d©y dÉn) vµ lµm d©y dÉn chuyÓn ®éng.ChiÒu cña tõ lùc ®îc x¸c ®Þnh b»ng quay t¾c bµ tay tr¸i.§éng c¬ ®iÖn nãi chung vµ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu nãi riªng th× chóng ®Òu hoatj ®«ng theo quy t¾c nµy.
* ) CÊu t¹o chung cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu:
1 ) CÊu t¹o :
CÊu t¹o cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu gåm 2 phÇn chÝnh lµ phÇn tÜnh ( Stator ) vµ phÇn ®éng ( Rotor ).
A ) PhÇn tÜnh gåm cã :
a ) Cùc tõ chÝnh :
Cùc tõ chÝnh lµ phÇn sinh ra tõ trêng gåm cã lâi s¾t vµ cuén d©y :
Lâi s¾t cùc tõ ®îc lµm tõ c¸c l¸ thÐp kü thuËt hoÆc thÐp cacbon dÇy : 0,5 41 mm ®îc Ðp l¹i víi nhau vµ t¸n chÆt thµnh mét khèi c¸c cùc tõ ®îc g¾n vµo vá m¸y b»ng c¸c bul«ng. Mét cÆp cùc tõ (®«i cùc) gåm hai cùc nam - b¾c ®Æt ®èi xøng víi nhau qua trôc ®éng c¬, tuú theo ®éng c¬ mµ ®éng c¬ cã thÓ cã 1,2,3,... c¸c m¸y ®iÖn nhá cùc tõ ®îc lµm b»ng thÐp khèi. D©y quÊn kÝch tõ lµm b»ng d©y ®ång cã tiÕt diÖn trßn hoÆc ch÷ nhËt ®îc s¬n c¸ch ®iÖn vµ ®îc quÊn thµnh tõng cuén. C¸c cuén d©y ®îc m¾c nèi tiÕp víi nhau. C¸c cuén d©y ®îc bäc c¸ch ®iÖn cÈn thËn tríc khi ®Æt vµo c¸c cùc tõ.
b ) Cùc tõ phô :
Cùc tõ phô ®îc ®Æt gi÷a c¸c cùc tõ chÝnh ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng ®æi chiÒu. Cùc tõ phô ®îc lµm b»ng thÐp khèi trªn ®Æt c¸c cuén d©y quÊn. D©y quÊn cùc tõ phô t¬ng tù nh d©y quÊn cùc tõ chÝnh.
c ) G«ng tõ :
G«ng tõ lµ phÇn nèi tiÕp c¸c cùc tõ . §ång thêi g«ng tõ lµm vá m¸y , tõ th«ng mãc vßng qua c¸c cuén d©y vµ khÐp kÝn sÏ ch¹y trong m¹ch tõ. Trong m¸y ®iÖn lín g«ng tõ lµm b»ng thÐp ®óc, trong c¸c m¸y ®iÖn nhá g«ng tõ lµm b»ng thÐp l¸ ®îc uèn l¹i thµnh h×nh trô trßn råi hµn.
d ) C¸c bé phËn kh¸c :
- ) N¾p m¸y : N¾p m¸y dïng ®Ó b¶o vÖ c¸c chi tiÕt cña m¸y tr¸nh kh«ng cho c¸c vËt bªn ngoµi r¬i vµo trong m¸y cã thÓ lµm háng cuén d©y, m¹ch tõ ...§ång thêi n¾p m¸y ®Ó c¸ch ly ngêi sö dông víi bé phËn cña m¸y khi ®éng c¬ ®ang quay, ®ang cã ®iÖn. Ngoµi ra n¾p m¸y cßn lµ gi¸ ®ì æ bi cña trôc ®éng c¬.
- ) C¬ cÊu chæi than : C¬ cÊu chæi than ®Ó ®a dßng ®iÖn tõ ngoµi vµo nÕu m¸y lµ ®éng c¬ vµ ®a dßng ®iÖn ra nÕu m¸y lµ ph¸t ®iÖn. C¬ cÊu chæi than gåm cã 2 chæi than lµm tõ than cacbon thêng lµ h×nh ch÷ nhËt. Hai chæi than ®îc ®ùng trong hép chæi than vµ lu«n tú lªn hai vµnh gãp nhê 2 lß xo. Hép chæi than cã thÓ thay ®æi ®îc vÞ trÝ sao cho phï hîp.
B ) PhÇn quay :
a ) Lâi s¾t phÇn øng :
Lâi s¾t phÇn øng dïng ®Ó dÉn tõ, thêng ®îc lµm b»ng t«n Silic dÇy 0,5mm cã phñ mét líp c¸ch ®iÖn sau ®ã ®îc Ðp l¹i ®Ó gi¶m tæn hao do dßng ®iÖn xo¸y Phuc« g©y lªn. Trªn c¸c l¸ thÐp cã dËp c¸c r·nh ®Ó khi Ðp l¹i t¹o thµnh c¸c r·nh ®Æt cuén d©y phÇn øng vµo. Lâi s¾t lµ h×nh trô trßn vµ ®îc Ðp cøng vµo víi trôc t¹o thµnh mét khèi thèng nhÊt.
Trong c¸c m¸y ®iÖn c«ng suÊt trung b×nh trë lªn ngêi ta thêng dËp c¸c r·nh ®Ó khi Ðp l¹i t¹o thµnh c¸c lç th«ng giã lµm m¸t cuén d©y vµ m¹ch tõ.
b ) D©y quÊn phÇn øng :
D©y quÊn phÇn øng sinh ra suÊt ®iÖn ®éng vµ cã dßng ®iÖn ch¹y qua. Trong m¸y ®iÖn nhá d©y quÊn phÇn øng cã tiÕt diÖn trßn, víi ®éng c¬ cã c«ng suÊt võa vµ lín tiÕt diÖn d©y lµ h×nh ch÷ nhËt. Khi ®Æt d©y quÊn phÇn øng vµo r·nh Rotor ngêi ta ph¶i dïng c¸c nªm, chÌn lªn bÒ mÆt cña cuén d©y, c¸c nªm nµy n»m trong r·nh ®Æt c¸c c¹nh d©y quÊn ®Ó tr¸nh cho d©y kh«ng bÞ v¨ng ra ngoµi khi d©y chÞu lùc ®iÖn tõ t¸c ®éng.
c ) Cæ gãp :
Cæ gãp dïng ®Ó ®æi chiÒu dßng ®iÖn xoay ...
Download miễn phí Đề tài Tìm hiểu chung về động cơ điện một chiều và phương pháp điều khiển tốc độ động cơ kích từ độc lập
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU. 3
I - NGUYÊN LÝ VÀ CẤU TẠO CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU. 4
II - Động cơ điện một chiều kích từ độc lập và song song. 11
23
4 - Đảo chiều động cơ: 26
5 - Khởi động động cơ một chiều kích từ độc lập : 27
30
CHƯƠNG III 44
TÍNH TOÁN LÝ THUYẾT THAO TÁC THỰC HIỆN LẤY KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM VỀ CÁC ĐẶC TINH CƠ CỦA ĐỘNG CƠ ĐIỆN 1 CHIỀU KÍCH TỪ ĐỘC LẬP. 44
3.1.BÀI THÍ NGHIỆM XÂY DỰNG ĐẶC TÍNH CƠ ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU KÍCH TỪ ĐỘC LẬP . 48
Với : 55
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
Lêi nãi ®ÇuNgµy nay trong cuéc sèng hµng ngµy chóng ta thêng xuyªn gÆp hÖ truyÒn ®éng ®iÖn ë bÊt kú n¬i ®©u. Nh trong c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp ë c¸c ph¬ng tiÖn lao ®éng, m¸y bµo , m¸y doa... Trong cuéc sèng hµng ngµy chóng ta còng cÇn vµ sö dông nhiÒu nh thang m¸y... Nh vËy cã thÓ nãi truyÒn ®éng ®iÖn ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß cña nã trong cuéc sèng vµ trong lao ®éng s¶n xuÊt. Do sù ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ cña kü thuËt ®iÖn tö vµ tin häc nªn c¸c hÖ truyÒn ®éng ®iÖn còng cã c¸c bíc ph¸t triÓn nh¶y vät. ViÖc øng dông tin häc vµ kü thuËt ®iÖn tö víi nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh bé lËp tr×nh PLC, CNC, c¸c c¶m øng ®iÖn tö Thyristor ®iÒu khiÓn... vµo hÖ truyÒn ®éng ®iÖn lµm cho hÖ truyÒn ®éng ®iÖn ngµy cµng cã u ®iÓm næi bËt so víi hÖ truyÒn ®éng cò nh : D¶i ®iÒu chØnh réng, ®é tin cËy cao, gän nhÑ vµ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao.
ë níc ta do yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nªn ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu nh÷ng d©y truyÒn s¶n xuÊt míi cã møc ®é tù ®éng ho¸ cao víi hÖ truyÒn ®éng hiÖn ®¹i. ViÖc xuÊt hiÖn c¸c hÖ truyÒn ®éng hiÖn ®¹i ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn, nghiªn cøu, ®µo t¹o ngµnh tù ®éng ho¸ ë níc ta tiÕp thu khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra nh÷ng hÖ truyÒn ®éng míivµ hoµn thiÖn nh÷ng hÖ truyÒn ®éng cò.
Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n tèt nghiÖp ®Ò tµi em ®îc giao lµ x©y dùng ®Æc tÝnh c¬ cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp. §©y lµ ®Ò tµi cã tÝnh thùc tiÔn cao v× m¸y ®iÖn mét chiÒu ®îc sö dông rÊt nhiÒu trong thùc tÕ cuéc sèng. Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n em ®îc sù chØ dÉn tËn t×nh cña thÇy c« trong bé m«n tù ®éng ho¸ xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, trêng ®¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi. §Æc biÖt lµ thÇy gi¸o híng dÉn §inh Xu©n B¸i.ThÇy ®· giupc cho hung em hiÓu vµ n¾m v÷ng h¬n vª ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.Vµ d· gióp em hoµn thµnh tèt ®å ¸n tèt nghiÖp nµy.
Sinh viªn
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Trong mäi ngµnh s¶n xuÊt hiÖn nay,c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn,c¸c d©y truyÒn thiÕt bÞ hiªn ®¹i ®ac vµ ®ang th©m nhËp vµo níc ta.VíÝ chÝnh s¸ch më cöa cña ®¶ng vµ nhµ níc,ch¾c ch¾n nÒn kü thuËt tiªn tiÕn trªn thÕ giíi sÏ ngµy cµng th©m nhËp vµo ViÖt Nam.t¸c dông cña c¸c c«ng nghÖ míi vµ nhng d©y truyÒn, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.C¸c m¸y ®iÖn hiÖn ®¹i trong mäi lÜnh vùc ®a phÇn ho¹t ®éng nhê vµo ®iÖn n¨ng th«ng qua c¸c thiÕt bÞ chuyÓn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng, nhiÖt n¨ng...trong c¸ d©y truyÒn hiÖn ®¹i , c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc kh¸c muèn ho¹t ®éng, vËn hµnh kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn c¸c ®éng c¬ ®iÖn.§Æc biÖt h¬n n÷a trong quyÓn b¸o c¸o nµy em muèn ®Ò cËp s©u h¬n n÷a vÒ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Trong rÊt nhiÒu m¸y mãc cÇn ®Õn c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu víi nh÷ng møc c«ng suÊt to nhá kh¸c nhau phï hîp víi chøc n¨ng ho¹t ®éng cña nã.
§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng hay c¬ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng (khi h·m).
Trong ®éng c¬ ®iÖn cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nh: §éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha kh«ng ®ång bé Rotor lång sãc hay d©y quÊn, ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha cã cæ gãp. §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu co nh÷ng lo¹i:
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ ®éc lËp
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ song song
+§éng c¬ ®Ön mét chiÒu kÝch tõ nèi tiÕp
+§éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ hçn hîp hay kÝch tõ b¨bf na ch©m vÜnh cöu.
Nãi tãm l¹i ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu ®îc sö dông réng r·i vµ phæ biÕn trong c¸c d©y truyÒn thiÕt bÞ,c¸c c¬ cÊu vËn hµnh nh thang m¸y,m¸y n©ng...Nã cã vai trß quan träng vµ cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc ta hiÖn nay.Víi cÊu t¹o kh«ng qu¸ phøc t¹p vµ khã kh¨n cho chung ta chÕ t¹ovµ söa ch÷a nã.Gãp phÇn c¶i thiÖn cuéc sèng, søc lao ®éng cña con ngêi nãi chung vµ nh©n d©n ViÖt Nam ta nãi riªng.
I - Nguyªn lý vµ cÊu t¹o cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
Khi ®Æt vµo trong tõ trêng mét d©y dÉn vµ cho dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn th× tõ trêng sÏ t¸c dông mét lùc tõ vµo dßng ®iÖn (vµo d©y dÉn) vµ lµm d©y dÉn chuyÓn ®éng.ChiÒu cña tõ lùc ®îc x¸c ®Þnh b»ng quay t¾c bµ tay tr¸i.§éng c¬ ®iÖn nãi chung vµ ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu nãi riªng th× chóng ®Òu hoatj ®«ng theo quy t¾c nµy.
* ) CÊu t¹o chung cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu:
1 ) CÊu t¹o :
CÊu t¹o cña ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu gåm 2 phÇn chÝnh lµ phÇn tÜnh ( Stator ) vµ phÇn ®éng ( Rotor ).
A ) PhÇn tÜnh gåm cã :
a ) Cùc tõ chÝnh :
Cùc tõ chÝnh lµ phÇn sinh ra tõ trêng gåm cã lâi s¾t vµ cuén d©y :
Lâi s¾t cùc tõ ®îc lµm tõ c¸c l¸ thÐp kü thuËt hoÆc thÐp cacbon dÇy : 0,5 41 mm ®îc Ðp l¹i víi nhau vµ t¸n chÆt thµnh mét khèi c¸c cùc tõ ®îc g¾n vµo vá m¸y b»ng c¸c bul«ng. Mét cÆp cùc tõ (®«i cùc) gåm hai cùc nam - b¾c ®Æt ®èi xøng víi nhau qua trôc ®éng c¬, tuú theo ®éng c¬ mµ ®éng c¬ cã thÓ cã 1,2,3,... c¸c m¸y ®iÖn nhá cùc tõ ®îc lµm b»ng thÐp khèi. D©y quÊn kÝch tõ lµm b»ng d©y ®ång cã tiÕt diÖn trßn hoÆc ch÷ nhËt ®îc s¬n c¸ch ®iÖn vµ ®îc quÊn thµnh tõng cuén. C¸c cuén d©y ®îc m¾c nèi tiÕp víi nhau. C¸c cuén d©y ®îc bäc c¸ch ®iÖn cÈn thËn tríc khi ®Æt vµo c¸c cùc tõ.
b ) Cùc tõ phô :
Cùc tõ phô ®îc ®Æt gi÷a c¸c cùc tõ chÝnh ®Ó c¶i thiÖn t×nh tr¹ng ®æi chiÒu. Cùc tõ phô ®îc lµm b»ng thÐp khèi trªn ®Æt c¸c cuén d©y quÊn. D©y quÊn cùc tõ phô t¬ng tù nh d©y quÊn cùc tõ chÝnh.
c ) G«ng tõ :
G«ng tõ lµ phÇn nèi tiÕp c¸c cùc tõ . §ång thêi g«ng tõ lµm vá m¸y , tõ th«ng mãc vßng qua c¸c cuén d©y vµ khÐp kÝn sÏ ch¹y trong m¹ch tõ. Trong m¸y ®iÖn lín g«ng tõ lµm b»ng thÐp ®óc, trong c¸c m¸y ®iÖn nhá g«ng tõ lµm b»ng thÐp l¸ ®îc uèn l¹i thµnh h×nh trô trßn råi hµn.
d ) C¸c bé phËn kh¸c :
- ) N¾p m¸y : N¾p m¸y dïng ®Ó b¶o vÖ c¸c chi tiÕt cña m¸y tr¸nh kh«ng cho c¸c vËt bªn ngoµi r¬i vµo trong m¸y cã thÓ lµm háng cuén d©y, m¹ch tõ ...§ång thêi n¾p m¸y ®Ó c¸ch ly ngêi sö dông víi bé phËn cña m¸y khi ®éng c¬ ®ang quay, ®ang cã ®iÖn. Ngoµi ra n¾p m¸y cßn lµ gi¸ ®ì æ bi cña trôc ®éng c¬.
- ) C¬ cÊu chæi than : C¬ cÊu chæi than ®Ó ®a dßng ®iÖn tõ ngoµi vµo nÕu m¸y lµ ®éng c¬ vµ ®a dßng ®iÖn ra nÕu m¸y lµ ph¸t ®iÖn. C¬ cÊu chæi than gåm cã 2 chæi than lµm tõ than cacbon thêng lµ h×nh ch÷ nhËt. Hai chæi than ®îc ®ùng trong hép chæi than vµ lu«n tú lªn hai vµnh gãp nhê 2 lß xo. Hép chæi than cã thÓ thay ®æi ®îc vÞ trÝ sao cho phï hîp.
B ) PhÇn quay :
a ) Lâi s¾t phÇn øng :
Lâi s¾t phÇn øng dïng ®Ó dÉn tõ, thêng ®îc lµm b»ng t«n Silic dÇy 0,5mm cã phñ mét líp c¸ch ®iÖn sau ®ã ®îc Ðp l¹i ®Ó gi¶m tæn hao do dßng ®iÖn xo¸y Phuc« g©y lªn. Trªn c¸c l¸ thÐp cã dËp c¸c r·nh ®Ó khi Ðp l¹i t¹o thµnh c¸c r·nh ®Æt cuén d©y phÇn øng vµo. Lâi s¾t lµ h×nh trô trßn vµ ®îc Ðp cøng vµo víi trôc t¹o thµnh mét khèi thèng nhÊt.
Trong c¸c m¸y ®iÖn c«ng suÊt trung b×nh trë lªn ngêi ta thêng dËp c¸c r·nh ®Ó khi Ðp l¹i t¹o thµnh c¸c lç th«ng giã lµm m¸t cuén d©y vµ m¹ch tõ.
b ) D©y quÊn phÇn øng :
D©y quÊn phÇn øng sinh ra suÊt ®iÖn ®éng vµ cã dßng ®iÖn ch¹y qua. Trong m¸y ®iÖn nhá d©y quÊn phÇn øng cã tiÕt diÖn trßn, víi ®éng c¬ cã c«ng suÊt võa vµ lín tiÕt diÖn d©y lµ h×nh ch÷ nhËt. Khi ®Æt d©y quÊn phÇn øng vµo r·nh Rotor ngêi ta ph¶i dïng c¸c nªm, chÌn lªn bÒ mÆt cña cuén d©y, c¸c nªm nµy n»m trong r·nh ®Æt c¸c c¹nh d©y quÊn ®Ó tr¸nh cho d©y kh«ng bÞ v¨ng ra ngoµi khi d©y chÞu lùc ®iÖn tõ t¸c ®éng.
c ) Cæ gãp :
Cæ gãp dïng ®Ó ®æi chiÒu dßng ®iÖn xoay ...