yeurauxanh
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết nối
Trong lịch sử lập hiến Việt Nam, lịch sử Luật hiến pháp Việt Nam, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân bao giờ cũng là một chế định quan trọng, vì đây là một trong những chế định thể hiện bản chất dân chủ, tiến bộ của Nhà nước ta, mối quan hệ giữa Nhà nước với công dân và với các cá nhân trong xã hội. Trong hệ thống các quyền và nghĩa vụ của công dân được xác định bằng Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác của Nhà nước ta, quyền khiếu nại, tố cáo được coi là một trong những quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản của công dân, chiếm vị trí quan trọng, liên quan chặt chẽ với những quyền cơ bản khác. Nó thể hiện không chỉ ở một lĩnh vực nào đó của đời sống xã hội mà bao hàm tất cả các phạm vi chủ yếu của đời sống và hoạt động của công dân. Quá trình ra đời và phát triển Nhà nước Việt Nam từ khi có sự lãnh đạo của Đảng là quá trình phát triển của Nhà nước dân chủ nhân dân. Sự ra đời một nền dân chủ mới trong lịch sử. Quyền tự do dân chủ nói chung và quyền khiếu nại, tố cáo nói riêng ngày một hoàn chỉnh, được ghi nhận trong đạo luật cơ bản của nước ta, đó là Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992 và Hiến pháp 1992 sửa đổi năm 2001. Mỗi một lần sửa đổi, ban hành Hiến pháp mới thì quyền khiếu nại, tố cáo của công dân lại được ghi nhận đậm nét hơn.
Theo “Luật Quốc hội số 09/1998/QH10 ngày 2/12/1998 Khiếu nại, tố cáo” thì khiếu nại, tố cáo được hiểu như sau: “Khiếu nại” là việc công dân, cơ quan, tổ chức hay cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hay quyết định kỉ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hay hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. “Tố cáo” là việc công dân theo thủ tục do Luật này quy định báo cáo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hay đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Quyền khiếu nại, tố cáo được coi là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận. Thông qua việc thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, công dân không chỉ cung cấp cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thông tin về những quyết định và việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân thuộc cơ quan, tổ chức đó mà còn phê phán những cơ quan, tổ chức, cá nhân có những hành vi làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của Bộ máy nhà nước. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, cơ quan Nhà nước có trách nhiệm tiếp công dân, nhận và giải quyết kịp thời, đúng đắn pháp luật các khiếu nại, tố cáo; xử lý nghiêm minh người vi phạm; áp dụng các biện pháp cần thiết ngăn chặn thiệt hại có thể xảy ra và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình. Việc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét khiếu nại, tố cáo của công dân là một trong những biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, phát hiện và khắc phục những sai lầm, thiếu sót trong hoạt động của Bộ máy nhà nước đồng thời củng cố mối liên hệ giữa Nhà nước với công dân.
I. Sự kế thừa và phát triển của quyền khiếu nại, tố cáo trong lịch sử lập hiến Việt Nam.
1. Hiến pháp 1946 thiết lập một thể chế dân chủ - nền tảng cơ bản hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân.
Hiến pháp 1946 ra đời đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử Nhà nước và pháp luật nước ta. Đây là bản Hiến pháp đầu tiên của Nhà nước dân chủ nhân dân. Các chế định về công dân và các quy định về mối quan hệ giữa công dân với Nhà nước đã làm thay đổi toàn bộ hệ thống cấu trúc bộ máy Nhà nước, sự hình thành và thực thi quyền lực Nhà nước. Sự thay đổi vĩ đại này trước hết thể hiện ở sự chuyển đổi từ xã hội thần dân sang xã hội công dân. Hiến pháp 1946 đã đưa người dân từ địa vị của người nô lệ trở thành những công dân, những người quyết định vận mệnh của đất nước.
Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, các quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong một văn bản có hiệu lực cao nhất, cùng với một thiết chế bộ máy nhà nước đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản đó.
Hiến pháp 1946 ghi nhận các quyền công dân bao gồm: Quyền bình đẳng về chính trị, kinh tế, văn hóa; quyền bình đẳng trước pháp luật; quyền được tham gia chính quyền và tham gia công cuộc kiến quốc; quyền bình đẳng nam nữ; quyền bất khả xâm phạm về thân thể; quyền bầu củ, ứng cử…Cùng với việc ghi nhận các quyền cơ bản của công dân, Hiến pháp 1946 đã quy định một thiết chế Bộ máy nhà nước dân chủ. Bộ máy nhà nước ta theo Hiến pháp 1946 bao gồm: nghị viện nhân dân, Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban hành chính và các cơ quann tư pháp.
Như vậy, Hiến pháp 1946 là bản Hiến pháp xoá bỏ nền quân chủ, thiết lập nền dân chủ cộng hoà. Một trong những nguyên tắc mang tính tuyên ngôn đã được quy định trong Điều 1 của Hiến pháp 1946 là: “…tất cả quyền bính trong nước là của nhân dân Việt Nam, không phân biệt nói giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo…”. Lời nói đầu của Hiến pháp 1946 cũng xác định ba nguyên tắc xây dựng Hiến pháp, bao gồm:
- Đoàn kết toàn dân không phân biệt giống nòi, gái trai, giai cấp, tôn giáo.
- Đảm bảo các quyền tự do dân chủ.
- Thực hiện chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân.
Từ những điều trên cho thấy tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước của dân, do dân và vì dân đã được thể hiện xuyên suốt trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Thể chế dân chủ mà Hiến pháp 1946 tạo ra là điều kiện tiên quyết, là nền tảng cơ bản để hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. Trên thực tế, việc khiếu nại, tố cáo đã có từ lịch sử xa xưa với những bao công, ngự sử. Tuy nhiên, việc khiếu nại, tố cáo dưới chế độ quân chủ chuyên chế hoàn toàn khác về bản chất đối với việc khiếu nại, tố cáo trong chế độ dân chủ. Trước Hiến pháp 1946, khiếu nại, tố cáo chưa bao giờ trở thành quyền của người dân. Việc Hiến pháp 1946 ghi nhận các quyền cơ bản của công dân cùng với một bộ máy Nhà nước bảo đảm các quyền cơ bản đó đã gián tiếp khẳng định quyền năng chủ thể khiếu nại, tố cáo của công dân cũng như trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan Nhà nước. Bởi vì quyền khiếu nại, tố cáo là một trong những đặc trưng của chế độ dân chủ nhân dân. Trong chế độ đó, khi các quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp ghi nhận mà bị xâm phạm thì họ sẽ có quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan Nhà nước. Đồng thời, trong một chế độ dân chủ, với địa vị là người làm chủ đất nước, công dân sẽ sử dụng quyền khiếu nại, tố cáo như một biện pháp để tham gia xây dựng chính quyền, tham gia vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngược lại, việc giải quyết kịp thời, khách quan các khiếu nại, tố cáo cũng là một cách hữu hiệu để các cơ quan Nhà nước và các nhân viên cơ quan Nhà nước thực thi quyền lực Nhà nước vì mục tiêu đảm bảo tự do dân chủ cho nhân dân.
Ngay từ những ngày đầu xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trong sắc lệnh số 64/SL ngày 23/11/1945 quy định về Ban Thanh tra đặc biệt đã đề cập về vấn đề này. Ban Thanh tra đặc biệt có nhiệm vụ giám sát tất cả công việc và các nhân viên của các Uỷ ban hành chính và các cơ quan của Chính phủ. Một trong các quyền của Ban Thanh tra đặc biệt khi đó là: “Nhận các đơn khiếu nại của nhân dân”.
Như vậy, mặc dù Hiến pháp 1946 chưa có điều khoản cụ thể quy định quyền khiếu nại, tố cáo của công dân, nhưng thể chế dân chủ mà bản Hiến pháp này tạo dựng lên đã là nền tảng cơ bản hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân trên thực tế.
Sau khi Hiến pháp 1946 được ban hành, cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp đã làm gián đoạn quá trình thực thi Hiến pháp. Song, với bản Hiến pháp 1946, một thể chế dân chủ chính thức được hình thành, các điều kiện để thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của công dân chính thức được thừa nhận và tiếp tục được duy trì, nâng cao trong các bản Hiến pháp sau này.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Trong lịch sử lập hiến Việt Nam, lịch sử Luật hiến pháp Việt Nam, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân bao giờ cũng là một chế định quan trọng, vì đây là một trong những chế định thể hiện bản chất dân chủ, tiến bộ của Nhà nước ta, mối quan hệ giữa Nhà nước với công dân và với các cá nhân trong xã hội. Trong hệ thống các quyền và nghĩa vụ của công dân được xác định bằng Hiến pháp và các văn bản pháp luật khác của Nhà nước ta, quyền khiếu nại, tố cáo được coi là một trong những quyền và nghĩa vụ pháp lý cơ bản của công dân, chiếm vị trí quan trọng, liên quan chặt chẽ với những quyền cơ bản khác. Nó thể hiện không chỉ ở một lĩnh vực nào đó của đời sống xã hội mà bao hàm tất cả các phạm vi chủ yếu của đời sống và hoạt động của công dân. Quá trình ra đời và phát triển Nhà nước Việt Nam từ khi có sự lãnh đạo của Đảng là quá trình phát triển của Nhà nước dân chủ nhân dân. Sự ra đời một nền dân chủ mới trong lịch sử. Quyền tự do dân chủ nói chung và quyền khiếu nại, tố cáo nói riêng ngày một hoàn chỉnh, được ghi nhận trong đạo luật cơ bản của nước ta, đó là Hiến pháp năm 1946, 1959, 1980, 1992 và Hiến pháp 1992 sửa đổi năm 2001. Mỗi một lần sửa đổi, ban hành Hiến pháp mới thì quyền khiếu nại, tố cáo của công dân lại được ghi nhận đậm nét hơn.
Theo “Luật Quốc hội số 09/1998/QH10 ngày 2/12/1998 Khiếu nại, tố cáo” thì khiếu nại, tố cáo được hiểu như sau: “Khiếu nại” là việc công dân, cơ quan, tổ chức hay cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hay quyết định kỉ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hay hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. “Tố cáo” là việc công dân theo thủ tục do Luật này quy định báo cáo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hay đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Quyền khiếu nại, tố cáo được coi là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp ghi nhận. Thông qua việc thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, công dân không chỉ cung cấp cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thông tin về những quyết định và việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân thuộc cơ quan, tổ chức đó mà còn phê phán những cơ quan, tổ chức, cá nhân có những hành vi làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của Bộ máy nhà nước. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, cơ quan Nhà nước có trách nhiệm tiếp công dân, nhận và giải quyết kịp thời, đúng đắn pháp luật các khiếu nại, tố cáo; xử lý nghiêm minh người vi phạm; áp dụng các biện pháp cần thiết ngăn chặn thiệt hại có thể xảy ra và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về quyết định của mình. Việc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét khiếu nại, tố cáo của công dân là một trong những biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, phát hiện và khắc phục những sai lầm, thiếu sót trong hoạt động của Bộ máy nhà nước đồng thời củng cố mối liên hệ giữa Nhà nước với công dân.
I. Sự kế thừa và phát triển của quyền khiếu nại, tố cáo trong lịch sử lập hiến Việt Nam.
1. Hiến pháp 1946 thiết lập một thể chế dân chủ - nền tảng cơ bản hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân.
Hiến pháp 1946 ra đời đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử Nhà nước và pháp luật nước ta. Đây là bản Hiến pháp đầu tiên của Nhà nước dân chủ nhân dân. Các chế định về công dân và các quy định về mối quan hệ giữa công dân với Nhà nước đã làm thay đổi toàn bộ hệ thống cấu trúc bộ máy Nhà nước, sự hình thành và thực thi quyền lực Nhà nước. Sự thay đổi vĩ đại này trước hết thể hiện ở sự chuyển đổi từ xã hội thần dân sang xã hội công dân. Hiến pháp 1946 đã đưa người dân từ địa vị của người nô lệ trở thành những công dân, những người quyết định vận mệnh của đất nước.
Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, các quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong một văn bản có hiệu lực cao nhất, cùng với một thiết chế bộ máy nhà nước đảm bảo thực hiện các quyền cơ bản đó.
Hiến pháp 1946 ghi nhận các quyền công dân bao gồm: Quyền bình đẳng về chính trị, kinh tế, văn hóa; quyền bình đẳng trước pháp luật; quyền được tham gia chính quyền và tham gia công cuộc kiến quốc; quyền bình đẳng nam nữ; quyền bất khả xâm phạm về thân thể; quyền bầu củ, ứng cử…Cùng với việc ghi nhận các quyền cơ bản của công dân, Hiến pháp 1946 đã quy định một thiết chế Bộ máy nhà nước dân chủ. Bộ máy nhà nước ta theo Hiến pháp 1946 bao gồm: nghị viện nhân dân, Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban hành chính và các cơ quann tư pháp.
Như vậy, Hiến pháp 1946 là bản Hiến pháp xoá bỏ nền quân chủ, thiết lập nền dân chủ cộng hoà. Một trong những nguyên tắc mang tính tuyên ngôn đã được quy định trong Điều 1 của Hiến pháp 1946 là: “…tất cả quyền bính trong nước là của nhân dân Việt Nam, không phân biệt nói giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo…”. Lời nói đầu của Hiến pháp 1946 cũng xác định ba nguyên tắc xây dựng Hiến pháp, bao gồm:
- Đoàn kết toàn dân không phân biệt giống nòi, gái trai, giai cấp, tôn giáo.
- Đảm bảo các quyền tự do dân chủ.
- Thực hiện chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân.
Từ những điều trên cho thấy tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước của dân, do dân và vì dân đã được thể hiện xuyên suốt trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Thể chế dân chủ mà Hiến pháp 1946 tạo ra là điều kiện tiên quyết, là nền tảng cơ bản để hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. Trên thực tế, việc khiếu nại, tố cáo đã có từ lịch sử xa xưa với những bao công, ngự sử. Tuy nhiên, việc khiếu nại, tố cáo dưới chế độ quân chủ chuyên chế hoàn toàn khác về bản chất đối với việc khiếu nại, tố cáo trong chế độ dân chủ. Trước Hiến pháp 1946, khiếu nại, tố cáo chưa bao giờ trở thành quyền của người dân. Việc Hiến pháp 1946 ghi nhận các quyền cơ bản của công dân cùng với một bộ máy Nhà nước bảo đảm các quyền cơ bản đó đã gián tiếp khẳng định quyền năng chủ thể khiếu nại, tố cáo của công dân cũng như trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan Nhà nước. Bởi vì quyền khiếu nại, tố cáo là một trong những đặc trưng của chế độ dân chủ nhân dân. Trong chế độ đó, khi các quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp ghi nhận mà bị xâm phạm thì họ sẽ có quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan Nhà nước. Đồng thời, trong một chế độ dân chủ, với địa vị là người làm chủ đất nước, công dân sẽ sử dụng quyền khiếu nại, tố cáo như một biện pháp để tham gia xây dựng chính quyền, tham gia vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngược lại, việc giải quyết kịp thời, khách quan các khiếu nại, tố cáo cũng là một cách hữu hiệu để các cơ quan Nhà nước và các nhân viên cơ quan Nhà nước thực thi quyền lực Nhà nước vì mục tiêu đảm bảo tự do dân chủ cho nhân dân.
Ngay từ những ngày đầu xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trong sắc lệnh số 64/SL ngày 23/11/1945 quy định về Ban Thanh tra đặc biệt đã đề cập về vấn đề này. Ban Thanh tra đặc biệt có nhiệm vụ giám sát tất cả công việc và các nhân viên của các Uỷ ban hành chính và các cơ quan của Chính phủ. Một trong các quyền của Ban Thanh tra đặc biệt khi đó là: “Nhận các đơn khiếu nại của nhân dân”.
Như vậy, mặc dù Hiến pháp 1946 chưa có điều khoản cụ thể quy định quyền khiếu nại, tố cáo của công dân, nhưng thể chế dân chủ mà bản Hiến pháp này tạo dựng lên đã là nền tảng cơ bản hình thành quyền khiếu nại, tố cáo của công dân trên thực tế.
Sau khi Hiến pháp 1946 được ban hành, cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp đã làm gián đoạn quá trình thực thi Hiến pháp. Song, với bản Hiến pháp 1946, một thể chế dân chủ chính thức được hình thành, các điều kiện để thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của công dân chính thức được thừa nhận và tiếp tục được duy trì, nâng cao trong các bản Hiến pháp sau này.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links