Download miễn phí Nhập môn hệ điều hành Linux
Linux cho phép người sử dụng xác định các quyền đọc (read), viết (write) và thực
hiện (execute) cho từng đối tượng trong nhóm sau : sở hữu (the owner), nhóm (the group),
và những người còn lại ("others" (everyone else)).
Quyền đọc cho phép bạn đọc nội dung của tập tin. Đối thư mục quyền đọc cho phép
bạn sử dụng lệnh lsđể xem nội dung của thư mục.
Quyền viết cho phép bạn thay đổi nội dung hay xóa tập tin. Đối với thư mục, quyền
viết cho phép bạn tạo ra, xóa hay thay đổi tên trong thư mục.
Quyền thực hiện cho phép bạn gọi chương trình lên bộ nhớ bằng cách nhập từ bàn
phím tên của tập tin. Đối với thư mục, bạn chỉ có thể vào thư mục bởi lệnh cdnếu bạn có
quyền thực hiện với thư mục
Để tải bản Đầy Đủ của tài liệu, xin Trả lời bài viết này, Mods sẽ gửi Link download cho bạn sớm nhất qua hòm tin nhắn.
Ai cần download tài liệu gì mà không tìm thấy ở đây, thì đăng yêu cầu down tại đây nhé:
Nhận download tài liệu miễn phí
Tóm tắt nội dung tài liệu:
á lượng ổ đĩa cứng, các phân mảnh (partition) của mỗi đĩa và sự tương ứng giữacác phân mảnh và thư mục như thế nào.
Chúng ta có thể chia đĩa cứng thành nhiều phân mảnh (partition). Mỗi partition là
một hệ thống tập tin (file system) độc lập. Sau đó, các hệ thống tập tin này được ‘gắn ‘
(mount) vào hệ thống tập tin thống nhất của toàn hệ thống. Chúng ta hoàn toàn có thể gắn
thêm một đĩa cứng mới, format rồi mount vào hệ thống tập tin dưới tên một thư mục nào
đó và tại một điểm (mount point) nào đó. Đối với các chương trình chạy trên Unix, không
hề có khái niệm một thư mục nằm ở đĩa nào hay partition nào.
-12-
Hình sau đây cho thấy sự tương quan giữa vị trí vật lý trên đĩa và vị trí logic trong cây
tập tin.
!-----------------------------------!
! / ! ! /
! ! ! |
------------------! ! -------------
! ! | |
| |
! /usr ! /usr /squid !-
----------------------------------! |
! ! /usr/home
! /usr/home !
!-----------------------------------!
! /squid !
!-----------------------------------!
Thư mục /usr/home là thư mục con của /usr trong cây thư mục, nhưng trên đĩa vật lý,
đây là hai phân mảnh (partition) cạnh nhau.
Hệ thống tập tin được OS Linux mount trong quá trình khởi động tuân theo các thông
số ghi trong tập tin /etc/fstab (một lần nữa, nếu bạn nắm vững cú pháp của tập tin này,
bạn có thể thay đổi nó thông qua một chương trình soạn thảo văn bản text bất kỳ và có một
kiểu khởi động hệ thống tập tin như bạn muốn)
[tnminh@pasteur tnminh]$ more /etc/fstab
/dev/hda2 / ext2 defaults 1 1
/dev/hda3 swap swap defaults 0 0
/dev/fd0 /mnt/floppy ext2 noauto 0 0
/dev/cdrom /mnt/cdrom iso9660 noauto,ro 0 0
none /proc proc defaults 0 0
none /dev/pts devpts mode=0622 0 0
Cột 1 (fs_spec) : các trang thiết bị (device) cần mount
- 2 (fs_file) : điểm treo (mount point)
- 3 (fs_vfstype) : Kiểu của hệ thống tập tin,
- 4 (fs_mntops) : các options. Default = mount khi khởi động, ro = read only,
user nếu cho phép user mount hệ thống tập tin này ...
- 5 (fs_freq) : hiện thị (dumped ) hay không hệ thống tập tin
- 6 (fs_passno) : có cần kiểm tra hay không bởi fsck
Tập tin /etc/fstab được sử dụng bởi chương trình mount trong quá trình khởi động
của Linux. Dòng
-13-
/dev/cdrom /mnt/cdrom iso9660 noauto,ro 0 0
cho phép ổ CDROM có thể mount theo ý muốn của người dùng (không mount
automatic) và gắn vào /mnt/crdom với kiểu hệ thống tập tin iso9660 với mục đích chỉ đọc.
Nếu không có từ khóa user thì chỉ có root mới được quyền mount ổ CDROM. Với tập tin
/etc/fstab như trên thì lệnh mount/unmount ổ CDROM sẽ là :
mount /dev/cdrom hay umount /dev/cdrom
Mount không có thông số cho phép hiển nội dung tập tin /etc/mtab = những hệ thống
tập tin đã được mounted.
[root@pasteur tnminh]# mount
/dev/hda2 on / type ext2 (rw)
none on /proc type proc (rw)
none on /dev/pts type devpts (rw,mode=0622)
/dev/hda1 on /home/tnminh/minh type vfat (rw)
So sánh với
[root@pasteur tnminh]# more /etc/mtab
/dev/hda2 / ext2 rw 0 0
none /proc proc rw 0 0
none /dev/pts devpts rw,mode=0622 0 0
/dev/hda1 /home/tnminh/minh vfat rw 0 0
Ở đây chúng ta thấy 2 dòng đặc biệt :
none /proc proc rw 0 0
none /dev/pts devpts rw,mode=0622 0 0
/dev chứa những tập tin đặc biệt : tập tin thiết bị ngoại vi. Hệ thống Linux sử dụng
các tập tin này để truy xuất dữ liệu đến các thiết bị ngoại vi. Như vậy, Linux giao tiếp đến
các thiết bị ngoại vi giống như với các tập tin. Ví dụ /dev/psaux được dùng để giao tiếp với
chuột, /dev/hda1 để giao tiếp với phân mảnh 1 của đĩa cứng master của controler số 0...
brw-rw---- 1 root disk 3, 1 May 6 1998 hda1
crw-rw-r-- 1 root root 10, 1 May 6 1998 psaux
crw------- 1 root tty 4, 64 Oct 3 15:55 ttyS0
crw------- 1 root tty 4, 65 May 6 1998 ttyS1
crw------- 1 root tty 4, 66 May 6 1998 ttyS2
crw------- 1 root tty 4, 67 May 6 1998 ttyS3
Ký tự cột đầu tiên ‘b’ để thông báo kiểu giao tiếp block (cho thiết bị như ổ đĩa), ‘c’
– giao tiếp kiểu ký tự (cho thiết bị như bàn phím, chuột …).
Tóm lại, ta nhận thấy cây thư mục của Unix cũng giống như cây thư mục của MS
DOS hay Windows.
-14-
/proc là hệ thống tập tin ảo cho phép đọc các thông tin của các process trên bộ nhớ. Để
thực tập , ta có thể dùng ps để coi các tiến trình và thấy các tập tin tương ứng trong /proc
như ví dụ sau :
[oracle@appserv]$ ps ax|grep 582
582 ? S 0:17 nmbd -D
8724 pts/5 S 0:00 grep 582
[oracle@appserv]$ cd /proc/582
[oracle@appserv 582]$ ls -l
ls: exe: Permission denied
ls: root: Permission denied
ls: cwd: Permission denied
total 0
-r--r--r-- 1 root root 0 Oct 12 17:39 cmdline
lrwx------ 1 root root 0 Oct 12 17:39 cwd
-r-------- 1 root root 0 Oct 12 17:39 environ
lrwx------ 1 root root 0 Oct 12 17:39 exe
dr-x------ 2 root root 0 Oct 12 17:39 fd
pr--r--r-- 1 root root 0 Oct 12 17:39 maps
-rw------- 1 root root 0 Oct 12 17:39 mem
lrwx------ 1 root root 0 Oct 12 17:39 root
-r--r--r-- 1 root root 0 Oct 12 17:39 stat
-r--r--r-- 1 root root 0 Oct 12 17:39 statm
-r--r--r-- 1 root root 0 Oct 12 17:39 status
[oracle@appserv 582]$ more cmdline
nmbd-D
[oracle@appserv 582]$
Các ký tự in đậm trong ví dụ trên cho phép thấy được mối liên hệ giữa /proc và tiến
trình đang chạy. Các thao tác trên có thể thực hiện bởi một user bất kỳ.
III.2 Quyền truy cập, sở hữu tập tin và thư mục của Linux (directory and file
permission and ownership) :
Do Linux là một hệ điều hành multitasking và multiuser, nhiều người cùng có thể sử
dụng một máy Linux và một người có thể cho chạy nhiều chương trình khác nhau. Có hai
vấn đề lớn được đặt ra : quyền sở hữu các dữ liệu trên đĩa và phân chia tài nguyên hệ
thống như CPU, RAM ... giữa các process. Chúng ta sẽ bàn về sở hữu các tập tin và các
quyền truy xuất tập tin.
Tất cả các tập tin và thư mục của Linux đều có người sở hữu và quyền truy nhập.
Bạn có thể đổi các tính chất này cho phép nhiều hay ít quyền truy nhập hơn đối với một
tập tin hay thư mục. Quyền của tập tin còn cho phép xác định tập tin có là một chương
trình (application) hay không (khác với MSDOS và MSWindows xác định tính chất này
qua phần mở rộng của tên tập tin) .Ví dụ với lệnh ls –l chúng ta có thể thấy
-15-
-rw-r—r— 1 fido users 163 Dec 7 14:31 myfile
Cột đầu chỉ ra quyền truy cập tập tin
Cột 2 chỉ số liên kết (link) đối với tập tin hay thư mục
Cột 3, 4 chỉ chủ sở hữu và nhóm sở hữu
Cột 5 chỉ độ dài của tập tin
Cột 6 chỉ thời gian thay đổi cuối cùng
Cột 7 là tên tập tin hay thư mục
Trong ví dụ trên, các ký tự -rw-r—r— biểu thị quyền truy cập của tập tin myfile. Sở
hữu của myfile là fido và nhóm sở hữu myfile là users . Fido được quyền đọc và ghi vào
myfile, còn những người sử dụng của nhóm users và những người khác chỉ được quyền
đọc myfile.
Linux cho phép người sử dụng xác định các quyền đọc (read), viết (write) và thực
hiện (execute) cho từng đối tượng trong nhóm sau : sở hữu (the owner), nhóm (the group),
và những người còn lại ("others" (everyone else)).
Quyền đọc cho phép bạn đọc nội dung của tập tin. Đối thư mục quyền đọc cho phép
bạn sử dụng lệnh ls để xem nội dung của thư mục.
Quyền viết cho phép bạn thay đổi nội dung hay xóa tập tin. Đối với thư mục, quyền
viết cho phép bạn tạo ra, xóa hay thay đổi tên trong thư mục.
Quyền thực hiện cho phép bạn gọi chương trình lên bộ nhớ bằng cách nhập từ bàn
phím tên của tập tin. Đối với thư mục, bạn chỉ có thể vào thư...