Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
Luận văn ThS. Văn học Việt Nam -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010
Khái lược về tên gọi, sự hình thành và phát triển của truyện Nôm ở góc độ lý luận thể loại trên một trục lịch sử hóa. Tiến hành phân tích, so sánh, đối chiếu một số tác phẩm khác cùng thể loại, làm rõ những nét nghệ thuật mang tính "bác học", "đặc sắc" mà lại ít nhiều "giao thoa" với truyện Nôm bình dân - một hiện tượng khó có thể tránh trong "bước khởi đầu" của không riêng bất cứ thể loại văn học nào. Lý giải về sự xuất hiện và vai trò của "Song tinh bất dạ" trong dòng chảy của truyện Nôm bác học về sự xuất hiện của truyện Nôm bác học "Song tinh bất dạ" ở Đàng trong và sự đứt đoạn tạm thời của truyện Nôm từ sau "Song tinh bất dạ"
1. Lý do chọn đề tài..........................................................................................................3
2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................5
3. Lịch sử vấn đề ..............................................................................................................6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................10
5. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................10
6. Cấu trúc luận văn ......................................................................................................11
NỘI DUNG .........................................................................................................................13
CHƯƠNG 1: TRUYỆN NÔM, MỘT CÁI NHÌN TRÊN TRỤC LỊCH SỬ.................13
1.1. Về một số khái niệm và thuật ngữ liên quan đến truyện Nôm ...........................13
1.1.1. Truyện Nôm......................................................................................................13
1.1.2. Truyện Nôm bác học........................................................................................14
1.2. Truyện Nôm - cơ sở hình thành và quá trình phát triển.....................................15
1.2.1. Cơ sở hình thành..............................................................................................15
1.2.2. Quá trình phát triển ........................................................................................34
CHƯƠNG 2: SONG TINH BẤT DẠ TRONG BỐI CẢNH HÌNH THÀNH THỂ LOẠI
TRUYỆN NÔM BÁC HỌC ..............................................................................................37
2.1. Khái lược về tác giả, tình trạng văn bản và tác phẩm.........................................37
2.1.1. Tác giả...............................................................................................................37
2.1.2. Tình trạng văn bản ..........................................................................................38
2.1.3. Tác phẩm ..........................................................................................................39
2.2. Một số bình diện nghệ thuật của tác phẩm Song Tinh Bất Dạ ...........................41
2.2.1. Cốt truyện - Kết cấu ........................................................................................42
2.2.2. Nhân vật............................................................................................................47
2.2.3. Ngôn ngữ...........................................................................................................64
CHƯƠNG 3: LÝ GIẢI VỀ SỰ XUẤT HIỆN VÀ VAI TRÒ CỦA SONG TINH BẤT DẠ
TRONG DÒNG CHẢY CỦA TRUYỆN NÔM BÁC HỌC .........................................117
3.1. Về sự xuất hiện của truyện Nôm bác học Song Tinh Bất Dạ ở Đàng Trong ...117
3.1.1. Cơ sở lịch sử - xã hội......................................................................................117
3.1.2. Văn hóa - văn học...........................................................................................125
3.2. Về sự đứt đoạn của truyện Nôm từ sau Song Tinh Bất Dạ ...............................135
KẾT LUẬN.......................................................................................................................147
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................153
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Cùng với ngâm khúc, hát nói, truyện Nôm là một trong ba thể loại
văn học đặc biệt làm nên bản sắc riêng, diện mạo riêng của văn học trung đại
Việt Nam trong bối cảnh văn hóa khu vực đồng văn Trung Hoa. Tất nhiên,
nền văn học Đông Á cũng có sự hiện tồn, phát triển của thể loại truyện thơ -
như truyện thơ Ấn Độ, Thái Lan, Cămpuchia, truyện thơ các dân tộc thiểu số
miền Nam Trung Quốc… Nhưng truyện thơ Nôm (hay còn gọi truyện Nôm),
lại là sáng tạo riêng, phong vị riêng, hình thành trên cơ sở chữ viết riêng của
dân tộc Việt. Do vậy, mỗi một công trình nghiên cứu về truyện Nôm không
chỉ có giá trị như một công trình nghiên cứu văn học mà còn là một công trình
văn hóa - tìm hiểu về không khí văn hóa, không gian văn hóa của cả một thời
đại. Điều này lý giải vì sao đây từng là nguồn đề tài hấp dẫn đối với rất nhiều
công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, những người say mê truyện Nôm
và các nghiên cứu sinh. Thành quả nghiên cứu, cũng theo đó mà ngày một
thêm dày dặn. Do vậy, khi đặt vấn đề tìm hiểu một tác phẩm cụ thể thuộc loại
này, chúng tui hy vọng sẽ góp một tiếng nói vào diễn trình nghiên cứu truyện
Nôm vốn đã, đang và có lẽ sẽ vẫn còn sức hấp dẫn đối với những người quan
tâm đến di sản văn học của ông cha.
1.2. Theo nguồn tư liệu hiện có, Song Tinh Bất Dạ của Nguyễn Hữu
Hào được coi là truyện Nôm bác học đầu tiên xuất hiện ở Đàng Trong, đồng
thời cũng là truyện Nôm bác học có tên tác giả đầu tiên trong nền văn học
Việt Nam. Cùng với ba tác phẩm Truyện Hoa tiên, Truyện Kiều, Truyện Lục
Vân Tiên, Song Tinh Bất Dạ được coi là một trong những mốc lớn của thể tài
truyện thơ bác học; trong đó, Song Tinh Bất Dạ và Truyện Hoa tiên là những
dấu son khởi đầu cho sự hình thành thể loại (lần lượt ở Đàng Trong và Đàng
Ngoài); Truyện Kiều là đỉnh cao, “tập đại thành” của truyện Nôm nói riêng và
văn học cổ Việt Nam nói chung; Truyện Lục Vân Tiên là dấu chấm, khép lại
một thời vàng son mà thể truyện Nôm từng ngự trị trên văn đàn dân tộc trong
các thế kỷ XVIII - XIX.
Thế nhưng, mặc dù là một thành tựu rất có ý nghĩa đối với lịch sử văn
học dân tộc, song cho đến nay, ngoài nguồn cứ liệu văn học sử, hầu như chưa
có những công trình quy mô lớn nghiên cứu về vai trò của tác phẩm này trong
dòng chảy truyện Nôm bác học nói riêng và trong nền văn học dân tộc nói
chung. Điều này giúp cho chúng tui nhận thấy, đặt vấn đề nghiên cứu Song
Tinh Bất Dạ trong sự tương giao với các tác phẩm truyện Nôm bác học trong
một công trình nghiên cứu chuyên biệt là một việc làm cần thiết và có thể ít
nhiều ý nghĩa.
1.3. Cũng cần nhấn mạnh thêm rằng, tuy đến thời điểm này, Song Tinh
Bất Dạ vẫn được coi là nấc khởi đầu của dòng truyện Nôm bác học song
trên thực tế vẫn có rất ít người biết đến sự tồn tại của tác phẩm. Ngay cả
trong các chương trình giảng dạy chuyên sâu ở các bậc cao đẳng, đại học,
thậm chí là sau đại học, Song Tinh Bất Dạ hầu như không được nhắc đến,
hay nếu có thì cũng chỉ là điểm qua một cách sơ sài, không mấy ấn tượng.
Với công trình nghiên cứu này, chúng tui hy vọng có thể phần nào bổ khuyết
cho “chỗ trống” đó.
Từ những lý do trên, chúng tui tiến hành nghiên cứu “Song Tinh Bất
Dạ” và bước khởi đầu của truyện Nôm bác học. Hy vọng rằng công việc này
sẽ giúp chúng tui hiểu sâu hơn về thể tài truyện Nôm, thông qua đó xác định
được một cách rõ nét và hệ thống về vị trí, vai trò, mức độ ảnh hưởng của tác
phẩm đối với sự hưng thịnh của thể loại.
2. Mục đích nghiên cứu
2.1. Khi thực hiện công trình này, mục đích đầu tiên của chúng tui là
tìm hiểu những đặc điểm nội dung, nghệ thuật của Song Tinh Bất Dạ. Qua đó
thấy được những nét “đại đồng tiểu dị” của tác phẩm trong mối tương quan
với thi pháp thể loại: đâu là đặc điểm chung, đâu là sáng tạo của tác giả
Nguyễn Hữu Hào, đâu là những yếu tố mang nét riêng biệt của văn hóa - lịch
sử Đàng Trong. Mục đích gần nhất là tìm ra những yếu tố mang tính “khởi
đầu” của tác phẩm; sự giao thoa với văn học dân gian và sự phát triển tiếp nối
của các tác phẩm truyện Nôm bác học sau đó.
2.2. Cũng qua luận văn này, chúng tui mong muốn có thể tìm hiểu tại
sao truyện Nôm bác học lại khởi đầu ở Đàng Trong? Liệu chỉ thông qua một
tác phẩm đã đủ để khẳng định trước đó ở Đàng Ngoài chưa hề có sự xuất hiện
của truyện Nôm bác học? Điều cần lưu ý là tác giả Nguyễn Hữu Hào thuộc
dòng dõi sĩ phu Bắc Hà chạy vào Nam thi triển tài năng dưới thịnh triều của
các chúa Nguyễn. Câu hỏi đặt ra là, phải chăng trước đó ở Đàng Ngoài đã có
đủ những yếu tố tiền đề cho sự xuất hiện của truyện Nôm bác học nhưng phải
đặt trong những điều kiện thuận lợi ở Đàng Trong thì mới thực sự phát triển,
dẫn đến sự xuất hiện của thể loại? Chúng tui thiết nghĩ, việc tìm ra câu trả lời
cho những vấn đề này sẽ mở ra một cánh cửa để hiểu sâu hơn, không chỉ về
một tác phẩm, một thể loại văn học mà còn về cả một thời đại văn học - văn
hóa của dân tộc.
2.3. Khi đặt vấn đề tìm hiểu “Song Tinh Bất Dạ” và bước khởi đầu của
truyện Nôm bác học, chúng tui không chỉ có ý định tìm ra dấu hiệu và lý giải
cho sự khởi đầu của thể loại, mà còn hướng đến mục đích: tìm hiểu lý do vì
sao sau Song Tinh Bất Dạ, truyện Nôm tài tử - giai nhân không tiếp tục phát
triển ở Đàng Trong mà lại bị gián đoạn một thời gian, rồi sau đó phát triển ở
Đàng Ngoài và những tác phẩm đạt đỉnh cao, có thành tựu lại là sáng tác của
tác giả Đàng Ngoài chứ không phải Đàng Trong.
2.4. Mặt khác, chúng tui cũng có đôi chút băn khoăn, không rõ Song
Tinh Bất Dạ có ảnh hưởng ra Bắc? Hay là truyện Nôm Đàng Ngoài phát triển
một cách hoàn toàn độc lập? Hy vọng trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi
có thể lý giải được phần nào cho hiện tượng này.
3. Lịch sử vấn đề
Theo chúng tui được biết, hiện nay không có nhiều công trình nghiên
cứu Song Tinh Bất Dạ ngoài những bài giới thiệu về quá trình “định danh”
cho tác phẩm trên tạp chí, lời dẫn đầu sách, hay đôi lần được nhắc đến trong
một tiểu mục nghiên cứu về thể loại.
Người đầu tiên thấy trong Đại Nam thực lục tiền biên chép Nguyễn
Hữu Hào là tác giả của Song Tinh Bất Dạ là ông Trần Văn Giáp, vào năm
1943 [70; 78 - 83]. Nhưng người đầu tiên khiến cho giới học thuật chú ý đến
tác phẩm này lại là Đông Hồ Lâm Tấn Phát ở Hà Tiên - một người “sống nơi
đất hẻo” của trời Nôm, nói như nữ sĩ Mộng Tuyết, đã kiên trì suốt 50 năm chỉ
để tìm nguồn cội của quyển truyện Nôm này. Trừ một vài đoạn lẻ tẻ trích
đăng trên báo chí (Tuần báo Nhân loại, từ số 15 năm 1953 đến số 22 năm
1954), mãi năm 1962, Đông Hồ mới cho công bố toàn bộ văn bản lần đầu.
Trước đó khá lâu, vào năm 1942, Đông Hồ có viết một thiên khảo luận dài về
Song Tinh Bất Dạ, gửi đăng Tập san Khai trí Tiến đức số 7 - 8 (sau đăng lại
trên tuần báo Nhân loại số 18, 19, 20, 21 năm 1953 và số 22 năm 1954), kể lại
quá trình tìm thấy bản truyện; rồi đặt ra một giả thuyết cho rằng Truyện Song
Tinh có lẽ là văn phẩm của phái Chiêu Anh Các hòng thu hút sự quan tâm của
các nhà nghiên cứu đối với việc truy tầm tác giả truyện. Lần này, mặc dù chỉ
Nhà nho Nguyễn Cư Trinh, với tinh thần sùng Nho, bài Phật đã dùng
cái hài để giễu cợt, đả kích không tiếc lời loại sư hổ mang phá giới. Đây là lời
ông Sãi “thú tội” cùng bà Vãi:
Nhiễu Thượng Hải, sãi sắm một cái quần cho tốt,
Bố cát căn, sãi sắm một cái áo cho xuê.
Nón kiểng hàn, sãi sắm một cái cho xinh xuê;
Quạt ban trước, sãi sắm một cây cho báu riết.
Giày hồng hài, sắm để mà đạp gót;
Khăn bích câu, sắm để mà bịt đầu.
Sãi lại sắm một đứa tiểu đồng nho nhỏ, để cắp ống điếu cho mầu
Sãi lại sắm một thước hồ la đo đỏ, để buộc đãy xô cho ngỏa.
Chợ nào nhiều bạn hàng các ả,
Xóm nào đông bổn đạo các dì
Sãi một tu lại, tu đi.
Sãi một tu lên, tu xuống.
Sãi lại sắm một cái phương trượng,
Để sau liêu vắng vẻ một mình
Trên mặt thì rộng thinh,
Dưới chơn cho kín mít.
Đang khi ăn cơm thịt,
Thấy bổn đạo vừa lên
Nghe tiểu đồng tằng hắng tiếng lên,
Mấy đĩa thịt, sãi quăng vào đó.
Sãi lại sắm:
Một cái vườn no nhỏ,
Để cho cách xóm xa xa.
Phỏng khi bổn đạo chửa nghén ra;
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
Luận văn ThS. Văn học Việt Nam -- Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010
Khái lược về tên gọi, sự hình thành và phát triển của truyện Nôm ở góc độ lý luận thể loại trên một trục lịch sử hóa. Tiến hành phân tích, so sánh, đối chiếu một số tác phẩm khác cùng thể loại, làm rõ những nét nghệ thuật mang tính "bác học", "đặc sắc" mà lại ít nhiều "giao thoa" với truyện Nôm bình dân - một hiện tượng khó có thể tránh trong "bước khởi đầu" của không riêng bất cứ thể loại văn học nào. Lý giải về sự xuất hiện và vai trò của "Song tinh bất dạ" trong dòng chảy của truyện Nôm bác học về sự xuất hiện của truyện Nôm bác học "Song tinh bất dạ" ở Đàng trong và sự đứt đoạn tạm thời của truyện Nôm từ sau "Song tinh bất dạ"
1. Lý do chọn đề tài..........................................................................................................3
2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................5
3. Lịch sử vấn đề ..............................................................................................................6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................10
5. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................10
6. Cấu trúc luận văn ......................................................................................................11
NỘI DUNG .........................................................................................................................13
CHƯƠNG 1: TRUYỆN NÔM, MỘT CÁI NHÌN TRÊN TRỤC LỊCH SỬ.................13
1.1. Về một số khái niệm và thuật ngữ liên quan đến truyện Nôm ...........................13
1.1.1. Truyện Nôm......................................................................................................13
1.1.2. Truyện Nôm bác học........................................................................................14
1.2. Truyện Nôm - cơ sở hình thành và quá trình phát triển.....................................15
1.2.1. Cơ sở hình thành..............................................................................................15
1.2.2. Quá trình phát triển ........................................................................................34
CHƯƠNG 2: SONG TINH BẤT DẠ TRONG BỐI CẢNH HÌNH THÀNH THỂ LOẠI
TRUYỆN NÔM BÁC HỌC ..............................................................................................37
2.1. Khái lược về tác giả, tình trạng văn bản và tác phẩm.........................................37
2.1.1. Tác giả...............................................................................................................37
2.1.2. Tình trạng văn bản ..........................................................................................38
2.1.3. Tác phẩm ..........................................................................................................39
2.2. Một số bình diện nghệ thuật của tác phẩm Song Tinh Bất Dạ ...........................41
2.2.1. Cốt truyện - Kết cấu ........................................................................................42
2.2.2. Nhân vật............................................................................................................47
2.2.3. Ngôn ngữ...........................................................................................................64
CHƯƠNG 3: LÝ GIẢI VỀ SỰ XUẤT HIỆN VÀ VAI TRÒ CỦA SONG TINH BẤT DẠ
TRONG DÒNG CHẢY CỦA TRUYỆN NÔM BÁC HỌC .........................................117
3.1. Về sự xuất hiện của truyện Nôm bác học Song Tinh Bất Dạ ở Đàng Trong ...117
3.1.1. Cơ sở lịch sử - xã hội......................................................................................117
3.1.2. Văn hóa - văn học...........................................................................................125
3.2. Về sự đứt đoạn của truyện Nôm từ sau Song Tinh Bất Dạ ...............................135
KẾT LUẬN.......................................................................................................................147
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................153
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Cùng với ngâm khúc, hát nói, truyện Nôm là một trong ba thể loại
văn học đặc biệt làm nên bản sắc riêng, diện mạo riêng của văn học trung đại
Việt Nam trong bối cảnh văn hóa khu vực đồng văn Trung Hoa. Tất nhiên,
nền văn học Đông Á cũng có sự hiện tồn, phát triển của thể loại truyện thơ -
như truyện thơ Ấn Độ, Thái Lan, Cămpuchia, truyện thơ các dân tộc thiểu số
miền Nam Trung Quốc… Nhưng truyện thơ Nôm (hay còn gọi truyện Nôm),
lại là sáng tạo riêng, phong vị riêng, hình thành trên cơ sở chữ viết riêng của
dân tộc Việt. Do vậy, mỗi một công trình nghiên cứu về truyện Nôm không
chỉ có giá trị như một công trình nghiên cứu văn học mà còn là một công trình
văn hóa - tìm hiểu về không khí văn hóa, không gian văn hóa của cả một thời
đại. Điều này lý giải vì sao đây từng là nguồn đề tài hấp dẫn đối với rất nhiều
công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, những người say mê truyện Nôm
và các nghiên cứu sinh. Thành quả nghiên cứu, cũng theo đó mà ngày một
thêm dày dặn. Do vậy, khi đặt vấn đề tìm hiểu một tác phẩm cụ thể thuộc loại
này, chúng tui hy vọng sẽ góp một tiếng nói vào diễn trình nghiên cứu truyện
Nôm vốn đã, đang và có lẽ sẽ vẫn còn sức hấp dẫn đối với những người quan
tâm đến di sản văn học của ông cha.
1.2. Theo nguồn tư liệu hiện có, Song Tinh Bất Dạ của Nguyễn Hữu
Hào được coi là truyện Nôm bác học đầu tiên xuất hiện ở Đàng Trong, đồng
thời cũng là truyện Nôm bác học có tên tác giả đầu tiên trong nền văn học
Việt Nam. Cùng với ba tác phẩm Truyện Hoa tiên, Truyện Kiều, Truyện Lục
Vân Tiên, Song Tinh Bất Dạ được coi là một trong những mốc lớn của thể tài
truyện thơ bác học; trong đó, Song Tinh Bất Dạ và Truyện Hoa tiên là những
dấu son khởi đầu cho sự hình thành thể loại (lần lượt ở Đàng Trong và Đàng
Ngoài); Truyện Kiều là đỉnh cao, “tập đại thành” của truyện Nôm nói riêng và
văn học cổ Việt Nam nói chung; Truyện Lục Vân Tiên là dấu chấm, khép lại
một thời vàng son mà thể truyện Nôm từng ngự trị trên văn đàn dân tộc trong
các thế kỷ XVIII - XIX.
Thế nhưng, mặc dù là một thành tựu rất có ý nghĩa đối với lịch sử văn
học dân tộc, song cho đến nay, ngoài nguồn cứ liệu văn học sử, hầu như chưa
có những công trình quy mô lớn nghiên cứu về vai trò của tác phẩm này trong
dòng chảy truyện Nôm bác học nói riêng và trong nền văn học dân tộc nói
chung. Điều này giúp cho chúng tui nhận thấy, đặt vấn đề nghiên cứu Song
Tinh Bất Dạ trong sự tương giao với các tác phẩm truyện Nôm bác học trong
một công trình nghiên cứu chuyên biệt là một việc làm cần thiết và có thể ít
nhiều ý nghĩa.
1.3. Cũng cần nhấn mạnh thêm rằng, tuy đến thời điểm này, Song Tinh
Bất Dạ vẫn được coi là nấc khởi đầu của dòng truyện Nôm bác học song
trên thực tế vẫn có rất ít người biết đến sự tồn tại của tác phẩm. Ngay cả
trong các chương trình giảng dạy chuyên sâu ở các bậc cao đẳng, đại học,
thậm chí là sau đại học, Song Tinh Bất Dạ hầu như không được nhắc đến,
hay nếu có thì cũng chỉ là điểm qua một cách sơ sài, không mấy ấn tượng.
Với công trình nghiên cứu này, chúng tui hy vọng có thể phần nào bổ khuyết
cho “chỗ trống” đó.
Từ những lý do trên, chúng tui tiến hành nghiên cứu “Song Tinh Bất
Dạ” và bước khởi đầu của truyện Nôm bác học. Hy vọng rằng công việc này
sẽ giúp chúng tui hiểu sâu hơn về thể tài truyện Nôm, thông qua đó xác định
được một cách rõ nét và hệ thống về vị trí, vai trò, mức độ ảnh hưởng của tác
phẩm đối với sự hưng thịnh của thể loại.
2. Mục đích nghiên cứu
2.1. Khi thực hiện công trình này, mục đích đầu tiên của chúng tui là
tìm hiểu những đặc điểm nội dung, nghệ thuật của Song Tinh Bất Dạ. Qua đó
thấy được những nét “đại đồng tiểu dị” của tác phẩm trong mối tương quan
với thi pháp thể loại: đâu là đặc điểm chung, đâu là sáng tạo của tác giả
Nguyễn Hữu Hào, đâu là những yếu tố mang nét riêng biệt của văn hóa - lịch
sử Đàng Trong. Mục đích gần nhất là tìm ra những yếu tố mang tính “khởi
đầu” của tác phẩm; sự giao thoa với văn học dân gian và sự phát triển tiếp nối
của các tác phẩm truyện Nôm bác học sau đó.
2.2. Cũng qua luận văn này, chúng tui mong muốn có thể tìm hiểu tại
sao truyện Nôm bác học lại khởi đầu ở Đàng Trong? Liệu chỉ thông qua một
tác phẩm đã đủ để khẳng định trước đó ở Đàng Ngoài chưa hề có sự xuất hiện
của truyện Nôm bác học? Điều cần lưu ý là tác giả Nguyễn Hữu Hào thuộc
dòng dõi sĩ phu Bắc Hà chạy vào Nam thi triển tài năng dưới thịnh triều của
các chúa Nguyễn. Câu hỏi đặt ra là, phải chăng trước đó ở Đàng Ngoài đã có
đủ những yếu tố tiền đề cho sự xuất hiện của truyện Nôm bác học nhưng phải
đặt trong những điều kiện thuận lợi ở Đàng Trong thì mới thực sự phát triển,
dẫn đến sự xuất hiện của thể loại? Chúng tui thiết nghĩ, việc tìm ra câu trả lời
cho những vấn đề này sẽ mở ra một cánh cửa để hiểu sâu hơn, không chỉ về
một tác phẩm, một thể loại văn học mà còn về cả một thời đại văn học - văn
hóa của dân tộc.
2.3. Khi đặt vấn đề tìm hiểu “Song Tinh Bất Dạ” và bước khởi đầu của
truyện Nôm bác học, chúng tui không chỉ có ý định tìm ra dấu hiệu và lý giải
cho sự khởi đầu của thể loại, mà còn hướng đến mục đích: tìm hiểu lý do vì
sao sau Song Tinh Bất Dạ, truyện Nôm tài tử - giai nhân không tiếp tục phát
triển ở Đàng Trong mà lại bị gián đoạn một thời gian, rồi sau đó phát triển ở
Đàng Ngoài và những tác phẩm đạt đỉnh cao, có thành tựu lại là sáng tác của
tác giả Đàng Ngoài chứ không phải Đàng Trong.
2.4. Mặt khác, chúng tui cũng có đôi chút băn khoăn, không rõ Song
Tinh Bất Dạ có ảnh hưởng ra Bắc? Hay là truyện Nôm Đàng Ngoài phát triển
một cách hoàn toàn độc lập? Hy vọng trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi
có thể lý giải được phần nào cho hiện tượng này.
3. Lịch sử vấn đề
Theo chúng tui được biết, hiện nay không có nhiều công trình nghiên
cứu Song Tinh Bất Dạ ngoài những bài giới thiệu về quá trình “định danh”
cho tác phẩm trên tạp chí, lời dẫn đầu sách, hay đôi lần được nhắc đến trong
một tiểu mục nghiên cứu về thể loại.
Người đầu tiên thấy trong Đại Nam thực lục tiền biên chép Nguyễn
Hữu Hào là tác giả của Song Tinh Bất Dạ là ông Trần Văn Giáp, vào năm
1943 [70; 78 - 83]. Nhưng người đầu tiên khiến cho giới học thuật chú ý đến
tác phẩm này lại là Đông Hồ Lâm Tấn Phát ở Hà Tiên - một người “sống nơi
đất hẻo” của trời Nôm, nói như nữ sĩ Mộng Tuyết, đã kiên trì suốt 50 năm chỉ
để tìm nguồn cội của quyển truyện Nôm này. Trừ một vài đoạn lẻ tẻ trích
đăng trên báo chí (Tuần báo Nhân loại, từ số 15 năm 1953 đến số 22 năm
1954), mãi năm 1962, Đông Hồ mới cho công bố toàn bộ văn bản lần đầu.
Trước đó khá lâu, vào năm 1942, Đông Hồ có viết một thiên khảo luận dài về
Song Tinh Bất Dạ, gửi đăng Tập san Khai trí Tiến đức số 7 - 8 (sau đăng lại
trên tuần báo Nhân loại số 18, 19, 20, 21 năm 1953 và số 22 năm 1954), kể lại
quá trình tìm thấy bản truyện; rồi đặt ra một giả thuyết cho rằng Truyện Song
Tinh có lẽ là văn phẩm của phái Chiêu Anh Các hòng thu hút sự quan tâm của
các nhà nghiên cứu đối với việc truy tầm tác giả truyện. Lần này, mặc dù chỉ
Nhà nho Nguyễn Cư Trinh, với tinh thần sùng Nho, bài Phật đã dùng
cái hài để giễu cợt, đả kích không tiếc lời loại sư hổ mang phá giới. Đây là lời
ông Sãi “thú tội” cùng bà Vãi:
Nhiễu Thượng Hải, sãi sắm một cái quần cho tốt,
Bố cát căn, sãi sắm một cái áo cho xuê.
Nón kiểng hàn, sãi sắm một cái cho xinh xuê;
Quạt ban trước, sãi sắm một cây cho báu riết.
Giày hồng hài, sắm để mà đạp gót;
Khăn bích câu, sắm để mà bịt đầu.
Sãi lại sắm một đứa tiểu đồng nho nhỏ, để cắp ống điếu cho mầu
Sãi lại sắm một thước hồ la đo đỏ, để buộc đãy xô cho ngỏa.
Chợ nào nhiều bạn hàng các ả,
Xóm nào đông bổn đạo các dì
Sãi một tu lại, tu đi.
Sãi một tu lên, tu xuống.
Sãi lại sắm một cái phương trượng,
Để sau liêu vắng vẻ một mình
Trên mặt thì rộng thinh,
Dưới chơn cho kín mít.
Đang khi ăn cơm thịt,
Thấy bổn đạo vừa lên
Nghe tiểu đồng tằng hắng tiếng lên,
Mấy đĩa thịt, sãi quăng vào đó.
Sãi lại sắm:
Một cái vườn no nhỏ,
Để cho cách xóm xa xa.
Phỏng khi bổn đạo chửa nghén ra;
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: