Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: HOÀN CẢNH XÃ HỘI VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIV ĐẦU THẾ KỈ XV ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ XUẤT HIỆN TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY 8
1.1. Hoàn cảnh kinh tế - xã hội 8
1.1.1. Khủng hoảng về kinh tế, chính trị, xã hội cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV 8
1.1.2. Khủng hoảng văn hóa tư tưởng 17
Chương 2: TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY 22
2.1. Sơ lược tiểu sử Hồ Quý Ly 22
2.2 Sự xuất hiện tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly 27
2.3. Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly 33
2.3.1 Mục tiêu của cải cách 34
2.3.2. Nội dung của công cuộc cải cách 37
2.3.3. Phương pháp của công cuộc cải cách 43
2.4. Ý nghĩa tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly đối với công cuộc đổi mới của nước ta hiện nay 46
2.4.1. Ý nghĩa lý luận 46
2.4.1. Ý nghĩa thực tiễn 48
KẾT LUẬN 53
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 55
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trước sự tiến bộ của xã hội loài người, cái mới của hôm nay sẽ là cái cũ của ngày mai, nếu chúng ta không bắt nhịp, không thay đổi để hòa nhập vào dòng chảy của thời đại thì chúng ta sẽ trở nên lạc hậu lỗi thời. Vì vậy mà buộc chúng ta phải thay đổi. Sự thay đổi ấy có thể bằng một cuộc cách mạng, một cuộc đổi mới hay chí ít cũng phải bằng một cuộc cải cách. Tùy từng điều kiện hoàn cảnh cụ thể của mỗi thời kỳ lịch sử, mỗi quốc gia dân tộc để người ta tiến hành, mục đích cuối cùng vẫn là thay đổi cái cũ, cái lạc hậu, cái không còn thích nghi bằng cái mới, cái tiến bộ thích nghi và phát triển.
Trong lịch sử dân tộc và thế giới đã từng xuất hiện không ít các cuộc cách mạng, đổi mới hay cải cách. Có những cuộc cải cách mang lại thành công và tiến bộ, bảo vệ những thành quả mà trước đây đã đạt được như cuộc cải cách của Khúc Hạo (907 - 918), của Lê Thánh Tông (1460 - 1497), của Quang Trung (1788 - 1792)… và gần đây là thành công của cuộc đổi mới của Đảng ta từ 1986 đến nay. Nhưng cũng không ít những cuộc cải cách vì lí do gì đây mà mang lai hậu quả thụt lùi của xã hội, làm mất đi những thành quả mà thế hệ trước đã đạt được. Chẳng hạn như cuộc cải cách của vua Minh Mạng trong nhưng năm 30 của thế kỷ XIX, nó đã kéo dài thêm cái trì trệ bảo thủ của xã hội phong kiến đã suy tàn chứ không đưa lịch sử tiến lên. Hay cuộc cải tổ của nước Nga Xô Viết trong nhưng năm 90 của thế kỷ XX đã làm sụp đổ mô hình xã hội chủ nghĩa đưa con người quay về với chế độ người bóc lột người của chủ nghĩa tư bản…
Những cuộc cải cách được nói ở trên mang lại thành công hay thất bại thì đã rõ ràng, nhưng trong lịch sử tư tưởng Việt Nam đã từng có một nhân vật lịch sử đã đưa ra tư tưởng cải cách toàn diện và táo bạo ở những năm cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV đó là Hồ Quý Ly. Cho đến nay vẫn tồn tại hai luồng ý kiến khen, chê về cả thành công và thất bại. Chỉ biết rằng khi ông đưa ra tư tưởng cải cách của mình thì nước ta vẫn còn là một nhà nước quân chủ, nhưng nó đã vượt tầm thời đại, tiến bộ hơn hẳn so với tư tưởng cải cách của thời đại lúc bấy giờ. Chỉ trong vòng 25 năm cuối thời Trần và chưa đầy 7 năm đời Hồ nhưng việc làm thực tế của Quý Ly cho thấy ông đã vạch ra và quyết tâm thực hiện cải cách khắp mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, giáo dục… Thuở ấy tư tưởng nào của ông cũng mới mẻ, hành động nào của ông cũng trọng đại. Song cuối cùng công cuộc cải cách ấy đã thất bại, dòng họ bị mất ngôi, dân tộc bị mất nước. Nhưng đánh giá đúng về mặt giá trị thì tư tưởng cải cách của ông vẫn còn nguyên giá trị mà các thế hệ tiếp theo và cho cả đến hôm nay người ta vẫn còn kính phục.
Cho đến ngày nay, khi bàn về những cuộc cải cách người ta không thể không nhắc đến tên ông vua hai họ ấy. Giá trị tư tưởng của ông ngày càng được đánh giá xác đáng, thông qua hàng loạt các công trình nghiên cứu bài viết khoa học của giới nghiên cứu từ trước đến nay. Họ đã tìm hiểu về sự nghiệp cuộc đời về con người ông nói chung và tư tưởng cải cách của ông nói riêng. Tuy nhiên để đánh giá đúng hay sai, tiến bộ hay hạn chế về tư tưởng cải cách của ông, các luồng ý kiến còn chưa thống nhất. Một vấn đề đặt ra là phải nhìn vào sự tiến bộ và đi tìm hiểu nguyên nhân của những hạn chế, phải có phương pháp luận trong cách nhìn nhận vấn đề để thấy được ý nghĩa tư tưởng cải cách của ông. Như V.I. Lênin từng nói: "Các công lao lịch sử được xem xét, đánh giá không phải theo cái mà các nhà hoạt động lịch sử không đem lại so với yêu cầu đương thời, mà là theo cái gì mới mà họ đã đem lại so với những bậc tiền bối của mình". Trên cơ sở tôn trọng lịch sử, tiếp thu ý kiến đánh giá của các nhà nghiên cứu, phê bình, tui chọn đề tài "Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly, ý nghĩa của nó đối với chính sách đổi mới ở nước ta hiện nay" để làm khóa luận tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Sau sự sụp đổ của nhà Hồ, đất nước ta rơi vào tay nhà Minh, đã có không ít những ý kiến của các tác giả từ thời trung cổ, thời cận đại và cho đến thời hiện đại ngày nay, kể cả những tác giả nước ngoài, đã tốn nhiều giấy mực để viết về Hồ Quý Ly. Bên cạnh sự đồng tình ủng hộ là những lời chê bai trách móc, hơn thế còn có cả sự lên án về bản chất con người ông, và cả những việc làm, tư tưởng cải cách của ông.
Các sử gia thời phong kiến, xem xét đánh giá nhân vật Hồ Quý Ly với triều Hồ chỉ được ghi chép lại sơ sài và nếu không bị phê phán gay gắt thì cũng nhìn nhận một cách phiến diện, lệch lạc. Điều đó được thể hiện rõ nét qua cuốn Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim.
Phải đến những năm sau hòa bình từ năm 1954 - 1955 tình hình nghiên cứu về Hồ Quý Ly và Vương triều Hồ được mở rộng thông qua các tác phẩm của nhiều nhà nghiên cứu. Các tác giả đã đánh giá cao về Hồ Quý Ly - ông là một nhà chính trị lỗi lạc đại biểu cho tầng lớp phong kiến tiến bộ muốn canh tân đất nước, đánh giá về chính sách cải cách của ông là tiến bộ, đáp ứng được yêu cầu thực tế của lịch sử, có tác dụng thúc đẩy lịch sử phát triển. Và hơn nữa các nhà sử học cách mạng đã đi vào giải thích nguyên nhân thất bại của cải cách.
Bên cạnh đó cũng không ít các tác giả không đồng tình với ý kiến trên như Hoàng Tuyên, Đào Duy Anh đánh giá về con người Hồ Quý Ly sống và hành động theo chủ nghĩa cá nhân và cuộc cải cách của ông không đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội.
Trong thời gian này, tại Pháp có nhà sử học Lê Thành Khôi trong cuốn "Nước Việt Nam lịch sử và văn minh" nói về cuộc cải cách của Hồ Quý Ly là chính sách thông minh và xuất phát từ một động cơ đúng đắn tiến bộ - cố gắng giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội lúc đó. Ngược lại nhà sử học Pháp Jean chesnaux trong cuốn "Góp phần vào nghiên cứu lịch sử Việt Nam" lại cho rằng Hồ Quý Ly là một kẻ thoán đoạt, ông ta cai trị tàn bạo, tăng thuế khóa và binh dịch.
Đến những năm 1960 - 1961 trên tạp chí Nghiên cứu lịch sử đã công bố những công trình nghiên cứu đánh giá lại một số nhân vật lịch sử, trong đó có Hồ Quý Ly. Nhìn chung vẫn tồn tại hai luồng ý kiến trái ngược nhau hay quá đề cao hay phủ nhận vai trò của Hồ Quý Ly.
Năm 1970 tác giả Trương Hữu Quýnh cùng với Nguyễn Đức Nghinh tiếp tục phân tích sâu sắc hơn về cuộc cải cách của Hồ Quý Ly qua cuốn "Lịch sử Việt Nam" đã dành riêng một chương nói về chính sách cải cách của ông nói rõ hơn về chính sách hạn điền, hạn nô.
Năm 1977 nhóm tác giả Phan Huy Lê, Phan Đại Doãn trong tác phẩm "Khởi nghĩa Lam Sơn" đã đánh giá Hồ Quý Ly là con người mạnh dạn, tiến bộ nhưng cải cách của ông không đáp ứng được yêu cầu của xã hội.
Năm 1989 một sử gia Liên Xô là Maxlov trong cuốn "Việt Nam phong kiến cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV" đã đánh giá cao Hồ Quý Ly và cuộc cải cách, coi ông là nhà cải cách điển hình ở thời phong kiến.
Đến những năm 1991 - 1992 tạp chí Nghiên cứu lịch sử lại mở cuộc hội thảo mới đánh giá lại vai trò Hồ Quý Ly cùng những cải cách của ông theo quan điểm sử học mới hoàn toàn khách quan, khoa học, trả lại cho Hồ Quý Ly vị trí xứng đáng trong lịch sử.
Trong những năm gần đây một số sử gia đã dành nhiêu thời gian công sức để suy ngẫm và cho ra mắt độc giả những cuốn sách về Hồ Quý Ly, chứ không ngắn gọn đơn giản là nhưng lời bình trên tạp chí như trước đây nữa.
Năm 1996 Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Hà Nội đã ấn hành cuốn sách của Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa với nhan đề "Cải cách Hồ Quý Ly". Cuốn sách đã khẳng định sự toàn diện và táo bạo trong tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và bước đầu đi tìm hiểu nguyên nhân thất bại của triều Hồ.
Năm 1997 Viện Sử học và Nhà xuất bản Văn hóa thông tin đã ấn hành cuốn sách của tác giả Nguyễn Danh Phiệt với nhan đề "Hồ Quý Ly". Có thể nói, cuốn sách là một quá trình nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Quý Ly đầy đủ hơn cả từ trước tới nay. Tác giả đã dựng lại bức tranh toàn diện về nguồn gốc và thân thế Hồ Quý Ly, bối cảnh xã hội Việt Nam cuối thời Trần, những hoạt động của Hồ Quý Ly trong triều Trần và những cải cách của Hồ Quý Ly với công cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược.
Bước sang thế kỷ XXI, năm 2006 Nhà xuất bản Đại học Sư phạm đã ấn hành cuốn sách "Mười cuộc cải cách đổi mới lớn trong lịch sử Việt Nam" của tác giả Văn Tạo. Khi bàn về các cuộc đổi mới trong lịch sử, tác giả đã đành giá cao về tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và vai trò của ông trong lịch sử cải cách của nước nhà, phần nào nói lên ý nghĩa của nó đối với các cuộc đổi mới sau nay.
Từ năm 2006 đến nay việc nghiên cứu về Hồ Quý Ly và công cuộc cải cách của ông vẫn được tiếp tục.
Các tác phẩm nói trên đã cung cấp nguồn tư liệu quan trọng có tác dụng định hướng cho tui nghiên cứu đề tài này.
Vì vậy, để khách quan khẳng định giá trị, vị trí tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly trong tiến trình lịch sử Việt Nam thi việc nghiên cứu đề tài: "tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và ý nghĩa của nó đối với công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay" là cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ của khóa luận
* Mục đích:
Làm rõ và sâu sắc thêm tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly, trên tất cả các lĩnh vực, nguyên nhân thất bại của những cải cách ấy. Qua đó thấy được ý nghĩa của tư tưởng cải cách và kinh nghiệm đối với tư tưởng đổi mới hiện nay của Đảng ta.
* Nhiệm vụ:
- Phân tích đặc điểm xã hội Đại Nam cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV, sự xuất hiện tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly.
- Hệ thống hóa tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực. Phân tích những tiến bộ và hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân của hạn chế đó trong tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
Rút ra ý nghĩa phương pháp luận từ tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly đối với chính sách đổi mới của Đảng ta.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Khóa luận được thực hiện trên cơ sở những nguyên lý, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề cải cách và đổi mới.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng chủ nghĩa duy vật lịch sử, khóa luận đã sử dụng các phương pháp sau: lôgic - lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh và hệ thống hóa nhằm tái hiện lại một cách chân thực tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
5. Điểm mới của khóa luận
- Phân tích hoàn cảnh của xã hội Đại Nam lúc bấy giờ để thấy được nhu cầu cần thiết của tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
- Thấy được sự táo bạo, mạnh dạn để thực hiện một cuộc cải cách ở thời bấy giờ.
Thấy được ý nghĩa của tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly đối với tư tưởng đổi mới của Đảng.
6. Ý nghĩa thực tiễn và lý luận của khóa luận
Góp phần tìm hiểu, hệ thống hóa và làm sâu sắc hơn nhận thức về tư tưởng của cải cách toàn diện của Hồ Quý Ly.
Khóa luận có thể làm tài liệu tham khảo khi nghiên cứu về tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly có thể giúp định hướng học tập tốt hơn của bản thân về chính trị Việt Nam xưa và nay.
7. Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu khóa luận gồm 2 chương, 7 tiết.
Chương 1
HOÀN CẢNH XÃ HỘI VIỆT NAM
CUỐI THẾ KỶ XIV ĐẦU THẾ KỶ XV ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SỰ XUẤT HIỆN TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY
1.1. HOÀN CẢNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1.1.1. Cuộc khủng hoảng về kinh tế, chính trị, xã hội cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV
Ai cũng biết một nhà Trần có bề dày lịch sử trong các triều đại phong kiến Việt Nam. Với 3 lần chiến thắng quân Nguyên - Mông xâm lược, triều Trần đã đạt tới sự thịnh vượng trong bối cảnh kinh tế, chính trị ổn định, quân sự vững mạnh thực tế không mấy triều đại nào trong lịch sử có thể sánh kịp. Lúc bấy giờ tinh thần dân tộc được nâng cao, vị trí quốc gia trong quan hệ bằng giao được khẳng định. Những thành quả đạt được ấy chỉ kéo dài đến thời vua Minh Tông (1314-1329). Nhưng cũng từ thời điểm này trở đi, xã hội dưới triều Trần ngày càng bộc lộ rõ nét những rối ren, những tiêu cực báo hiệu một cuộc khủng hoảng trầm trọng trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, xã hội và sớm muộn sẽ đi đến sụp đổ một vương triều. Và cũng trong hoàn cảnh này những mầm mống tương lai đang dần hình thành để kịp thời thay thế những gì sắp sửa đổ nát.
Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ cơ cấu kinh tế. Khi nói đến một cuộc khủng hoảng kinh tế trong bất cứ thời đại nào, xã hội nào thì cũng chứa đựng những nguyên nhân trong lòng nó đó là mâu thuẫn, mâu thuẫn giữa cái cũ và cái mới, cái tiến bộ và cái lạc hậu lỗi thời. Và sự khủng hoảng về kinh tế ở cuối thời Trần không là một ngoại lệ.
Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly ở cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV là một thành tựu rất đáng trân trọng của dân tộc. Đây là một tinh thần yêu nước, một trí tuệ vượt thời đại, một nhà chính trị đa mưu túc trí, một nhà cải cách kiên quyết và táo bạo… thể hiện qua hành động thực tế của ông trong quá trình thực hiện công cuộc cải cách.
Trong lúc triều đình nhà Trần mục ruỗng suy đồi, Hồ Quý Ly xuất hiện với mong muốn làm thay đổi hiện thực, cứu vớt dân nghèo, phát triển đất nước, dẹp loạn trong và ngoài nước. Với mục đích nhằm giải quyết khủng hoảng toàn diện của xã hội cuối Trần, từ khủng hoảng kinh tế xã hội, khủng hoảng hệ tư tưởng dẫn đến khủng hoảng thiết chế xã hội và cao nhất là khủng hoảng cung đình. Điều đấy được thể hiện rất rõ trong công cuộc cải cách của ông trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục đến an ninh quốc phòng… Nhìn chung, cải cách của Hồ Quý Ly là toàn diện, lấy kinh tế xã hội làm trọng tâm, trong đó chính sách hạn điền, hạn nô là quan trọng nhất. Tuy nhiên ở một góc nhin khía cạnh nào đó của các sử gia thì chính sách của ông còn mang tính nửa vời. Và đây cũng là hạn chế của ông.
Bao giờ cũng vậy, cải cách là sự phá vỡ cái cũ và xây dựng cái mới tốt đẹp hơn. Song không phải bao giờ con người cũng dễ có được ý thức thống nhất với nhau về tính chất tốt đẹp ấy. Hồ Quý Ly đã gặp phải sự chống đối quyết liệt của số đông khi mà thời gian cần thiết để thử thách những cải cách quá ngắn ngủi. Thất bại của Hồ Quý Ly trước hết là kết quả của sự "thiếu nhân tâm". Bên trong ông không được ủng hộ của quảng đại quần chúng nhân dân và bên ngoài tạo cớ danh nghĩa "phù Trần diệt Hồ" cho cuộc chiến tranh xâm lược bành trướng phương Bắc.
Nhà Hồ chỉ tồn tại trong vòng 7 năm, mà đã tích tụ hình thành được nhiều kinh nghiệm cả về thành công và thất bại trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước. Đó là bài học về xây dựng và bảo vệ đất nước là hai nhiệm vụ song song và xuyên suốt trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Phải biết kết hợp khôn khéo hai nhiệm vụ trong từng thời điểm lịch sử mới thu được kết quả tốt đẹp; Phải nhìn thấy sức mạnh to lớn và tầm quan trọng của quần chúng nhân dân. Nếu tách rời mối quan hệ và sự ủng hộ của nhân dân thì không những không chiến thắng được ngoại xâm mà sự tồn tại của triều đại cũng không còn; Luôn coi trọng truyền thống và bản sắc dân tộc đồng thời sẵn sàng tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại để làm phong phú thêm truyền thống dân tộc; Dù ở thời đại nào cũng phải đặt sự an dân, ấm no hạnh phúc của dân là nhiệm vụ và mục tiêu đầu tiên trong công cuộc cải cách, đổi mới hay cách mạng. Có thế mới thu được những thành công tốt đẹp.
Tháng năm đã qua đi, nhưng những bài học về thành công và thất bại trong sự nghiệp xây dựng và giữ nước của nhà cải cách Hồ Quý Ly đến hôm nay vẫn còn nguyên giá trị. Hậu thế ngày nay trên bước đường đổi mới canh tân đất nước, đã và đang tiếp tục nghiên cứu đánh giá đúng về công lao và sự nghiệp thành bại của ông, chắt lọc những kinh nghiệm và bài học của ông để vận dụng vào sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: HOÀN CẢNH XÃ HỘI VIỆT NAM CUỐI THẾ KỶ XIV ĐẦU THẾ KỈ XV ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ XUẤT HIỆN TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY 8
1.1. Hoàn cảnh kinh tế - xã hội 8
1.1.1. Khủng hoảng về kinh tế, chính trị, xã hội cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV 8
1.1.2. Khủng hoảng văn hóa tư tưởng 17
Chương 2: TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY 22
2.1. Sơ lược tiểu sử Hồ Quý Ly 22
2.2 Sự xuất hiện tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly 27
2.3. Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly 33
2.3.1 Mục tiêu của cải cách 34
2.3.2. Nội dung của công cuộc cải cách 37
2.3.3. Phương pháp của công cuộc cải cách 43
2.4. Ý nghĩa tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly đối với công cuộc đổi mới của nước ta hiện nay 46
2.4.1. Ý nghĩa lý luận 46
2.4.1. Ý nghĩa thực tiễn 48
KẾT LUẬN 53
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 55
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trước sự tiến bộ của xã hội loài người, cái mới của hôm nay sẽ là cái cũ của ngày mai, nếu chúng ta không bắt nhịp, không thay đổi để hòa nhập vào dòng chảy của thời đại thì chúng ta sẽ trở nên lạc hậu lỗi thời. Vì vậy mà buộc chúng ta phải thay đổi. Sự thay đổi ấy có thể bằng một cuộc cách mạng, một cuộc đổi mới hay chí ít cũng phải bằng một cuộc cải cách. Tùy từng điều kiện hoàn cảnh cụ thể của mỗi thời kỳ lịch sử, mỗi quốc gia dân tộc để người ta tiến hành, mục đích cuối cùng vẫn là thay đổi cái cũ, cái lạc hậu, cái không còn thích nghi bằng cái mới, cái tiến bộ thích nghi và phát triển.
Trong lịch sử dân tộc và thế giới đã từng xuất hiện không ít các cuộc cách mạng, đổi mới hay cải cách. Có những cuộc cải cách mang lại thành công và tiến bộ, bảo vệ những thành quả mà trước đây đã đạt được như cuộc cải cách của Khúc Hạo (907 - 918), của Lê Thánh Tông (1460 - 1497), của Quang Trung (1788 - 1792)… và gần đây là thành công của cuộc đổi mới của Đảng ta từ 1986 đến nay. Nhưng cũng không ít những cuộc cải cách vì lí do gì đây mà mang lai hậu quả thụt lùi của xã hội, làm mất đi những thành quả mà thế hệ trước đã đạt được. Chẳng hạn như cuộc cải cách của vua Minh Mạng trong nhưng năm 30 của thế kỷ XIX, nó đã kéo dài thêm cái trì trệ bảo thủ của xã hội phong kiến đã suy tàn chứ không đưa lịch sử tiến lên. Hay cuộc cải tổ của nước Nga Xô Viết trong nhưng năm 90 của thế kỷ XX đã làm sụp đổ mô hình xã hội chủ nghĩa đưa con người quay về với chế độ người bóc lột người của chủ nghĩa tư bản…
Những cuộc cải cách được nói ở trên mang lại thành công hay thất bại thì đã rõ ràng, nhưng trong lịch sử tư tưởng Việt Nam đã từng có một nhân vật lịch sử đã đưa ra tư tưởng cải cách toàn diện và táo bạo ở những năm cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV đó là Hồ Quý Ly. Cho đến nay vẫn tồn tại hai luồng ý kiến khen, chê về cả thành công và thất bại. Chỉ biết rằng khi ông đưa ra tư tưởng cải cách của mình thì nước ta vẫn còn là một nhà nước quân chủ, nhưng nó đã vượt tầm thời đại, tiến bộ hơn hẳn so với tư tưởng cải cách của thời đại lúc bấy giờ. Chỉ trong vòng 25 năm cuối thời Trần và chưa đầy 7 năm đời Hồ nhưng việc làm thực tế của Quý Ly cho thấy ông đã vạch ra và quyết tâm thực hiện cải cách khắp mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, giáo dục… Thuở ấy tư tưởng nào của ông cũng mới mẻ, hành động nào của ông cũng trọng đại. Song cuối cùng công cuộc cải cách ấy đã thất bại, dòng họ bị mất ngôi, dân tộc bị mất nước. Nhưng đánh giá đúng về mặt giá trị thì tư tưởng cải cách của ông vẫn còn nguyên giá trị mà các thế hệ tiếp theo và cho cả đến hôm nay người ta vẫn còn kính phục.
Cho đến ngày nay, khi bàn về những cuộc cải cách người ta không thể không nhắc đến tên ông vua hai họ ấy. Giá trị tư tưởng của ông ngày càng được đánh giá xác đáng, thông qua hàng loạt các công trình nghiên cứu bài viết khoa học của giới nghiên cứu từ trước đến nay. Họ đã tìm hiểu về sự nghiệp cuộc đời về con người ông nói chung và tư tưởng cải cách của ông nói riêng. Tuy nhiên để đánh giá đúng hay sai, tiến bộ hay hạn chế về tư tưởng cải cách của ông, các luồng ý kiến còn chưa thống nhất. Một vấn đề đặt ra là phải nhìn vào sự tiến bộ và đi tìm hiểu nguyên nhân của những hạn chế, phải có phương pháp luận trong cách nhìn nhận vấn đề để thấy được ý nghĩa tư tưởng cải cách của ông. Như V.I. Lênin từng nói: "Các công lao lịch sử được xem xét, đánh giá không phải theo cái mà các nhà hoạt động lịch sử không đem lại so với yêu cầu đương thời, mà là theo cái gì mới mà họ đã đem lại so với những bậc tiền bối của mình". Trên cơ sở tôn trọng lịch sử, tiếp thu ý kiến đánh giá của các nhà nghiên cứu, phê bình, tui chọn đề tài "Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly, ý nghĩa của nó đối với chính sách đổi mới ở nước ta hiện nay" để làm khóa luận tốt nghiệp.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Sau sự sụp đổ của nhà Hồ, đất nước ta rơi vào tay nhà Minh, đã có không ít những ý kiến của các tác giả từ thời trung cổ, thời cận đại và cho đến thời hiện đại ngày nay, kể cả những tác giả nước ngoài, đã tốn nhiều giấy mực để viết về Hồ Quý Ly. Bên cạnh sự đồng tình ủng hộ là những lời chê bai trách móc, hơn thế còn có cả sự lên án về bản chất con người ông, và cả những việc làm, tư tưởng cải cách của ông.
Các sử gia thời phong kiến, xem xét đánh giá nhân vật Hồ Quý Ly với triều Hồ chỉ được ghi chép lại sơ sài và nếu không bị phê phán gay gắt thì cũng nhìn nhận một cách phiến diện, lệch lạc. Điều đó được thể hiện rõ nét qua cuốn Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim.
Phải đến những năm sau hòa bình từ năm 1954 - 1955 tình hình nghiên cứu về Hồ Quý Ly và Vương triều Hồ được mở rộng thông qua các tác phẩm của nhiều nhà nghiên cứu. Các tác giả đã đánh giá cao về Hồ Quý Ly - ông là một nhà chính trị lỗi lạc đại biểu cho tầng lớp phong kiến tiến bộ muốn canh tân đất nước, đánh giá về chính sách cải cách của ông là tiến bộ, đáp ứng được yêu cầu thực tế của lịch sử, có tác dụng thúc đẩy lịch sử phát triển. Và hơn nữa các nhà sử học cách mạng đã đi vào giải thích nguyên nhân thất bại của cải cách.
Bên cạnh đó cũng không ít các tác giả không đồng tình với ý kiến trên như Hoàng Tuyên, Đào Duy Anh đánh giá về con người Hồ Quý Ly sống và hành động theo chủ nghĩa cá nhân và cuộc cải cách của ông không đáp ứng được yêu cầu phát triển của xã hội.
Trong thời gian này, tại Pháp có nhà sử học Lê Thành Khôi trong cuốn "Nước Việt Nam lịch sử và văn minh" nói về cuộc cải cách của Hồ Quý Ly là chính sách thông minh và xuất phát từ một động cơ đúng đắn tiến bộ - cố gắng giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế xã hội lúc đó. Ngược lại nhà sử học Pháp Jean chesnaux trong cuốn "Góp phần vào nghiên cứu lịch sử Việt Nam" lại cho rằng Hồ Quý Ly là một kẻ thoán đoạt, ông ta cai trị tàn bạo, tăng thuế khóa và binh dịch.
Đến những năm 1960 - 1961 trên tạp chí Nghiên cứu lịch sử đã công bố những công trình nghiên cứu đánh giá lại một số nhân vật lịch sử, trong đó có Hồ Quý Ly. Nhìn chung vẫn tồn tại hai luồng ý kiến trái ngược nhau hay quá đề cao hay phủ nhận vai trò của Hồ Quý Ly.
Năm 1970 tác giả Trương Hữu Quýnh cùng với Nguyễn Đức Nghinh tiếp tục phân tích sâu sắc hơn về cuộc cải cách của Hồ Quý Ly qua cuốn "Lịch sử Việt Nam" đã dành riêng một chương nói về chính sách cải cách của ông nói rõ hơn về chính sách hạn điền, hạn nô.
Năm 1977 nhóm tác giả Phan Huy Lê, Phan Đại Doãn trong tác phẩm "Khởi nghĩa Lam Sơn" đã đánh giá Hồ Quý Ly là con người mạnh dạn, tiến bộ nhưng cải cách của ông không đáp ứng được yêu cầu của xã hội.
Năm 1989 một sử gia Liên Xô là Maxlov trong cuốn "Việt Nam phong kiến cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV" đã đánh giá cao Hồ Quý Ly và cuộc cải cách, coi ông là nhà cải cách điển hình ở thời phong kiến.
Đến những năm 1991 - 1992 tạp chí Nghiên cứu lịch sử lại mở cuộc hội thảo mới đánh giá lại vai trò Hồ Quý Ly cùng những cải cách của ông theo quan điểm sử học mới hoàn toàn khách quan, khoa học, trả lại cho Hồ Quý Ly vị trí xứng đáng trong lịch sử.
Trong những năm gần đây một số sử gia đã dành nhiêu thời gian công sức để suy ngẫm và cho ra mắt độc giả những cuốn sách về Hồ Quý Ly, chứ không ngắn gọn đơn giản là nhưng lời bình trên tạp chí như trước đây nữa.
Năm 1996 Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Hà Nội đã ấn hành cuốn sách của Phan Đăng Thanh và Trương Thị Hòa với nhan đề "Cải cách Hồ Quý Ly". Cuốn sách đã khẳng định sự toàn diện và táo bạo trong tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và bước đầu đi tìm hiểu nguyên nhân thất bại của triều Hồ.
Năm 1997 Viện Sử học và Nhà xuất bản Văn hóa thông tin đã ấn hành cuốn sách của tác giả Nguyễn Danh Phiệt với nhan đề "Hồ Quý Ly". Có thể nói, cuốn sách là một quá trình nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Quý Ly đầy đủ hơn cả từ trước tới nay. Tác giả đã dựng lại bức tranh toàn diện về nguồn gốc và thân thế Hồ Quý Ly, bối cảnh xã hội Việt Nam cuối thời Trần, những hoạt động của Hồ Quý Ly trong triều Trần và những cải cách của Hồ Quý Ly với công cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược.
Bước sang thế kỷ XXI, năm 2006 Nhà xuất bản Đại học Sư phạm đã ấn hành cuốn sách "Mười cuộc cải cách đổi mới lớn trong lịch sử Việt Nam" của tác giả Văn Tạo. Khi bàn về các cuộc đổi mới trong lịch sử, tác giả đã đành giá cao về tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và vai trò của ông trong lịch sử cải cách của nước nhà, phần nào nói lên ý nghĩa của nó đối với các cuộc đổi mới sau nay.
Từ năm 2006 đến nay việc nghiên cứu về Hồ Quý Ly và công cuộc cải cách của ông vẫn được tiếp tục.
Các tác phẩm nói trên đã cung cấp nguồn tư liệu quan trọng có tác dụng định hướng cho tui nghiên cứu đề tài này.
Vì vậy, để khách quan khẳng định giá trị, vị trí tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly trong tiến trình lịch sử Việt Nam thi việc nghiên cứu đề tài: "tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly và ý nghĩa của nó đối với công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay" là cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ của khóa luận
* Mục đích:
Làm rõ và sâu sắc thêm tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly, trên tất cả các lĩnh vực, nguyên nhân thất bại của những cải cách ấy. Qua đó thấy được ý nghĩa của tư tưởng cải cách và kinh nghiệm đối với tư tưởng đổi mới hiện nay của Đảng ta.
* Nhiệm vụ:
- Phân tích đặc điểm xã hội Đại Nam cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV, sự xuất hiện tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly.
- Hệ thống hóa tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly trên các lĩnh vực. Phân tích những tiến bộ và hạn chế, tìm hiểu nguyên nhân của hạn chế đó trong tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
Rút ra ý nghĩa phương pháp luận từ tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly đối với chính sách đổi mới của Đảng ta.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Khóa luận được thực hiện trên cơ sở những nguyên lý, quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về vấn đề cải cách và đổi mới.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng chủ nghĩa duy vật lịch sử, khóa luận đã sử dụng các phương pháp sau: lôgic - lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh và hệ thống hóa nhằm tái hiện lại một cách chân thực tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
5. Điểm mới của khóa luận
- Phân tích hoàn cảnh của xã hội Đại Nam lúc bấy giờ để thấy được nhu cầu cần thiết của tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly.
- Thấy được sự táo bạo, mạnh dạn để thực hiện một cuộc cải cách ở thời bấy giờ.
Thấy được ý nghĩa của tư tưởng cải cách Hồ Quý Ly đối với tư tưởng đổi mới của Đảng.
6. Ý nghĩa thực tiễn và lý luận của khóa luận
Góp phần tìm hiểu, hệ thống hóa và làm sâu sắc hơn nhận thức về tư tưởng của cải cách toàn diện của Hồ Quý Ly.
Khóa luận có thể làm tài liệu tham khảo khi nghiên cứu về tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly có thể giúp định hướng học tập tốt hơn của bản thân về chính trị Việt Nam xưa và nay.
7. Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu khóa luận gồm 2 chương, 7 tiết.
Chương 1
HOÀN CẢNH XÃ HỘI VIỆT NAM
CUỐI THẾ KỶ XIV ĐẦU THẾ KỶ XV ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SỰ XUẤT HIỆN TƯ TƯỞNG CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY
1.1. HOÀN CẢNH KINH TẾ - XÃ HỘI
1.1.1. Cuộc khủng hoảng về kinh tế, chính trị, xã hội cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV
Ai cũng biết một nhà Trần có bề dày lịch sử trong các triều đại phong kiến Việt Nam. Với 3 lần chiến thắng quân Nguyên - Mông xâm lược, triều Trần đã đạt tới sự thịnh vượng trong bối cảnh kinh tế, chính trị ổn định, quân sự vững mạnh thực tế không mấy triều đại nào trong lịch sử có thể sánh kịp. Lúc bấy giờ tinh thần dân tộc được nâng cao, vị trí quốc gia trong quan hệ bằng giao được khẳng định. Những thành quả đạt được ấy chỉ kéo dài đến thời vua Minh Tông (1314-1329). Nhưng cũng từ thời điểm này trở đi, xã hội dưới triều Trần ngày càng bộc lộ rõ nét những rối ren, những tiêu cực báo hiệu một cuộc khủng hoảng trầm trọng trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, xã hội và sớm muộn sẽ đi đến sụp đổ một vương triều. Và cũng trong hoàn cảnh này những mầm mống tương lai đang dần hình thành để kịp thời thay thế những gì sắp sửa đổ nát.
Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ cơ cấu kinh tế. Khi nói đến một cuộc khủng hoảng kinh tế trong bất cứ thời đại nào, xã hội nào thì cũng chứa đựng những nguyên nhân trong lòng nó đó là mâu thuẫn, mâu thuẫn giữa cái cũ và cái mới, cái tiến bộ và cái lạc hậu lỗi thời. Và sự khủng hoảng về kinh tế ở cuối thời Trần không là một ngoại lệ.
Tư tưởng cải cách của Hồ Quý Ly ở cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XV là một thành tựu rất đáng trân trọng của dân tộc. Đây là một tinh thần yêu nước, một trí tuệ vượt thời đại, một nhà chính trị đa mưu túc trí, một nhà cải cách kiên quyết và táo bạo… thể hiện qua hành động thực tế của ông trong quá trình thực hiện công cuộc cải cách.
Trong lúc triều đình nhà Trần mục ruỗng suy đồi, Hồ Quý Ly xuất hiện với mong muốn làm thay đổi hiện thực, cứu vớt dân nghèo, phát triển đất nước, dẹp loạn trong và ngoài nước. Với mục đích nhằm giải quyết khủng hoảng toàn diện của xã hội cuối Trần, từ khủng hoảng kinh tế xã hội, khủng hoảng hệ tư tưởng dẫn đến khủng hoảng thiết chế xã hội và cao nhất là khủng hoảng cung đình. Điều đấy được thể hiện rất rõ trong công cuộc cải cách của ông trên tất cả các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục đến an ninh quốc phòng… Nhìn chung, cải cách của Hồ Quý Ly là toàn diện, lấy kinh tế xã hội làm trọng tâm, trong đó chính sách hạn điền, hạn nô là quan trọng nhất. Tuy nhiên ở một góc nhin khía cạnh nào đó của các sử gia thì chính sách của ông còn mang tính nửa vời. Và đây cũng là hạn chế của ông.
Bao giờ cũng vậy, cải cách là sự phá vỡ cái cũ và xây dựng cái mới tốt đẹp hơn. Song không phải bao giờ con người cũng dễ có được ý thức thống nhất với nhau về tính chất tốt đẹp ấy. Hồ Quý Ly đã gặp phải sự chống đối quyết liệt của số đông khi mà thời gian cần thiết để thử thách những cải cách quá ngắn ngủi. Thất bại của Hồ Quý Ly trước hết là kết quả của sự "thiếu nhân tâm". Bên trong ông không được ủng hộ của quảng đại quần chúng nhân dân và bên ngoài tạo cớ danh nghĩa "phù Trần diệt Hồ" cho cuộc chiến tranh xâm lược bành trướng phương Bắc.
Nhà Hồ chỉ tồn tại trong vòng 7 năm, mà đã tích tụ hình thành được nhiều kinh nghiệm cả về thành công và thất bại trong quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước. Đó là bài học về xây dựng và bảo vệ đất nước là hai nhiệm vụ song song và xuyên suốt trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Phải biết kết hợp khôn khéo hai nhiệm vụ trong từng thời điểm lịch sử mới thu được kết quả tốt đẹp; Phải nhìn thấy sức mạnh to lớn và tầm quan trọng của quần chúng nhân dân. Nếu tách rời mối quan hệ và sự ủng hộ của nhân dân thì không những không chiến thắng được ngoại xâm mà sự tồn tại của triều đại cũng không còn; Luôn coi trọng truyền thống và bản sắc dân tộc đồng thời sẵn sàng tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại để làm phong phú thêm truyền thống dân tộc; Dù ở thời đại nào cũng phải đặt sự an dân, ấm no hạnh phúc của dân là nhiệm vụ và mục tiêu đầu tiên trong công cuộc cải cách, đổi mới hay cách mạng. Có thế mới thu được những thành công tốt đẹp.
Tháng năm đã qua đi, nhưng những bài học về thành công và thất bại trong sự nghiệp xây dựng và giữ nước của nhà cải cách Hồ Quý Ly đến hôm nay vẫn còn nguyên giá trị. Hậu thế ngày nay trên bước đường đổi mới canh tân đất nước, đã và đang tiếp tục nghiên cứu đánh giá đúng về công lao và sự nghiệp thành bại của ông, chắt lọc những kinh nghiệm và bài học của ông để vận dụng vào sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: đề tài nghiên cứu cuộc cải cách vua quang trung, ĐÁNH GIÁ VỀ Ý NGHĨA CỦA CẢI CÁCH HỒ QUÝ LY VÀ TRIỀU HỒ, Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly (cuối thế kỉ XIV – đầu thế kỉ XV) là cuộc cải cách duy nhất trong lịch sử Việt Nam ĐÚNG HAY SAI, cải cách của hồ quý ly để lại những bài học ở thế hệ trẻ hiện nay, ý nghĩ của hồ quý ly đối với dân tộc, bài học kinh nghiệm từ cuộc cải cách hồ quý ly đối với công cuộc cải cách hành chính hiện nay, tìm hiểu về nội dung cải cách văn hóa, giáo dục của hồ quý ly và triều trần, những cải cách vượt thời đại của hồ quý ly, phân tích cải cách của hồ quý ly, nội dung nào sau đây của cuộc cải cách hồ quý ly thể hiện rõ tinh thần dân tộc tiến bộ, những tư liệu nói về hồ quý ly là nhà cải cách táo bạo, bối cảnh dẫn tới cải cách hồ quý ly, thân thế và sự nghiệp đóng góp của hồ quý lý trong lịch sử việt nam, Liên hệ thực tế về những cải cách của Hồ Quý Ly và triều nhà Hồ, phân tích cuộc cải cách hồ quý ly chi tiết, tử tưởng giáo dục của hồ quý ly, phân tích bối cảnh lịch sử của Hồ quý ly, hoàn cảnh, nội dung ,ý nghĩacải cách của hồ quý ly, vai trò cải cách hồ quý ly với lịch sử dân tộc, ý nghĩa hiện thực cải cách của hò quý ly, ý nghĩa thời đại những cải cách của Hồ Quý Ly
Last edited by a moderator: