Myoglobin là gì? khi nào cơ thể tạo ra myoglobin?

Myoglobin là một loại protein có trong cơ xương và cơ tim của động vật có vú, bao gồm cả con người. Myoglobin đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và vận chuyển oxy  trong cơ bắp. Nó có ái lực cao với oxy, giúp giữ oxy sẵn sàng để sử dụng trong các hoạt động cơ bắp, đặc biệt khi cơ thể cần năng lượng nhanh chóng.

• Cấu trúc : Myoglobin có cấu trúc tương tự như hemoglobin (protein vận chuyển oxy trong máu), nhưng đơn giản hơn. Trong khi hemoglobin có 4 chuỗi polypeptide, myoglobin chỉ có 1 chuỗi.
• Chức năng chính :
  • Lưu trữ oxy trong cơ bắp để sử dụng khi cần thiết.
  • Cung cấp oxy cho ty thể (cơ quan sản xuất năng lượng trong tế bào) trong quá trình hoạt động mạnh hoặc khi nguồn cung cấp oxy từ máu bị hạn chế.

⚠️ Khi nào cơ thể giải phóng myoglobin?

Myoglobin và các vấn đề sức khỏe

Mặc dù myoglobin rất quan trọng, nhưng nếu nó được giải phóng quá nhiều vào máu (do tổn thương cơ bắp nghiêm trọng), nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe, chẳng hạn

1️⃣ Tập luyện quá mức (cường độ cao, kéo dài)

• Tình trạng tiêu cơ vân (rhabdomyolysis) có thể xảy ra sau:
  ✅ Tập gym nặng (quá sức)
  ✅ Chạy marathon
  ✅ CrossFit hoặc HIIT cực độ
  ✅ Luyện tập không nghỉ đủ

• Khi sợi cơ bị vỡ, myoglobin tràn vào máu

2️⃣ Chấn thương nghiêm trọng

• Tai nạn giao thông, gãy xương, vùi lấp (crush injury) → cơ bị đè nát

• Cắt cụt chi hoặc chấn thương quân sự nặng → tổn thương cơ → phóng thích myoglobin

3️⃣ Nhiễm trùng nặng hoặc sốc nhiệt

• Sốt cao kéo dài hoặc say nắng/sốc nhiệt → phá hủy mô cơ

• Dễ xảy ra khi vận động mạnh trong môi trường nóng ẩm

4️⃣ Dùng thuốc hoặc chất độc

• Một số thuốc hoặc chất độc có thể gây tiêu cơ:
  ❌ Statin liều cao (thuốc hạ mỡ máu)
  ❌ Ma túy (cocaine, heroin)
  ❌ Rượu nặng kéo dài

???? Dấu hiệu myoglobin tăng cao trong máu

• Nước tiểu sẫm màu như nước trà/coca

• Đau cơ lan tỏa, yếu cơ

• Mệt lả, buồn nôn

• Xét nghiệm: Creatine Kinase (CK) và myoglobin huyết thanh tăng cao

• Có thể dẫn đến suy thận cấp nếu không điều trị kịp thời

✅ Lời khuyên

• Luôn khởi động kỹ và không tập quá sức

• Uống đủ nước, nghỉ ngơi khi cần

• Nếu có dấu hiệu bất thường sau khi tập nặng → đi khám ngay

Kết luận

Myoglobin là một protein quan trọng trong cơ bắp, giúp lưu trữ và cung cấp oxy để duy trì hoạt động cơ thể. Cơ thể tạo ra myoglobin khi có nhu cầu oxy tăng cao, chẳng hạn như khi tập luyện thể thao, sống ở độ cao, hoặc phát triển cơ bắp. Tuy nhiên, việc giải phóng myoglobin quá mức vào máu có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, việc duy trì lối sống lành mạnh và tập luyện vừa phải là cách tốt nhất để bảo vệ cơ bắp và hệ thống cơ thể.