Chia sẻ miễn phí cho các bạn tài liệu: Phân cấp ngân sách cho địa phương ở Việt Nam - Thực trạng
TÓM TẮT LUẬN VĂN
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Ngân sách nhà nước là dự toán hàng năm về toàn bộ các nguồn tài chính được huy động cho cho nhà nước để sử dụng các nguồn tài chính đó, nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng của nhà nước. Phân cấp ngân sách là xác định phạm vi, quyền hạn trách nhiệm của các cấp chính quyền nhà nước trong quản lý NSNN. Trong hệ thống NSNN, mỗi cấp ngân sách có vai trò, nhiệm vụ khác nhau tương ứng với nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước. Do vậy, việc phân cấp ngân sách đúng đắn sẽ giúp nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng nguồn lực NSNN ở từng cấp chính quyền.
Ở Việt Nam, Luật NSNN ra đời và bắt đầu có hiệu lực từ năm 1997 đã đánh dấu bước đổi mới quan trọng trong lĩnh vực quản lý NSNN. Đặc biệt, Luật NSNN có hiệu lực từ ngày 01-01-2004 đã tạo ra sự chuyển biến đáng kể trong phân cấp ngân sách cho địa phương và các đơn vị dự toán. Thời gian qua, việc thực hiện đẩy mạnh phân cấp ngân sách cho các địa phương và giao quyền chủ động cho các đơn vị sự nghiệp đã mang lại nhiều tác động tích cực. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng đặt ra nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi bổ sung cho phù hợp với thực tiễn như sự tiêu chuẩn hóa và thống nhất hóa trong quy trình NSNN chưa cao, các chỉ tiêu ngân sách còn rất phức tạp, chưa đồng bộ trong toàn hệ thống; tình trạng chồng chéo trách nhiệm, quyền hạn giữa các cơ quan quản lý NSNN trong quản lý, điều hành NSNN... Đó là những nguyên nhân gây ra sự chậm trễ, bị động trong điều hành NSNN.
Với lý do đó, học viên chọn đề tài: "Phân cấp ngân sách cho địa phương ở Việt Nam - Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp” làm luận văn thạc sĩ kinh tế.
2. Mục đích nghiên cứu của luận văn:
Từ nghiên cứu cơ sở lý luận về phân cấp ngân sách cho chính quyền địa phương, từ nghiên cứu thực trạng phân cấp ngân sách, chỉ ra những mặt được và những mặt còn hạn chế trong hoạt động phân cấp ngân sách nhà nước cho địa phương ở Việt Nam thời gian qua để đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chế độ phân cấp ngân sách nhà nước ở Việt Nam nhằm phát huy tối đa hiệu quả của NSNN trong phát triển kinh tế - xã hội.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và cơ chế, chính sách, luật pháp cũng như thực tiễn có liên quan đến quản lý NSNN, vấn đề về phân cấp quản lý ngân sách trong mối quan hệ giữa các cấp chính quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, trong nghiên cứu đề tài luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu về phân cấp ngân sách giữa hai cấp ngân sách là cấp ngân sách trung ương và cấp ngân sách tỉnh. Trong một số nội dung, luận văn có đề cập đến vấn đề phân cấp ngân sách ở cấp thấp hơn nhằm làm rõ đối tượng nghiên cứu.
Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2004-2010.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic, phương pháp thống kê, kết hợp với khảo cứu thực tiễn để làm rõ đối tượng nghiên cứu.
5. Những đóng góp của luận văn:
- Làm rõ những vấn đề lý luận về phân cấp NSNN cho chính quyền địa phương.
- Phân tích làm rõ thực trạng phân cấp NSNN cho chính quyền địa phương ở Việt Nam giai đoạn 2004-2010 và rút ra một số bài học kinh nghiệm.
- Đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm hoàn thiện chế độ phân cấp Ngân sách nhà nước ở Việt Nam trong thời gian tới.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN
VỀ PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CHO ĐỊA PHƯƠNG
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CHO ĐỊA PHƯƠNG.
Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Ngân sách nhà nước có một số đặc trưng:
- Phần lớn những khoản thu NSNN đều mang tính chất cưỡng bức, còn các khoản chi lại mang tính cấp phát.
- Mọi hoạt động của NSNN đều là hoạt động phân phối bằng tiền và gắn liền với một chủ thể nào đó, và hình thành mối quan hệ giữa các chủ thể một bên là Nhà nước với một bên là xã hội.
Bản chất của NSNN được thể hiện qua hai khía cạnh, đó là:
Về nội dung vật chất: Là các khoản thu và chi NSNN.
Về nội dung kinh tế - xã hội: Dưới bất cứ hình thức nào, thì việc phân phối và phân phối lại các nguồn lực tài chính để hình thành nguồn thu của Nhà nước, cũng là quá trình giải quyết lợi ích kinh tế giữa Nhà nước và xã hội.
Bản chất, chức năng của Nhà nước quyết định bản chất, chức năng của NSNN. Từ đó ta có thể kết luận chức năng của NSNN là:
- Huy động nguồn tài chính và đảm bảo các nhu cầu chi tiêu theo dự toán nhà nước.
- Thực hiện cân đối giữa khoản thu và các khoản chi (bằng tiền) của Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước, vai trò của NSNN là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính, là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều hành vĩ mô và toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội. Cụ thể:
- Điều chỉnh cơ cấu kinh tế thông qua các hoạt động thu, chi của NSNN:
- Đảm bảo công bằng xã hội:
- Ổn định giá cả thị trường và chống lạm phát:
Ở Việt Nam theo quy định của Luật NSNN, hệ thống ngân sách nhà nước bao gồm bốn cấp ngân sách tương ứng với bốn cấp chính quyền. Nói cách khác, hệ thống ngân sách nhà nước bao gồm ngân sách của cấp chính quyền trung ương (ngân sách trung ương) và ngân sách các cấp chính quyền địa phương (ngân sách địa phương). Ngân sách địa phương bao gồm:
- Ngân sách cấp tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương ( gọi chung là ngân sách cấp tỉnh).
- Ngân sách cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách cấp huyện).
- Ngân sách cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã).
Phân cấp NSNN là việc phân định phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của các cấp chính quyền Nhà nước từ trung ương tới các địa phương trong quá trình tổ chức tạo lập và sử dụng NSNN phục vụ cho việc thực thi các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước.
Phân cấp ngân sách bao gồm hai loại thẩm quyền: thẩm quyền về quản lý ngân sách và thẩm quyền về quyết định ngân sách. Ở Việt Nam, vấn đề phân cấp ngân sách thường được hiểu chung và được đề cập dưới góc độ phân cấp quản lý ngân sách. Về bản chất, phân cấp NSNN là việc xử lý các mối quan hệ giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến các địa phương trong hoạt động quản lý NSNN, từ đó hình thành cơ chế phân chia quyền lực về quản lý sử dụng nguồn NSNN giữa các cấp chính quyền. Cụ thể:
- Giải quyết mối quan hệ quyền lực trong việc ban hành các chính sách, chế độ thu, chi quản lý NSNN giữa các cấp chính quyền.
- Giải quyết mối quan hệ vật chất phát sinh trong quá trình phân giao nhiệm vụ chi, nguồn thu và cân đối ngân sách các cấp chính quyền.
- Giải quyết mối quan hệ trong quy trình ngân sách.
Giải quyết mối quan hệ giữa NSTW và NSĐP theo hướng tập trung cần thiết để NSTW phát huy vai trò chủ đạo, chi phối trong toàn bộ hệ thống NSNN. Đồng thời mở rộng hơn quyền chủ động NSĐP trong bảo đảm nguồn thu và nhiệm vụ chi.
Phân cấp ngân sách nhà nước phải bảo đảm nguyên tắc :
- Phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của Nhà nước và năng lực quản lý của mỗi cấp trên địa bàn;
- Ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được phân định nguồn thu, nhiệm vụ chi cụ thể để ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo;
Phân cấp ngân sách là một trong những công cụ phục vụ giúp cho việc phân cấp quản lý hành chính và có tác động quan trọng đến hiệu quả của quản lý hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương. Như vậy, cùng với sự cần thiết của việc phân cấp quản lý nhà nước theo đơn vị hành chính, lãnh thổ, vùng miền kéo theo phân cấp ngân sách là một tất yếu khách quan.
Phân cấp ngân sách là cách tốt nhất để gắn các hoạt động của ngân sách nhà nước với các hoạt động kinh tế - xã hội một cách thiết thực và cụ thể, nhằm tập trung, phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính một cách công bằng, hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả cao gắn với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Phân cấp ngân sách bị tác động bởi cấu trúc bộ máy Nhà nước.
- Phân cấp ngân sách chịu ảnh hưởng bởi việc cung cấp hàng hoá, dịch vụ công.
- Phân cấp ngân sách chịu ảnh hưởng bởi đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của các địa phương
1.2. KINH NGHIỆM THỰC HIỆN PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI.
- Nền hành chính và cơ chế hoạt động của bộ máy hành chính các cấp tương đối ổn định, được phân cấp quyền lực chặt chẽ nên tạo điều kiện tốt cho phân cấp về ngân sách.
- Thực hiện phân cấp về thu ngân sách nhà nước theo hướng chọn một số khoản thu để phân chia một phần cho trung ương và một phần cho địa phương.
- Cố gắng quy định những tiêu thức trợ cấp, bổ sung ngân sách cho các địa phương một cách rõ ràng bằng việc xây dựng những công thức tính toán số cần trợ cấp, bổ sung.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm vào Link, đợi vài giây sau đó bấm Get Website để tải:
TÓM TẮT LUẬN VĂN
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Ngân sách nhà nước là dự toán hàng năm về toàn bộ các nguồn tài chính được huy động cho cho nhà nước để sử dụng các nguồn tài chính đó, nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng của nhà nước. Phân cấp ngân sách là xác định phạm vi, quyền hạn trách nhiệm của các cấp chính quyền nhà nước trong quản lý NSNN. Trong hệ thống NSNN, mỗi cấp ngân sách có vai trò, nhiệm vụ khác nhau tương ứng với nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước. Do vậy, việc phân cấp ngân sách đúng đắn sẽ giúp nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng nguồn lực NSNN ở từng cấp chính quyền.
Ở Việt Nam, Luật NSNN ra đời và bắt đầu có hiệu lực từ năm 1997 đã đánh dấu bước đổi mới quan trọng trong lĩnh vực quản lý NSNN. Đặc biệt, Luật NSNN có hiệu lực từ ngày 01-01-2004 đã tạo ra sự chuyển biến đáng kể trong phân cấp ngân sách cho địa phương và các đơn vị dự toán. Thời gian qua, việc thực hiện đẩy mạnh phân cấp ngân sách cho các địa phương và giao quyền chủ động cho các đơn vị sự nghiệp đã mang lại nhiều tác động tích cực. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cũng đặt ra nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi bổ sung cho phù hợp với thực tiễn như sự tiêu chuẩn hóa và thống nhất hóa trong quy trình NSNN chưa cao, các chỉ tiêu ngân sách còn rất phức tạp, chưa đồng bộ trong toàn hệ thống; tình trạng chồng chéo trách nhiệm, quyền hạn giữa các cơ quan quản lý NSNN trong quản lý, điều hành NSNN... Đó là những nguyên nhân gây ra sự chậm trễ, bị động trong điều hành NSNN.
Với lý do đó, học viên chọn đề tài: "Phân cấp ngân sách cho địa phương ở Việt Nam - Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp” làm luận văn thạc sĩ kinh tế.
2. Mục đích nghiên cứu của luận văn:
Từ nghiên cứu cơ sở lý luận về phân cấp ngân sách cho chính quyền địa phương, từ nghiên cứu thực trạng phân cấp ngân sách, chỉ ra những mặt được và những mặt còn hạn chế trong hoạt động phân cấp ngân sách nhà nước cho địa phương ở Việt Nam thời gian qua để đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chế độ phân cấp ngân sách nhà nước ở Việt Nam nhằm phát huy tối đa hiệu quả của NSNN trong phát triển kinh tế - xã hội.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và cơ chế, chính sách, luật pháp cũng như thực tiễn có liên quan đến quản lý NSNN, vấn đề về phân cấp quản lý ngân sách trong mối quan hệ giữa các cấp chính quyền ở Việt Nam. Tuy nhiên, trong nghiên cứu đề tài luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu về phân cấp ngân sách giữa hai cấp ngân sách là cấp ngân sách trung ương và cấp ngân sách tỉnh. Trong một số nội dung, luận văn có đề cập đến vấn đề phân cấp ngân sách ở cấp thấp hơn nhằm làm rõ đối tượng nghiên cứu.
Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2004-2010.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic, phương pháp thống kê, kết hợp với khảo cứu thực tiễn để làm rõ đối tượng nghiên cứu.
5. Những đóng góp của luận văn:
- Làm rõ những vấn đề lý luận về phân cấp NSNN cho chính quyền địa phương.
- Phân tích làm rõ thực trạng phân cấp NSNN cho chính quyền địa phương ở Việt Nam giai đoạn 2004-2010 và rút ra một số bài học kinh nghiệm.
- Đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm hoàn thiện chế độ phân cấp Ngân sách nhà nước ở Việt Nam trong thời gian tới.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN
VỀ PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CHO ĐỊA PHƯƠNG
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CHO ĐỊA PHƯƠNG.
Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Ngân sách nhà nước có một số đặc trưng:
- Phần lớn những khoản thu NSNN đều mang tính chất cưỡng bức, còn các khoản chi lại mang tính cấp phát.
- Mọi hoạt động của NSNN đều là hoạt động phân phối bằng tiền và gắn liền với một chủ thể nào đó, và hình thành mối quan hệ giữa các chủ thể một bên là Nhà nước với một bên là xã hội.
Bản chất của NSNN được thể hiện qua hai khía cạnh, đó là:
Về nội dung vật chất: Là các khoản thu và chi NSNN.
Về nội dung kinh tế - xã hội: Dưới bất cứ hình thức nào, thì việc phân phối và phân phối lại các nguồn lực tài chính để hình thành nguồn thu của Nhà nước, cũng là quá trình giải quyết lợi ích kinh tế giữa Nhà nước và xã hội.
Bản chất, chức năng của Nhà nước quyết định bản chất, chức năng của NSNN. Từ đó ta có thể kết luận chức năng của NSNN là:
- Huy động nguồn tài chính và đảm bảo các nhu cầu chi tiêu theo dự toán nhà nước.
- Thực hiện cân đối giữa khoản thu và các khoản chi (bằng tiền) của Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước, vai trò của NSNN là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính, là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện điều hành vĩ mô và toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội. Cụ thể:
- Điều chỉnh cơ cấu kinh tế thông qua các hoạt động thu, chi của NSNN:
- Đảm bảo công bằng xã hội:
- Ổn định giá cả thị trường và chống lạm phát:
Ở Việt Nam theo quy định của Luật NSNN, hệ thống ngân sách nhà nước bao gồm bốn cấp ngân sách tương ứng với bốn cấp chính quyền. Nói cách khác, hệ thống ngân sách nhà nước bao gồm ngân sách của cấp chính quyền trung ương (ngân sách trung ương) và ngân sách các cấp chính quyền địa phương (ngân sách địa phương). Ngân sách địa phương bao gồm:
- Ngân sách cấp tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương ( gọi chung là ngân sách cấp tỉnh).
- Ngân sách cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là ngân sách cấp huyện).
- Ngân sách cấp xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã).
Phân cấp NSNN là việc phân định phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của các cấp chính quyền Nhà nước từ trung ương tới các địa phương trong quá trình tổ chức tạo lập và sử dụng NSNN phục vụ cho việc thực thi các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước.
Phân cấp ngân sách bao gồm hai loại thẩm quyền: thẩm quyền về quản lý ngân sách và thẩm quyền về quyết định ngân sách. Ở Việt Nam, vấn đề phân cấp ngân sách thường được hiểu chung và được đề cập dưới góc độ phân cấp quản lý ngân sách. Về bản chất, phân cấp NSNN là việc xử lý các mối quan hệ giữa các cấp chính quyền từ trung ương đến các địa phương trong hoạt động quản lý NSNN, từ đó hình thành cơ chế phân chia quyền lực về quản lý sử dụng nguồn NSNN giữa các cấp chính quyền. Cụ thể:
- Giải quyết mối quan hệ quyền lực trong việc ban hành các chính sách, chế độ thu, chi quản lý NSNN giữa các cấp chính quyền.
- Giải quyết mối quan hệ vật chất phát sinh trong quá trình phân giao nhiệm vụ chi, nguồn thu và cân đối ngân sách các cấp chính quyền.
- Giải quyết mối quan hệ trong quy trình ngân sách.
Giải quyết mối quan hệ giữa NSTW và NSĐP theo hướng tập trung cần thiết để NSTW phát huy vai trò chủ đạo, chi phối trong toàn bộ hệ thống NSNN. Đồng thời mở rộng hơn quyền chủ động NSĐP trong bảo đảm nguồn thu và nhiệm vụ chi.
Phân cấp ngân sách nhà nước phải bảo đảm nguyên tắc :
- Phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của Nhà nước và năng lực quản lý của mỗi cấp trên địa bàn;
- Ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được phân định nguồn thu, nhiệm vụ chi cụ thể để ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo;
Phân cấp ngân sách là một trong những công cụ phục vụ giúp cho việc phân cấp quản lý hành chính và có tác động quan trọng đến hiệu quả của quản lý hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương. Như vậy, cùng với sự cần thiết của việc phân cấp quản lý nhà nước theo đơn vị hành chính, lãnh thổ, vùng miền kéo theo phân cấp ngân sách là một tất yếu khách quan.
Phân cấp ngân sách là cách tốt nhất để gắn các hoạt động của ngân sách nhà nước với các hoạt động kinh tế - xã hội một cách thiết thực và cụ thể, nhằm tập trung, phân phối và sử dụng các nguồn lực tài chính một cách công bằng, hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả cao gắn với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Phân cấp ngân sách bị tác động bởi cấu trúc bộ máy Nhà nước.
- Phân cấp ngân sách chịu ảnh hưởng bởi việc cung cấp hàng hoá, dịch vụ công.
- Phân cấp ngân sách chịu ảnh hưởng bởi đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của các địa phương
1.2. KINH NGHIỆM THỰC HIỆN PHÂN CẤP NGÂN SÁCH CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI.
- Nền hành chính và cơ chế hoạt động của bộ máy hành chính các cấp tương đối ổn định, được phân cấp quyền lực chặt chẽ nên tạo điều kiện tốt cho phân cấp về ngân sách.
- Thực hiện phân cấp về thu ngân sách nhà nước theo hướng chọn một số khoản thu để phân chia một phần cho trung ương và một phần cho địa phương.
- Cố gắng quy định những tiêu thức trợ cấp, bổ sung ngân sách cho các địa phương một cách rõ ràng bằng việc xây dựng những công thức tính toán số cần trợ cấp, bổ sung.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm vào Link, đợi vài giây sau đó bấm Get Website để tải:
You must be registered for see links
Tags: thực trạng phân cấp ngân sách nhà nước, cơ sở phân cấp ngân sách trong phạm vi địa phương, nội dung phân cấp quản lý ngân sách nhà nước site:ket-noi.com, thực trạng phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước ở Việt Nam., ngân sách địa phương được tổ chức tương ứng với các cấp chính quyền địa phương, Kinh nghiệm quản lý ngân sách nhà nước cấp xã của một số địa phương, cơ sở lý luận ngân sách quốc gia trong quan hệ kinh tế ở việt nam, phân tích các quan hệ giữa các cấp ngân sách ở địa phương, Nội dung chế độ phân cấp quản lý ngân sách nhà nước theo pháp luật Việt Nam, 4 cấp ngân sách là những cấp nào
