LINK TẢI LUẬN VĂN MIỄN PHÍ CHO AE KET-NOI
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu...................................................................................... 2
3. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 6
5. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................... 6
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................ 6
7. Cấu trúc đề tài ............................................................................................. 6
NỘI DUNG ....................................................................................................... 7 CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA ...................................................................................... 7 1.1 Khái niệm về thần thoại ........................................................................... 7 1.1.1. Thần thoại hiểu theo nghĩa rộng ........................................................... 7 1.1.2. Thần thoại hiểu theo nghĩa hẹp ............................................................... 9
1.2. Thần thoại Việt Nam ............................................................................. 11
1.3. Thần thoại Trung Hoa............................................................................ 14
CHƢƠNG 2: THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA – NHỮNG BIỂU HIỆN TƢƠNG ĐỒNG ...................................................... 19 2.1. Tƣơng đồng về nhân vật........................................................................... 19 2.1.1. Nhân vật là thần .................................................................................... 19 2.1.2. Nhân vật là anh hùng văn hóa ............................................................... 25 2.1.3. Nhân vật là con ngƣời ........................................................................... 27 2.2. Tƣơng đồng về cốt truyện ........................................................................ 30 2.3. Tƣơng đồng về mô típ .............................................................................. 33
2.3.1. Mô típ quả trứng khởi thủy ................................................................... 34 2.3.2. Mô típ hôn nhân cận huyết.................................................................... 35 2.3.3. Mô típ nguồn gốc xuất thân thần kì ...................................................... 37 2.3.4. Mô típ cột chống trời............................................................................. 38 2.3.5. Mô típ nạn hồng thủy ............................................................................ 40 CHƢƠNG 3: THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA – NHỮNG BIỂU HIỆN KHÁC BIỆT ............................................................ 44 3.1. Khác biệt trong cách thức miêu tả và xây dựng nhân vật ........................ 44 3.1.1. Ngoại hình và diện mạo ........................................................................ 44 3.1.2. Chức năng ............................................................................................. 47 3.2. Khác biệt về cốt truyện ............................................................................ 50 3.3. Khác biệt về mô típ .................................................................................. 54 3.3.1. Mô típ thờ vật tổ .................................................................................... 54 3.3.2. Mô típ bán thần................................................................ 60
3.3.3. Mô típ tiêu diệt quái vật...................................................... 61
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong kho tàng văn học dân gian, thần thoại đƣợc nhìn nhận là thể loại
văn học độc đáo, là bộ phận không thể thiếu trong nền văn học thế giới. Đối với các dân tộc thì thần thoại “chính là hình thức nhận thức thế giới mang tính đặc trƣng của con ngƣời thời cổ” [12; 15]. Khi nhìn nhận về ngoại giới, con ngƣời có nhận thức còn khá mơ hồ. Khi họ muốn lí giải, khám phá về thế giới tự nhiên, khi mà nó còn nhiều điều mơ hồ thì có thể nói sự ra đời của thần thoại đã giải quyết đƣợc những nhu cầu bức thiết và chính đáng của con ngƣời xƣa. Những điều con ngƣời khao khát lí giải và muốn đƣợc chinh phục, khám phá cho thấy đƣợc nhu cầu cần thiết về ngoại giới của con ngƣời: “Đó là toàn bộ những truyện hoang đƣờng, tƣởng tƣợng về các vị thần hay những con ngƣời, những loài vật mang tính chất thần kì, siêu nhiên do con ngƣời sáng tạo ra để phản ánh và lí giải các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên và xã hội theo quan niệm vạn vật có linh hồn (hay thế giới thần linh của họ)”. [13; 250]
Thần thoại Việt Nam là sự tổng hợp những câu chuyện kể dân gian về các vị thần, về các nhân vật anh hùng, các nhân vật sáng tạo văn hóa, phản ánh quan niệm của ngƣời thời cổ về nguồn gốc thế giới và đời sống con ngƣời. Cũng giống nhƣ ngƣời Việt cổ, ngƣời Trung Hoa cổ đại cũng thể hiện sự nhận thức sơ khai của mình, quan niệm liên quan đến lí giải nguồn gốc thế giới, các vị thần, ngƣời anh hùng, cũng nhƣ ý nghĩa các tôn giáo, tín ngƣỡng của họ thông qua những huyền thoại.
Qua khảo sát, chúng tui thấy giữa thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa có nhiều điểm tƣơng đồng, gặp gỡ và giao thoa. Tuy nhiên, bên cạnh đó, thần thoại mỗi dân tộc có những nét đặc sắc, khác biệt thể hiện quan điểm, tƣ tƣởng khác nhau của mỗi dân tộc.
1
Với mong muốn tìm hiểu những điểm tƣơng đồng và khác biệt trong thần thoại Việt Nam so với thần thoại Trung Hoa, từ đó khám phá ra những nét đặc sắc trong tƣ tƣởng của con ngƣời ngƣời xƣa, chúng tui đã lựa chọn đề tài “Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa từ góc nhìn so sánh” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. tui hi vọng với đề tài này sau khi đƣợc hoàn thiện, đề tài sẽ có những đóng góp cho những bạn có niềm yêu thích với thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Thần thoại đƣợc sáng tạo ngay từ khi ngƣời xƣa có nhận thức về thế giới. Thế giới tự nhiên còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, vừa ẩn chứa nhiều mối hiểm họa, nhƣng đồng thời cũng là ngôi nhà lớn bao bọc, nuôi dƣỡng con ngƣời. Ăng-ghen đã nói: “Sự nhân cách hóa các lực lƣợng tự nhiên đã làm nảy sinh ra các vị thần đầu tiên” và “trong thời đại nguyên thủy, tôn giáo sinh ra từ những khái niệm hết sức sai lầm của con ngƣời về trạng thái tự nhiên của chính họ và về bên ngoài tự nhiên xung quanh họ”. [13; 210]
Nhƣ vậy, có thể nói những quan niệm đầu tiên về thế giới tự nhiên của con ngƣời đƣợc thể hiện thông qua thần thoại nguyên thủy, cho nên các hình tƣợng các vị thần đầu tiên là sự lí giải cho thế giới tự nhiên.
2.2. Trong “Văn học dân gian” tập 2 (1991), tác giả Hoàng Tiến Tựu đã trình bày quan điểm: “Tuy thần thoại Việt không còn giữ đầy đủ hệ thống và cốt truyện nguyên thủy của nó, nhƣng xét về phƣơng diện nội dung thì số thần thoại Việt Nam còn lại chẳng những đã phản ánh xã hội, tƣ tƣởng, tâm hồn Việt Nam mà còn thể hiện đƣợc những vấn đề cơ bản thƣờng có trong thần thoại của nhiều dân tộc (nhƣ vấn đề nguồn gốc vũ trụ, nguyên nhân của hiện tƣợng tự nhiên, nguồn gốc của các loài động vật, thực vật và loài ngƣời, nguyên nhân của sự sống, sự chết, nguồn gốc dân tộc, nguồn gốc các nghề...)”. [15; 13]
2
“Ở bộ phận thần thoại suy nguyên, nhằm giải thích các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên, nhìn chung hình ảnh con ngƣời chƣa xuất hiện rõ nét, nhƣng qua đây và cũng chỉ qua đây chúng ta mới có thể hiểu đƣợc phần nào về trình độ hiểu biết, sức tƣởng tƣợng, những ƣớc mơ khát vọng và cách cảm nghĩ của những thế hệ ngƣời Việt đầu tiên bắt đầu thực hiện về khám phá và lí giải thế giới”. [15; 13]
Cuộc sống của con ngƣời xƣa đƣợc thể hiện thông qua việc đi tìm hiểu về thần thoại. Khi khảo sát về thần thoại thì điều quan trọng đó là chúng ta khảo sát hệ thống các nhân vật.
2.3. Năm 1991, trong cuốn “Giáo trình văn học dân gian”, tác giả Trần Gia Linh đã trình bày quan điểm của mình khi viết về nguồn gốc nảy sinh của thần thoại: “Sự thật ngƣời Việt trong thời kì đầu chế độ cộng sản nguyên thủy, vì sống phiêu bạt nên chƣa nhận thức đƣợc cái chết, chƣa có quan niệm linh hồn sau khi chết. Về sau, trong xã hội thị tộc, cuộc sống định cƣ giúp cho con ngƣời dần dần nhận thức đƣợc sự chết và từ đó nảy sinh quan niệm linh hồn tƣ tƣởng vạn vật có linh hồn biến hóa thành đa thần luận việc thờ cúng vật tổ biến thành việc thờ cúng tổ tiên. Ngƣời nguyên thủy Việt Nam đã sống trong cuộc bình đẳng nên họ quan niệm những thành viên của thế giới cõi thần cũng đều bình đẳng. Thần trong thần thoại là những hiện tƣợng tự nhiên đƣợc hình tƣợng hóa hay những anh hùng lao động có công với thị tộc thần thánh hóa mà tạo nên. Mƣa, gió, sấm, sét,... đƣợc thần thánh hóa thành các truyện thần Mƣa, thần Gió, thần Sấm, thần Sét. Nhân vật thần con ngƣời chƣa phân chia giai cấp”. [11; 6]
2.4. Trong cuốn “Phân tích tác phẩm văn học dân gian ( 1995)”, tác giả Đỗ Bình Trị đã trình bày nhƣ sau khi nêu ra quan điểm của mình về thần thoại: “Những mẩu chuyện về sự tích các thần cổ đại luôn luôn chứa chan những hiểu biết thực tế về ngoại giới và những kinh nghiệm thực tế tích lũy
3
đƣợc trong đời sống sinh tồn của các cộng đồng ngƣời thời cổ” và “Thần thoại diễn tả dƣới hình thức khái quát hóa nghệ thuật rộng lớn, những ƣớc mơ ban đầu của tổ tiên chúng ta chế ngự sức sức mạnh của thiên nhiên”. [ 16; 76] Tiếp theo tác giả trích dẫn quan điểm của M.Gorki: “Ở phía mỗi sự vƣơn lên của trí tƣởng tƣợng cổ đại đều cố thể dễ dàng tìm thấy động lực của nó, mà cái động lực đó thì bao giờ cũng là ƣớc vọng của loại ngƣời muốn làm cho lao động của mình đƣợc nhẹ nhàng hơn”... Trong phần kế tiếp tác giả trình bày: “Thần thoại phản ánh nhận thức non nớt, sai lệch, đầy đủ tính chất hƣ ảo của thời cổ về thế giới cũng nhƣ về bản thân con ngƣời đồng thời thể hiện sự bất lực của họ trƣớc các sự vật, hiện tƣợng mà không thể hiểu nổi”.[16; 78]
2.5. Trong cuốn “Từ điển thuật ngữ văn học”, các tác giả Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi đã đƣa ra khái niệm về thần thoại nhƣ sau: “Thần thoại là thể thể loại truyện ra đời và phát triển sớm nhất trong lịch sử truyện kể dân gian của dân tộc. Đó là toàn bộ những truyện hoang đƣờng, mộng tƣởng về các vị thần hay những con ngƣời, những loại vật mang tính chất thần kỳ, siêu nhiên do con ngƣời thời nguyên thủy sáng tạo để phản ánh và lí giải các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên và xã hội theo quan niệm vạn vật có linh hồn (hay thế giới thần linh) của họ. Chẳng hạn thần thoại Việt Nam (dân tộc Kinh có những truyện nhƣ Thần Trụ Trời, Rắn già Rắn lột, Lúa thần, Chú Cuội cung trăng, Sơn Tinh – Thủy Tinh,...”. [8; 298]
2.6. Năm 2006, trong cuốn “Giáo trình văn học dân gian- trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội”, khi viết về thần thoại, các tác giả Phạm Thu Yến, Lê Trƣờng Phát, Nguyễn Thị Bích Hà đã viết: “Hình tƣợng thần trong thần thoại chính là sự sáng tạo của nghệ thuật vô ý thức phản ánh một cách chân thực của ngƣời xƣa. Thông qua hàng loạt những hình tƣợng thần, ngƣời ta có thể hiểu đƣợc quan niệm thực tế và quan niệm thẩm mỹ của họ”. Tiếp đó “trong câu chuyện thần thoại, hình tƣợng thần là hình tƣợng trung tâm của sự sáng
4
tạo nghệ thuật, nó vừa hồn nhiên mộc mạc, vừa kì lạ phóng khoáng. Nó vẫn có thực nhƣng vẫn đầy hấp dẫn bởi tính chất trẻ trung, mạnh mẽ của thời đại mà sức mạnh của con ngƣời chƣa bị xiềng xích bởi trật tự xã hội. Thần chính là những phác thảo đầu tiên và vô cùng quý giá của những nhân vật văn học sau này”. [17; 19]
2.7. Trong cuốn “Thần thoại Trung Quốc”, GS Đinh Gia Khánh viết: “Kho tàng thần thoại của một đất nƣớc chỉ có thể đƣợc sắp xếp thành hệ thống, tức là có mạch lạc, có thế thứ trong các áng sử thi. Kho tàng thần thoại ấy chỉ có thể đƣợc bảo tồn lâu dài và giữ đƣợc nội dung cơ bản, nguyên sơ của nó nếu các truyện đƣợc đúc kết với nhau trong các áng sử thi có nội dung và hình thức xác định và ổn định. Các thần thoại Trung Quốc không đƣợc đúc kết thành một hệ thống trong các áng sử thi cho nên rơi vào tình trạng vụn vặt, rời rạc. Đó là điều dễ hiểu.” [9; 7]
Nhƣ vậy ta thấy rằng, các nhà nghiên cứu đã đề cập nhiều đến thần thoại, khảo sát với số lƣợng nhiều song thực tế nó mới chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu, khái lƣợc, mức độ quan tâm tới thần thoại chƣa đầy đủ và sâu sắc. Đặc biệt là đề tài “Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa từ góc nhìn so sánh” chƣa có một công trình nghiên cứu chuyên biệt nào bàn bạc, mở rộng vấn đề này. Các công trình nghiên cứu chỉ dừng lại khảo sát , đề cập một cách sơ lƣợc, rải rác về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa trong các giáo trình, sách nghiên cứu tham khảo về văn học dân gian.
3. Mục đích nghiên cứu
Đề tài này đƣợc thực hiện nhằm mục đích sau:
- Tìm hiểu những nét khái quát về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
- Từ đó so sánh những nét tƣơng đồng cũng nhƣ khác biệt của thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa ở một số phƣơng diện cơ bản.
5
- Góp phần hệ thống hóa tài liệu về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu những tiền đề lí luận cơ bản về văn học so sánh
- Tập trung tìm hiểu những nét tƣơng đồng và khác biệt về thần thoại
Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
5. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
+ Đối tƣợng nghiên cứu: Điểm tƣơng đồng và khác biệt giữa thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa
+ Phạm vi nghiên cứu
- Tƣ liệu: “Lƣợc khảo về thần thoại Việt Nam” (Nguyễn Đổng Chi); “Kho tàng thần thoại Việt Nam” (Vũ Ngọc Khánh, Phạm Minh Thảo); “Thần thoại Trung Hoa” (Dƣơng Tuấn Anh)
- Nội dung: Khóa luận tập trung làm rõ những nét tƣơng đồng và khác biệt trong truyện thần thoại của hai quốc gia trên một số phƣơng diện cơ bản nhƣ: nhân vật, cốt truyện, mô típ.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, ngƣời viết chủ yếu sử dụng các phƣơng pháp sau: - Phƣơng pháp thống kê, phân loại
- Phƣơng pháp so sánh
- Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp
7. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Nội dung khóa luận
gồm có các chƣơng sau:
Chƣơng 1: Khái quát về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa Chƣơng 2: Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa – những biểu
hiện tƣơng đồng
Chƣơng 3: Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa – những biểu
hiện khác biệt
6
NỘI DUNG
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu...................................................................................... 2
3. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 6
5. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................... 6
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................ 6
7. Cấu trúc đề tài ............................................................................................. 6
NỘI DUNG ....................................................................................................... 7 CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA ...................................................................................... 7 1.1 Khái niệm về thần thoại ........................................................................... 7 1.1.1. Thần thoại hiểu theo nghĩa rộng ........................................................... 7 1.1.2. Thần thoại hiểu theo nghĩa hẹp ............................................................... 9
1.2. Thần thoại Việt Nam ............................................................................. 11
1.3. Thần thoại Trung Hoa............................................................................ 14
CHƢƠNG 2: THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA – NHỮNG BIỂU HIỆN TƢƠNG ĐỒNG ...................................................... 19 2.1. Tƣơng đồng về nhân vật........................................................................... 19 2.1.1. Nhân vật là thần .................................................................................... 19 2.1.2. Nhân vật là anh hùng văn hóa ............................................................... 25 2.1.3. Nhân vật là con ngƣời ........................................................................... 27 2.2. Tƣơng đồng về cốt truyện ........................................................................ 30 2.3. Tƣơng đồng về mô típ .............................................................................. 33
2.3.1. Mô típ quả trứng khởi thủy ................................................................... 34 2.3.2. Mô típ hôn nhân cận huyết.................................................................... 35 2.3.3. Mô típ nguồn gốc xuất thân thần kì ...................................................... 37 2.3.4. Mô típ cột chống trời............................................................................. 38 2.3.5. Mô típ nạn hồng thủy ............................................................................ 40 CHƢƠNG 3: THẦN THOẠI VIỆT NAM VÀ THẦN THOẠI TRUNG HOA – NHỮNG BIỂU HIỆN KHÁC BIỆT ............................................................ 44 3.1. Khác biệt trong cách thức miêu tả và xây dựng nhân vật ........................ 44 3.1.1. Ngoại hình và diện mạo ........................................................................ 44 3.1.2. Chức năng ............................................................................................. 47 3.2. Khác biệt về cốt truyện ............................................................................ 50 3.3. Khác biệt về mô típ .................................................................................. 54 3.3.1. Mô típ thờ vật tổ .................................................................................... 54 3.3.2. Mô típ bán thần................................................................ 60
3.3.3. Mô típ tiêu diệt quái vật...................................................... 61
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 62 TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong kho tàng văn học dân gian, thần thoại đƣợc nhìn nhận là thể loại
văn học độc đáo, là bộ phận không thể thiếu trong nền văn học thế giới. Đối với các dân tộc thì thần thoại “chính là hình thức nhận thức thế giới mang tính đặc trƣng của con ngƣời thời cổ” [12; 15]. Khi nhìn nhận về ngoại giới, con ngƣời có nhận thức còn khá mơ hồ. Khi họ muốn lí giải, khám phá về thế giới tự nhiên, khi mà nó còn nhiều điều mơ hồ thì có thể nói sự ra đời của thần thoại đã giải quyết đƣợc những nhu cầu bức thiết và chính đáng của con ngƣời xƣa. Những điều con ngƣời khao khát lí giải và muốn đƣợc chinh phục, khám phá cho thấy đƣợc nhu cầu cần thiết về ngoại giới của con ngƣời: “Đó là toàn bộ những truyện hoang đƣờng, tƣởng tƣợng về các vị thần hay những con ngƣời, những loài vật mang tính chất thần kì, siêu nhiên do con ngƣời sáng tạo ra để phản ánh và lí giải các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên và xã hội theo quan niệm vạn vật có linh hồn (hay thế giới thần linh của họ)”. [13; 250]
Thần thoại Việt Nam là sự tổng hợp những câu chuyện kể dân gian về các vị thần, về các nhân vật anh hùng, các nhân vật sáng tạo văn hóa, phản ánh quan niệm của ngƣời thời cổ về nguồn gốc thế giới và đời sống con ngƣời. Cũng giống nhƣ ngƣời Việt cổ, ngƣời Trung Hoa cổ đại cũng thể hiện sự nhận thức sơ khai của mình, quan niệm liên quan đến lí giải nguồn gốc thế giới, các vị thần, ngƣời anh hùng, cũng nhƣ ý nghĩa các tôn giáo, tín ngƣỡng của họ thông qua những huyền thoại.
Qua khảo sát, chúng tui thấy giữa thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa có nhiều điểm tƣơng đồng, gặp gỡ và giao thoa. Tuy nhiên, bên cạnh đó, thần thoại mỗi dân tộc có những nét đặc sắc, khác biệt thể hiện quan điểm, tƣ tƣởng khác nhau của mỗi dân tộc.
1
Với mong muốn tìm hiểu những điểm tƣơng đồng và khác biệt trong thần thoại Việt Nam so với thần thoại Trung Hoa, từ đó khám phá ra những nét đặc sắc trong tƣ tƣởng của con ngƣời ngƣời xƣa, chúng tui đã lựa chọn đề tài “Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa từ góc nhìn so sánh” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp. tui hi vọng với đề tài này sau khi đƣợc hoàn thiện, đề tài sẽ có những đóng góp cho những bạn có niềm yêu thích với thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Thần thoại đƣợc sáng tạo ngay từ khi ngƣời xƣa có nhận thức về thế giới. Thế giới tự nhiên còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn, vừa ẩn chứa nhiều mối hiểm họa, nhƣng đồng thời cũng là ngôi nhà lớn bao bọc, nuôi dƣỡng con ngƣời. Ăng-ghen đã nói: “Sự nhân cách hóa các lực lƣợng tự nhiên đã làm nảy sinh ra các vị thần đầu tiên” và “trong thời đại nguyên thủy, tôn giáo sinh ra từ những khái niệm hết sức sai lầm của con ngƣời về trạng thái tự nhiên của chính họ và về bên ngoài tự nhiên xung quanh họ”. [13; 210]
Nhƣ vậy, có thể nói những quan niệm đầu tiên về thế giới tự nhiên của con ngƣời đƣợc thể hiện thông qua thần thoại nguyên thủy, cho nên các hình tƣợng các vị thần đầu tiên là sự lí giải cho thế giới tự nhiên.
2.2. Trong “Văn học dân gian” tập 2 (1991), tác giả Hoàng Tiến Tựu đã trình bày quan điểm: “Tuy thần thoại Việt không còn giữ đầy đủ hệ thống và cốt truyện nguyên thủy của nó, nhƣng xét về phƣơng diện nội dung thì số thần thoại Việt Nam còn lại chẳng những đã phản ánh xã hội, tƣ tƣởng, tâm hồn Việt Nam mà còn thể hiện đƣợc những vấn đề cơ bản thƣờng có trong thần thoại của nhiều dân tộc (nhƣ vấn đề nguồn gốc vũ trụ, nguyên nhân của hiện tƣợng tự nhiên, nguồn gốc của các loài động vật, thực vật và loài ngƣời, nguyên nhân của sự sống, sự chết, nguồn gốc dân tộc, nguồn gốc các nghề...)”. [15; 13]
2
“Ở bộ phận thần thoại suy nguyên, nhằm giải thích các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên, nhìn chung hình ảnh con ngƣời chƣa xuất hiện rõ nét, nhƣng qua đây và cũng chỉ qua đây chúng ta mới có thể hiểu đƣợc phần nào về trình độ hiểu biết, sức tƣởng tƣợng, những ƣớc mơ khát vọng và cách cảm nghĩ của những thế hệ ngƣời Việt đầu tiên bắt đầu thực hiện về khám phá và lí giải thế giới”. [15; 13]
Cuộc sống của con ngƣời xƣa đƣợc thể hiện thông qua việc đi tìm hiểu về thần thoại. Khi khảo sát về thần thoại thì điều quan trọng đó là chúng ta khảo sát hệ thống các nhân vật.
2.3. Năm 1991, trong cuốn “Giáo trình văn học dân gian”, tác giả Trần Gia Linh đã trình bày quan điểm của mình khi viết về nguồn gốc nảy sinh của thần thoại: “Sự thật ngƣời Việt trong thời kì đầu chế độ cộng sản nguyên thủy, vì sống phiêu bạt nên chƣa nhận thức đƣợc cái chết, chƣa có quan niệm linh hồn sau khi chết. Về sau, trong xã hội thị tộc, cuộc sống định cƣ giúp cho con ngƣời dần dần nhận thức đƣợc sự chết và từ đó nảy sinh quan niệm linh hồn tƣ tƣởng vạn vật có linh hồn biến hóa thành đa thần luận việc thờ cúng vật tổ biến thành việc thờ cúng tổ tiên. Ngƣời nguyên thủy Việt Nam đã sống trong cuộc bình đẳng nên họ quan niệm những thành viên của thế giới cõi thần cũng đều bình đẳng. Thần trong thần thoại là những hiện tƣợng tự nhiên đƣợc hình tƣợng hóa hay những anh hùng lao động có công với thị tộc thần thánh hóa mà tạo nên. Mƣa, gió, sấm, sét,... đƣợc thần thánh hóa thành các truyện thần Mƣa, thần Gió, thần Sấm, thần Sét. Nhân vật thần con ngƣời chƣa phân chia giai cấp”. [11; 6]
2.4. Trong cuốn “Phân tích tác phẩm văn học dân gian ( 1995)”, tác giả Đỗ Bình Trị đã trình bày nhƣ sau khi nêu ra quan điểm của mình về thần thoại: “Những mẩu chuyện về sự tích các thần cổ đại luôn luôn chứa chan những hiểu biết thực tế về ngoại giới và những kinh nghiệm thực tế tích lũy
3
đƣợc trong đời sống sinh tồn của các cộng đồng ngƣời thời cổ” và “Thần thoại diễn tả dƣới hình thức khái quát hóa nghệ thuật rộng lớn, những ƣớc mơ ban đầu của tổ tiên chúng ta chế ngự sức sức mạnh của thiên nhiên”. [ 16; 76] Tiếp theo tác giả trích dẫn quan điểm của M.Gorki: “Ở phía mỗi sự vƣơn lên của trí tƣởng tƣợng cổ đại đều cố thể dễ dàng tìm thấy động lực của nó, mà cái động lực đó thì bao giờ cũng là ƣớc vọng của loại ngƣời muốn làm cho lao động của mình đƣợc nhẹ nhàng hơn”... Trong phần kế tiếp tác giả trình bày: “Thần thoại phản ánh nhận thức non nớt, sai lệch, đầy đủ tính chất hƣ ảo của thời cổ về thế giới cũng nhƣ về bản thân con ngƣời đồng thời thể hiện sự bất lực của họ trƣớc các sự vật, hiện tƣợng mà không thể hiểu nổi”.[16; 78]
2.5. Trong cuốn “Từ điển thuật ngữ văn học”, các tác giả Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi đã đƣa ra khái niệm về thần thoại nhƣ sau: “Thần thoại là thể thể loại truyện ra đời và phát triển sớm nhất trong lịch sử truyện kể dân gian của dân tộc. Đó là toàn bộ những truyện hoang đƣờng, mộng tƣởng về các vị thần hay những con ngƣời, những loại vật mang tính chất thần kỳ, siêu nhiên do con ngƣời thời nguyên thủy sáng tạo để phản ánh và lí giải các hiện tƣợng trong thế giới tự nhiên và xã hội theo quan niệm vạn vật có linh hồn (hay thế giới thần linh) của họ. Chẳng hạn thần thoại Việt Nam (dân tộc Kinh có những truyện nhƣ Thần Trụ Trời, Rắn già Rắn lột, Lúa thần, Chú Cuội cung trăng, Sơn Tinh – Thủy Tinh,...”. [8; 298]
2.6. Năm 2006, trong cuốn “Giáo trình văn học dân gian- trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội”, khi viết về thần thoại, các tác giả Phạm Thu Yến, Lê Trƣờng Phát, Nguyễn Thị Bích Hà đã viết: “Hình tƣợng thần trong thần thoại chính là sự sáng tạo của nghệ thuật vô ý thức phản ánh một cách chân thực của ngƣời xƣa. Thông qua hàng loạt những hình tƣợng thần, ngƣời ta có thể hiểu đƣợc quan niệm thực tế và quan niệm thẩm mỹ của họ”. Tiếp đó “trong câu chuyện thần thoại, hình tƣợng thần là hình tƣợng trung tâm của sự sáng
4
tạo nghệ thuật, nó vừa hồn nhiên mộc mạc, vừa kì lạ phóng khoáng. Nó vẫn có thực nhƣng vẫn đầy hấp dẫn bởi tính chất trẻ trung, mạnh mẽ của thời đại mà sức mạnh của con ngƣời chƣa bị xiềng xích bởi trật tự xã hội. Thần chính là những phác thảo đầu tiên và vô cùng quý giá của những nhân vật văn học sau này”. [17; 19]
2.7. Trong cuốn “Thần thoại Trung Quốc”, GS Đinh Gia Khánh viết: “Kho tàng thần thoại của một đất nƣớc chỉ có thể đƣợc sắp xếp thành hệ thống, tức là có mạch lạc, có thế thứ trong các áng sử thi. Kho tàng thần thoại ấy chỉ có thể đƣợc bảo tồn lâu dài và giữ đƣợc nội dung cơ bản, nguyên sơ của nó nếu các truyện đƣợc đúc kết với nhau trong các áng sử thi có nội dung và hình thức xác định và ổn định. Các thần thoại Trung Quốc không đƣợc đúc kết thành một hệ thống trong các áng sử thi cho nên rơi vào tình trạng vụn vặt, rời rạc. Đó là điều dễ hiểu.” [9; 7]
Nhƣ vậy ta thấy rằng, các nhà nghiên cứu đã đề cập nhiều đến thần thoại, khảo sát với số lƣợng nhiều song thực tế nó mới chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu, khái lƣợc, mức độ quan tâm tới thần thoại chƣa đầy đủ và sâu sắc. Đặc biệt là đề tài “Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa từ góc nhìn so sánh” chƣa có một công trình nghiên cứu chuyên biệt nào bàn bạc, mở rộng vấn đề này. Các công trình nghiên cứu chỉ dừng lại khảo sát , đề cập một cách sơ lƣợc, rải rác về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa trong các giáo trình, sách nghiên cứu tham khảo về văn học dân gian.
3. Mục đích nghiên cứu
Đề tài này đƣợc thực hiện nhằm mục đích sau:
- Tìm hiểu những nét khái quát về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
- Từ đó so sánh những nét tƣơng đồng cũng nhƣ khác biệt của thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa ở một số phƣơng diện cơ bản.
5
- Góp phần hệ thống hóa tài liệu về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu những tiền đề lí luận cơ bản về văn học so sánh
- Tập trung tìm hiểu những nét tƣơng đồng và khác biệt về thần thoại
Việt Nam và thần thoại Trung Hoa.
5. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
+ Đối tƣợng nghiên cứu: Điểm tƣơng đồng và khác biệt giữa thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa
+ Phạm vi nghiên cứu
- Tƣ liệu: “Lƣợc khảo về thần thoại Việt Nam” (Nguyễn Đổng Chi); “Kho tàng thần thoại Việt Nam” (Vũ Ngọc Khánh, Phạm Minh Thảo); “Thần thoại Trung Hoa” (Dƣơng Tuấn Anh)
- Nội dung: Khóa luận tập trung làm rõ những nét tƣơng đồng và khác biệt trong truyện thần thoại của hai quốc gia trên một số phƣơng diện cơ bản nhƣ: nhân vật, cốt truyện, mô típ.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này, ngƣời viết chủ yếu sử dụng các phƣơng pháp sau: - Phƣơng pháp thống kê, phân loại
- Phƣơng pháp so sánh
- Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp
7. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Nội dung khóa luận
gồm có các chƣơng sau:
Chƣơng 1: Khái quát về thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa Chƣơng 2: Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa – những biểu
hiện tƣơng đồng
Chƣơng 3: Thần thoại Việt Nam và thần thoại Trung Hoa – những biểu
hiện khác biệt
6
NỘI DUNG
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links