nhvkhanh1989
New Member
Download Decentralization - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn trên thế giới
Mặc dù có tính hai mặt, song trong mấy thập kỷ gần đây, decentralization đã trở thành một xu hướng, một trào lưu rộng khắp trên thế giới. Theo một số nghiên cứu, khoảng 80% số nước đang phát triển, bao gồm những nước trong khối XHCN cũ ở Liên Xô – Đông Âu, đã và đang tiến hành decentralization dưới những dạng thức khác nhau. Tính ở thời điểm năm 1999, có 96/127 nước (76%) được khảo sát đã tiến hành phân cấp quản lý về hành chính, 52/127 nước (41%) đã tiến hành phân cấp quản lý về ngân sách. Thông thường, việc phân cấp quản lý về hành chính và ngân sách được thực hiện đồng thời. Ví dụ, một nghiên cứu ở thời điểm năm 1997 cho thấy, có 52 nước trên thế giới đã phân cấp quản lý ngân sách ở những mức độ khác nhau, trong số đó, 48 nước (92%) đồng thời đã cho phép tự quản ở ít nhất một cấp địa phương.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, những quốc gia có GDP càng cao thường có mức độ phân cấp (cả về chính trị và ngân sách) cao hơn. Xét một cách tổng quát, mức độ decentralization tỷ lệ thuận với GDP. Biểu đồ dưới đây cho thấy tương quan giữa GDP và mức độ phân cấp về chính trị (political) và ngân sách (fiscal) ở ba nhóm quốc gia: nhóm có GDP cao (high); trung bình (middle), và thấp (low). (Hình 1)
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Decentralization - một số vấn đề lý luận và thực tiễn trên thế giới
GS, TS. Nguyễn Đăng Dung; ThS Vũ Công Giao - Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà nội.
Decentralization (thường được dịch sang tiếng Việt là phân quyền, tản quyền, phân cấp quản lý hành chính nhà nước…) là một vấn đề không mới trong lịch sử tổ chức quyền lực nhà nước của nhân loại nhưng chỉ được chú tâm nghiên cứu trong một vài thập kỷ gần đây. Đến nay, decentralization trở thành một xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới. Mặc dù vậy, do tính chất rộng lớn và phức tạp của nó, vẫn còn nhiều khía cạnh lý luận và thực tiễn về decentralization cần được nghiên cứu làm rõ, đặc biệt là về những yêu cầu của decentralization trong bối cảnh đặc thù của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam hiện nay, phân cấp quản lý nhà nước được coi là một trong những mục tiêu của cải cách hành chính, vì vậy, việc nghiên cứu những khía cạnh lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm và các mô hình decentralization trên thế giới để ứng dụng vào điều kiện cụ thể của nước ta là rất cần thiết. 1. Khái niệm decentralization Từ trước đến nay đã có nhiều định nghĩa về decentralization, như: Decentralization là tiến trình phân cấp quản lý, với mục tiêu làm cho hoạt động quản lý nhà nước gần gũi hơn với công chúng (Wikipedia). Decentralization là việc chính quyền cấp cao chuyển giao nhiều quyền lực hành chính hơn cho chính quyền cấp dưới1. Decentralization là tiến trình chuyển giao quyền lực cho chính quyền địa phương được lập ra do bầu cử2. Decentralization là việc chuyển giao quyền lực và trách nhiệm từ chính quyền trung ương cho chính quyền các cấp ở địa phương3. Decentralization là việc tái cấu trúc về thẩm quyền nhằm tạo lập một cơ chế cùng chịu trách nhiệm giữa các cơ quan ở các cấp trung ương, khu vực và địa phương, phù hợp với các nguyên tắc về quản lý, từ đó tăng cường chất lượng và hiệu quả của cơ chế quản lý tổng thể, trong khi đồng thời tăng cường quyền lực và năng lực của các cấp địa phương”4. Decentralization là việc chuyển giao quyền lực và trách nhiệm thực hiện các chức năng công cộng từ chính quyền trung ương xuống cho chính quyền địa phương hay cho các cơ quan chính quyền có vị thế gần như độc lập và cho khu vực tư nhân5. Decentralization là việc chuyển giao trách nhiệm lập kế hoạch, quản lý, tạo và phân bổ nguồn lực từ chính quyền trung ương cho các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan, thiết chế khác thuộc cơ cấu tổ chức bộ máy trung ương; các cơ quan chính quyền địa phương hay các đơn vị cấp dưới trong hệ thống hành chính; các cơ quan bán tự quản (bán công) hay các cơ quan chức năng, cơ quan cấp vùng, và có thể là cả các tổ chức tư nhân, tổ chức phi chính phủ6. Có thể thấy những định nghĩa trên xuất phát từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau và có nội hàm rộng, hẹp khác nhau. Tuy nhiên, chúng có một điểm chung là xem decentralization về cơ bản như một cách quản lý hành chính nhà nước chứ không phải là cách phân chia quyền lực nhà nước. Chính vì vậy, thuật ngữ decentralization được dịch sang tiếng Việt với nhiều tên gọi khác nhau, như phân quyền, tản quyền… nhưng cụm từ phân cấp quản lý hành chính nhà nước tỏ ra phù hợp hơn cả để diễn tả nội hàm của khái niệm. Ở một khía cạnh khác, sử dụng cụm từ phân cấp quản lý hành chính nhà nước có thể giúp tránh hiểu nhầm decetralization như là cốt lõi của học thuyết phân chia quyền lực nhà nước, mặc dù ở những góc độ nhất định, từ phân cấp quản lý hành chính cũng không bao trùm hết nội hàm của decentralization, và decentralization cũng bao hàm cả việc phân quyền về chính trị. So sánh các định nghĩa trên cho thấy, hai định nghĩa cuối cùng có nội hàm rộng nhất. Nó không chỉ tương ứng với khái niệm phân cấp quản lý hành chính mà ở một góc độ nhất định, còn bao trùm khái niệm xã hội hóa vẫn được sử dụng ở Việt Nam. 2. Một số thuật ngữ liên quan Có một số thuật ngữ mà nội hàm của chúng rất gần và được coi là một biến thể hay một dạng thức của decentralization, cụ thể: Deconcentration (phi tập trung hóa, đôi khi còn được gọi là tản quyền): thường được dùng để biểu thị việc các cơ quan chính quyền trung ương đặt các văn phòng hay đơn vị ở các địa phương để trực tiếp cung cấp dịch vụ công hay thực hiện quyền quản lý hành chính ở khu vực, địa phương đó7. Thông thường, tản quyền chỉ được thực hiện trong một số lĩnh vực như hải quan, thuế… nên nó không làm thay đổi chức năng, nhiệm vụ của hệ thống cơ quan nhà nước cả ở trung ương và địa phương. Delegation (ủy quyền): là việc chuyển giao trách nhiệm ra quyết định và thực hiện các chức năng công từ chính quyền trung ương cho các tổ chức bán tự quản - những tổ chức không hoàn toàn nằm dưới sự quản lý nhưng có trách nhiệm giải trình với chính quyền trung ương, như: các công ty, doanh nghiệp, tổ chức… có chức năng công cộng. Những chủ thể này thường được giao quyền tự chủ rất rộng trong hoạt động và không phải chịu những ràng buộc về nhân sự và nhiều quy định khác của các cơ quan nhà nước. Devolution (trao quyền): là việc chính quyền trung ương chuyển giao một phần thẩm quyền ra quyết định, quyền điều hành và nguồn tài chính cho các chính quyền địa phương và cả các cơ quan, tổ chức có chức năng công cộng. Đây có thể coi là thuật ngữ gần gũi nhất với decentralization. Một số tác giả cho rằng devolution chính là một kiểu phân cấp quản lý về hành chính và là cốt lõi của decentralization. 3. Nội dung của decentralization Theo một số chuyên gia, decentralization thể hiện ở các phương diện chính là: phân cấp quản lý về chính trị; phân cấp quản lý về hành chính; phân cấp quản lý về ngân sách; phân cấp quản lý về kinh tế. Phân cấp quản lý về chính trị là việc chuyển giao một phần quyền và nghĩa vụ chính trị từ chính quyền trung ương cho chính quyền địa phương. Tác động của quá trình này là làm cho chính quyền địa phương mạnh lên, đồng thời cho phép người dân, các nhóm chính trị tham gia và có ảnh hưởng nhiều hơn vào tiến trình xây dựng, thực thi chính sách của Nhà nước ở trung ương cũng như địa phương. Phân cấp quản lý về chính trị thường (nhưng không luôn luôn) gắn với chính thể đại diện. Tuy nhiên, quá trình phân cấp quản lý về chính trị thường đòi hỏi phải có những cải tổ về hiến pháp hay thể chế. Phân cấp quản lý về hành chính là việc phân bổ lại thẩm quyền, trách nhiệm và nguồn ngân sách cho việc bảo đảm các dịch vụ công giữa các cấp chính quyền của quốc gia. Nó thể hiện ở việc chuyển giao quyền và trách nhiệm thực hiện các chức năng công cộng (bao gồm cả việc xây dựng kế hoạch, quản lý và chi tiêu) từ chính quyền cấp trên cho chính quyền cấp dưới. Phân cấp quản lý về hành chính thể hiện ở ba cấp độ chính đã đề cập là: phi tập trung hóa/tản quyền; ủy quyền; phân cấp quản lý. Trong đó, phi tập trung hóa/tản quyền được xem là cấp độ thấp nhất của decentralizat...
Download miễn phí Decentralization - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn trên thế giới
Mặc dù có tính hai mặt, song trong mấy thập kỷ gần đây, decentralization đã trở thành một xu hướng, một trào lưu rộng khắp trên thế giới. Theo một số nghiên cứu, khoảng 80% số nước đang phát triển, bao gồm những nước trong khối XHCN cũ ở Liên Xô – Đông Âu, đã và đang tiến hành decentralization dưới những dạng thức khác nhau. Tính ở thời điểm năm 1999, có 96/127 nước (76%) được khảo sát đã tiến hành phân cấp quản lý về hành chính, 52/127 nước (41%) đã tiến hành phân cấp quản lý về ngân sách. Thông thường, việc phân cấp quản lý về hành chính và ngân sách được thực hiện đồng thời. Ví dụ, một nghiên cứu ở thời điểm năm 1997 cho thấy, có 52 nước trên thế giới đã phân cấp quản lý ngân sách ở những mức độ khác nhau, trong số đó, 48 nước (92%) đồng thời đã cho phép tự quản ở ít nhất một cấp địa phương.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, những quốc gia có GDP càng cao thường có mức độ phân cấp (cả về chính trị và ngân sách) cao hơn. Xét một cách tổng quát, mức độ decentralization tỷ lệ thuận với GDP. Biểu đồ dưới đây cho thấy tương quan giữa GDP và mức độ phân cấp về chính trị (political) và ngân sách (fiscal) ở ba nhóm quốc gia: nhóm có GDP cao (high); trung bình (middle), và thấp (low). (Hình 1)
Để tải bản DOC Đầy Đủ thì Trả lời bài viết này, mình sẽ gửi Link download cho
Tóm tắt nội dung:
Decentralization - một số vấn đề lý luận và thực tiễn trên thế giớiDecentralization - một số vấn đề lý luận và thực tiễn trên thế giới
GS, TS. Nguyễn Đăng Dung; ThS Vũ Công Giao - Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà nội.
Decentralization (thường được dịch sang tiếng Việt là phân quyền, tản quyền, phân cấp quản lý hành chính nhà nước…) là một vấn đề không mới trong lịch sử tổ chức quyền lực nhà nước của nhân loại nhưng chỉ được chú tâm nghiên cứu trong một vài thập kỷ gần đây. Đến nay, decentralization trở thành một xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới. Mặc dù vậy, do tính chất rộng lớn và phức tạp của nó, vẫn còn nhiều khía cạnh lý luận và thực tiễn về decentralization cần được nghiên cứu làm rõ, đặc biệt là về những yêu cầu của decentralization trong bối cảnh đặc thù của mỗi quốc gia. Ở Việt Nam hiện nay, phân cấp quản lý nhà nước được coi là một trong những mục tiêu của cải cách hành chính, vì vậy, việc nghiên cứu những khía cạnh lý luận, thực tiễn, kinh nghiệm và các mô hình decentralization trên thế giới để ứng dụng vào điều kiện cụ thể của nước ta là rất cần thiết. 1. Khái niệm decentralization Từ trước đến nay đã có nhiều định nghĩa về decentralization, như: Decentralization là tiến trình phân cấp quản lý, với mục tiêu làm cho hoạt động quản lý nhà nước gần gũi hơn với công chúng (Wikipedia). Decentralization là việc chính quyền cấp cao chuyển giao nhiều quyền lực hành chính hơn cho chính quyền cấp dưới1. Decentralization là tiến trình chuyển giao quyền lực cho chính quyền địa phương được lập ra do bầu cử2. Decentralization là việc chuyển giao quyền lực và trách nhiệm từ chính quyền trung ương cho chính quyền các cấp ở địa phương3. Decentralization là việc tái cấu trúc về thẩm quyền nhằm tạo lập một cơ chế cùng chịu trách nhiệm giữa các cơ quan ở các cấp trung ương, khu vực và địa phương, phù hợp với các nguyên tắc về quản lý, từ đó tăng cường chất lượng và hiệu quả của cơ chế quản lý tổng thể, trong khi đồng thời tăng cường quyền lực và năng lực của các cấp địa phương”4. Decentralization là việc chuyển giao quyền lực và trách nhiệm thực hiện các chức năng công cộng từ chính quyền trung ương xuống cho chính quyền địa phương hay cho các cơ quan chính quyền có vị thế gần như độc lập và cho khu vực tư nhân5. Decentralization là việc chuyển giao trách nhiệm lập kế hoạch, quản lý, tạo và phân bổ nguồn lực từ chính quyền trung ương cho các bộ, cơ quan ngang bộ và các cơ quan, thiết chế khác thuộc cơ cấu tổ chức bộ máy trung ương; các cơ quan chính quyền địa phương hay các đơn vị cấp dưới trong hệ thống hành chính; các cơ quan bán tự quản (bán công) hay các cơ quan chức năng, cơ quan cấp vùng, và có thể là cả các tổ chức tư nhân, tổ chức phi chính phủ6. Có thể thấy những định nghĩa trên xuất phát từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau và có nội hàm rộng, hẹp khác nhau. Tuy nhiên, chúng có một điểm chung là xem decentralization về cơ bản như một cách quản lý hành chính nhà nước chứ không phải là cách phân chia quyền lực nhà nước. Chính vì vậy, thuật ngữ decentralization được dịch sang tiếng Việt với nhiều tên gọi khác nhau, như phân quyền, tản quyền… nhưng cụm từ phân cấp quản lý hành chính nhà nước tỏ ra phù hợp hơn cả để diễn tả nội hàm của khái niệm. Ở một khía cạnh khác, sử dụng cụm từ phân cấp quản lý hành chính nhà nước có thể giúp tránh hiểu nhầm decetralization như là cốt lõi của học thuyết phân chia quyền lực nhà nước, mặc dù ở những góc độ nhất định, từ phân cấp quản lý hành chính cũng không bao trùm hết nội hàm của decentralization, và decentralization cũng bao hàm cả việc phân quyền về chính trị. So sánh các định nghĩa trên cho thấy, hai định nghĩa cuối cùng có nội hàm rộng nhất. Nó không chỉ tương ứng với khái niệm phân cấp quản lý hành chính mà ở một góc độ nhất định, còn bao trùm khái niệm xã hội hóa vẫn được sử dụng ở Việt Nam. 2. Một số thuật ngữ liên quan Có một số thuật ngữ mà nội hàm của chúng rất gần và được coi là một biến thể hay một dạng thức của decentralization, cụ thể: Deconcentration (phi tập trung hóa, đôi khi còn được gọi là tản quyền): thường được dùng để biểu thị việc các cơ quan chính quyền trung ương đặt các văn phòng hay đơn vị ở các địa phương để trực tiếp cung cấp dịch vụ công hay thực hiện quyền quản lý hành chính ở khu vực, địa phương đó7. Thông thường, tản quyền chỉ được thực hiện trong một số lĩnh vực như hải quan, thuế… nên nó không làm thay đổi chức năng, nhiệm vụ của hệ thống cơ quan nhà nước cả ở trung ương và địa phương. Delegation (ủy quyền): là việc chuyển giao trách nhiệm ra quyết định và thực hiện các chức năng công từ chính quyền trung ương cho các tổ chức bán tự quản - những tổ chức không hoàn toàn nằm dưới sự quản lý nhưng có trách nhiệm giải trình với chính quyền trung ương, như: các công ty, doanh nghiệp, tổ chức… có chức năng công cộng. Những chủ thể này thường được giao quyền tự chủ rất rộng trong hoạt động và không phải chịu những ràng buộc về nhân sự và nhiều quy định khác của các cơ quan nhà nước. Devolution (trao quyền): là việc chính quyền trung ương chuyển giao một phần thẩm quyền ra quyết định, quyền điều hành và nguồn tài chính cho các chính quyền địa phương và cả các cơ quan, tổ chức có chức năng công cộng. Đây có thể coi là thuật ngữ gần gũi nhất với decentralization. Một số tác giả cho rằng devolution chính là một kiểu phân cấp quản lý về hành chính và là cốt lõi của decentralization. 3. Nội dung của decentralization Theo một số chuyên gia, decentralization thể hiện ở các phương diện chính là: phân cấp quản lý về chính trị; phân cấp quản lý về hành chính; phân cấp quản lý về ngân sách; phân cấp quản lý về kinh tế. Phân cấp quản lý về chính trị là việc chuyển giao một phần quyền và nghĩa vụ chính trị từ chính quyền trung ương cho chính quyền địa phương. Tác động của quá trình này là làm cho chính quyền địa phương mạnh lên, đồng thời cho phép người dân, các nhóm chính trị tham gia và có ảnh hưởng nhiều hơn vào tiến trình xây dựng, thực thi chính sách của Nhà nước ở trung ương cũng như địa phương. Phân cấp quản lý về chính trị thường (nhưng không luôn luôn) gắn với chính thể đại diện. Tuy nhiên, quá trình phân cấp quản lý về chính trị thường đòi hỏi phải có những cải tổ về hiến pháp hay thể chế. Phân cấp quản lý về hành chính là việc phân bổ lại thẩm quyền, trách nhiệm và nguồn ngân sách cho việc bảo đảm các dịch vụ công giữa các cấp chính quyền của quốc gia. Nó thể hiện ở việc chuyển giao quyền và trách nhiệm thực hiện các chức năng công cộng (bao gồm cả việc xây dựng kế hoạch, quản lý và chi tiêu) từ chính quyền cấp trên cho chính quyền cấp dưới. Phân cấp quản lý về hành chính thể hiện ở ba cấp độ chính đã đề cập là: phi tập trung hóa/tản quyền; ủy quyền; phân cấp quản lý. Trong đó, phi tập trung hóa/tản quyền được xem là cấp độ thấp nhất của decentralizat...