Link tải miễn phí Luận văn: Phong cách nghệ thuật truyện ngắn Thạch Lam : Luận văn ThS. Văn học: 60 22 34
Nhà xuất bản: ĐHKHXH & NV
Đại học Quốc gia Hà Nội
Ngày: 2010
Chủ đề: Nghiên cứu văn học
Truyện ngắn
Thạch Lam
Miêu tả: 109 tr.
Luận văn ThS. Văn học Việt Nam -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2008
Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Trong tiến trình phát triển của văn học Việt Nam hiện đại, Thạch Lam chỉ hiện diện chừng non m-ời năm, nh-ng ông vẫn đ-ợc xem là tác giả văn xuôi có tầm vóc. Những sáng tác của ông khá đa dạng về thể loại: Các tập truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa‛ (1937); Nắng trong v-ờn (1938); Sợi tóc (1942); tiểu thuyết Ngày mới (1939); tiểu luận Theo dòng (1941); bút ký Hà Nội băm sáu phố ph-ờng (1943); truyện viết cho thiếu nhi : Quyển sách; Hạt ngọc…Trong số đó truyện ngắn chiếm một vị trí quan trọng. Những sáng tác của ông không chỉ có khẳng định sự nghiệp văn học của một nhà văn mà nó còn có ý nghĩa to lớn đối với việc phát triển của lịch sử văn học nói chung và thể loại truyện ngắn nói riêng. Nhà văn Thạch Lam có một phong cách riêng ‚một lối riêng‛ trong Tự lực văn đoàn. Ông cũng là cây bút truyện ngắn hiện đại mà sự độc đáo của phong cách đến nay vẫn đầy sức hấp dẫn. Phong cách độc đáo thể hiện qua nhiều yếu tố từ nội dung đến hình thức nghệ thuật. Nghiên cứu phong cách nghệ thuật truyện ngắn Thạch Lam chúng tui muốn góp phần tìm ra cái riêng, cái độc đáo trong phong cách nghệ thuật của nhà văn và những đóng góp của nhà văn trong văn học Việt Nam 1930-1945.Từ đó có cơ sở để lí giải những đóng góp có giá trị và sức sống của văn nghiệp Thạch Lam cùng vị trí xứng đáng của ông trong nền văn học dân tộc. 2. Lịch sử vấn đề Thạch Lam là nhà văn ‚có tài nhất trong Tự lực văn đoàn‛ (Nhất Linh). Ngay khi tập truyện đầu tay của ông ra đời, giới nghiên cứu phê bình đã quan tâm chú ý. Tính đến nay đã hơn sáu m-ơi năm trôi qua, quá trình nghiên cứu tìm hiểu văn ch-ơng Thạch Lam có lúc rầm rộ sôi nổi, có lúc yên ả lặng lẽ. Các ý kiến đánh giá không khỏi khác nhau, nh-ng nhìn chung là thống nhất.
Ngay khi tập truyện đầu tay ‚ Gió lạnh đầu mùa‛ ra đời, Khái H-ng đã đánh giá rất cao văn phong của Thạch Lam. Với khả năng cảm nhận tinh tế chính xác, Khái H-ng đã chỉ ra các đặc điểm nổi bật nhất, hơn ng-ời của Thạch Lam là sự thành thực “Đọc nhiều đoạn văn của Thạch Lam, tui rùng rợn cả tâm hồn vì sự can đảm‛, sự thành thực mà Khái Hưng từng ao ước ‚nh-ng không sao có đ-ợc‛. Ông đánh giá sự can đảm ấy t-ơng đ-ơng với sự can đảm ở Tolstôi. Khái H-ng là ng-ời đầu tiên nhận ra nhà văn Thạch Lam là nhà văn của cảm giác, t- duy nghệ thuật của Thạch Lam là tư duy nghiêng về cảm giác: ‚Nếu ta có thể chia ra hai dạng nhà văn: nhà văn thiên về t- t-ởng và nhà văn thiên về cảm giác, thì tui qủa quyết đặt Thạch Lam vào hạng d-ới‛. Vũ Ngọc Phan trong Nhà văn hiện đại đã có công khảo sát và phân tích một cách công phu dọc theo chiều dài sáng tác và phát hiện những nét đặc sắc cơ bản của Thạch Lam. Ông vừa nhấn mạnh vào những phát hiện của Khái H-ng vừa chỉ ra cụ thể hơn.Theo nhà nghiên cứu, Thạch lam có sở tr-ờng là truyện ngắn. Ông ‚có một ngòi bút lặng lẽ và điềm tĩnh vô cùng, ngòi bút đó chuyên tả tỉ mỉ những cái rất nhỏ và rất đẹp, những tình cảm, những cảm giác con con nảy nở và biểu lộ ở đủ các hạng ng-ời mà ông tả một cách tinh vi‛. Từ Gió đầu mùa đến Sợi tóc, Thạch Lam đã có một b-ớc tiến dài về nghệ thuật miêu tả cảm giác, nghệ thuật viết truyện ngắn. Ông nhấn mạnh ‚ngòi bút Thạch Lam ghi cảm giác rất tài tình‛, ‚cảm giác chiếm hẳn một phần quan trọng‛; ‚cảm giác rất nhỏ mà ảnh h-ởng của nó đã rất lớn‛. Nhà nghiên cứu cũng đ-a ra những nhận xét về nghệ thuật viết văn của Thạch Lam, ‚cái lối viết nhẹ nhàng, kín đáo và xinh t-ơi trên này thật là một lối văn đặc biệt của Thạch Lam, lối văn rất hợp với những truyện tâm tình‛. Tuy nhiên ông cũng tỏ ra thiếu công bằng khi chê một số truyện là ‚tầm th-ờng‛, “đơn giản”, “nhạt nhẽo và rời rạc‛ như Nắng trong v-ờn, Hai đứa trẻ, Đứa con đầu lòng, D-ới bóng hoàng lan, Bên kia sông, Ng-ời đầm, Bóng ng-ời x-a Nhân ngày giỗ đầu của nhà văn Thạch Lam, Thế Lữ, ng-ời bạn tâm giao của ông đã viết rất hay về ‚Tính cách tạo tác của Thạch Lam‛. Bên cạnh những hoài niệm về cố nhà văn, Thế Lữ khẳng định: ‚Không một sáng tác nào của Thạch Lam mà không có rất nhiều Thạch Lam trong đó‛; ‚Thạch Lam sống hết cả từng ý văn, từng câu văn anh viết trên giấy‛. Cuối cùng ông kết luận: ‚Sự thực tâm hồn mà Thạch Lam diễn trong lời của văn ch-ơng phức tạp nhiều vẻ, nh-ng bao giờ cũng đằm thắm, cũng nhân hậu, cũng nghẹn ngào một chút lệ thầm kín của tình th-ơng‛. Nh- vậy theo Thế Lữ, ở Thạch Lam, văn chính là ng-ời. Nhìn chung tr-ớc năm 1945 những bài viết về Thạch Lam đều là những lời tri âm, những cảm nhận tinh tế. Các nhà nghiên cứu đều thống nhất cho rằng Thạch Lam có một phong cách riêng trong Tự lực văn đoàn. 2.2 Từ 1945 đến năm 1986. Sau năm 1975, những bài nghiên cứu về Thạch Lam không có nhiều. Trong đó đáng chú ý nhất là ý kiến của Nguyễn Tuân trong bài giới thiệu riêng về Thạch lam. Nhà văn nổi tiếng và tài hoa này đã giành cho Thạch Lam những lời thật trân trọng. Ông rất khâm phục nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam. Ông cho rằng ‚ Thạch Lam hay đi vào khám phá những cảnh ngộ trái nghịch mà đồng thời cũng là đi sâu vào những tâm trạng, tâm tình, cảm xúc, cảm giác‛. Nhà văn đánh giá cao cách bố cục, kết cấu, giọng điệu, ngôn ngữ cách tả người tả việc …Ông chỉ ra một số truyện không nặng về cốt truyện mà ‚nặng về biểu hiện mặt bên trong của suy nghĩ hơn là diễn tả cái bên ngoài‛.Và ‚ Bằng sáng tác văn học Thạch Lam đã làm cho Tiếng Việt gọn ghẽ đi, co duỗi thêm, mềm mại và t-ơi đậm hơn. Thạch Lam có đem sinh sắc vào tiếng ta‛. Theo Nguyễn Tuân, đây là công lao lớn nhất của Thạch Lam đối với nền văn xuôi n-ớc nhà. So với Vũ Ngọc Phan, ông đã có b-ớc tiến đáng kể khi nhìn lại và nhìn đúng giá trị văn ch-ơng ở một số truyện thuộc loại ‚truyện không có chuyện‛, đã bị nhà nghiên cứu chê là tầm th-ờng nhạt nhẽo nh- Ng-ời mẹ trong Nhà mẹ Lê là một ng-ời đàn bà nhà quê chắc chắn, thấp bé, da mặt và chân tay nhăn nheo nh- một quả trám khô. Đó là hình ảnh tiêu biểu của bà mẹ nông dân Việt Nam: Khắc khổ, lam lũ. Tuy sống một cuộc đời lam lũ thiếu thốn trong căn nhà lụp xụp trông nh- một cái ổ chó, nh-ng mẹ Lê vẫn có cái niềm vui giản dị của một gia đình xum họp ‚một bữa cơm nóng giữa buổi tối giá rét, mẹ con ngồi xúm quanh nồi cơm bốc hơi trong khi bên ngoài gió lạnh rít qua mái tranh” [47 tr31]. Không khí đầm ấm ấy đ-ợc tạo nên bởi tình cảm bao la đằm thắm của ng-ời mẹ. Trong muôn ngàn hình ảnh của ng-ời phụ nữ lao động Việt Nam, ông đã chọn lọc và khắc họa một hình ảnh tiêu biểu: cô hàng xén. Những ai đã từng sinh ra và lớn lên sau lũy tre làng hẳn sẽ hiểu đ-ợc điều này. Những cô hàng xén xinh xắn, tần tảo d-ờng nh- không thể thiếu trong các chợ ở vùng đồng bằng trung du Bắc Bộ. Cô hàng xén Tâm trong truỵên ngắn cùng tên của Thạch Lam cũng hội tụ đầy đủ nét duyên dáng nh- thế. Ngày lại ngày, cô nhẫn nại đi về với gánh hàng rẻ tiền nh-ng ‚đòn gánh cong xuống và hàng nạng, kĩu kịt trên mảnh vai nhỏ bé theo nhịp của b-ớc đi‛ [51 ,tr 37 ]. Tâm hồn của cô hàng xén thật trong sáng. Ước mơ của cô biểu thị một lấm lòng vị tha cao cả, đó là -ớc mơ mua giấy bút để cho các em nàng ăn học, và Tâm mơ -ớc đến một ngày sau này khi các em của cô sẽ thành công. Hạnh phúc của những cô gái nh- thế đ-ợc tìm thấy trong sự hy sinh vì ng-ời khác, đồng thời cô cũng tự ý thức đ-ợc về mình. ‚Cô thấy lòng ấm áp và tự kiêu, lòng ng-ời chị chịu khó nhọc để kiếm tiền nuôi các em ăn học‛ [51 ,tr 35]. Phải chăng đó là nét đẹp riêng mà Thạch Lam đã tìm thấy ở cô. Trách nhiệm với gia đình luôn là một gánh nặng đối với những ng-ời phụ nữ yếu ớt và bé nhỏ. Thạch Lam đã nhìn thấu suốt cuộc đời của họ khi đang còn là một thiếu nữ đến khi trở thành một thiếu phụ ‚toàn những khó nhọc và lo sợ, ngày nọ dệt ngày kia nh- tấm vải thô sơ‛. Mặc dù vậy, bất luận trong hoàn cảnh nào, những ng-ời phụ nữ này cũng không bị tha hóa. Khi đã có gia đình, đối với các em mình, Tâm vẫn cứ là ng-ời chị giàu đức hi sinh nh- ngày nào. Nàng sẵn sàng rút đến đồng tiền cuối cùng đ-a cho em nộp học dù biết rằng đó là tiền lấy họ của chồng và biết cơn giận dữ sẽ trút xuống đầu mình. Bên cạch những ng-ời phụ nữ nh- Tâm, mẹ Lê- những ng-ời phụ nữ mà bản chất tốt đẹp luôn giữ đ-ợc bất chấp hoàn cảnh khắc nghiệt, ta cũng gặp không ít những nhân vật phụ nữ trong các truyện ngắn của Thạch Lam những ng-ời phụ nữ vì cùng kiệt mà sa chân lỡ b-ớc. Nhân vật Mai trong Trong bóng tối buổi chiều, vì không thắng nổi sự cám dỗ của vật chất phù hoa đã tự biến mình thành đồ chơi cho chủ, phản bội lại mối tình đẹp đẽ chân chính của mình. Cô gái mộc mạc quê mùa ngày xưa đã có ‚nhẫn ở ngón tay và hoa tai lấp lánh d-ới mái tóc, sang trọng nh- các bà giàu có‛[50 ,tr 93] mà không phải bằng sự lao động chính đáng của mình. ở truyện ngắn “Đói‛ khi đã bị dồn đến b-ớc đ-ờng cùng Mai đã không giữ đ-ợc mình, nàng đã phản bội lại chồng mình. Nh-ng nói một cách công bằng hành động bán thân của nàng cũng là vì chồng, nàng không đành nhìn chồng đang đói lả. Vì chồng mà phản bội, đức hi sinh của ng-ời phụ nữ ở đây đ-ợc đặt vào một hoàn cảnh thật trớ trêu. Chính vì vậy mà đã tạo nên một màn bi kịch. Tuy nhiên những ng-ời phụ nữ nh- thế thỉnh thoảng mới xuất hiện trong truyện ngắn của Thạch Lam còn đại đa số các nhân vật nữ trong truyện ngắn của Thạch Lam đều là những con ng-ời trong sáng, chân chất. Khi đọc những truyện ngắn của Thạch Lam, chúng ta đều thấy những nhân vật nữ trong tác phẩm đều là những con ng-ời an phận. Tr-ớc khó khăn khổ sở họ chỉ biết than thở, thở dài. Nhìn đàn con ốm yếu mẹ Lê cảm giác đầy đủ sự bất lực của mình, chỉ biết khóc than cho thân phận hẩm hiu. Tâm trong Cô hàng xén suốt đời cam chịu đi theo một lối mòn mà không biết ai đã đặt ra cho mình . ‚Làm việc đối với Tâm là cái lệ chung của ng-ời ta. Cô thấy chung quanh toàn là những đàn bà chịu khó vất vả làm ăn để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ cô có ý nghĩ cho mình, cho cuộc đời cô” [51, tr 36]. Tâm yên phận theo những nền nếp d-ờng nh- là tiền định đối với ng-ời phụ nữ, để sống một cuộc đời buồn tẻ, nhạt nhẽo u ám không có lấy một ngày thực sự sung s-ớng. Cũng nh- thế trong Hai dứa trẻ ‚Liên thấy mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi không biết nh- chiếc đèn con của chị Tý chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ‛ [50, tr 117]. Những ng-ời phụ ấy không bao giơ thoát khỏi luy tre làng. Họ chỉ mơ hồ biết về cuộc sống khác đẹp và rực rỡ hơn. Nó chứa đựng nhiều điều mới lạ mà họ ch-a biết và có lẽ họ sẽ không bao giờ biết đ-ợc. Trong xã hội thực dân phong kiến những ng-ời dân cùng kiệt là những ng-ời phải chịu nhiều áp bức bóc lột. Và ng-ời phụ nữ bao giờ cũng là những ng-ời phải gánh chịu nhiều nỗi áp bức nhất. Ng-ời phụ nữ trong tác phẩm của Thạch Lam là những con ng-ời luôn cam chịu, theo những khuôn mẫu có sẵn, nó buộc phải phục tùng chồng con, gia đình như kẻ ở trong gia đình. Qua năm tháng ‚dần dần Mai nhẫn nại sống bên cạnh chồng sẵn sàng cúi đầu tr-ớc những lời chửi mắng‛[50, tr98‛]. Cuộc đời của Dung trong Hai lần chết, là sự lặp lại cuộc sống bị đầy đọa của Liên trong Một đời ng-ời, tuy rằng một ng-ời ở nông thôn, còn ng-ời kia ở thành thị. Ngày lại ngày, họ lại phải chịu những nỗi khó nhọc, vất vả của công việc lao động và sự áp bức về tinh thần. Kẻ hành hạ họ không phải là ai khác mà chính là những đức ông chồng vũ phu, những bà mẹ chồng cay nghiệt. Họ là những ng-ời khổ sở những thiếu lòng nhân ái, chính vì vậy mà khi có điều kiện họ sẵn sàng hành hạ những ng-ời yếu thế hơn mình. Ng-ời phụ nữ nh- vậy khi về nhà chồng họ th-ờng có tính nhẫn nại cao. Dung đã cố vùng vẫy thoát khỏi cuộc sống khắc nghiệt bằng cái chết khi mới 14 tuổi. Nh-ng số phận phải khiến cô tiếp tục sống tiếp cuộc đời khổ nhục. Cái chết nằm trong sự sống, đó chính là điều đáng sợ nhất. ‚Lần này về nhà chồng, nàng thực sự là chết đuối, chết không bấu víu vào đâu đ-ợc. Chết không còn ai cứu vớt nàng ra nữa” [47 ,tr 123]. Họ cam chịu sống vật vờ nh- một cái bóng, âm thầm gắn cuộc đời mình vào cuộc đời của những ng-ời khác, thậm chí đành nhắm mắt để hạnh phúc tuột khỏi tay mình. trong Một đời ng-ời khi cha mẹ của Liên ngỏ ý muốn gả cho Tích, lấy cớ rằng hai nhà vẫn quen biết nhau, Liên Có thể nói, với hệ thống ngôn ngữ diễn tả những cảm giác h-ớng ngoại, Thạch Lam đã mở cánh cửa đi vào thế giới tâm hồn nhân vật góp phần soi chiếu và lí giải những uẩn khúc, những biến đổi tinh vi trong tâm hồn nhân vật. Nhà văn rất chú ý lựa chọn những tính từ chỉ âm thanh, màu sắc, đường nét, mùi vị…khai thác triệt để khả năng gợi tả của lớp ngôn ngữ thuần Việt vào văn ch-ơng thay thế cho lớp từ Hán Việt vốn đã có sức ảnh h-ởng lâu nay. 4.1.2 Những sáng tạo về mặt từ vựng. Từ ngữ có ý nghĩa thẩm mĩ cao khi chúng đ-ợc tổ chức, kết hợp một cách sáng tạo thể hiện một nội dung đã xác định. Thạch Lam hay tạo nên những kết hợp từ có khả năng khơi gợi cảm xúc, liên t-ởng. Qua những cách đặt tên cho những truyện ngắn của mình cũng là một sáng tạo mang tính thẩm mỹ nh-: Trong bóng tối buổi chiều, Gió lạnh đầu mùa, Hai lần chết, Nắng trong v-ờn, Bóng ng-ời x-a, Tình x-a…đều có khả năng gợi đ-ợc những ấn t-ợng về không khí chung của truyện. Tên đầu đề có giá trị nh- một nốt nhạc dạo đầu đ-a ng-ời đọc đến với những giai điệu trầm lắng mơ hồ của tác phẩm. Trong ngôn ngữ văn ch-ơng của Thạch Lam còn có nhiều kết hợp gợi lên nhiều sự liên tưởng thay thế. Ví dụ ‚Căn nhà với thửa v-ờn này đối với chàng nh- một nơi mát mẻ và hiền lành…”(D-ới bóng hoàng lan). Việc kết hợp giữa tính từ chỉ cảm giác và tính từ chỉ phẩm chất, làm cho tổ hợp từ có thêm một nét nghĩa mới rất ấn t-ợng. Đó là ấn t-ợng về không gian, về ngôi nhà rất bình yên, chan chứa tình yêu thương. Kể về cô hàng xén nhà văn viết : ‚Chiếc đòn gánh càng cong xuống và rền rỉ” (Cô hàng xén). Trong câu văn có sự sáng tạo kết hợp giữa từ t-ợng hình và t-ợng thanh tạo nên một ẩn dụ về nỗi vất vả chồng chất lên đôi vai ng-ời phụ nữ đi lấy chồng, vừa lo việc nhà chồng, vừa lo nuôi các em ăn học. Trong Tối ba m-ơi, nhà văn diễn tả cảm giác tủi nhục bơ vơ của hai cô gái bán hoa bằng việc kết hợp những tính từ chỉ nội tâm và tính từ chỉ ngoại cảnh quen thuộc. ‚Vẻ lạnh lẽo của căn phòng bao bọc lấy Liên, khiến cái vui mong manh sắp tắt”,
nhà văn trong Tự lực văn đoàn. Những đóng góp về phong cách nghệ thuật chủ yếu trên những ph-ơng diện. Thạch Lam có một phong cách viết văn nhẹ nhàng, thấm đ-ợm tình ng-ời. Những trang văn của ông đi sâu vào khám phá thế giới nội tâm của nhân vật, tìm hiểu, khắc họa những tâm trạng, cảm xúc, xúc cảm của các nhân vật. Đó là những đóng góp trong việc xây dựng các kiểu nhân vật trong những truyện ngắn. Đó là những ng-ời trí thức nghèo, luôn phải đấu tranh với cuộc sống hàng ngày đó là bát cơm manh áo, đó là những bon chen, những phút yếu lòng sa ngã đánh mất danh dự phẩm chất của con ng-ời. Đó là những ng-ời dân cùng kiệt khổ ở các vùng quê hay những phố huyện. Họ là những con ng-ời d-ờng nh- khi sinh ra đã phải chấp nhận những số phận cùng kiệt khổ. Họ vất vả, đói khổ, có khi dẫn tới những cái chết th-ơng tâm. Một kiểu nhân vật nữa chúng ta thấy xuất hiện nhiều trong các truyện ngắn của Thạch Lam và các nhà văn đ-ơng thơì đó là những nhân vật ng-ời phụ nữ bất hạnh. Dù hiện lên trong những hoàn cảnh nào thì những ng-ời phụ nữ vẫn mang đầy đủ diện mạo của ng-ời phụ nữ Việt Nam, tần tảo, chịu th-ơng, chịu khó, lam lũ kiếm sống và phải chịu bao nỗi vất vả đắng cay của cuộc đời. ở kiểu nhân vật này Thạch Lam th-ờng h-ớng ngòi bút xót th-ơng, thông cảm với với cuộc đời của họ. Những trang văn của Thạch Lam miêu tả về họ không ‚tàn nhẫn’ nh- Nam Cao, mà là ông đi vào việc khám phá những vẻ đẹp tiềm tàng trong tâm hồn họ. Dù miêu tả những con ng-ời d-ới đáy xã hội nh-ng Thạch Lam không gay gắt, mà chủ yếu dùng giọng điệu xót th-ơng thông cảm. Một trong những đóng góp của Thạch Lam về ph-ơng diện ngôn ngữ và giọng điệu. Ngôn ngữ trong truyện ngắn Thạch Lam là hệ thống từ ngữ tập trung miêu tả cảm giác h-ớng nội và h-ớng ngoại. Trong truyện ngắn của mình Thạch Lam không sử dụng nhiều ngôn ngữ đối thoại mà chủ yếu là sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Ngôn ngữ của Thạch Lam là ngôn ngữ giàu chất thơ, ngôn ngữ của cảm giác nội tâm. Ông thành công khi lựa chọn trong vốn từ Tiếng Việt những từ ngữ mang vẻ đẹp giản dị, gợi cảm diễn tả thật sát với tâm trạng nhân vật. Đặc biệt nhà văn sử dụng những tính từ, động từ trạng thái có khả năng gợi đ-ợc những sắc thái âm điệu tình cảm khác nhau, các lối so sánh ẩn dụ... làm cho ngôn ngữ trở thành tiếng vọng của tâm hôn. Đây là một điểm khác với các nhà văn cùng thời. Thạch Lam chủ yếu miêu tả diễn biến tâm lí, tâm trạng, cảm xúc của nhân vật bằng cách kể truyện. Cũng có khi ngôn ngữ kể chuyện là ngôn ngữ của nhà văn, vì vậy mà chuyện của ông chủ yếu mang đậm ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Giọng điệu trong truyện ngắn Thạch Lam là giọng điệu thủ thỉ tâm tình, giọng điệu buồn th-ơng và giọng điệu khoan hòa trầm tĩnh. Điều này cũng phù hợp với đặc điểm của truyện ngắn Thạch Lam. Giọng điệu đó có sức sống bền lâu khi nó kết hợp với cảm hứng khám phá hiện thực của tâm hồn. Tuy nhiên ch-a thể nói rằng mọi yếu tố trong phong cách nghệ thuật của truyện ngắn Thạch Lam đều hoàn hảo, đâu đó vẫn có những khiếm khuyết. Nó vừa là mặt trái của quá trình chăm chú phát hiện, phô diễn vẻ đẹp và chất thơ trong tâm hồn bình dị, vừa là những thử nghiệm đầu tiên trên b-ớc đ-ờng văn xuôi nghệ thuật hiện đại. Đã hơn sáu m-ơi năm trôi qua, Thạch Lam đã đi vào cõi vĩnh hằng, nh-ng những trang văn của ông vẫn còn đó, vẫn đậm tình ng-ời, vẫn đặt ra cho ng-ời đọc nhiều thế hệ những khám phá. Và phong cách nghệ thuật truyện ngắn Thạch Lam vẫn là một đề tài để độc giả nghiên cứu, tìm hiểu và trải nghiệm. Để một lần nữa chúng ta đánh giá đúng vai trò, vị trí của Thạch Lam trong nền văn học dân tộc. Phần kết luận Sự nghiệp cầm bút của Thạch Lam tuy ngắn ngủi, nh-ng ông cũng đã để lại cho nền văn học n-ớc nhà những dấu ấn riêng. Ông không theo đuổi những mục đích lớn lao, ông lẳng lặng góp cho đời những câu chuyện bình dị, xinh xăn khiến cho bao thế hệ bạn đọc phải nhớ mãi. Những thành công đó của Thạch Lam đ-ợc xây dựng nên từ nhiều yếu tố Truyện ngắn của Thạch Lam viết về những con ng-ời bé nhỏ. Ông quan tâm đến những số phận bất hạnh của họ. ở điểm này văn ch-ơng của Thạch Lam có những nét t-ơng đồng với các nhà văn hiện thực đ-ơng thời. Ông là nhà văn lãng mạn, trong nhóm Tự lực văn đoàn, nh-ng Thạch Lam không đi theo con đ-ờng văn nghiệp mà các nhà văn trong nhóm đã lựa chọn. Mà ông chủ yếu đi sâu vào phát hiện và mô tả những vẻ đẹp tiềm tàng khuất lấp trong tâm hồn con ng-ời, nhất là vẻ
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
tải đủ 2 phần rồi giải nén
Nhà xuất bản: ĐHKHXH & NV
Đại học Quốc gia Hà Nội
Ngày: 2010
Chủ đề: Nghiên cứu văn học
Truyện ngắn
Thạch Lam
Miêu tả: 109 tr.
Luận văn ThS. Văn học Việt Nam -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2008
Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Trong tiến trình phát triển của văn học Việt Nam hiện đại, Thạch Lam chỉ hiện diện chừng non m-ời năm, nh-ng ông vẫn đ-ợc xem là tác giả văn xuôi có tầm vóc. Những sáng tác của ông khá đa dạng về thể loại: Các tập truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa‛ (1937); Nắng trong v-ờn (1938); Sợi tóc (1942); tiểu thuyết Ngày mới (1939); tiểu luận Theo dòng (1941); bút ký Hà Nội băm sáu phố ph-ờng (1943); truyện viết cho thiếu nhi : Quyển sách; Hạt ngọc…Trong số đó truyện ngắn chiếm một vị trí quan trọng. Những sáng tác của ông không chỉ có khẳng định sự nghiệp văn học của một nhà văn mà nó còn có ý nghĩa to lớn đối với việc phát triển của lịch sử văn học nói chung và thể loại truyện ngắn nói riêng. Nhà văn Thạch Lam có một phong cách riêng ‚một lối riêng‛ trong Tự lực văn đoàn. Ông cũng là cây bút truyện ngắn hiện đại mà sự độc đáo của phong cách đến nay vẫn đầy sức hấp dẫn. Phong cách độc đáo thể hiện qua nhiều yếu tố từ nội dung đến hình thức nghệ thuật. Nghiên cứu phong cách nghệ thuật truyện ngắn Thạch Lam chúng tui muốn góp phần tìm ra cái riêng, cái độc đáo trong phong cách nghệ thuật của nhà văn và những đóng góp của nhà văn trong văn học Việt Nam 1930-1945.Từ đó có cơ sở để lí giải những đóng góp có giá trị và sức sống của văn nghiệp Thạch Lam cùng vị trí xứng đáng của ông trong nền văn học dân tộc. 2. Lịch sử vấn đề Thạch Lam là nhà văn ‚có tài nhất trong Tự lực văn đoàn‛ (Nhất Linh). Ngay khi tập truyện đầu tay của ông ra đời, giới nghiên cứu phê bình đã quan tâm chú ý. Tính đến nay đã hơn sáu m-ơi năm trôi qua, quá trình nghiên cứu tìm hiểu văn ch-ơng Thạch Lam có lúc rầm rộ sôi nổi, có lúc yên ả lặng lẽ. Các ý kiến đánh giá không khỏi khác nhau, nh-ng nhìn chung là thống nhất.
Ngay khi tập truyện đầu tay ‚ Gió lạnh đầu mùa‛ ra đời, Khái H-ng đã đánh giá rất cao văn phong của Thạch Lam. Với khả năng cảm nhận tinh tế chính xác, Khái H-ng đã chỉ ra các đặc điểm nổi bật nhất, hơn ng-ời của Thạch Lam là sự thành thực “Đọc nhiều đoạn văn của Thạch Lam, tui rùng rợn cả tâm hồn vì sự can đảm‛, sự thành thực mà Khái Hưng từng ao ước ‚nh-ng không sao có đ-ợc‛. Ông đánh giá sự can đảm ấy t-ơng đ-ơng với sự can đảm ở Tolstôi. Khái H-ng là ng-ời đầu tiên nhận ra nhà văn Thạch Lam là nhà văn của cảm giác, t- duy nghệ thuật của Thạch Lam là tư duy nghiêng về cảm giác: ‚Nếu ta có thể chia ra hai dạng nhà văn: nhà văn thiên về t- t-ởng và nhà văn thiên về cảm giác, thì tui qủa quyết đặt Thạch Lam vào hạng d-ới‛. Vũ Ngọc Phan trong Nhà văn hiện đại đã có công khảo sát và phân tích một cách công phu dọc theo chiều dài sáng tác và phát hiện những nét đặc sắc cơ bản của Thạch Lam. Ông vừa nhấn mạnh vào những phát hiện của Khái H-ng vừa chỉ ra cụ thể hơn.Theo nhà nghiên cứu, Thạch lam có sở tr-ờng là truyện ngắn. Ông ‚có một ngòi bút lặng lẽ và điềm tĩnh vô cùng, ngòi bút đó chuyên tả tỉ mỉ những cái rất nhỏ và rất đẹp, những tình cảm, những cảm giác con con nảy nở và biểu lộ ở đủ các hạng ng-ời mà ông tả một cách tinh vi‛. Từ Gió đầu mùa đến Sợi tóc, Thạch Lam đã có một b-ớc tiến dài về nghệ thuật miêu tả cảm giác, nghệ thuật viết truyện ngắn. Ông nhấn mạnh ‚ngòi bút Thạch Lam ghi cảm giác rất tài tình‛, ‚cảm giác chiếm hẳn một phần quan trọng‛; ‚cảm giác rất nhỏ mà ảnh h-ởng của nó đã rất lớn‛. Nhà nghiên cứu cũng đ-a ra những nhận xét về nghệ thuật viết văn của Thạch Lam, ‚cái lối viết nhẹ nhàng, kín đáo và xinh t-ơi trên này thật là một lối văn đặc biệt của Thạch Lam, lối văn rất hợp với những truyện tâm tình‛. Tuy nhiên ông cũng tỏ ra thiếu công bằng khi chê một số truyện là ‚tầm th-ờng‛, “đơn giản”, “nhạt nhẽo và rời rạc‛ như Nắng trong v-ờn, Hai đứa trẻ, Đứa con đầu lòng, D-ới bóng hoàng lan, Bên kia sông, Ng-ời đầm, Bóng ng-ời x-a Nhân ngày giỗ đầu của nhà văn Thạch Lam, Thế Lữ, ng-ời bạn tâm giao của ông đã viết rất hay về ‚Tính cách tạo tác của Thạch Lam‛. Bên cạnh những hoài niệm về cố nhà văn, Thế Lữ khẳng định: ‚Không một sáng tác nào của Thạch Lam mà không có rất nhiều Thạch Lam trong đó‛; ‚Thạch Lam sống hết cả từng ý văn, từng câu văn anh viết trên giấy‛. Cuối cùng ông kết luận: ‚Sự thực tâm hồn mà Thạch Lam diễn trong lời của văn ch-ơng phức tạp nhiều vẻ, nh-ng bao giờ cũng đằm thắm, cũng nhân hậu, cũng nghẹn ngào một chút lệ thầm kín của tình th-ơng‛. Nh- vậy theo Thế Lữ, ở Thạch Lam, văn chính là ng-ời. Nhìn chung tr-ớc năm 1945 những bài viết về Thạch Lam đều là những lời tri âm, những cảm nhận tinh tế. Các nhà nghiên cứu đều thống nhất cho rằng Thạch Lam có một phong cách riêng trong Tự lực văn đoàn. 2.2 Từ 1945 đến năm 1986. Sau năm 1975, những bài nghiên cứu về Thạch Lam không có nhiều. Trong đó đáng chú ý nhất là ý kiến của Nguyễn Tuân trong bài giới thiệu riêng về Thạch lam. Nhà văn nổi tiếng và tài hoa này đã giành cho Thạch Lam những lời thật trân trọng. Ông rất khâm phục nghệ thuật viết truyện của Thạch Lam. Ông cho rằng ‚ Thạch Lam hay đi vào khám phá những cảnh ngộ trái nghịch mà đồng thời cũng là đi sâu vào những tâm trạng, tâm tình, cảm xúc, cảm giác‛. Nhà văn đánh giá cao cách bố cục, kết cấu, giọng điệu, ngôn ngữ cách tả người tả việc …Ông chỉ ra một số truyện không nặng về cốt truyện mà ‚nặng về biểu hiện mặt bên trong của suy nghĩ hơn là diễn tả cái bên ngoài‛.Và ‚ Bằng sáng tác văn học Thạch Lam đã làm cho Tiếng Việt gọn ghẽ đi, co duỗi thêm, mềm mại và t-ơi đậm hơn. Thạch Lam có đem sinh sắc vào tiếng ta‛. Theo Nguyễn Tuân, đây là công lao lớn nhất của Thạch Lam đối với nền văn xuôi n-ớc nhà. So với Vũ Ngọc Phan, ông đã có b-ớc tiến đáng kể khi nhìn lại và nhìn đúng giá trị văn ch-ơng ở một số truyện thuộc loại ‚truyện không có chuyện‛, đã bị nhà nghiên cứu chê là tầm th-ờng nhạt nhẽo nh- Ng-ời mẹ trong Nhà mẹ Lê là một ng-ời đàn bà nhà quê chắc chắn, thấp bé, da mặt và chân tay nhăn nheo nh- một quả trám khô. Đó là hình ảnh tiêu biểu của bà mẹ nông dân Việt Nam: Khắc khổ, lam lũ. Tuy sống một cuộc đời lam lũ thiếu thốn trong căn nhà lụp xụp trông nh- một cái ổ chó, nh-ng mẹ Lê vẫn có cái niềm vui giản dị của một gia đình xum họp ‚một bữa cơm nóng giữa buổi tối giá rét, mẹ con ngồi xúm quanh nồi cơm bốc hơi trong khi bên ngoài gió lạnh rít qua mái tranh” [47 tr31]. Không khí đầm ấm ấy đ-ợc tạo nên bởi tình cảm bao la đằm thắm của ng-ời mẹ. Trong muôn ngàn hình ảnh của ng-ời phụ nữ lao động Việt Nam, ông đã chọn lọc và khắc họa một hình ảnh tiêu biểu: cô hàng xén. Những ai đã từng sinh ra và lớn lên sau lũy tre làng hẳn sẽ hiểu đ-ợc điều này. Những cô hàng xén xinh xắn, tần tảo d-ờng nh- không thể thiếu trong các chợ ở vùng đồng bằng trung du Bắc Bộ. Cô hàng xén Tâm trong truỵên ngắn cùng tên của Thạch Lam cũng hội tụ đầy đủ nét duyên dáng nh- thế. Ngày lại ngày, cô nhẫn nại đi về với gánh hàng rẻ tiền nh-ng ‚đòn gánh cong xuống và hàng nạng, kĩu kịt trên mảnh vai nhỏ bé theo nhịp của b-ớc đi‛ [51 ,tr 37 ]. Tâm hồn của cô hàng xén thật trong sáng. Ước mơ của cô biểu thị một lấm lòng vị tha cao cả, đó là -ớc mơ mua giấy bút để cho các em nàng ăn học, và Tâm mơ -ớc đến một ngày sau này khi các em của cô sẽ thành công. Hạnh phúc của những cô gái nh- thế đ-ợc tìm thấy trong sự hy sinh vì ng-ời khác, đồng thời cô cũng tự ý thức đ-ợc về mình. ‚Cô thấy lòng ấm áp và tự kiêu, lòng ng-ời chị chịu khó nhọc để kiếm tiền nuôi các em ăn học‛ [51 ,tr 35]. Phải chăng đó là nét đẹp riêng mà Thạch Lam đã tìm thấy ở cô. Trách nhiệm với gia đình luôn là một gánh nặng đối với những ng-ời phụ nữ yếu ớt và bé nhỏ. Thạch Lam đã nhìn thấu suốt cuộc đời của họ khi đang còn là một thiếu nữ đến khi trở thành một thiếu phụ ‚toàn những khó nhọc và lo sợ, ngày nọ dệt ngày kia nh- tấm vải thô sơ‛. Mặc dù vậy, bất luận trong hoàn cảnh nào, những ng-ời phụ nữ này cũng không bị tha hóa. Khi đã có gia đình, đối với các em mình, Tâm vẫn cứ là ng-ời chị giàu đức hi sinh nh- ngày nào. Nàng sẵn sàng rút đến đồng tiền cuối cùng đ-a cho em nộp học dù biết rằng đó là tiền lấy họ của chồng và biết cơn giận dữ sẽ trút xuống đầu mình. Bên cạch những ng-ời phụ nữ nh- Tâm, mẹ Lê- những ng-ời phụ nữ mà bản chất tốt đẹp luôn giữ đ-ợc bất chấp hoàn cảnh khắc nghiệt, ta cũng gặp không ít những nhân vật phụ nữ trong các truyện ngắn của Thạch Lam những ng-ời phụ nữ vì cùng kiệt mà sa chân lỡ b-ớc. Nhân vật Mai trong Trong bóng tối buổi chiều, vì không thắng nổi sự cám dỗ của vật chất phù hoa đã tự biến mình thành đồ chơi cho chủ, phản bội lại mối tình đẹp đẽ chân chính của mình. Cô gái mộc mạc quê mùa ngày xưa đã có ‚nhẫn ở ngón tay và hoa tai lấp lánh d-ới mái tóc, sang trọng nh- các bà giàu có‛[50 ,tr 93] mà không phải bằng sự lao động chính đáng của mình. ở truyện ngắn “Đói‛ khi đã bị dồn đến b-ớc đ-ờng cùng Mai đã không giữ đ-ợc mình, nàng đã phản bội lại chồng mình. Nh-ng nói một cách công bằng hành động bán thân của nàng cũng là vì chồng, nàng không đành nhìn chồng đang đói lả. Vì chồng mà phản bội, đức hi sinh của ng-ời phụ nữ ở đây đ-ợc đặt vào một hoàn cảnh thật trớ trêu. Chính vì vậy mà đã tạo nên một màn bi kịch. Tuy nhiên những ng-ời phụ nữ nh- thế thỉnh thoảng mới xuất hiện trong truyện ngắn của Thạch Lam còn đại đa số các nhân vật nữ trong truyện ngắn của Thạch Lam đều là những con ng-ời trong sáng, chân chất. Khi đọc những truyện ngắn của Thạch Lam, chúng ta đều thấy những nhân vật nữ trong tác phẩm đều là những con ng-ời an phận. Tr-ớc khó khăn khổ sở họ chỉ biết than thở, thở dài. Nhìn đàn con ốm yếu mẹ Lê cảm giác đầy đủ sự bất lực của mình, chỉ biết khóc than cho thân phận hẩm hiu. Tâm trong Cô hàng xén suốt đời cam chịu đi theo một lối mòn mà không biết ai đã đặt ra cho mình . ‚Làm việc đối với Tâm là cái lệ chung của ng-ời ta. Cô thấy chung quanh toàn là những đàn bà chịu khó vất vả làm ăn để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ cô có ý nghĩ cho mình, cho cuộc đời cô” [51, tr 36]. Tâm yên phận theo những nền nếp d-ờng nh- là tiền định đối với ng-ời phụ nữ, để sống một cuộc đời buồn tẻ, nhạt nhẽo u ám không có lấy một ngày thực sự sung s-ớng. Cũng nh- thế trong Hai dứa trẻ ‚Liên thấy mình sống giữa bao nhiêu sự xa xôi không biết nh- chiếc đèn con của chị Tý chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ‛ [50, tr 117]. Những ng-ời phụ ấy không bao giơ thoát khỏi luy tre làng. Họ chỉ mơ hồ biết về cuộc sống khác đẹp và rực rỡ hơn. Nó chứa đựng nhiều điều mới lạ mà họ ch-a biết và có lẽ họ sẽ không bao giờ biết đ-ợc. Trong xã hội thực dân phong kiến những ng-ời dân cùng kiệt là những ng-ời phải chịu nhiều áp bức bóc lột. Và ng-ời phụ nữ bao giờ cũng là những ng-ời phải gánh chịu nhiều nỗi áp bức nhất. Ng-ời phụ nữ trong tác phẩm của Thạch Lam là những con ng-ời luôn cam chịu, theo những khuôn mẫu có sẵn, nó buộc phải phục tùng chồng con, gia đình như kẻ ở trong gia đình. Qua năm tháng ‚dần dần Mai nhẫn nại sống bên cạnh chồng sẵn sàng cúi đầu tr-ớc những lời chửi mắng‛[50, tr98‛]. Cuộc đời của Dung trong Hai lần chết, là sự lặp lại cuộc sống bị đầy đọa của Liên trong Một đời ng-ời, tuy rằng một ng-ời ở nông thôn, còn ng-ời kia ở thành thị. Ngày lại ngày, họ lại phải chịu những nỗi khó nhọc, vất vả của công việc lao động và sự áp bức về tinh thần. Kẻ hành hạ họ không phải là ai khác mà chính là những đức ông chồng vũ phu, những bà mẹ chồng cay nghiệt. Họ là những ng-ời khổ sở những thiếu lòng nhân ái, chính vì vậy mà khi có điều kiện họ sẵn sàng hành hạ những ng-ời yếu thế hơn mình. Ng-ời phụ nữ nh- vậy khi về nhà chồng họ th-ờng có tính nhẫn nại cao. Dung đã cố vùng vẫy thoát khỏi cuộc sống khắc nghiệt bằng cái chết khi mới 14 tuổi. Nh-ng số phận phải khiến cô tiếp tục sống tiếp cuộc đời khổ nhục. Cái chết nằm trong sự sống, đó chính là điều đáng sợ nhất. ‚Lần này về nhà chồng, nàng thực sự là chết đuối, chết không bấu víu vào đâu đ-ợc. Chết không còn ai cứu vớt nàng ra nữa” [47 ,tr 123]. Họ cam chịu sống vật vờ nh- một cái bóng, âm thầm gắn cuộc đời mình vào cuộc đời của những ng-ời khác, thậm chí đành nhắm mắt để hạnh phúc tuột khỏi tay mình. trong Một đời ng-ời khi cha mẹ của Liên ngỏ ý muốn gả cho Tích, lấy cớ rằng hai nhà vẫn quen biết nhau, Liên Có thể nói, với hệ thống ngôn ngữ diễn tả những cảm giác h-ớng ngoại, Thạch Lam đã mở cánh cửa đi vào thế giới tâm hồn nhân vật góp phần soi chiếu và lí giải những uẩn khúc, những biến đổi tinh vi trong tâm hồn nhân vật. Nhà văn rất chú ý lựa chọn những tính từ chỉ âm thanh, màu sắc, đường nét, mùi vị…khai thác triệt để khả năng gợi tả của lớp ngôn ngữ thuần Việt vào văn ch-ơng thay thế cho lớp từ Hán Việt vốn đã có sức ảnh h-ởng lâu nay. 4.1.2 Những sáng tạo về mặt từ vựng. Từ ngữ có ý nghĩa thẩm mĩ cao khi chúng đ-ợc tổ chức, kết hợp một cách sáng tạo thể hiện một nội dung đã xác định. Thạch Lam hay tạo nên những kết hợp từ có khả năng khơi gợi cảm xúc, liên t-ởng. Qua những cách đặt tên cho những truyện ngắn của mình cũng là một sáng tạo mang tính thẩm mỹ nh-: Trong bóng tối buổi chiều, Gió lạnh đầu mùa, Hai lần chết, Nắng trong v-ờn, Bóng ng-ời x-a, Tình x-a…đều có khả năng gợi đ-ợc những ấn t-ợng về không khí chung của truyện. Tên đầu đề có giá trị nh- một nốt nhạc dạo đầu đ-a ng-ời đọc đến với những giai điệu trầm lắng mơ hồ của tác phẩm. Trong ngôn ngữ văn ch-ơng của Thạch Lam còn có nhiều kết hợp gợi lên nhiều sự liên tưởng thay thế. Ví dụ ‚Căn nhà với thửa v-ờn này đối với chàng nh- một nơi mát mẻ và hiền lành…”(D-ới bóng hoàng lan). Việc kết hợp giữa tính từ chỉ cảm giác và tính từ chỉ phẩm chất, làm cho tổ hợp từ có thêm một nét nghĩa mới rất ấn t-ợng. Đó là ấn t-ợng về không gian, về ngôi nhà rất bình yên, chan chứa tình yêu thương. Kể về cô hàng xén nhà văn viết : ‚Chiếc đòn gánh càng cong xuống và rền rỉ” (Cô hàng xén). Trong câu văn có sự sáng tạo kết hợp giữa từ t-ợng hình và t-ợng thanh tạo nên một ẩn dụ về nỗi vất vả chồng chất lên đôi vai ng-ời phụ nữ đi lấy chồng, vừa lo việc nhà chồng, vừa lo nuôi các em ăn học. Trong Tối ba m-ơi, nhà văn diễn tả cảm giác tủi nhục bơ vơ của hai cô gái bán hoa bằng việc kết hợp những tính từ chỉ nội tâm và tính từ chỉ ngoại cảnh quen thuộc. ‚Vẻ lạnh lẽo của căn phòng bao bọc lấy Liên, khiến cái vui mong manh sắp tắt”,
nhà văn trong Tự lực văn đoàn. Những đóng góp về phong cách nghệ thuật chủ yếu trên những ph-ơng diện. Thạch Lam có một phong cách viết văn nhẹ nhàng, thấm đ-ợm tình ng-ời. Những trang văn của ông đi sâu vào khám phá thế giới nội tâm của nhân vật, tìm hiểu, khắc họa những tâm trạng, cảm xúc, xúc cảm của các nhân vật. Đó là những đóng góp trong việc xây dựng các kiểu nhân vật trong những truyện ngắn. Đó là những ng-ời trí thức nghèo, luôn phải đấu tranh với cuộc sống hàng ngày đó là bát cơm manh áo, đó là những bon chen, những phút yếu lòng sa ngã đánh mất danh dự phẩm chất của con ng-ời. Đó là những ng-ời dân cùng kiệt khổ ở các vùng quê hay những phố huyện. Họ là những con ng-ời d-ờng nh- khi sinh ra đã phải chấp nhận những số phận cùng kiệt khổ. Họ vất vả, đói khổ, có khi dẫn tới những cái chết th-ơng tâm. Một kiểu nhân vật nữa chúng ta thấy xuất hiện nhiều trong các truyện ngắn của Thạch Lam và các nhà văn đ-ơng thơì đó là những nhân vật ng-ời phụ nữ bất hạnh. Dù hiện lên trong những hoàn cảnh nào thì những ng-ời phụ nữ vẫn mang đầy đủ diện mạo của ng-ời phụ nữ Việt Nam, tần tảo, chịu th-ơng, chịu khó, lam lũ kiếm sống và phải chịu bao nỗi vất vả đắng cay của cuộc đời. ở kiểu nhân vật này Thạch Lam th-ờng h-ớng ngòi bút xót th-ơng, thông cảm với với cuộc đời của họ. Những trang văn của Thạch Lam miêu tả về họ không ‚tàn nhẫn’ nh- Nam Cao, mà là ông đi vào việc khám phá những vẻ đẹp tiềm tàng trong tâm hồn họ. Dù miêu tả những con ng-ời d-ới đáy xã hội nh-ng Thạch Lam không gay gắt, mà chủ yếu dùng giọng điệu xót th-ơng thông cảm. Một trong những đóng góp của Thạch Lam về ph-ơng diện ngôn ngữ và giọng điệu. Ngôn ngữ trong truyện ngắn Thạch Lam là hệ thống từ ngữ tập trung miêu tả cảm giác h-ớng nội và h-ớng ngoại. Trong truyện ngắn của mình Thạch Lam không sử dụng nhiều ngôn ngữ đối thoại mà chủ yếu là sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Ngôn ngữ của Thạch Lam là ngôn ngữ giàu chất thơ, ngôn ngữ của cảm giác nội tâm. Ông thành công khi lựa chọn trong vốn từ Tiếng Việt những từ ngữ mang vẻ đẹp giản dị, gợi cảm diễn tả thật sát với tâm trạng nhân vật. Đặc biệt nhà văn sử dụng những tính từ, động từ trạng thái có khả năng gợi đ-ợc những sắc thái âm điệu tình cảm khác nhau, các lối so sánh ẩn dụ... làm cho ngôn ngữ trở thành tiếng vọng của tâm hôn. Đây là một điểm khác với các nhà văn cùng thời. Thạch Lam chủ yếu miêu tả diễn biến tâm lí, tâm trạng, cảm xúc của nhân vật bằng cách kể truyện. Cũng có khi ngôn ngữ kể chuyện là ngôn ngữ của nhà văn, vì vậy mà chuyện của ông chủ yếu mang đậm ngôn ngữ độc thoại nội tâm. Giọng điệu trong truyện ngắn Thạch Lam là giọng điệu thủ thỉ tâm tình, giọng điệu buồn th-ơng và giọng điệu khoan hòa trầm tĩnh. Điều này cũng phù hợp với đặc điểm của truyện ngắn Thạch Lam. Giọng điệu đó có sức sống bền lâu khi nó kết hợp với cảm hứng khám phá hiện thực của tâm hồn. Tuy nhiên ch-a thể nói rằng mọi yếu tố trong phong cách nghệ thuật của truyện ngắn Thạch Lam đều hoàn hảo, đâu đó vẫn có những khiếm khuyết. Nó vừa là mặt trái của quá trình chăm chú phát hiện, phô diễn vẻ đẹp và chất thơ trong tâm hồn bình dị, vừa là những thử nghiệm đầu tiên trên b-ớc đ-ờng văn xuôi nghệ thuật hiện đại. Đã hơn sáu m-ơi năm trôi qua, Thạch Lam đã đi vào cõi vĩnh hằng, nh-ng những trang văn của ông vẫn còn đó, vẫn đậm tình ng-ời, vẫn đặt ra cho ng-ời đọc nhiều thế hệ những khám phá. Và phong cách nghệ thuật truyện ngắn Thạch Lam vẫn là một đề tài để độc giả nghiên cứu, tìm hiểu và trải nghiệm. Để một lần nữa chúng ta đánh giá đúng vai trò, vị trí của Thạch Lam trong nền văn học dân tộc. Phần kết luận Sự nghiệp cầm bút của Thạch Lam tuy ngắn ngủi, nh-ng ông cũng đã để lại cho nền văn học n-ớc nhà những dấu ấn riêng. Ông không theo đuổi những mục đích lớn lao, ông lẳng lặng góp cho đời những câu chuyện bình dị, xinh xăn khiến cho bao thế hệ bạn đọc phải nhớ mãi. Những thành công đó của Thạch Lam đ-ợc xây dựng nên từ nhiều yếu tố Truyện ngắn của Thạch Lam viết về những con ng-ời bé nhỏ. Ông quan tâm đến những số phận bất hạnh của họ. ở điểm này văn ch-ơng của Thạch Lam có những nét t-ơng đồng với các nhà văn hiện thực đ-ơng thời. Ông là nhà văn lãng mạn, trong nhóm Tự lực văn đoàn, nh-ng Thạch Lam không đi theo con đ-ờng văn nghiệp mà các nhà văn trong nhóm đã lựa chọn. Mà ông chủ yếu đi sâu vào phát hiện và mô tả những vẻ đẹp tiềm tàng khuất lấp trong tâm hồn con ng-ời, nhất là vẻ
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
You must be registered for see links
tải đủ 2 phần rồi giải nén
Tags: Phong Cách Văn Xuôi Nghệ Thuật Thạch Lam.pdf, phân tích và chỉ ra những nét đặc sắc trong cách kể chuyện của truyện ngắn đứa con đầu lòng của thạch lam, nghiên cứu phong cách nghệ thuật của thạch lam, so sánh phong cách truyện ngắn Thạch lam và Ngọc giao, nghiên cứu phong cách nghệ thuật của tác giả thạch lam
Last edited by a moderator: