maytrang_band2007
New Member
Link tải miễn phí Luận văn: Nghệ thuật tự sự của Dư Hoa qua tiểu thuyết "Chuyện Hứa Tam Quan bán máu" : Luận văn ThS. Văn học: 60 22 30
Nhà xuất bản: ĐHKHXH & NV
Ngày: 2009
Chủ đề: Nghiên cứu văn học
Nghệ thuật tự sự
Tiểu thuyết
Văn học Trung Quốc
Miêu tả: 75 tr. + CD-ROM
Luận văn ThS. Văn học nước ngoài -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2009
Trình bày về khái niệm tự sự, người tự sự và điểm nhìn tự sự trong chuyện “Hứa Tam quan bán máu”. Khái quát về khái niệm nhân vật, các kiểu nhân vật trong chuyện: người bán máu, người mua máu, nhân vật khác và nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tìm hiểu không gian tự sự trong chuyện “hứa tam quan bán máu”: không gian hiện thực, tâm tưởng, huyền thoại; và thời gian tự sự như thời gian cốt truyện, kể chuyện cũng như “độ lệch” giữa thời gian cốt truyện và thời gian kể chuyện
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 3 1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài .................................................................... 3 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................... 7 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu................................................................ 9 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 10 5. Cấu trúc của luận văn ............................................................................ 10 Chƣơng 1: NGƢỜI TỰ SỰ, ĐIỂM NHÌN TỰ SỰ ................................... 11 1.1. Khái niệm nghệ thuật tự sự................................................................. 11 1.2. Ngƣời tự sự .......................................................................................... 12 1.2.1. Người tự sự và vai trò người tự sự ...................................................... 12 1.2.2. Người tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. ......................... 14 1.2.2.1. Người tự sự ngôi thứ ba ................................................................... 14 1.2.2.2. Sự chuyển dịch ngôi kể .................................................................... 18 1.3. Điểm nhìn ............................................................................................. 20 1.3.1. Khái niệm điểm nhìn ........................................................................... 20 1.3.2. Điểm nhìn tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. ................... 21 1.3.2.1. Điểm nhìn Zero. .............................................................................. 21 1.3.2.2. Điểm nhìn bên ngoài ........................................................................ 24 1.3.2.3. Sự di động điểm nhìn ....................................................................... 27 Chƣơng 2: NHÂN VẬT NHƢ LÀ PHƢƠNG THỨC TỰ SỰ .................. 33 2.1. Khái niệm nhân vật ............................................................................. 33 2.2. Các kiểu nhân vật trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ............... 33 2.2.1. Người bán máu ................................................................................... 33 2.2.2. Người mua máu .................................................................................. 40 2.2.3. Một số nhân vật khác .......................................................................... 43 2.2.4 Nghệ thuật xây dựng nhân vật. ............................................................ 46 Chƣơng 3: KHÔNG GIAN, THỜI GIAN TỰ SỰ .................................... 51 3.1. Không gian tự sự ................................................................................. 51 3.1.1. Khái niệm về không gian tự sự ........................................................... 51 3.1.2. Không gian trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ........................... 51 3.1.2.1. Không gian hiện thực....................................................................... 52 3.1.2.2. Không gian tâm tưởng ..................................................................... 59 3.1.2.3. Không gian huyền ảo ....................................................................... 61 3.2. Thời gian tự sự ..................................................................................... 63 3.2.1. Quan niệm về thời gian tự sự .............................................................. 63 3.2.2. Thời gian tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ..................... 63 3.2.2.1. Thời gian cốt truyện......................................................................... 64 3.2.2.2. Thời gian kể chuyện ........................................................................ 67 3.2.2.3 "Độ lệch" của thời gian cốt truyện - thời gian kể chuyện .................. 70 KẾT LUẬN ................................................................................................. 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 76 MỞ ĐẦU 1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài Trung Quốc vốn là một nước có nền văn học, văn hoá lâu đời. Với những thành tựu rực rỡ, văn học Trung Quốc đã góp phần tạo nên dòng chảy chung của văn học thế giới. Đến nay, người đọc không thể quên được những thiên tiểu thuyết nổi tiếng thời Minh Thanh và những áng thơ Đường bất hủ làm say mê lòng người. Những tác phẩm đó là nguồn đề tài lớn cho các nhà nghiên cứu, phê bình văn học quan tâm khám phá. Ngày nay, người dân Trung Quốc không chỉ tự hào về nền văn học cổ điển của đất nước mình mà còn tự hào về văn học đương đại của họ. Đó là nền văn học đã và đang thực sự phồn vinh và được thế giới quan tâm nghiên cứu. Văn học Trung Quốc có một sức hút kỳ lạ đối với người đọc không chỉ bởi nội dung tư tưởng mà còn bởi văn phong mới lạ. Điều đó đã làm nên những tiếng nói độc đáo trên văn đàn thế giới. Ở Việt Nam, nhiều tiểu thuyết của Vương Mông, Mạc Ngôn, Phùng Ký Tài, Giả Bình Ao....đã được dịch ra tiếng Việt và được bạn đọc Việt Nam đón nhận một cách rất nồng nhiệt. Song sẽ là chưa đủ nếu như chúng ta không nhắc đến nhà văn Dư Hoa – một nhà văn đầy cá tính và được xem là nhà văn tài hoa bậc nhất trên văn đàn Trung Quốc đương đại. Cho nên nghiên cứu về nhà văn Dư Hoa cũng là để hiểu một cách đầy đủ hơn về văn học Trung Quốc đương đại. Dư Hoa là một trong những tác giả quan trọng của nền văn học đương đại Trung Quốc. Ông không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn được độc giả thế giới rất yêu thích. Dư Hoa sinh ngày mùng 3 tháng 4 năm 1960, tại thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang – Trung Quốc. Dư Hoa rất yêu thích các tác phẩm của Kafka, Gabriel Garia Marquer, Jorge Luis Borges... chính vì vậy các tác phẩm của ông sau này cũng ảnh hưởng phong cách viết của họ. Dư Hoa bắt đầu sáng tác từ năm 1983, đến nay ông đã xuất bản 4 truyện dài, 6 tập truyện vừa và ngắn, 3 tập tuỳ bút. Tác phẩm chính có: Hò hét trong mưa; Tình yêu cổ điển; tui không có tên, Sống, Huynh đệ... đã được dịch ra nhiều thứ tiếng như: Anh, Pháp, Đức, ý, Hà Lan, Việt Nam... Đặc biệt là Chuyện Hứa Tam Quan bán máu đã để lại một ấn tượng sâu sắc cho bạn đọc cả về nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. Trong cuộc đời sáng tác của mình, Dư Hoa luôn quan niệm “tui viết để gần hơn với những gì là thật, ý tui là hiện tại chân thật chứ không phải hiện thực cuộc sống. Thực ra tui cho rằng cuộc sống là không thật, nó lẫn lộn cả những điều không thật và những điều giả dối ”( 20. trang bìa ). Những tác phẩm của Dư Hoa đều được khơi nguồn từ mảnh đất nơi ông được sinh ra và lớn lên. Mảng đề tài Dư Hoa thường đề cập tới trong sáng tác của mình là cuộc đấu tranh sinh tồn của con người trong cuộc Cách mạng văn hóa. Nếu như những năm 80 của thế kỷ XX, Dư Hoa được coi là một trong số các nhà văn tiêu biểu của trào lưu văn học Tiên phong với những tác phẩm đi vào miêu tả sự đau khổ và cái chết, đồng thời vạch trần bạo lực tội ác thì những năm 90 của thế kỷ XX, Dư Hoa đã có những thay đổi đáng kể cả về tư tưởng và nghệ thuật. Ông đã có sự suy nghĩ lại một cách tỉnh táo, tín hiệu đầu tiên của sự suy nghĩ là Hò hét trong mưa đem lại sự ấm áp của nhân tình và đến Chuyện Hứa Tam Quan bán máu Dư Hoa đã hoàn thành quá trình phủ định mang tính cách mạng. Đó là quá trình phủ định của phủ định, không phải là sự phủ định một cách cực đoan mà ra sức xây dựng nghệ thuật “Nếu như nói cách mạng trong những năm 80 của thế kỷ XX là quá trình bài xích, bài trừ thì sự phủ định của những năm 90 của thế kỷ XX là một quá trình tăng trưởng phong phú về mặt nghệ thuật”(5). Chuyện Hứa Tam Quan bán máu là một minh chứng, nó thể hiện khá rõ nghệ thuật tự sự độc đáo của Dư Hoa. Dư Hoa đã được giới phê bình văn học Trung Quốc đánh giá rất cao “Trong sáng tác tiểu thuyết thuộc trào lưu mới, thậm chí trong toàn bộ nền văn học Trung Quốc thì Dư Hoa là người kế thừa và phát huy tinh thần Lỗ Tấn tiêu biểu nhất” (41). Dư Hoa cũng đã từng được nhận nhiều giải thưởng văn học cao quý như: Giải thưởng văn học Grin Zane Cavour của Italia (năm 1998) giải The Barnes and Noble Review from Discover New writess của Mỹ (năm 2004), huân chương kỵ sĩ văn học và nghệ thuật Chevalirdel ordredes artset desfettes của pháp (năm 2004) và Giải cống hiến sách đặc biệt Trung Hoa lần thứ nhất (2005). Tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam quan bán máu được nhà văn Dư Hoa viết năm 1995, khi ông 35 tuổi. Theo dịch giả Vũ Công Hoan cho biết: Tác phẩm này, Dư Hoa viết trong 9 tháng, hoàn thành vào ngày 29-8-1995. Sách dày 259 trang nguyên bản, gồm 160.000 chữ. Bản mới nhất do nhà xuất bản văn nghệ Thượng Hải xuất bản tháng 5- 2005 với số lượng 40.400 cuốn trong “series tác phẩm Dư Hoa”. Tác phẩm đã được dịch sang tiếng Anh, Đức, Italia, Hàn Quốc... và được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước. Tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam quan bán máu được khơi nguồn từ hiện thực của đất nước Trung Quốc. Đó là hiện thực diễn ra cảnh bán máu ở nhiều nơi, bán máu đã trở thành cách sinh tồn của người cùng kiệt khổ. Cuốn sách đã thể hiện niềm say mê của tác giả đối với một hồi ức dài dằng dặc, một bài dân ca có đầu không có cuối, một đời người. Trong lời nói đầu bản tiếng Trung, Dư Hoa viết : “Sáng tác và đọc sách thực ra đều là gõ cửa hồi ức hay nói một cách khác đều là để sống lại một lần nữa”( 20. 6). Quả vậy, Chuyện Hứa Tam Quan bán máu thể hiện tiếp niềm say mê của tác giả Dư Hoa với mảng hiện thực của đất nước Trung Quốc - nơi ông đã đi qua, đã trải nghiệm và từng chứng kiến những mảnh đời ở bên cạnh mình. Chuyện Hứa Tam Quan bán máu của Dư Hoa kể về nhân vật Hứa Tam Quan –một công nhân vận chuyển kén tằm cho nhà máy tơ trong thành phố. Trên đường đi, Hứa Tam Quan gặp Căn Long và A Phương đi bán máu, anh được hai người bạn này nói về chuyện bán máu, anh liền mượn bát múc nước sông uống rồi đi bán máu cùng họ. Sau khi bán máu, Hứa Tam Quan nghĩ: Tiền xương máu này mình không thể tiêu tuỳ tiện, mình phải dùng vào việc lớn, nhờ có tiền bán máu, anh đã cưa đổ và lấy Hứa Ngọc Lan. Cái lần tình cờ bán máu ấy cho anh một gia đình, nhưng cuối cùng chính gia đình ấy khiến cuộc đời anh thành chuỗi dài của những lần bán máu chuyên nghiệp để trả nợ, để mưu sinh. Đó là lần Hứa Tam Quan bán máu để lấy tiền đền cho con hàng xóm bị cậu con cả anh đập vỡ đầu, lần lo cuộc sống gia đình trong cơn đói cùng quẫn, lần lo cho các con xuống nông thôn theo lệnh của Mao Chủ Tịch, lần đãi ông đội trưởng của cậu con thứ bữa cơm tươm tất mong ông giúp đỡ để con chóng được điều về thành phố. Lần nữa... và nhiều lần nữa, những lần bán máu cứ dài ra. Sau mỗi lần bán máu, người bán máu phải có ba tháng cần thiết cho cơ thể phục hồi. Nhưng vì hoàn cảnh gia đình quá quẫn bách, Hứa Tam Quan gần như đã phải bán máu mỗi tháng một lần. Đến khi cậu con cả bị bệnh gan ở nông thôn, Hứa Tam Quan lại đi bán máu. Người mua máu ở bệnh viện đã không dám lấy máu của anh nữa và cuối cùng bày cho anh cách để đến những bệnh viện xa bán máu. Anh đi bán máu liên tục để mong có tiền chữa bệnh cho con. Nhưng anh đã gục ngã sau ba lần bán máu liên tiếp. Bên cạnh không gian của ráng chiều đỏ rực và ánh nắng mặt trời chiếu rọi làm phông nền cho nhân vật xuất hiện và khúc xạ tâm trạng nhân vật, trong tiểu thuyết người đọc còn bắt gặp bầu trời đêm và những ánh sao tràn ngập không gian. Ánh trăng ở đây không được miêu tả nhiều như ráng chiều và ánh nắng nhưng ánh trăng xuất hiện trong tác phẩm là một không gian để nhân vật thoát ra khỏi cuộc sống ban ngày với những xô bồ để trở về với yên tĩnh. Trong tác phẩm, ánh trăng và sao đêm trên bầu trời như một tín hiệu thời tiết đẹp đẽ để nhân vật hành động: “ Chị nhìn thấy trăng sáng lung linh, sao sáng nhấp nháy, chị chắc chắn hôm sau trời sẽ nắng đẹp và chị sẽ gỡ găng tay” ( 20. 86). Ánh trăng ấy còn là không gian cho nhân vật xuất hiện hành động: “ Dưới ánh trăng hai anh em Lai Hỉ đang dô ta nào, dô ta nào, bẻ gãy mộ cành cây to bằng cánh tay” ( 20. 385). Không giống như ánh trăng của sự trong sáng, của sự yên bình, tự do được Dư Hoa miêu tả trong Huynh đệ mà ánh trăng ở đây gợi lên một cái gì đó giá lạnh của bầu trời: “ Bên ngoài gió gào thét, thổi bụi đất ở đầu thuyền, qua nắp cửa khoang, rơi xuống mặt và người anh, anh nhìn thấy bầu trời có mấy ngôi sao lờ mờ, không thấy trăng nhưng có ánh sáng, ánh trăng khiến bầu trời càng giá lạnh, nhìn một lúc anh nhắm mắt lại, anh nghe thấy nước vỗ óc ách vào mạn thuyền, cứ như gõ vào tai”( 20. 391). Không gian thiên nhiên ở đây, có thể nói nhà văn đã đặt đúng chỗ, đúng ngữ cảnh, đúng tâm trạng của nhân vật. Ánh trăng như có sự đồng điệu tâm hồn với nhân vật. Trong hoàn cảnh lo lắng, chạy vạy tiền chữa bệnh cho Nhất Lạc, tâm trạng Hứa Tam Quan rối bời. Phải chăng “ngôi sao lờ mờ”, “ánh trăng giá lạnh”, “ tiếng nước vỗ óc ách vào mạn thuyền” kia chính là tâm trạng e sợ của một người cha, nên đọc Chuyện Hứa Tam Quan bán máu chúng ta có cảm giác nhân vật như đang chiếm lĩnh đồng hoá thiên nhiên trong thế giới nội tâm phong phú và tinh tế của mình. Thiên nhiên bao la, khoáng đạt ở đây được tạo bởi những hình ảnh của ráng chiều, ánh nắng, ánh trăng, dòng sông và những cánh đồng có tác dụng làm điểm tựa cho nhân vật và tham gia vào quá trình thể hiện tâm trạng nhân vật. Thiên nhiên còn được sử dụng như một sự tiên báo những điều sẽ xảy ra với nhân vật. Đó là không gian con đường ở bờ sông Bách Lý, Hứa Tam Quan thấy: “Ở Bách Lý tuyết đọng tan ra hai bên đường phố bẩn như nước bùn, gió rét ở Bách Lý thổi vào mặt anh khiến anh có cảm giác mặt mình vừa khô vừa cứng” (20. 354). Không gian thiên nhiên ấy như tiên báo rằng tai hoạ sẽ xảy ra với Hứa Tam Quan. Lúc này Hứa Tam Quan như cành khô trong gió bão rồi gãy và anh đã ngã gục ra đất sau khi bán máu xong ở bệnh viện Bách Lý. Có thể thấy thiên nhiên trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu không chỉ là bức phông nền để cho nhân vật xuất hiện và hành động mà thiên nhiên còn tham gia vào quá trình tự sự, bộc lộ tâm trạng của nhân vật, thậm chí thiên nhiên như một nhân vật tiên báo về cuộc đời của các nhân vật. Điều đó đã tạo nên sức hấp dẫn riêng cho Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. 3.1.2.2. Không gian tâm tưởng Trong tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam Quan bán máu, bên cạnh không gian hiện thực, Dư Hoa còn miêu tả không gian tâm tưởng. Không gian tâm tưởng là không gian được tạo ra thông qua tưởng tượng, suy nghĩ của nhân vật. Nó xuất hiện ở bên trong nhân vật, trong tâm trạng của người kể chuyện hay xuất hiện vào những lúc người kể hướng ra thế giới bên ngoài do sự thúc đẩy từ cuộc sống bên trong. Không gian này xuất hiện không nhiều trong tác phẩm nhưng nó có ý nghĩa làm bật tư tưởng tình cảm của tác phẩm. Không gian ấy được thể hiện chủ yếu ở những lần Hứa Tam Quan nhớ lại kỷ niệm nơi anh và mấy người bạn cùng bán máu, cùng ngồi ở khách sạn Thắng Lợi và Nhất Lạc hình dung ra bố mẹ cùng hai em của mình ngồi ăn mì xào ở khách sạn ... Đặc biệt thể hiện rõ nhất trong đoạn văn Dư Hoa miêu tả ngày sinh nhật của Hứa Tam Quan. Trong hoàn cảnh đói kém miếng ăn đối với con người rất quý. Mấy đứa con của Hứa Tam Quan thèm được ăn cơm, ăn thịt, cá và muốn ăn thức ăn xào mỡ. Chính vì vậy nhân vật đã tưởng tượng ra một không gian của buổi sinh nhật Hứa Tam Quan với những món ăn khoái khẩu của các thành viên trong gia đình nhưng những món ăn ấy lại được xào bằng mồm và nghe, ăn bằng tai. Mặc dù những món ăn : cơm, thịt kho tàu, cá trích hầm, gan lợn xào chỉ là những món ăn được thưởng thức trong tưởng tượng nhưng mọi người trong gia đình Hứa Tam Quan ai cũng nuốt nước bọt. Đó là cảnh Tam Lạc: “ Dỏng tai lên mà nghe... Gắp một miếng bỏ vào mồm nhai, mùi vị sẽ là thịt mỡ ngậy mà không ngấy, thịt nạc sần sật ứa ra đầy mồm” ( 20. 202). Và là cảnh Hứa Tam Quan làm cho Hứa Ngọc Lan món cá trích hầm. Ở đây, Dư Hoa tạo ra một không gian tâm tưởng bằng một giọng văn hài hước hóm hỉnh. Qua đó, người đọc không chỉ thấy một miền không gian trong tưởng tượng của nhân vật mà không gian ấy còn cho chúng ta thấy hoàn cảnh tội nghiệp, đáng thương của con người. Trong hoàn cảnh đói khát họ đã tìm thấy sự no đủ của mình trong tâm tưởng. Dường như không gian tâm tưởng đó là lối thoát duy nhất của cuộc sống hiện thực đói khát đang bủa vây họ. Trong văn học Việt Nam, Thạch Lam cũng rất thành công trong việc xây dựng không gian tâm tưởng này. Tạo ra không gian sinh nhật này, Dư Hoa cũng đã tô đậm thêm sự đối lập giữa cuộc sống trong tưởng tượng với cuộc sống ngoài hiện thực, đồng thời làm nổi bật tính cách nhân vật. Trong hoàn cảnh đói kém ấy, họ vẫn cưu mang nhau, vẫn sống đầm ấm và hạnh phúc. Không gian tưởng tượng trong tác phẩm còn được thể hiện: Sau mỗi lần bán máu, Hứa Tam Quan vào khách sạn ăn gan lợn xào và uống rượu nếp cái anh lại nhớ đến kỷ niệm mình với Căn Long và A Phương. Hay khi Hứa Tam Quan đến bệnh viện không thấy Nhất Lạc, anh thấy đầu choáng váng và anh lại nghĩ đến không gian nơi có chiếc giường Căn Long chết đã bỏ không, anh đã khóc. Không gian tâm tưởng này có ý nghĩa tô đậm thêm bản chất con người nhân vật. Đó là một con người dễ xúc động, thương con rất mực. Không gian này đã góp phần tạo nên tính đa diện, sinh động cho tác phẩm. Bên cạnh không gian tâm tưởng, trong Chuyện HứaTam Quan bán máu, nhà văn còn tạo ra không gian đồng hiện. Không gian này xuất hiện trong tiểu thuyết không nhiều nhưng nó đã làm nên tính đa chiều cho tác phẩm. Không gian đồng hiện không tuân theo trình tự lần lượt của thời gian mà tuân theo nguyên tắc đồng thời hay còn gọi là nhiều tuyến cùng phát triển. Kiểu không gian đồng hiện cũng tương tự như thủ pháp dựng cảnh phim song hành hay đan xen trong điện ảnh. Cách tổ hợp không gian theo kiểu này dễ dàng tạo nên những so sánh đối chiếu về hình tượng, hình thành nên một không khí khẩn trương, gấp gáp. Chẳng hạn đoạn văn miêu tả Hứa Ngọc Lan và Hứa Tam Quan nghe tin đồn Nhất Lạc không phải con Hứa Tam Quan thì “Ở trong nhà anh đang nghiến răng, nghiến lợi, thì ở ngoài Hứa Ngọc Lan cũng vừa khóc vừa tố khổ”( 20. 74). Không gian đồng hiện còn thể hiện ở chỗ người kể chuyện tận mắt nhìn thấy đưa ra chứng cớ, nhiều nhân vật xuất phát từ góc nhìn riêng của mỗi người, kể lại cùng một sự kiện. Độc giả liên tục bị dẫn dắt trở lại với đầu mối của câu chuyện, câu chuyện được lặp lại từ đầu nhiều lần, mỗi lần lại xuất phát từ những quan điểm khác nhau, để phán đoán về cùng một sự việc “Đó là sự việc Nhất Lạc bỏ nhà đi, mọi người quen biết Hứa Tam Quan đến nói với anh: “Nhất Lạc nhà anh khóc hu hu đi
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
tải đủ 2 phần rồi giải nén
Nhà xuất bản: ĐHKHXH & NV
Ngày: 2009
Chủ đề: Nghiên cứu văn học
Nghệ thuật tự sự
Tiểu thuyết
Văn học Trung Quốc
Miêu tả: 75 tr. + CD-ROM
Luận văn ThS. Văn học nước ngoài -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2009
Trình bày về khái niệm tự sự, người tự sự và điểm nhìn tự sự trong chuyện “Hứa Tam quan bán máu”. Khái quát về khái niệm nhân vật, các kiểu nhân vật trong chuyện: người bán máu, người mua máu, nhân vật khác và nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tìm hiểu không gian tự sự trong chuyện “hứa tam quan bán máu”: không gian hiện thực, tâm tưởng, huyền thoại; và thời gian tự sự như thời gian cốt truyện, kể chuyện cũng như “độ lệch” giữa thời gian cốt truyện và thời gian kể chuyện
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 3 1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài .................................................................... 3 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ....................................................................... 7 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu................................................................ 9 4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 10 5. Cấu trúc của luận văn ............................................................................ 10 Chƣơng 1: NGƢỜI TỰ SỰ, ĐIỂM NHÌN TỰ SỰ ................................... 11 1.1. Khái niệm nghệ thuật tự sự................................................................. 11 1.2. Ngƣời tự sự .......................................................................................... 12 1.2.1. Người tự sự và vai trò người tự sự ...................................................... 12 1.2.2. Người tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. ......................... 14 1.2.2.1. Người tự sự ngôi thứ ba ................................................................... 14 1.2.2.2. Sự chuyển dịch ngôi kể .................................................................... 18 1.3. Điểm nhìn ............................................................................................. 20 1.3.1. Khái niệm điểm nhìn ........................................................................... 20 1.3.2. Điểm nhìn tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. ................... 21 1.3.2.1. Điểm nhìn Zero. .............................................................................. 21 1.3.2.2. Điểm nhìn bên ngoài ........................................................................ 24 1.3.2.3. Sự di động điểm nhìn ....................................................................... 27 Chƣơng 2: NHÂN VẬT NHƢ LÀ PHƢƠNG THỨC TỰ SỰ .................. 33 2.1. Khái niệm nhân vật ............................................................................. 33 2.2. Các kiểu nhân vật trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ............... 33 2.2.1. Người bán máu ................................................................................... 33 2.2.2. Người mua máu .................................................................................. 40 2.2.3. Một số nhân vật khác .......................................................................... 43 2.2.4 Nghệ thuật xây dựng nhân vật. ............................................................ 46 Chƣơng 3: KHÔNG GIAN, THỜI GIAN TỰ SỰ .................................... 51 3.1. Không gian tự sự ................................................................................. 51 3.1.1. Khái niệm về không gian tự sự ........................................................... 51 3.1.2. Không gian trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ........................... 51 3.1.2.1. Không gian hiện thực....................................................................... 52 3.1.2.2. Không gian tâm tưởng ..................................................................... 59 3.1.2.3. Không gian huyền ảo ....................................................................... 61 3.2. Thời gian tự sự ..................................................................................... 63 3.2.1. Quan niệm về thời gian tự sự .............................................................. 63 3.2.2. Thời gian tự sự trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu ..................... 63 3.2.2.1. Thời gian cốt truyện......................................................................... 64 3.2.2.2. Thời gian kể chuyện ........................................................................ 67 3.2.2.3 "Độ lệch" của thời gian cốt truyện - thời gian kể chuyện .................. 70 KẾT LUẬN ................................................................................................. 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 76 MỞ ĐẦU 1. Mục đích, ý nghĩa của đề tài Trung Quốc vốn là một nước có nền văn học, văn hoá lâu đời. Với những thành tựu rực rỡ, văn học Trung Quốc đã góp phần tạo nên dòng chảy chung của văn học thế giới. Đến nay, người đọc không thể quên được những thiên tiểu thuyết nổi tiếng thời Minh Thanh và những áng thơ Đường bất hủ làm say mê lòng người. Những tác phẩm đó là nguồn đề tài lớn cho các nhà nghiên cứu, phê bình văn học quan tâm khám phá. Ngày nay, người dân Trung Quốc không chỉ tự hào về nền văn học cổ điển của đất nước mình mà còn tự hào về văn học đương đại của họ. Đó là nền văn học đã và đang thực sự phồn vinh và được thế giới quan tâm nghiên cứu. Văn học Trung Quốc có một sức hút kỳ lạ đối với người đọc không chỉ bởi nội dung tư tưởng mà còn bởi văn phong mới lạ. Điều đó đã làm nên những tiếng nói độc đáo trên văn đàn thế giới. Ở Việt Nam, nhiều tiểu thuyết của Vương Mông, Mạc Ngôn, Phùng Ký Tài, Giả Bình Ao....đã được dịch ra tiếng Việt và được bạn đọc Việt Nam đón nhận một cách rất nồng nhiệt. Song sẽ là chưa đủ nếu như chúng ta không nhắc đến nhà văn Dư Hoa – một nhà văn đầy cá tính và được xem là nhà văn tài hoa bậc nhất trên văn đàn Trung Quốc đương đại. Cho nên nghiên cứu về nhà văn Dư Hoa cũng là để hiểu một cách đầy đủ hơn về văn học Trung Quốc đương đại. Dư Hoa là một trong những tác giả quan trọng của nền văn học đương đại Trung Quốc. Ông không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn được độc giả thế giới rất yêu thích. Dư Hoa sinh ngày mùng 3 tháng 4 năm 1960, tại thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang – Trung Quốc. Dư Hoa rất yêu thích các tác phẩm của Kafka, Gabriel Garia Marquer, Jorge Luis Borges... chính vì vậy các tác phẩm của ông sau này cũng ảnh hưởng phong cách viết của họ. Dư Hoa bắt đầu sáng tác từ năm 1983, đến nay ông đã xuất bản 4 truyện dài, 6 tập truyện vừa và ngắn, 3 tập tuỳ bút. Tác phẩm chính có: Hò hét trong mưa; Tình yêu cổ điển; tui không có tên, Sống, Huynh đệ... đã được dịch ra nhiều thứ tiếng như: Anh, Pháp, Đức, ý, Hà Lan, Việt Nam... Đặc biệt là Chuyện Hứa Tam Quan bán máu đã để lại một ấn tượng sâu sắc cho bạn đọc cả về nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. Trong cuộc đời sáng tác của mình, Dư Hoa luôn quan niệm “tui viết để gần hơn với những gì là thật, ý tui là hiện tại chân thật chứ không phải hiện thực cuộc sống. Thực ra tui cho rằng cuộc sống là không thật, nó lẫn lộn cả những điều không thật và những điều giả dối ”( 20. trang bìa ). Những tác phẩm của Dư Hoa đều được khơi nguồn từ mảnh đất nơi ông được sinh ra và lớn lên. Mảng đề tài Dư Hoa thường đề cập tới trong sáng tác của mình là cuộc đấu tranh sinh tồn của con người trong cuộc Cách mạng văn hóa. Nếu như những năm 80 của thế kỷ XX, Dư Hoa được coi là một trong số các nhà văn tiêu biểu của trào lưu văn học Tiên phong với những tác phẩm đi vào miêu tả sự đau khổ và cái chết, đồng thời vạch trần bạo lực tội ác thì những năm 90 của thế kỷ XX, Dư Hoa đã có những thay đổi đáng kể cả về tư tưởng và nghệ thuật. Ông đã có sự suy nghĩ lại một cách tỉnh táo, tín hiệu đầu tiên của sự suy nghĩ là Hò hét trong mưa đem lại sự ấm áp của nhân tình và đến Chuyện Hứa Tam Quan bán máu Dư Hoa đã hoàn thành quá trình phủ định mang tính cách mạng. Đó là quá trình phủ định của phủ định, không phải là sự phủ định một cách cực đoan mà ra sức xây dựng nghệ thuật “Nếu như nói cách mạng trong những năm 80 của thế kỷ XX là quá trình bài xích, bài trừ thì sự phủ định của những năm 90 của thế kỷ XX là một quá trình tăng trưởng phong phú về mặt nghệ thuật”(5). Chuyện Hứa Tam Quan bán máu là một minh chứng, nó thể hiện khá rõ nghệ thuật tự sự độc đáo của Dư Hoa. Dư Hoa đã được giới phê bình văn học Trung Quốc đánh giá rất cao “Trong sáng tác tiểu thuyết thuộc trào lưu mới, thậm chí trong toàn bộ nền văn học Trung Quốc thì Dư Hoa là người kế thừa và phát huy tinh thần Lỗ Tấn tiêu biểu nhất” (41). Dư Hoa cũng đã từng được nhận nhiều giải thưởng văn học cao quý như: Giải thưởng văn học Grin Zane Cavour của Italia (năm 1998) giải The Barnes and Noble Review from Discover New writess của Mỹ (năm 2004), huân chương kỵ sĩ văn học và nghệ thuật Chevalirdel ordredes artset desfettes của pháp (năm 2004) và Giải cống hiến sách đặc biệt Trung Hoa lần thứ nhất (2005). Tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam quan bán máu được nhà văn Dư Hoa viết năm 1995, khi ông 35 tuổi. Theo dịch giả Vũ Công Hoan cho biết: Tác phẩm này, Dư Hoa viết trong 9 tháng, hoàn thành vào ngày 29-8-1995. Sách dày 259 trang nguyên bản, gồm 160.000 chữ. Bản mới nhất do nhà xuất bản văn nghệ Thượng Hải xuất bản tháng 5- 2005 với số lượng 40.400 cuốn trong “series tác phẩm Dư Hoa”. Tác phẩm đã được dịch sang tiếng Anh, Đức, Italia, Hàn Quốc... và được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước. Tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam quan bán máu được khơi nguồn từ hiện thực của đất nước Trung Quốc. Đó là hiện thực diễn ra cảnh bán máu ở nhiều nơi, bán máu đã trở thành cách sinh tồn của người cùng kiệt khổ. Cuốn sách đã thể hiện niềm say mê của tác giả đối với một hồi ức dài dằng dặc, một bài dân ca có đầu không có cuối, một đời người. Trong lời nói đầu bản tiếng Trung, Dư Hoa viết : “Sáng tác và đọc sách thực ra đều là gõ cửa hồi ức hay nói một cách khác đều là để sống lại một lần nữa”( 20. 6). Quả vậy, Chuyện Hứa Tam Quan bán máu thể hiện tiếp niềm say mê của tác giả Dư Hoa với mảng hiện thực của đất nước Trung Quốc - nơi ông đã đi qua, đã trải nghiệm và từng chứng kiến những mảnh đời ở bên cạnh mình. Chuyện Hứa Tam Quan bán máu của Dư Hoa kể về nhân vật Hứa Tam Quan –một công nhân vận chuyển kén tằm cho nhà máy tơ trong thành phố. Trên đường đi, Hứa Tam Quan gặp Căn Long và A Phương đi bán máu, anh được hai người bạn này nói về chuyện bán máu, anh liền mượn bát múc nước sông uống rồi đi bán máu cùng họ. Sau khi bán máu, Hứa Tam Quan nghĩ: Tiền xương máu này mình không thể tiêu tuỳ tiện, mình phải dùng vào việc lớn, nhờ có tiền bán máu, anh đã cưa đổ và lấy Hứa Ngọc Lan. Cái lần tình cờ bán máu ấy cho anh một gia đình, nhưng cuối cùng chính gia đình ấy khiến cuộc đời anh thành chuỗi dài của những lần bán máu chuyên nghiệp để trả nợ, để mưu sinh. Đó là lần Hứa Tam Quan bán máu để lấy tiền đền cho con hàng xóm bị cậu con cả anh đập vỡ đầu, lần lo cuộc sống gia đình trong cơn đói cùng quẫn, lần lo cho các con xuống nông thôn theo lệnh của Mao Chủ Tịch, lần đãi ông đội trưởng của cậu con thứ bữa cơm tươm tất mong ông giúp đỡ để con chóng được điều về thành phố. Lần nữa... và nhiều lần nữa, những lần bán máu cứ dài ra. Sau mỗi lần bán máu, người bán máu phải có ba tháng cần thiết cho cơ thể phục hồi. Nhưng vì hoàn cảnh gia đình quá quẫn bách, Hứa Tam Quan gần như đã phải bán máu mỗi tháng một lần. Đến khi cậu con cả bị bệnh gan ở nông thôn, Hứa Tam Quan lại đi bán máu. Người mua máu ở bệnh viện đã không dám lấy máu của anh nữa và cuối cùng bày cho anh cách để đến những bệnh viện xa bán máu. Anh đi bán máu liên tục để mong có tiền chữa bệnh cho con. Nhưng anh đã gục ngã sau ba lần bán máu liên tiếp. Bên cạnh không gian của ráng chiều đỏ rực và ánh nắng mặt trời chiếu rọi làm phông nền cho nhân vật xuất hiện và khúc xạ tâm trạng nhân vật, trong tiểu thuyết người đọc còn bắt gặp bầu trời đêm và những ánh sao tràn ngập không gian. Ánh trăng ở đây không được miêu tả nhiều như ráng chiều và ánh nắng nhưng ánh trăng xuất hiện trong tác phẩm là một không gian để nhân vật thoát ra khỏi cuộc sống ban ngày với những xô bồ để trở về với yên tĩnh. Trong tác phẩm, ánh trăng và sao đêm trên bầu trời như một tín hiệu thời tiết đẹp đẽ để nhân vật hành động: “ Chị nhìn thấy trăng sáng lung linh, sao sáng nhấp nháy, chị chắc chắn hôm sau trời sẽ nắng đẹp và chị sẽ gỡ găng tay” ( 20. 86). Ánh trăng ấy còn là không gian cho nhân vật xuất hiện hành động: “ Dưới ánh trăng hai anh em Lai Hỉ đang dô ta nào, dô ta nào, bẻ gãy mộ cành cây to bằng cánh tay” ( 20. 385). Không giống như ánh trăng của sự trong sáng, của sự yên bình, tự do được Dư Hoa miêu tả trong Huynh đệ mà ánh trăng ở đây gợi lên một cái gì đó giá lạnh của bầu trời: “ Bên ngoài gió gào thét, thổi bụi đất ở đầu thuyền, qua nắp cửa khoang, rơi xuống mặt và người anh, anh nhìn thấy bầu trời có mấy ngôi sao lờ mờ, không thấy trăng nhưng có ánh sáng, ánh trăng khiến bầu trời càng giá lạnh, nhìn một lúc anh nhắm mắt lại, anh nghe thấy nước vỗ óc ách vào mạn thuyền, cứ như gõ vào tai”( 20. 391). Không gian thiên nhiên ở đây, có thể nói nhà văn đã đặt đúng chỗ, đúng ngữ cảnh, đúng tâm trạng của nhân vật. Ánh trăng như có sự đồng điệu tâm hồn với nhân vật. Trong hoàn cảnh lo lắng, chạy vạy tiền chữa bệnh cho Nhất Lạc, tâm trạng Hứa Tam Quan rối bời. Phải chăng “ngôi sao lờ mờ”, “ánh trăng giá lạnh”, “ tiếng nước vỗ óc ách vào mạn thuyền” kia chính là tâm trạng e sợ của một người cha, nên đọc Chuyện Hứa Tam Quan bán máu chúng ta có cảm giác nhân vật như đang chiếm lĩnh đồng hoá thiên nhiên trong thế giới nội tâm phong phú và tinh tế của mình. Thiên nhiên bao la, khoáng đạt ở đây được tạo bởi những hình ảnh của ráng chiều, ánh nắng, ánh trăng, dòng sông và những cánh đồng có tác dụng làm điểm tựa cho nhân vật và tham gia vào quá trình thể hiện tâm trạng nhân vật. Thiên nhiên còn được sử dụng như một sự tiên báo những điều sẽ xảy ra với nhân vật. Đó là không gian con đường ở bờ sông Bách Lý, Hứa Tam Quan thấy: “Ở Bách Lý tuyết đọng tan ra hai bên đường phố bẩn như nước bùn, gió rét ở Bách Lý thổi vào mặt anh khiến anh có cảm giác mặt mình vừa khô vừa cứng” (20. 354). Không gian thiên nhiên ấy như tiên báo rằng tai hoạ sẽ xảy ra với Hứa Tam Quan. Lúc này Hứa Tam Quan như cành khô trong gió bão rồi gãy và anh đã ngã gục ra đất sau khi bán máu xong ở bệnh viện Bách Lý. Có thể thấy thiên nhiên trong Chuyện Hứa Tam Quan bán máu không chỉ là bức phông nền để cho nhân vật xuất hiện và hành động mà thiên nhiên còn tham gia vào quá trình tự sự, bộc lộ tâm trạng của nhân vật, thậm chí thiên nhiên như một nhân vật tiên báo về cuộc đời của các nhân vật. Điều đó đã tạo nên sức hấp dẫn riêng cho Chuyện Hứa Tam Quan bán máu. 3.1.2.2. Không gian tâm tưởng Trong tiểu thuyết Chuyện Hứa Tam Quan bán máu, bên cạnh không gian hiện thực, Dư Hoa còn miêu tả không gian tâm tưởng. Không gian tâm tưởng là không gian được tạo ra thông qua tưởng tượng, suy nghĩ của nhân vật. Nó xuất hiện ở bên trong nhân vật, trong tâm trạng của người kể chuyện hay xuất hiện vào những lúc người kể hướng ra thế giới bên ngoài do sự thúc đẩy từ cuộc sống bên trong. Không gian này xuất hiện không nhiều trong tác phẩm nhưng nó có ý nghĩa làm bật tư tưởng tình cảm của tác phẩm. Không gian ấy được thể hiện chủ yếu ở những lần Hứa Tam Quan nhớ lại kỷ niệm nơi anh và mấy người bạn cùng bán máu, cùng ngồi ở khách sạn Thắng Lợi và Nhất Lạc hình dung ra bố mẹ cùng hai em của mình ngồi ăn mì xào ở khách sạn ... Đặc biệt thể hiện rõ nhất trong đoạn văn Dư Hoa miêu tả ngày sinh nhật của Hứa Tam Quan. Trong hoàn cảnh đói kém miếng ăn đối với con người rất quý. Mấy đứa con của Hứa Tam Quan thèm được ăn cơm, ăn thịt, cá và muốn ăn thức ăn xào mỡ. Chính vì vậy nhân vật đã tưởng tượng ra một không gian của buổi sinh nhật Hứa Tam Quan với những món ăn khoái khẩu của các thành viên trong gia đình nhưng những món ăn ấy lại được xào bằng mồm và nghe, ăn bằng tai. Mặc dù những món ăn : cơm, thịt kho tàu, cá trích hầm, gan lợn xào chỉ là những món ăn được thưởng thức trong tưởng tượng nhưng mọi người trong gia đình Hứa Tam Quan ai cũng nuốt nước bọt. Đó là cảnh Tam Lạc: “ Dỏng tai lên mà nghe... Gắp một miếng bỏ vào mồm nhai, mùi vị sẽ là thịt mỡ ngậy mà không ngấy, thịt nạc sần sật ứa ra đầy mồm” ( 20. 202). Và là cảnh Hứa Tam Quan làm cho Hứa Ngọc Lan món cá trích hầm. Ở đây, Dư Hoa tạo ra một không gian tâm tưởng bằng một giọng văn hài hước hóm hỉnh. Qua đó, người đọc không chỉ thấy một miền không gian trong tưởng tượng của nhân vật mà không gian ấy còn cho chúng ta thấy hoàn cảnh tội nghiệp, đáng thương của con người. Trong hoàn cảnh đói khát họ đã tìm thấy sự no đủ của mình trong tâm tưởng. Dường như không gian tâm tưởng đó là lối thoát duy nhất của cuộc sống hiện thực đói khát đang bủa vây họ. Trong văn học Việt Nam, Thạch Lam cũng rất thành công trong việc xây dựng không gian tâm tưởng này. Tạo ra không gian sinh nhật này, Dư Hoa cũng đã tô đậm thêm sự đối lập giữa cuộc sống trong tưởng tượng với cuộc sống ngoài hiện thực, đồng thời làm nổi bật tính cách nhân vật. Trong hoàn cảnh đói kém ấy, họ vẫn cưu mang nhau, vẫn sống đầm ấm và hạnh phúc. Không gian tưởng tượng trong tác phẩm còn được thể hiện: Sau mỗi lần bán máu, Hứa Tam Quan vào khách sạn ăn gan lợn xào và uống rượu nếp cái anh lại nhớ đến kỷ niệm mình với Căn Long và A Phương. Hay khi Hứa Tam Quan đến bệnh viện không thấy Nhất Lạc, anh thấy đầu choáng váng và anh lại nghĩ đến không gian nơi có chiếc giường Căn Long chết đã bỏ không, anh đã khóc. Không gian tâm tưởng này có ý nghĩa tô đậm thêm bản chất con người nhân vật. Đó là một con người dễ xúc động, thương con rất mực. Không gian này đã góp phần tạo nên tính đa diện, sinh động cho tác phẩm. Bên cạnh không gian tâm tưởng, trong Chuyện HứaTam Quan bán máu, nhà văn còn tạo ra không gian đồng hiện. Không gian này xuất hiện trong tiểu thuyết không nhiều nhưng nó đã làm nên tính đa chiều cho tác phẩm. Không gian đồng hiện không tuân theo trình tự lần lượt của thời gian mà tuân theo nguyên tắc đồng thời hay còn gọi là nhiều tuyến cùng phát triển. Kiểu không gian đồng hiện cũng tương tự như thủ pháp dựng cảnh phim song hành hay đan xen trong điện ảnh. Cách tổ hợp không gian theo kiểu này dễ dàng tạo nên những so sánh đối chiếu về hình tượng, hình thành nên một không khí khẩn trương, gấp gáp. Chẳng hạn đoạn văn miêu tả Hứa Ngọc Lan và Hứa Tam Quan nghe tin đồn Nhất Lạc không phải con Hứa Tam Quan thì “Ở trong nhà anh đang nghiến răng, nghiến lợi, thì ở ngoài Hứa Ngọc Lan cũng vừa khóc vừa tố khổ”( 20. 74). Không gian đồng hiện còn thể hiện ở chỗ người kể chuyện tận mắt nhìn thấy đưa ra chứng cớ, nhiều nhân vật xuất phát từ góc nhìn riêng của mỗi người, kể lại cùng một sự kiện. Độc giả liên tục bị dẫn dắt trở lại với đầu mối của câu chuyện, câu chuyện được lặp lại từ đầu nhiều lần, mỗi lần lại xuất phát từ những quan điểm khác nhau, để phán đoán về cùng một sự việc “Đó là sự việc Nhất Lạc bỏ nhà đi, mọi người quen biết Hứa Tam Quan đến nói với anh: “Nhất Lạc nhà anh khóc hu hu đi
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
You must be registered for see links
tải đủ 2 phần rồi giải nén
Last edited by a moderator: