air_walk_boy_13
New Member
Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Mục lục
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG CỐT TRUYỆN........................ 19
1.1. Tình huống ............................................................................................... 20
1.1.1. Tình huống làm hoán đổi vai trò................................................... 20
1.1.2. Tình huống ước mơ bị thực tế hủy hoại ....................................... 26
1.1.3. Tình huống hiểu lầm thay đổi số phận.......................................... 27
1.1.4. Tình huống trở về.......................................................................... 33
1.1.5. Tình huống kết hôn ứng phó......................................................... 34
1.2. Chi tiết ..................................................................................................... 38
1.2.1. Chi tiết biểu tượng ........................................................................ 39
1.2.1.1. Cánh cửa đóng (closed door) và những bí mật................ 39
1.2.1.2. Giấc mơ sương mù........................................................... 46
1.2.1.3. Chiếc áo cooc –se của Scarlett......................................... 48
1.2.2. Chi tiết đối lập trong sự thống nhất .............................................. 51
1.2.2.1. Sự chia cắt nhưng thống nhất của đất nước trong
chiến tranh ...................................................................... 51
1.2.2.2. Sự đối lập nhưng thống nhất trong tính cách Ashley
và Rhett........................................................................... 51
1.2.2.3. Sự dung hòa những đối nghịch trong tính cách
Scarlett ............................................................................ 52
1.3. Kiểu kết thúc ............................................................................................ 53
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiChương 2: NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG NHÂN VẬT ............................. 59
2.1. Thế giới nhân vật...................................................................................... 59
2.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật ................................................................. 62
2.2.1. Qua miêu tả ngoại hình ................................................................ 62
2.2.2. Qua miêu tả cử chỉ hành động ...................................................... 68
2.2.3. Qua miêu tả tính cách ................................................................... 70
2.2.4. Qua khắc họa nội tâm ................................................................... 77
2.3. Thành công của M.Mitchell với kiểu nhân vật “lệch chuẩn” .................. 85
2.3.1. Scarlett .......................................................................................... 85
2.3.2. Rhett .............................................................................................. 89
Chương 3: NGHỆ THUẬT TRẦN THUẬT............................................... 95
3.1. Trần thuật khách quan vô nhân xưng....................................................... 96
3.2. Trần thuật nửa trực tiếp.......................................................................... 100
3.3. Trần thuật bộc lộ tình cảm bằng trữ tình ngoại đề................................. 104
KẾT LUẬN .................................................................................................. 111
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 119
PHỤ LỤC..................................................................................................... 126MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Năm 1936, sự ra đời đột ngột của một cuốn tiểu thuyết từ một tác giả
gần như vô danh trong giới tiểu
thuyết – Margaret Mitchell, với cái
tên tựa đề tác phẩm nghe khá nên thơ
lấy ý từ câu thành ngữ nổi tiếng của
người Mỹ, “Gone with the wind”, tức
“Cuốn theo chiều gió”, đã lập tức tạo
nên niềm hứng khởi tột độ cho độc
giả Mỹ. Họ đón nhận cuốn tiểu
thuyết với đủ mọi cảm xúc say mê,
bồi hồi, và cả chê bai, dè bỉu, nhưng
sẵn sàng thâu đêm suốt sáng theo
đuổi cho kì hết câu chuyện chỉ để
biết kết cục của nó ra sao.
Một năm sau, tác phẩm tiếp tục làm một phát “chỉ thiên” vào những
độc giả còn ngờ vực về sức hút của nó với việc đoạt giải thưởng Pulitzer, giải
tiểu thuyết xuất sắc nhất của Hiệp hội phát hành sách Hoa Kỳ năm 1937 (giờ
là Giải thưởng sách toàn quốc), rồi huy chương kỷ niệm Carl Bohnengerger
của Hiệp hội Thư viện Florida, và huy chương vàng của Cộng đồng Nam
New York. Đến lúc cuốn tiểu thuyết được chuyển thể thành phim vào 1939,
để lại gây kì tích thắng 8 giải Academy Awards, thì độc giả mới thôi ngỡ
ngàng trước cuốn tiểu thuyết có một không hai này [73, tr.34].
Tuy thế, trước thực tế là không ít tác phẩm khi ra đời “gióng trống khua
chiêng” nhưng sau đó lặng yên không kèn trống và bị vất vào nhà kho, nên
không riêng những độc giả khó tính mà ngay cả những độc giả cuồng tín,
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phicũng đã lo ngại việc một cuốn tiểu thuyết mà nổi lên nhanh chóng, ồn ào và
gây hiệu ứng với tốc độ tên lửa như “Cuốn theo chiều gió”, có thể rồi một
thời gian sẽ bị những hiện tượng khác che mờ trong sớm muộn. Đặc biệt là
khi có không ít những bài phê bình phân tích của các cây bút sắc sảo nghiêng
về trường phái “mổ xẻ’ đã không hề nương tay khi công kích tác phẩm này,
rằng nó là một tác phẩm xoàng xĩnh, dễ đọc, và chỉ “dụ dỗ” nổi những bà nội
trợ dễ dãi. Ấy là chưa kể đến hàng loạt hạt sạn xung quanh vấn đề phân biệt
chủng tộc và tính lãng mạn thái quá trong hư cấu lịch sử.
Nhưng đến lúc này, 70 năm có lẽ đã trôi qua, cùng lúc hàng loạt tác
phẩm xuất sắc khác đã ra đời, tính cả những cuốn hậu, làm mới “Cuốn theo
chiều gió”, nhưng không tác phẩm nào hạ gục ngôi vị của nó, ít ra là về con
số xuất bản, chuyển ngữ, và sự yêu mến trong lòng độc giả từ nước Mỹ đến
ngoài biên giới.
Nhân đó, mới nhắc lại những kì tích đáng khâm phục mà cuốn tiểu
thuyết dày 1024 trang bản tiếng Anh (bản của Nhà xuất bản Avon) này làm
được. “Cuốn theo chiều gió” đã tự tạo ra lịch sử ngay khi được xuất bản, khi
doanh số của nó phá vỡ mọi kỷ lục ở Nhà xuất bản lừng danh Macmillan.
Trong vòng một tháng họ đã in 200 ngàn cuốn, trong 2 tháng bán được 6000
cuốn một ngày, trong 6 tháng, 1 triệu cuốn đã bị “Cuốn theo chiều gió”.
Tháng 8 năm 1936, 2 nhà in và 2 xưởng đóng sách làm việc cả ngày lẫn đêm.
Người ta làm một phép toán và kết luận: “Cuốn theo chiều gió” sẽ vượt cao
hơn cả Manhattan, và cao gấp 50 lần toà Empire State nếu tất cả các cuốn
sách bán được chồng lên nhau, và nếu chúng được xếp nối đuôi nhau thì
chúng sẽ bao vòng quanh xích đạo gần 3 lần, như thể chứng tỏ “Cuốn theo
chiều gió” vòng quanh thế giới như thế nào [73, tr.34].
“Cuốn theo chiều gió” cũng từng “làm mưa làm gió” sau đó ở châu Âu
hậu chiến. Hitler cấm cuốn này khi chiếm đóng châu Âu vì Scarlett là mộtbiểu tượng nguy hiểm của sự kháng cự. Ngày nay, “Cuốn theo chiều gió” đã
thành một hiện tượng toàn cầu, đã bán hơn 30 triệu bản và 200 ấn bản đã
được phát hành ở 40 nước. Cuốn sách (và cả phim) tiếp tục được đón nhận
rộng rãi ở châu Âu, đồng thời cũng được gieo trên những mảnh đất văn hoá
màu mỡ với những ấn bản tiếng nước ngoài đã được xuất bản ở những nơi có
thị trường sách tương đối nhỏ, như Czechoslovakia, Bugari, Etiopia, Latvia,
và cả Việt Nam.
Với những con số đáng kinh ngạc như thế, “Cuốn theo chiều gió” đã
trở thành huyền thoại trong lịch sử ngành xuất bản, tiểu thuyết Mỹ bán chạy
nhất mọi thời đại. Hàng loạt nhà phê bình văn chương và những cây bút nổi
tiếng của các báo lớn đua nhau lao vào cuộc để lý giải sức hút của tác phẩm
có doanh số kỷ lục 50.000 bản một ngày này. Nhiều lí do được đưa ra để rồi
kết luận chung vẫn chỉ là ở dạng giả thuyết. Điều đó cũng không có gì đáng
ngạc nhiên, vì chính Margaret Mitchell, người trong cuộc, cũng bị choáng
ngợp bởi kì tích của đứa con tinh thần mình viết nên. Bà thật sự bất ngờ và
sau đó là hỗn loạn trước tiếng tăm của “Cuốn theo chiều gió”. Bà bị bao vây,
cuộc sống riêng tư của bà bị những kẻ xâm phạm tàn phá, người lạ mặt gọi
điện liên miên, gửi những thư từ kỳ quặc, lôi bà vào những vụ kiện tụng, lấy
tên tiểu thuyết đặt tên cho một trò thoát y… Vào tháng 8 năm 1936, Margaret
Mitchell đã viết cho Harold Latham, người đàn ông khiến nàng thành công:
“How did you know six months ago that “Gone with the wind” would be a
success…? I do not see how you anticipated the enomous sales which have
been so unexpected and bewildering to me” (“Làm sao mà sáu tháng trước
ngài có thể biết được “Cuốn theo chiều gió” sẽ thành công như thế?... Tôi
không hiểu được làm sao ngài có thể đoán được một doanh số khổng lồ
như vậy trong khi đối với tui nó thật sự quá bất ngờ và khó hiểu”) [48, tr.3].
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiSự thành công của “Cuốn theo chiều gió” về mặt doanh thu xuất bản và
tiếng tăm, lại còn đi kèm với một hoàn cảnh sáng tác khá đậm tính giai thoại
của tác giả: viết để giải khuây những ngày bị bệnh, viết trên cơ sở những kí
ức thời cha ông để lại và từ những kiến thức bà có từ thời còn làm báo cộng
thêm quá trình tra cứu tư liệu, càng làm cho tác phẩm trở nên kinh điển.
Với tất cả kì tích đó, chúng ta hãy khoan vội bàn về hai phạm trù khen
chê từ những cây bút phê bình rất giàu kinh nghiệm và sắc sảo trên toàn thế
giới, để khẳng định chắc chắn một điều: “Cuốn theo chiều gió” là một tác
phẩm có sức hấp dẫn đặc biệt. Không ai phủ nhận được điều đó. Do vậy, việc
nghiên cứu về điều gì, yếu tố nào đã làm nên cái hay đó, chính là vấn đề cốt
lõi mà chúng tui theo đuổi. Chúng tui đã quyết định bắt tay vào đề tài “Nghệ
thuật tiểu thuyết Cuốn theo chiều gió” từ nguyên cớ ấy – cho điều chính
mình say mê mà không hề để hội chứng “bầy đàn” hay best-seller ảnh hưởng,
và cho điều đáng được dành thời gian để nghiên cứu một cách có “đầu đũa”
chứ không chỉ là một vài bài cảm nhận đơn thuần.
Đề tài cũng là sự thỏa mãn cá nhân trong quá trình tra cứu tư liệu, khi
điểm qua số lượng công trình nghiên cứu ít ỏi tại Việt Nam về “Cuốn theo
chiều gió” và nhận thấy: chưa có tác phẩm nào bàn một cách cụ thể về vấn đề
này. Quá trình chuyên sâu tra cứu, thống kê, nghiên cứu, phân tích cũng giúp
chúng tui vận dụng những kĩ năng đã được học trong chương trình Cao học để
ứng dụng, và làm cơ sở tư liệu cho những công trình cao hơn, cũng như cho
công việc giảng dạy trong tương lai.
2. Lịch sử vấn đề
Đối với một tác phẩm nổi tiếng mang tầm vóc toàn cầu như “Cuốn theo
chiều gió”, số lượng tác phẩm nghiên cứu phê bình về nó là nhiều không đếm
xuể. Nhất là từ sau khi bộ phim được chuyển thể thành phim vào 1939, cùng
với việc thu hút một lượng lớn độc giả, hàng loạt bài nghiên cứu, đánh giá vềtác phẩm cũng ra đời. Theo đánh giá bước đầu của chúng tui thì dư luận khen
hay chê, tâng bốc hay lên án các khía cạnh trong tác phẩm cũng khá phong
phú. Vì đây là tác phẩm văn học nước ngoài, nên chúng tui sẽ xem xét lịch sử
vấn đề dưới hai điểm nhìn: của những tác giả nước ngoài và tác giả trong
nước.
2.1. Các công trình, bài nghiên cứu, bài báo của các tác giả nước ngoài
“Khai sinh” trên đất Mỹ để rồi vượt biên giới đi khắp năm châu, nếu
dùng một con số chính xác để thống kê số lượng tài liệu nghiên cứu về “Cuốn
theo chiều gió” e là một việc không tưởng. Do vậy, những tác phẩm tiếng
Anh chúng tui đề cập dưới đây chỉ là một phần nhỏ trong nguồn tư liệu về
“Cuốn theo chiều gió” mà chúng tui có được, và đồng thời giúp ích chúng tôi
trong việc tiếp cận cuốn tiểu thuyết lừng danh này dưới góc độ khoa học.
2.1.1. Trước hết, liên quan đến tầm ảnh hưởng sâu rộng của Cuốn
theo chiều gió, không thể không chú ý đến những tác phẩm viết tiếp “Cuốn
theo chiều gió”
Nổi tiếng có thể kể đến là phần hậu
“Scarlett” của Alexandra Ripley (1991) và
Rhett Butler’People (tạm dịch là “Người
của Rhett Butler”) của Donald McCaig
(2007). Đây là 2 tác phẩm được viết dưới sự
ủy thác của chính tác giả Margaret Mitchell,
tuy thành công nhất định về mặt doanh thu
nhưng đáng tiếc, cả hai tác phẩm đều đi
ngược lại với mong muốn của Margaret
Mitchell. Cả hai tiểu thuyết gia miền Nam
nổi tiếng giàu kinh nghiệm này đều xoay sở
để làm mờ đục đi tính cách nhân vật, một phần là để tránh đi vấn đề chính trị
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phicòn nhiều bàn cãi của tác phẩm gốc. Trong “Scarlett”, câu chuyện được
chuyển thẳng đến Iceland, cách xa khỏi những năm Tái thiết đầy bạo động
chủng tộc của miền Nam, trong khi ở “Người của Rhett Butler” thì nhân vật
Rhett Butler trở thành một người đấu tranh về quyền lợi chủng tộc không chê
vào đâu được, một người bảo vệ dũng cảm của phụ nữ hoạn nạn và người tán
thành nền giáo dục cho người da đen.
Anne Edwards, người viết tiểu sử Margaret Mitchell đầu tiên, đã viết
phần tiếp theo, “Tara”. Tác phẩm đã bị người hâm mộ Margaret Mitchell tẩy
chay. Năm 1995, Emma Tennant, nhà văn người Anh duy nhất được trao
quyền, đã viết ra phần hậu tuân thủ đàng hoàng các luật lệ của Quỹ di sản
Margaret Mitchell về việc né tránh các vấn đề chính trị và chủng tộc nhạy
cảm. Phản ứng của những nhà biên tập viên người Mỹ là tức giận trước sự
không đủ tính miền Nam, không có độ nhạy cảm của người Mỹ. Bản thảo này
cũng bị cấm không được đọc hay thảo
luận công khai.
Vài năm trước khi cuốn sách của
Donald McCaig được viết, tiểu thuyết gia
miền Nam Pat Conroy được mời để kể
câu chuyện từ góc nhìn của Rhett. Tác
phẩm song hành hiện đã bị bỏ dang dở
này có lẽ sẽ giết chết Scarlett O’Hara với
“cái chết trong văn chương đáng ghi nhớ
nhất từ khi Anna Karenina quăng mình
trước xe lửa” [91].
Năm 2001, hai năm sau khi Quỹ di
sản Margaret Mitchell kiện thành công
nhà văn Pháp Régine Desforges đạo văn “Cuốn theo chiều gió”, họ tiếp tụcvới tác phẩm The Wind Done Gone (tạm dịch là “Ngọn gió đã đi”) của nhà
văn Mỹ - Phi Alice Randall, kết tội nó đã đạo văn trắng trợn chủ đề và nhân
vật của Margaret Mitchell, và được chấp thuận. Cuốn “Ngọn gió đã đi” đã
viết nhiều chi tiết kinh khủng: nhân vật chính, Cynara, từng là một nô lệ máu
lai, con gái của người địa chủ da trắng (Gerald O’Hara) và bà vú, vì vậy là chị
em cùng cha với “Other” – tên của Randall đặt cho Scarlett. Như Pat Conroy
đã dự tính, Randall cũng giết chết “Other”, và vì thế Cynara cưới người đàn
ông goá vợ “R” (Rhett) – nhưng quan hệ của họ bị lụi tàn bởi những bí mật
trong gia đình về tình dục dị chủng. Sự trào phúng của Randall đã thể hiện
một góc nhìn không mấy lãng mạn về những bí mật về chủng tộc và tình dục
của miền Nam và sự đạo đức giả. Tuy nhiên, cuốn tiểu thuyết đã kết thúc có
hậu, với khu đồn điền được truyền lại, dù là từ một “R” giờ đã điên loạn, cho
người quản gia da đen của ông – và tất cả những thành viên gia đình bất kể
chủng tộc đều được chôn chung một chỗ. Nhà phê bình Marjorie Garber đã
nói rằng cuốn tiểu thuyết có thể là một “sự trả đũa văn hoá”, cất tiếng nói cho
phụ nữ và nô lệ bị bắt phải im lặng [91].
2.1.2. So sánh “Cuốn theo chiều gió” với các tác phẩm khác cũng là
một khía cạnh được các nhà phê bình chú ý
So sánh thú vị nhất là của tác giả Harriett Hawkins và bài viết với nhan
đề ấn tượng “The sins of Scarlett” (tạm dịch là “Tội lỗi của Scarlett”) đem lên
bàn cân 2 tác phẩm “Cuốn theo chiều gió” và phần hậu “Scarlett” của
A.Ripley. Bài viết này đã thẳng tay chỉ trích mạnh mẽ cách xây dựng một
nhân vật Scarlett mới quá khác lạ, đến mức phủ nhận nhân vật Scarlett vốn đã
được yêu thích của Margaret Mitchell. Việc Ripley làm cho nàng Scarlett
bỗng chốc yêu thích con trẻ, thích làm mẹ, biết bất bình với tầng lớp bị áp bức
của Iceland là một điều gì đó không tưởng. Tác giả không ngần ngại gọi việc
“biến hóa” nàng Scarlett thành mẫu tính cách mới này là cách giết chết
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiScarlett một cách nhanh nhất, và đó là
một tội lỗi không thể mặc xác được.
“As Margaret Mitchell reminds us,
what people think they want and what
they really want are two different
things. People do tend to believe
fashionable fictions, not only because
they want them to be true, but because
it is the fashion to believe them. This is
why, regrettably, we have to give a
damn about the sins of Scarlett.” (Như
Margaret Mitchell đã nhắc chúng ta,
cái mà người ta nghĩ người ta muốn và
cái mà người ta thật sự muốn là hai thứ
khác nhau. Người ta có xu hướng tin vào tiểu thuyết thời thượng, không chỉ vì
người ta muốn nó thành hiện thực, mà còn bởi vì tin như thế là thời thượng.
Đó là lý do vì sao mà chúng ta không được mặc xác những tội lỗi của
Scarlett, thật đáng tiếc) [50].
Bài viết của Chris Vials với nhan đề “Erskine Caldwell’s Challenge to
Gone with the Wind and Dialectical Realism” (tạm dịch “Thách thức của
Erskine Caldwell với “Cuốn theo chiều gió” và Chủ nghĩa hiện thực biện
chứng”) đã làm một cuộc so sánh giữa “Cuốn theo chiều gió” và God’s
Little Acre (tạm dịch là “Đồng cỏ nhỏ của Chúa”). Bài viết phân tích và so
sánh hai tác phẩm để thấy được xu hướng chính trị của hai tác giả. Margaret
Mitchell và Caldwell viết từ hai tư tưởng chính trị đối lập trong khoảng thời
gian từ thập niên 1930 và 1940, và vị trí chính trị của họ cho nhau biết chân
dung của chính mình trong tác phẩm. Hình ảnh về miền Nam mà Caldwellxây dựng cho dân chúng cả nước giữ một ngụ ý chính trị khác hoàn toàn với
“Cuốn theo chiều gió”. Bối cảnh của tác phẩm “Cuốn theo chiều gió” đã cho
những độc giả thời kỳ khủng hoảng một quá khứ thiên đường để nhìn về. Tác
phẩm khắc hoạ người Mỹ da đen như những người đơn giản và yếu ớt, và
người Mỹ da trắng cùng kiệt như là những kẻ xảo nguyệt. Tác phẩm đã xem xét
lại cả quá khứ của chế độ nô lệ và sự cần kíp một tầng lớp chủ nô cầm lái
trong hiện tại. Tiểu thuyết Đồng cỏ nhỏ của Chúa, ngược lại, đã tránh né tầng
lớp chủ nô để tập trung sự chú ý vào những người da trắng cùng kiệt cố gắng
chạy ăn từng bữa ở vùng thôn quê đang héo tàn của Georgia và những thị trấn
kiệt quệ của miền Nam Carolina trong thời kỳ Đại khủng hoảng. Quan niệm
của Caldwell về miền Nam đã trái ngược hẳn với Margaret Mitchell [71].
So sánh “Cuốn theo chiều gió” và “Absalom, Absalom!” của
con người bình thường và lệch chuẩn, nhưng dám nghĩ dám làm, dám đương
đầu vượt qua thử thách và trụ vững trong cơn gió bụi của thời cuộc. Ngày
nay, những chàng trai cô gái tìm thấy trong họ những hình mẫu cá tính mơ
ước, tìm thấy sự an ủi trong những biểu hiện tâm lí tình cảm có lúc tàn nhẫn,
vô tâm nhưng cũng có lúc đầy lòng nhân và quả cảm. Vì đơn giản, con người
hoàn hảo cổ tích chỉ là kết quả của mộng tưởng, và không ai trên cõi nhân
gian hiện đại lại muốn trở thành như vậy. Chẳng cần đến những đột phá bất
ngờ về nghệ thuật, Margaret Mitchell đã “hạ gục” độc giả bằng chính những
nhân vật sắc nét không lẫn vào đâu được của mình.
Về nghệ thuật trần thuật, sau khi giới thuyết về những yếu tố liên
quan như kiểu trần thuật, điểm nhìn trần thuật, chúng tui đi vào các kiểu trần
thuật mà Margaret ứng dụng, là trần thuật khách quan vô nhân xưng, trần
thuật nửa trực tiếp và trần thuật bộc lộ tình cảm bằng trữ tình ngoại đề.
“Cuốn theo chiều gió” sử dụng lối trần thuật khách quan ngôi thứ 3
với người trần thuật vô nhân xưng. Điểm đặc biệt là người kể chuyện tuy
không hiện diện nhưng không hoàn toàn lạnh nhạt, dửng dưng, “biết tuốt”, mà
dào dạt tình cảm ẩn đằng sau ngôn ngữ tái hiện, miêu tả, với một giọng điệu
trong sáng nhưng tràn trề tình cảm. Suốt tác phẩm, Margaret Mitchell kể với
người đọc câu chuyện chiến tranh và tình yêu với tâm thế của một người trần
thuật biết rõ mọi sự kiện, biến cố của nhân vật. Ở đây, người kể không thuộc
vào thế giới truyện mà chỉ quan sát, kể lại, kiêm vai trò dẫn dắt, điều khiển, tổ
chức diễn biến hành động cho nhân vật. Do không tham gia trực tiếp vào biến
cố truyện nên điểm nhìn của người kể hết sức linh hoạt, không bị hạn chế bởi
thời gian, không gian. Người kể còn có thể dễ dàng di chuyển điểm nhìn từ
nhân vật này sang nhân vật khác. Khoảng cách giữa người kể và nhân vật
luôn được rút ngắn tối đa.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Mục lục
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG CỐT TRUYỆN........................ 19
1.1. Tình huống ............................................................................................... 20
1.1.1. Tình huống làm hoán đổi vai trò................................................... 20
1.1.2. Tình huống ước mơ bị thực tế hủy hoại ....................................... 26
1.1.3. Tình huống hiểu lầm thay đổi số phận.......................................... 27
1.1.4. Tình huống trở về.......................................................................... 33
1.1.5. Tình huống kết hôn ứng phó......................................................... 34
1.2. Chi tiết ..................................................................................................... 38
1.2.1. Chi tiết biểu tượng ........................................................................ 39
1.2.1.1. Cánh cửa đóng (closed door) và những bí mật................ 39
1.2.1.2. Giấc mơ sương mù........................................................... 46
1.2.1.3. Chiếc áo cooc –se của Scarlett......................................... 48
1.2.2. Chi tiết đối lập trong sự thống nhất .............................................. 51
1.2.2.1. Sự chia cắt nhưng thống nhất của đất nước trong
chiến tranh ...................................................................... 51
1.2.2.2. Sự đối lập nhưng thống nhất trong tính cách Ashley
và Rhett........................................................................... 51
1.2.2.3. Sự dung hòa những đối nghịch trong tính cách
Scarlett ............................................................................ 52
1.3. Kiểu kết thúc ............................................................................................ 53
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiChương 2: NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG NHÂN VẬT ............................. 59
2.1. Thế giới nhân vật...................................................................................... 59
2.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật ................................................................. 62
2.2.1. Qua miêu tả ngoại hình ................................................................ 62
2.2.2. Qua miêu tả cử chỉ hành động ...................................................... 68
2.2.3. Qua miêu tả tính cách ................................................................... 70
2.2.4. Qua khắc họa nội tâm ................................................................... 77
2.3. Thành công của M.Mitchell với kiểu nhân vật “lệch chuẩn” .................. 85
2.3.1. Scarlett .......................................................................................... 85
2.3.2. Rhett .............................................................................................. 89
Chương 3: NGHỆ THUẬT TRẦN THUẬT............................................... 95
3.1. Trần thuật khách quan vô nhân xưng....................................................... 96
3.2. Trần thuật nửa trực tiếp.......................................................................... 100
3.3. Trần thuật bộc lộ tình cảm bằng trữ tình ngoại đề................................. 104
KẾT LUẬN .................................................................................................. 111
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 119
PHỤ LỤC..................................................................................................... 126MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Năm 1936, sự ra đời đột ngột của một cuốn tiểu thuyết từ một tác giả
gần như vô danh trong giới tiểu
thuyết – Margaret Mitchell, với cái
tên tựa đề tác phẩm nghe khá nên thơ
lấy ý từ câu thành ngữ nổi tiếng của
người Mỹ, “Gone with the wind”, tức
“Cuốn theo chiều gió”, đã lập tức tạo
nên niềm hứng khởi tột độ cho độc
giả Mỹ. Họ đón nhận cuốn tiểu
thuyết với đủ mọi cảm xúc say mê,
bồi hồi, và cả chê bai, dè bỉu, nhưng
sẵn sàng thâu đêm suốt sáng theo
đuổi cho kì hết câu chuyện chỉ để
biết kết cục của nó ra sao.
Một năm sau, tác phẩm tiếp tục làm một phát “chỉ thiên” vào những
độc giả còn ngờ vực về sức hút của nó với việc đoạt giải thưởng Pulitzer, giải
tiểu thuyết xuất sắc nhất của Hiệp hội phát hành sách Hoa Kỳ năm 1937 (giờ
là Giải thưởng sách toàn quốc), rồi huy chương kỷ niệm Carl Bohnengerger
của Hiệp hội Thư viện Florida, và huy chương vàng của Cộng đồng Nam
New York. Đến lúc cuốn tiểu thuyết được chuyển thể thành phim vào 1939,
để lại gây kì tích thắng 8 giải Academy Awards, thì độc giả mới thôi ngỡ
ngàng trước cuốn tiểu thuyết có một không hai này [73, tr.34].
Tuy thế, trước thực tế là không ít tác phẩm khi ra đời “gióng trống khua
chiêng” nhưng sau đó lặng yên không kèn trống và bị vất vào nhà kho, nên
không riêng những độc giả khó tính mà ngay cả những độc giả cuồng tín,
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phicũng đã lo ngại việc một cuốn tiểu thuyết mà nổi lên nhanh chóng, ồn ào và
gây hiệu ứng với tốc độ tên lửa như “Cuốn theo chiều gió”, có thể rồi một
thời gian sẽ bị những hiện tượng khác che mờ trong sớm muộn. Đặc biệt là
khi có không ít những bài phê bình phân tích của các cây bút sắc sảo nghiêng
về trường phái “mổ xẻ’ đã không hề nương tay khi công kích tác phẩm này,
rằng nó là một tác phẩm xoàng xĩnh, dễ đọc, và chỉ “dụ dỗ” nổi những bà nội
trợ dễ dãi. Ấy là chưa kể đến hàng loạt hạt sạn xung quanh vấn đề phân biệt
chủng tộc và tính lãng mạn thái quá trong hư cấu lịch sử.
Nhưng đến lúc này, 70 năm có lẽ đã trôi qua, cùng lúc hàng loạt tác
phẩm xuất sắc khác đã ra đời, tính cả những cuốn hậu, làm mới “Cuốn theo
chiều gió”, nhưng không tác phẩm nào hạ gục ngôi vị của nó, ít ra là về con
số xuất bản, chuyển ngữ, và sự yêu mến trong lòng độc giả từ nước Mỹ đến
ngoài biên giới.
Nhân đó, mới nhắc lại những kì tích đáng khâm phục mà cuốn tiểu
thuyết dày 1024 trang bản tiếng Anh (bản của Nhà xuất bản Avon) này làm
được. “Cuốn theo chiều gió” đã tự tạo ra lịch sử ngay khi được xuất bản, khi
doanh số của nó phá vỡ mọi kỷ lục ở Nhà xuất bản lừng danh Macmillan.
Trong vòng một tháng họ đã in 200 ngàn cuốn, trong 2 tháng bán được 6000
cuốn một ngày, trong 6 tháng, 1 triệu cuốn đã bị “Cuốn theo chiều gió”.
Tháng 8 năm 1936, 2 nhà in và 2 xưởng đóng sách làm việc cả ngày lẫn đêm.
Người ta làm một phép toán và kết luận: “Cuốn theo chiều gió” sẽ vượt cao
hơn cả Manhattan, và cao gấp 50 lần toà Empire State nếu tất cả các cuốn
sách bán được chồng lên nhau, và nếu chúng được xếp nối đuôi nhau thì
chúng sẽ bao vòng quanh xích đạo gần 3 lần, như thể chứng tỏ “Cuốn theo
chiều gió” vòng quanh thế giới như thế nào [73, tr.34].
“Cuốn theo chiều gió” cũng từng “làm mưa làm gió” sau đó ở châu Âu
hậu chiến. Hitler cấm cuốn này khi chiếm đóng châu Âu vì Scarlett là mộtbiểu tượng nguy hiểm của sự kháng cự. Ngày nay, “Cuốn theo chiều gió” đã
thành một hiện tượng toàn cầu, đã bán hơn 30 triệu bản và 200 ấn bản đã
được phát hành ở 40 nước. Cuốn sách (và cả phim) tiếp tục được đón nhận
rộng rãi ở châu Âu, đồng thời cũng được gieo trên những mảnh đất văn hoá
màu mỡ với những ấn bản tiếng nước ngoài đã được xuất bản ở những nơi có
thị trường sách tương đối nhỏ, như Czechoslovakia, Bugari, Etiopia, Latvia,
và cả Việt Nam.
Với những con số đáng kinh ngạc như thế, “Cuốn theo chiều gió” đã
trở thành huyền thoại trong lịch sử ngành xuất bản, tiểu thuyết Mỹ bán chạy
nhất mọi thời đại. Hàng loạt nhà phê bình văn chương và những cây bút nổi
tiếng của các báo lớn đua nhau lao vào cuộc để lý giải sức hút của tác phẩm
có doanh số kỷ lục 50.000 bản một ngày này. Nhiều lí do được đưa ra để rồi
kết luận chung vẫn chỉ là ở dạng giả thuyết. Điều đó cũng không có gì đáng
ngạc nhiên, vì chính Margaret Mitchell, người trong cuộc, cũng bị choáng
ngợp bởi kì tích của đứa con tinh thần mình viết nên. Bà thật sự bất ngờ và
sau đó là hỗn loạn trước tiếng tăm của “Cuốn theo chiều gió”. Bà bị bao vây,
cuộc sống riêng tư của bà bị những kẻ xâm phạm tàn phá, người lạ mặt gọi
điện liên miên, gửi những thư từ kỳ quặc, lôi bà vào những vụ kiện tụng, lấy
tên tiểu thuyết đặt tên cho một trò thoát y… Vào tháng 8 năm 1936, Margaret
Mitchell đã viết cho Harold Latham, người đàn ông khiến nàng thành công:
“How did you know six months ago that “Gone with the wind” would be a
success…? I do not see how you anticipated the enomous sales which have
been so unexpected and bewildering to me” (“Làm sao mà sáu tháng trước
ngài có thể biết được “Cuốn theo chiều gió” sẽ thành công như thế?... Tôi
không hiểu được làm sao ngài có thể đoán được một doanh số khổng lồ
như vậy trong khi đối với tui nó thật sự quá bất ngờ và khó hiểu”) [48, tr.3].
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiSự thành công của “Cuốn theo chiều gió” về mặt doanh thu xuất bản và
tiếng tăm, lại còn đi kèm với một hoàn cảnh sáng tác khá đậm tính giai thoại
của tác giả: viết để giải khuây những ngày bị bệnh, viết trên cơ sở những kí
ức thời cha ông để lại và từ những kiến thức bà có từ thời còn làm báo cộng
thêm quá trình tra cứu tư liệu, càng làm cho tác phẩm trở nên kinh điển.
Với tất cả kì tích đó, chúng ta hãy khoan vội bàn về hai phạm trù khen
chê từ những cây bút phê bình rất giàu kinh nghiệm và sắc sảo trên toàn thế
giới, để khẳng định chắc chắn một điều: “Cuốn theo chiều gió” là một tác
phẩm có sức hấp dẫn đặc biệt. Không ai phủ nhận được điều đó. Do vậy, việc
nghiên cứu về điều gì, yếu tố nào đã làm nên cái hay đó, chính là vấn đề cốt
lõi mà chúng tui theo đuổi. Chúng tui đã quyết định bắt tay vào đề tài “Nghệ
thuật tiểu thuyết Cuốn theo chiều gió” từ nguyên cớ ấy – cho điều chính
mình say mê mà không hề để hội chứng “bầy đàn” hay best-seller ảnh hưởng,
và cho điều đáng được dành thời gian để nghiên cứu một cách có “đầu đũa”
chứ không chỉ là một vài bài cảm nhận đơn thuần.
Đề tài cũng là sự thỏa mãn cá nhân trong quá trình tra cứu tư liệu, khi
điểm qua số lượng công trình nghiên cứu ít ỏi tại Việt Nam về “Cuốn theo
chiều gió” và nhận thấy: chưa có tác phẩm nào bàn một cách cụ thể về vấn đề
này. Quá trình chuyên sâu tra cứu, thống kê, nghiên cứu, phân tích cũng giúp
chúng tui vận dụng những kĩ năng đã được học trong chương trình Cao học để
ứng dụng, và làm cơ sở tư liệu cho những công trình cao hơn, cũng như cho
công việc giảng dạy trong tương lai.
2. Lịch sử vấn đề
Đối với một tác phẩm nổi tiếng mang tầm vóc toàn cầu như “Cuốn theo
chiều gió”, số lượng tác phẩm nghiên cứu phê bình về nó là nhiều không đếm
xuể. Nhất là từ sau khi bộ phim được chuyển thể thành phim vào 1939, cùng
với việc thu hút một lượng lớn độc giả, hàng loạt bài nghiên cứu, đánh giá vềtác phẩm cũng ra đời. Theo đánh giá bước đầu của chúng tui thì dư luận khen
hay chê, tâng bốc hay lên án các khía cạnh trong tác phẩm cũng khá phong
phú. Vì đây là tác phẩm văn học nước ngoài, nên chúng tui sẽ xem xét lịch sử
vấn đề dưới hai điểm nhìn: của những tác giả nước ngoài và tác giả trong
nước.
2.1. Các công trình, bài nghiên cứu, bài báo của các tác giả nước ngoài
“Khai sinh” trên đất Mỹ để rồi vượt biên giới đi khắp năm châu, nếu
dùng một con số chính xác để thống kê số lượng tài liệu nghiên cứu về “Cuốn
theo chiều gió” e là một việc không tưởng. Do vậy, những tác phẩm tiếng
Anh chúng tui đề cập dưới đây chỉ là một phần nhỏ trong nguồn tư liệu về
“Cuốn theo chiều gió” mà chúng tui có được, và đồng thời giúp ích chúng tôi
trong việc tiếp cận cuốn tiểu thuyết lừng danh này dưới góc độ khoa học.
2.1.1. Trước hết, liên quan đến tầm ảnh hưởng sâu rộng của Cuốn
theo chiều gió, không thể không chú ý đến những tác phẩm viết tiếp “Cuốn
theo chiều gió”
Nổi tiếng có thể kể đến là phần hậu
“Scarlett” của Alexandra Ripley (1991) và
Rhett Butler’People (tạm dịch là “Người
của Rhett Butler”) của Donald McCaig
(2007). Đây là 2 tác phẩm được viết dưới sự
ủy thác của chính tác giả Margaret Mitchell,
tuy thành công nhất định về mặt doanh thu
nhưng đáng tiếc, cả hai tác phẩm đều đi
ngược lại với mong muốn của Margaret
Mitchell. Cả hai tiểu thuyết gia miền Nam
nổi tiếng giàu kinh nghiệm này đều xoay sở
để làm mờ đục đi tính cách nhân vật, một phần là để tránh đi vấn đề chính trị
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phicòn nhiều bàn cãi của tác phẩm gốc. Trong “Scarlett”, câu chuyện được
chuyển thẳng đến Iceland, cách xa khỏi những năm Tái thiết đầy bạo động
chủng tộc của miền Nam, trong khi ở “Người của Rhett Butler” thì nhân vật
Rhett Butler trở thành một người đấu tranh về quyền lợi chủng tộc không chê
vào đâu được, một người bảo vệ dũng cảm của phụ nữ hoạn nạn và người tán
thành nền giáo dục cho người da đen.
Anne Edwards, người viết tiểu sử Margaret Mitchell đầu tiên, đã viết
phần tiếp theo, “Tara”. Tác phẩm đã bị người hâm mộ Margaret Mitchell tẩy
chay. Năm 1995, Emma Tennant, nhà văn người Anh duy nhất được trao
quyền, đã viết ra phần hậu tuân thủ đàng hoàng các luật lệ của Quỹ di sản
Margaret Mitchell về việc né tránh các vấn đề chính trị và chủng tộc nhạy
cảm. Phản ứng của những nhà biên tập viên người Mỹ là tức giận trước sự
không đủ tính miền Nam, không có độ nhạy cảm của người Mỹ. Bản thảo này
cũng bị cấm không được đọc hay thảo
luận công khai.
Vài năm trước khi cuốn sách của
Donald McCaig được viết, tiểu thuyết gia
miền Nam Pat Conroy được mời để kể
câu chuyện từ góc nhìn của Rhett. Tác
phẩm song hành hiện đã bị bỏ dang dở
này có lẽ sẽ giết chết Scarlett O’Hara với
“cái chết trong văn chương đáng ghi nhớ
nhất từ khi Anna Karenina quăng mình
trước xe lửa” [91].
Năm 2001, hai năm sau khi Quỹ di
sản Margaret Mitchell kiện thành công
nhà văn Pháp Régine Desforges đạo văn “Cuốn theo chiều gió”, họ tiếp tụcvới tác phẩm The Wind Done Gone (tạm dịch là “Ngọn gió đã đi”) của nhà
văn Mỹ - Phi Alice Randall, kết tội nó đã đạo văn trắng trợn chủ đề và nhân
vật của Margaret Mitchell, và được chấp thuận. Cuốn “Ngọn gió đã đi” đã
viết nhiều chi tiết kinh khủng: nhân vật chính, Cynara, từng là một nô lệ máu
lai, con gái của người địa chủ da trắng (Gerald O’Hara) và bà vú, vì vậy là chị
em cùng cha với “Other” – tên của Randall đặt cho Scarlett. Như Pat Conroy
đã dự tính, Randall cũng giết chết “Other”, và vì thế Cynara cưới người đàn
ông goá vợ “R” (Rhett) – nhưng quan hệ của họ bị lụi tàn bởi những bí mật
trong gia đình về tình dục dị chủng. Sự trào phúng của Randall đã thể hiện
một góc nhìn không mấy lãng mạn về những bí mật về chủng tộc và tình dục
của miền Nam và sự đạo đức giả. Tuy nhiên, cuốn tiểu thuyết đã kết thúc có
hậu, với khu đồn điền được truyền lại, dù là từ một “R” giờ đã điên loạn, cho
người quản gia da đen của ông – và tất cả những thành viên gia đình bất kể
chủng tộc đều được chôn chung một chỗ. Nhà phê bình Marjorie Garber đã
nói rằng cuốn tiểu thuyết có thể là một “sự trả đũa văn hoá”, cất tiếng nói cho
phụ nữ và nô lệ bị bắt phải im lặng [91].
2.1.2. So sánh “Cuốn theo chiều gió” với các tác phẩm khác cũng là
một khía cạnh được các nhà phê bình chú ý
So sánh thú vị nhất là của tác giả Harriett Hawkins và bài viết với nhan
đề ấn tượng “The sins of Scarlett” (tạm dịch là “Tội lỗi của Scarlett”) đem lên
bàn cân 2 tác phẩm “Cuốn theo chiều gió” và phần hậu “Scarlett” của
A.Ripley. Bài viết này đã thẳng tay chỉ trích mạnh mẽ cách xây dựng một
nhân vật Scarlett mới quá khác lạ, đến mức phủ nhận nhân vật Scarlett vốn đã
được yêu thích của Margaret Mitchell. Việc Ripley làm cho nàng Scarlett
bỗng chốc yêu thích con trẻ, thích làm mẹ, biết bất bình với tầng lớp bị áp bức
của Iceland là một điều gì đó không tưởng. Tác giả không ngần ngại gọi việc
“biến hóa” nàng Scarlett thành mẫu tính cách mới này là cách giết chết
Ket-noi.com kho tai lieu mien phi Ket-noi.com kho tai lieu mien phiScarlett một cách nhanh nhất, và đó là
một tội lỗi không thể mặc xác được.
“As Margaret Mitchell reminds us,
what people think they want and what
they really want are two different
things. People do tend to believe
fashionable fictions, not only because
they want them to be true, but because
it is the fashion to believe them. This is
why, regrettably, we have to give a
damn about the sins of Scarlett.” (Như
Margaret Mitchell đã nhắc chúng ta,
cái mà người ta nghĩ người ta muốn và
cái mà người ta thật sự muốn là hai thứ
khác nhau. Người ta có xu hướng tin vào tiểu thuyết thời thượng, không chỉ vì
người ta muốn nó thành hiện thực, mà còn bởi vì tin như thế là thời thượng.
Đó là lý do vì sao mà chúng ta không được mặc xác những tội lỗi của
Scarlett, thật đáng tiếc) [50].
Bài viết của Chris Vials với nhan đề “Erskine Caldwell’s Challenge to
Gone with the Wind and Dialectical Realism” (tạm dịch “Thách thức của
Erskine Caldwell với “Cuốn theo chiều gió” và Chủ nghĩa hiện thực biện
chứng”) đã làm một cuộc so sánh giữa “Cuốn theo chiều gió” và God’s
Little Acre (tạm dịch là “Đồng cỏ nhỏ của Chúa”). Bài viết phân tích và so
sánh hai tác phẩm để thấy được xu hướng chính trị của hai tác giả. Margaret
Mitchell và Caldwell viết từ hai tư tưởng chính trị đối lập trong khoảng thời
gian từ thập niên 1930 và 1940, và vị trí chính trị của họ cho nhau biết chân
dung của chính mình trong tác phẩm. Hình ảnh về miền Nam mà Caldwellxây dựng cho dân chúng cả nước giữ một ngụ ý chính trị khác hoàn toàn với
“Cuốn theo chiều gió”. Bối cảnh của tác phẩm “Cuốn theo chiều gió” đã cho
những độc giả thời kỳ khủng hoảng một quá khứ thiên đường để nhìn về. Tác
phẩm khắc hoạ người Mỹ da đen như những người đơn giản và yếu ớt, và
người Mỹ da trắng cùng kiệt như là những kẻ xảo nguyệt. Tác phẩm đã xem xét
lại cả quá khứ của chế độ nô lệ và sự cần kíp một tầng lớp chủ nô cầm lái
trong hiện tại. Tiểu thuyết Đồng cỏ nhỏ của Chúa, ngược lại, đã tránh né tầng
lớp chủ nô để tập trung sự chú ý vào những người da trắng cùng kiệt cố gắng
chạy ăn từng bữa ở vùng thôn quê đang héo tàn của Georgia và những thị trấn
kiệt quệ của miền Nam Carolina trong thời kỳ Đại khủng hoảng. Quan niệm
của Caldwell về miền Nam đã trái ngược hẳn với Margaret Mitchell [71].
So sánh “Cuốn theo chiều gió” và “Absalom, Absalom!” của
con người bình thường và lệch chuẩn, nhưng dám nghĩ dám làm, dám đương
đầu vượt qua thử thách và trụ vững trong cơn gió bụi của thời cuộc. Ngày
nay, những chàng trai cô gái tìm thấy trong họ những hình mẫu cá tính mơ
ước, tìm thấy sự an ủi trong những biểu hiện tâm lí tình cảm có lúc tàn nhẫn,
vô tâm nhưng cũng có lúc đầy lòng nhân và quả cảm. Vì đơn giản, con người
hoàn hảo cổ tích chỉ là kết quả của mộng tưởng, và không ai trên cõi nhân
gian hiện đại lại muốn trở thành như vậy. Chẳng cần đến những đột phá bất
ngờ về nghệ thuật, Margaret Mitchell đã “hạ gục” độc giả bằng chính những
nhân vật sắc nét không lẫn vào đâu được của mình.
Về nghệ thuật trần thuật, sau khi giới thuyết về những yếu tố liên
quan như kiểu trần thuật, điểm nhìn trần thuật, chúng tui đi vào các kiểu trần
thuật mà Margaret ứng dụng, là trần thuật khách quan vô nhân xưng, trần
thuật nửa trực tiếp và trần thuật bộc lộ tình cảm bằng trữ tình ngoại đề.
“Cuốn theo chiều gió” sử dụng lối trần thuật khách quan ngôi thứ 3
với người trần thuật vô nhân xưng. Điểm đặc biệt là người kể chuyện tuy
không hiện diện nhưng không hoàn toàn lạnh nhạt, dửng dưng, “biết tuốt”, mà
dào dạt tình cảm ẩn đằng sau ngôn ngữ tái hiện, miêu tả, với một giọng điệu
trong sáng nhưng tràn trề tình cảm. Suốt tác phẩm, Margaret Mitchell kể với
người đọc câu chuyện chiến tranh và tình yêu với tâm thế của một người trần
thuật biết rõ mọi sự kiện, biến cố của nhân vật. Ở đây, người kể không thuộc
vào thế giới truyện mà chỉ quan sát, kể lại, kiêm vai trò dẫn dắt, điều khiển, tổ
chức diễn biến hành động cho nhân vật. Do không tham gia trực tiếp vào biến
cố truyện nên điểm nhìn của người kể hết sức linh hoạt, không bị hạn chế bởi
thời gian, không gian. Người kể còn có thể dễ dàng di chuyển điểm nhìn từ
nhân vật này sang nhân vật khác. Khoảng cách giữa người kể và nhân vật
luôn được rút ngắn tối đa.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: