Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay khi xã hội càng phát triển đồng nghĩa với việc đời sống của con người cũng được nâng cao. Không chỉ dừng lại ở nhu cầu tối thiểu như: ăn, mặc, ở, mà nhu cầu ấy ngày càng được đòi hỏi cao hơn đó là chất lượng cuộc sống, được thư giãn giải trí và đi du lịch đã trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống xã hội. Ở nhiều quốc gia du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ tăng trưởng mạnh. Du lịch còn là cây cầu lối hữu nghị, hòa bình giữa các quốc gia, dân tộc trên thế giới.
Ở Việt Nam từ thập kỷ 90 trở lại đây du lịch bắt đầu khới sắc và trở thành ngành kinh tế trọng điểm, ngành “công nghiệp không khói”. Nhằm thỏa mãn những nhu cầu của khách du lịch tìm hiểu khám phá đất nước con người Việt Nam, cần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, phát triển thêm nhiều tuyến điểm du lịch độc đáo với các loại hính hấp dẵn mới lạ.
Thăng Long - Hà Nội là mảnh đất có một nền văn hoá lâu đời, nơi đây còn nổi tiếng với những làng nghề thủ công mỹ nghệ bởi những bàn tay tài hoa của những bậc nghệ nhân từ cổ chí kim. Các sản phẩm tài hoa của Thăng Long không những nổi tiếng trong nước mà còn, bay cao bay xa trên trường quốc tế.
Một trong những làng nghề cổ truyền nổi tiếng ấy là một làng gốm ven sông, làng gốm Bát Tràng. Làng gốm đã trải qua trên năm thế kỷ với nhiều thành tựu rất đáng tự hào, đó là bệ đỡ vững chắc để Bát Tràng hôm nay ngày càng tiến nhanh hơn cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vốn quý đó của Bát Tràng cũng là một nguồn tài nguyên rất có giá trị đối với hoạt động kinh doanh du lịch, nó hoàn toàn có thể trở thành điểm du lịch có sức hấp dẫn rất lớn nếu như được chính quyền địa phương và ngành du lịch quan tâm và khai thác đúng mức.
Tuy nhiên, các sản phẩm gốm sứ tại Bát Tràng hiện nay chỉ chủ yếu phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của người dân và sản xuất cũng mới chỉ dừng ở sản xuất thủ công. Trong khi đó, phát triển du lịch và tạo ra các sản phẩm đặc trưng phục vụ cho khách du lịch mới là hình thức phát triển của kinh tế dịch vụ.
Là một sinh viên của ngành du lịch, em rất mong được đóng góp những nghiên cứu, nhận định của mình và đưa ra một số giải pháp để Bát Tràng không những là địa phương có sự phát triển kinh tế bằng nghề truyền thống vốn có mà còn trở thành một nơi cung cấp các sản phẩm, đồ lưu niệm cho khách du lịch cũng như một điểm du lịch nổi tiếng, đóng góp chung vào sự phát triển du lịch của Việt Nam.
Vì vậy để kết hợp phát triển du lịch, quảng bá các sản phẩm độc đáo vùng Ngoại ô Hà Nội, đưa du khách tìm lại cảm giác xưa đề tài “Xe trâu Bát Tràng” – Một sản phẩm du lịch độc đáo đã được lựa chọn.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Khóa luận tốt nghiệp tập trung nghiên cứu hai mảng nội dung chính:
- Tìm hiểu những tiềm năng và thế mạnh của du lịch Bát Tràng có giá trị cho hoạt động du lịch.
- Hiện trạng và định hướng phát triển loại hình vận chuyển khách du lịch từ việc khai thác những tiềm năng của khu du lịch Bát Tràng.
Khóa luận tốt nghiệp đặt ra những nhiệm vụ sau:
- Đánh giá chi tiết tiềm năng du lịch của Bát Tràng – Hà Nội trên tất cả các phương diện: văn hóa và tự nhiên
- Đánh giá vai trò quan trọng của du lịch Bát Tràng trong hệ thống tài nguyên du lịch vùng và trong chiến lược phát triển du lịch của Hà Nội.
- Đề ra những giải pháp khả thi để xây dựng, đầu tư phát triển du lịch Bát Tràng - Hà Nội thành làng nghề truyền thống du lịch phát triển hơn nữa trong tương lai.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp là toàn bộ khu Làng nghề truyền thống gốm Bát Tràng, đặc biệt đi sâu vào tìm hiểu phương tiện vận chuyển khách du lịch bằng “Xe trâu Bát Tràng” – một sản phẩm du lịch độc đáo, tạo cho du khách tìm lại được cái cảm giác xưa – một cảm giác thong thả khi đi vào làng nghề gốm.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu, so sánh và chọn lọc. Chủ yếu là tra cứu các khóa luận, các sách báo, tạp trí, các bài viết về du lịch làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng – Hà Nội.
- Phương pháp khảo sát thực tế: chủ yếu đến điểm du lịch Làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng, thực trạng khai thác quản lý và phục vụ du lịch.
5. Bố cục của khóa luận tốt nghiệp.
Nội dung của bài viết, ngoài phần mở đầu và kết luận bao gồm 3 chương chính đề cập đến các vấn đề sau:
Chương 1: Khái quát về làng Bát Tràng
Chương 2: Xe trâu ở Bát Tràng
Chương 3: Giải pháp phát triển xe trâu tại làng gốm Bát Tràng
Chương 1
KHÁI QUÁT VỀ LÀNG BÁT TRÀNG
1.1. Vị trí địa lý
Xã Bát Tràng gồm hai thôn Bát Tràng và Giang Cao thuộc huyện Gia Lâm - Hà Nội. Trước năm 1945, Bát Tràng và Giang Cao là 2 xã riêng biệt. Xã Bát Tràng (tức làng Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Xã Giang Cao (thôn Giang Cao, xã Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đa Tốn , huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Thời hậu Lê, xã Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Sang thời nhà Nguyễn, năm 1922 trấn Kinh Bắc đổi thành trấn Bắc Ninh, năm 1931 đổi làm tỉnh Bắc Ninh, lúc này xã Bát Tràng thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An.
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng. Từ Hà Nội, có thể theo đường thủy từ bến Chương Dương hay bến Phà Đen, xuôi sông Hồng đến bến Bát Tràng, cũng có thể theo đường bộ qua cầu Chương Dương (hay cầu Long Biên) rồi theo đê tả sông Hồng (tuyến đê Long Biên - Xuân Quan) đến dốc Giang Cao rẽ xuống Bát Tràng khoảng 15km tới cống Xuân Quan (công trình Đại thủy nông Bắc Hưng Hải) rồi rẽ tay phải khoảng 1km sẽ tới trung tâm làng cổ Bát Tràng, hay theo quốc lộ 5 đến Trâu Quỳ rẽ về tay phải theo đường liên huyện qua xã Đa Tốn đến Bát Tràng khoảng hơn 20km.
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng
1.2.1. Lịch sử hình thành của làng gốm Bát Tràng
Có rất nhiều giả thiết khác nhau về sự ra đời của làng gốm Bát Tràng:
Theo kí ức và tục lệ dân gian thì dòng họ Nguyễn Ninh Tràng là cư dân bản địa và lâu đời nhất, nên được giữ vị trí tôn trọng trong ngôi thứ cũng như trong lễ hội của làng. Có ý kiến cho rằng, năm 1010 khi mà vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) thì dòng họ Nguyễn Ninh Tràng ở trường Vĩnh Ninh (Ninh Bình) đã cùng theo về để sản xuất loại gạch Vĩnh Ninh Trường phục vụ cho công cuộc xây dựng kinh thành mới. Bạch Thổ Phường (phường đất sét trắng) là tên gọi đầu tiên của làng gốm Bát Tràng vào thời sơ khai, hiện nay đình Bát Tràng vẫn còn lưu giữ bức hoành phi "Bạch thổ danh sơn" ghi dấu mốc son này. Nếu tính từ cái mốc dòng họ Nguyễn Ninh Tràng di cư ra đất Bát Tràng ngày nay thì làng Bát Tràng đã có gần 1000 năm lịch sử.
Một giả thuyết khác cho rằng, vào thời Lý có 3 vị Thái học sinh là Hứa Vĩnh Kiều ( hay Cảo), Đào Trí Tiến và Lưu Phương Tú (hay Lưu Vĩnh Phong) được cử đi sứ Bắc Tống. Sau khi hoàn tất sứ mệnh, trên đường trở về nước qua Thiều Châu (nay là Triều Châu - Quảng Đông - Trung Quốc) gặp bão phải nghỉ lại. Ở đây có lò gốm nổi tiếng, ba ông đến học được một số kỹ thuật đem về truyền bá cho dân chúng quê hương. Hứa Vĩnh Kiều truyền cho Bát Tràng nước men rạn trắng. Đào Trí Tiến truyền cho Thổ Hà (Việt Yên - Bắc Giang) nước men sắc màu vàng đỏ. Lưu Phương Tú truyền cho Phù Lãng (Quế Võ - Bắc Ninh) nước men màu đỏ vàng thẫm. Câu chuyện này cũng được lưu truyền ở Thổ Hà và Phù Lãng với ít nhiều sai biệt về tình tiết. Nếu đúng vậy thì nghề gốm ở Bát Tràng đã có từ thời Lý, ngang với thời Bắc Tống nghĩa là trước năm 1127.
Tương truyền, gần 6 thế kỷ trước, có một nghệ nhân cao tuổi râu tóc đã bạc trắng, từ làng Bồ Bát (Thanh Hóa) đến Bát Tràng hành nghề rồi truyền lại nghề gốm bàn xoay cho làng. Gọi là gốm bàn xoay bởi cách nặn, chuốt đồ gốm trên một cái mâm luôn luôn được đạp cho quay tròn. Câu chuyện về
nghệ nhân tóc bạc trắng này chỉ là truyền khẩu.
Đến nay, chưa tìm thấy tư liệu lịch sử nào xác nhận tiểu sử của 3 nhân vật trên cũng như khẳng định sự hình thành của làng. Theo sử biên niên có thể xem thế kỉ 14 - 15 là thời gian hình thành làng gốm Bát Tràng:
Đại Việt sử kí toàn thư chép "Nhâm Thìn, Thiệu Phong năm thứ 12 (1352) mùa thu tháng 7, nước lớn tràn ngập, vỡ đê xã Bát, Khối, lúa má chìm ngập. Khoái Châu, Hồng Châu và Thuận An bị hại nhất". Xã Bát là xã Bát Tràng, xã Khối là xã Thổ Khối, hai xã ven đê bên tả ngạn sông Nhị - sông Hồng ngày nay.
Cũng theo Đại Việt sử kí toàn thư thì năm 1376, trong một cuộc nam chinh, đoàn chiến thuyền của vua Trần Duệ Tông xuất phát từ Thăng Long xuôi theo sông Nhị Hà đi qua bến sông xã Bát tức bến sông Hồng thuộc xã Bát Tràng.
Dư địa chí của Nguyễn Trãi chép "làng Bát Tràng làm đồ bát chén" và còn có đoạn "Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, Huê Cầu thuộc huyện Văn Giang. Hai làng ấy cung ứng đồ cống cho Trung quốc là 70 bộ bát đĩa, 200 tấm vải thâm..."
Theo gia phả của một số dòng họ ở Bát Tràng như họ Lê, Trịnh, Vương, Phạm, Nguyễn... ghi nhận rằng tổ tiên xưa từ Bồ Bát di cư ra đây (Bồ Bát là Bồ Xuyên và Bạch Bát). Vào thời Hậu Lê và đầu thời Nguyễn, xã Bồ Xuyên và trang Bạch Bát thuộc tổng Bạch Bát, huyệnYên Mô, phủ Trường Yên, trấn Thanh Hoa. Ngày nay, Bồ Xuyên và Bạch Bát là 2 thôn của xã Yên Thành - Tam Điệp - Ninh Bình, vùng này có loại đất sét trắng rất thích hợp với nghề làm gốm. Theo truyền thuyết và gia phả của một số họ như họ Vũ ở Bồ Xuyên, ngày xưa cư dân Bồ Bát chuyên làm nghề gốm từ lâu đời. Điều này được xác nhận qua dấu tích của những lớp đất nung và mảnh gốm ken dày đặc tìm thấy nhiều nơi ở vùng này.
Cái tên Bát Tràng được xuất hiện lần đầu tiên đầy đủ và chính xác như ngày nay là trong tác phẩm "Dư địa chí của Nguyễn Trãi" vào thế kỉ 15. Cái tên này là tên ghép của hai từ Ninh Tràng và Bồ Bát.
khôi phục lại những kỹ thuật sản xuất gốm truyền thống đã bị thất truyền, những dòng sản phẩm, những loại men cổ truyền của làng gốm Bát Tràng.
Bát Tràng cần giữ lại một số lò gốm cổ và quy trình làm gốm theo phương pháp cổ truyền vừa có tác dụng bảo tồn, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống vừa là nơi tham quan thú vị của khách du lịch.
3.3.3. Giải pháp về đảm bảo an ninh, trật tự
Phát triển hoạt động du lịch có quy mô, tổ chức cụ thể, từng ban ngành có trách nhiệm quản lý rõ ràng.
Tuyên truyền, giáo dục, nâng cao tinh thần cảnh giác của người dân trong việc phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội. Đặc biệt là đối với thế hệ trẻ của làng - những thanh thiếu niên, thông qua các phong trào, các lễ phát động về phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội trong các dịp hè.
Tăng cường lực lượng, nâng cao chất lượng của đội ngũ an ninh thôn xóm, thành lập các đội tự quản của từng xóm.
Chính quyền địa phương và người dân cùng phối hợp thực hiện trong việc phòng chống, bài trừ các tệ nạn xã hội.
KẾT LUẬN
Sự phát triển của làng nghề không chỉ có vai trò nâng cao mức sống mà còn là dấu ấn truyền thống văn hoá dân tộc tại mỗi thời kỳ. Làng nghề thủ công ở Hà Nội có rất nhiều nguồn gốc khác nhau, những làng nghề có sẵn chiếm phần nhỏ trong tổng số làng nghề. Các làng nghề chủ yếu ở Hà Nội như: làng đồ vàng bạc – kim hoàn, làng đúc đồng Ngũ Xã, làng giấy Yên Thái, những làng hoa, làng vải Ninh Hiệp, làng lụa Vạn Phúc…Còn làng Bát Tràng nằm ở phía Nam thành phố, từ lâu đã nổi tiếng với sản phẩm gốm mang tên chính ngôi làng này “gốm bát tràng”. Nhiều mẫu mã, các loại men truyền thống được những nghệ nhân của làng phục hồi, sản phẩm gốm Bát Tràng nhanh chóng đạt được danh tiếng. Bát Tràng hiện nay không chỉ là một làng nghề sản xuất thuần túy. Đặc biệt để đến với Bát Tràng du khách có thể tận hưởng cái cảm giác xưa, một không gian thanh bình của một vùng quê, một làng nghề. Đó chính là xe trâu, loại hình vận chuyển khách du lịch này đã mang Bát Tràng đến với nhiều nơi trên thế giới, góp phần làm tăng thêm nguồn thu cho làng, giải quyết được công ăn việc làm cho hàng trăm, hàng nghìn lao động. Bên cạnh đó, với nhiều công trình tín ngưỡng, văn hóa cùng sản phẩm gốm nổi tiếng, ngôi làng trở thành một địa điểm du lịch thu hút của thành phố Hà Nội.
Chính phương tiện vận chuyển xe trâu đã thu hút được nhiều lượng khách du lịch đến nơi này, xe trâu thong dong đưa du khách từng khu phố, từng lò nung gốm, đến các cửa hàng, và chợ gốm, giúp khách du lịch có thể ngắm nghía từng sản phẩm, điều này khiến du khách rất thích thú. Song xe trâu vẫn còn một số các hạn chế như: trâu kéo vẫn còn mùi hôi, lượng xe để phục vụ khách vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được lượng khách du lịch. Nên trong tương lai gần đây các nhà kinh doanh, các doanh nghiệp kinh doanh xe trâu du lịch nơi đây đã và đang có những định hướng bổ sung thêm số lượng cũng như chất lượng xe trâu hơn nữa, để không còn tình trạng khan hiếm, và có chế độ chăm sóc, đào tạo những chú trâu thuần thạo hơn, tạo cảm giác cho khách du lịch ấn tượng không thể quên khi đến nơi này. Chính vì vậy xe trâu Bát Tràng thật sự một sản phẩm du lịch độc đáo.
Vì vậy nếu chúng ta gìn giữ được những nét tinh hoa, những vốn quý trong các sản phẩm thủ công truyền thống nói chung và sản phẩm gốm Bát Tràng nói riêng thì chúng ta sẽ khẳng định được mình trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chúng ta sẽ thúc đẩy được hoạt động du lịch tại các làng nghề phát triển sao cho tương xứng với tiềm năng vốn có của từng làng nghề.
Và như vậy chúng ta sẽ khai thác được nguồn tài nguyên du lịch làng nghề một cách có hiệu quả nhất vì làng nghề truyền thống được xem như một dạng tài nguyên du lịch nhân văn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi các sản phẩm du lịch làng nghề luôn bao hàm trong nó cả những giá trị vật thể và phi vật thể. Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng để khai thác phát triển du lịch làng nghề, nếu được đầu tư đúng mức, khai thác hợp lý, đây sẽ là phương tiện giao lưu, quảng bá đất nước, con người mạnh mẽ và sâu rộng nhất. Khi văn hoá được giao thoa một cách tích cực thì giới hạn về không gian, địa lý sẽ không còn ý nghĩa, lợi ích kinh tế, văn hoá và vị thế cuả địa phương, quốc gia sẽ tăng lên gấp bội.
Bằng tiềm năng và vị thế của mình, du lịch Việt Nam đang trên đà cất cánh, được sự quan tâm, đầu tư của nhà nước cùng với lỗ lực của các cấp, các ngành. Cùng với cả nước Làng nghề truyền thống Bát Tràng đang bước vào một chặng đường phát triển mới, mà cả sự nghiên cứu của luận văn này mới chỉ là những bước đi chập chững của một chặng đường dài…
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thăng Long - Hà Nội là mảnh đất có một nền văn hoá lâu đời, nơi đây còn nổi tiếng với những làng nghề thủ công mỹ nghệ bởi những bàn tay tài hoa của những bậc nghệ nhân từ cổ chí kim. Các sản phẩm tài hoa của Thăng Long không những nổi tiếng trong nước mà còn, bay cao bay xa trên trường quốc tế.
Một trong những làng nghề cổ truyền nổi tiếng ấy là một làng gốm ven sông, làng gốm Bát Tràng. Làng gốm đã trải qua trên năm thế kỷ với nhiều thành tựu rất đáng tự hào, đó là bệ đỡ vững chắc để Bát Tràng hôm nay ngày càng tiến nhanh hơn cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vốn quý đó của Bát Tràng cũng là một nguồn tài nguyên rất có giá trị đối với hoạt động kinh doanh du lịch, nó hoàn toàn có thể trở thành điểm du lịch có sức hấp dẫn rất lớn nếu như được chính quyền địa phương và ngành du lịch quan tâm và khai thác đúng mức.
Là một sinh viên của ngành du lịch, em rất mong được đóng góp những nghiên cứu, nhận định của mình và đưa ra một số giải pháp để Bát Tràng không những là địa phương có sự phát triển kinh tế bằng nghề truyền thống vốn có mà còn trở thành một nơi cung cấp các sản phẩm, đồ lưu niệm cho khách du lịch cũng như một điểm du lịch nổi tiếng, đóng góp chung vào sự phát triển du lịch của Việt Nam.
Vì vậy để kết hợp phát triển du lịch, quảng bá các sản phẩm độc đáo vùng Ngoại ô Hà Nội, đưa du khách tìm lại cảm giác xưa đề tài “Xe trâu Bát Tràng” – Một sản phẩm du lịch độc đáo đã được lựa chọn.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Khóa luận tốt nghiệp tập trung nghiên cứu hai mảng nội dung chính:
- Tìm hiểu những tiềm năng và thế mạnh của du lịch Bát Tràng có giá trị cho hoạt động du lịch.
- Hiện trạng và định hướng phát triển loại hình vận chuyển khách du lịch từ việc khai thác những tiềm năng của khu du lịch Bát Tràng.
Khóa luận tốt nghiệp đặt ra những nhiệm vụ sau:
- Đánh giá chi tiết tiềm năng du lịch của Bát Tràng – Hà Nội trên tất cả các phương diện: văn hóa và tự nhiên
- Đánh giá vai trò quan trọng của du lịch Bát Tràng trong hệ thống tài nguyên du lịch vùng và trong chiến lược phát triển du lịch của Hà Nội.
- Đề ra những giải pháp khả thi để xây dựng, đầu tư phát triển du lịch Bát Tràng - Hà Nội thành làng nghề truyền thống du lịch phát triển hơn nữa trong tương lai.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp là toàn bộ khu Làng nghề truyền thống gốm Bát Tràng, đặc biệt đi sâu vào tìm hiểu phương tiện vận chuyển khách du lịch bằng “Xe trâu Bát Tràng” – một sản phẩm du lịch độc đáo, tạo cho du khách tìm lại được cái cảm giác xưa – một cảm giác thong thả khi đi vào làng nghề gốm.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu, so sánh và chọn lọc. Chủ yếu là tra cứu các khóa luận, các sách báo, tạp trí, các bài viết về du lịch làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng – Hà Nội.
- Phương pháp khảo sát thực tế: chủ yếu đến điểm du lịch Làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng, thực trạng khai thác quản lý và phục vụ du lịch.
5. Bố cục của khóa luận tốt nghiệp.
Nội dung của bài viết, ngoài phần mở đầu và kết luận bao gồm 3 chương chính đề cập đến các vấn đề sau:
Chương 1: Khái quát về làng Bát Tràng
Chương 2: Xe trâu ở Bát Tràng
Chương 3: Giải pháp phát triển xe trâu tại làng gốm Bát Tràng
Chương 1
KHÁI QUÁT VỀ LÀNG BÁT TRÀNG
1.1. Vị trí địa lý
Xã Bát Tràng gồm hai thôn Bát Tràng và Giang Cao thuộc huyện Gia Lâm - Hà Nội. Trước năm 1945, Bát Tràng và Giang Cao là 2 xã riêng biệt. Xã Bát Tràng (tức làng Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Xã Giang Cao (thôn Giang Cao, xã Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đa Tốn , huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Thời hậu Lê, xã Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Sang thời nhà Nguyễn, năm 1922 trấn Kinh Bắc đổi thành trấn Bắc Ninh, năm 1931 đổi làm tỉnh Bắc Ninh, lúc này xã Bát Tràng thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An.
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng. Từ Hà Nội, có thể theo đường thủy từ bến Chương Dương hay bến Phà Đen, xuôi sông Hồng đến bến Bát Tràng, cũng có thể theo đường bộ qua cầu Chương Dương (hay cầu Long Biên) rồi theo đê tả sông Hồng (tuyến đê Long Biên - Xuân Quan) đến dốc Giang Cao rẽ xuống Bát Tràng khoảng 15km tới cống Xuân Quan (công trình Đại thủy nông Bắc Hưng Hải) rồi rẽ tay phải khoảng 1km sẽ tới trung tâm làng cổ Bát Tràng, hay theo quốc lộ 5 đến Trâu Quỳ rẽ về tay phải theo đường liên huyện qua xã Đa Tốn đến Bát Tràng khoảng hơn 20km.
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng
1.2.1. Lịch sử hình thành của làng gốm Bát Tràng
Có rất nhiều giả thiết khác nhau về sự ra đời của làng gốm Bát Tràng:
Tương truyền, gần 6 thế kỷ trước, có một nghệ nhân cao tuổi râu tóc đã bạc trắng, từ làng Bồ Bát (Thanh Hóa) đến Bát Tràng hành nghề rồi truyền lại nghề gốm bàn xoay cho làng. Gọi là gốm bàn xoay bởi cách nặn, chuốt đồ gốm trên một cái mâm luôn luôn được đạp cho quay tròn.
Cái tên Bát Tràng được xuất hiện lần đầu tiên đầy đủ và chính xác như ngày nay là trong tác phẩm "Dư địa chí của Nguyễn Trãi" vào thế kỉ 15. Cái tên này là tên ghép của hai từ Ninh Tràng và Bồ Bát.
Hiện nay Bát Tràng vẫn sử dụng đất của vùng Dâu Canh nhưng đồng thời họ cũng sử dụng cả đất cao lanh Lạc Tử, đất sét trắng Hổ Lao và Trúc Thôn (Đông Triều - Quảng Ninh) để sản xuất đồ sành trắng.
1.2.2. Quá trình phát triển của làng gốm Bát Tràng
Thế kỷ 18 - 19:
Từ thế kỷ 19 đến nay:
Sau năm 1986 làng gốm Bát Tràng có sự chuyển biến lớn theo theo hướng kinh tế thị trường.
Hiện nay, sản phẩm gốm Bát Tràng ngày càng phong phú và đa dạng. Ngoài mặt hàng truyền thống, các lò gốm còn sản xuất nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như các đơn đặt hàng xuất khẩu. Sản phẩm gốm Bát Tràng có mặt tại nhiều nước trên thế giới từ Á sang Âu.
1.2.3. Những sản phẩm đặc trưng của làng gốm Bát Tràng
Nhiều sản phẩm gốm men ngọc, men rạn, men hoa lam của thợ gốm Bát Tràng rất hoàn mỹ được coi là đỉnh cao của nghệ thuật và kỹ thuật gốm Việt Nam. Nhưng đáng tiếc một thời gian khá dài gốm men ngọc của ta bị thất truyền, mãi đến những năm gần đây cố họa sĩ lão thành Nguyễn Văn Y và một số thợ gốm Bát Tràng đã khôi phục được công nghệ làm men ngọc cổ. Ngoài men trắng ngà cổ truyền, thợ gốm Bát Tràng cũng biết dùng men màu và vẽ màu dưới men, giữa men, trên men nhằm tạo hiệu quả huyền ảo cho người thưởng thức sản phẩm.
Các sản phẩm gốm Bát Tràng gồm có:
Đồ gốm gia dụng: Gồm các loại bát, đĩa, chậu hoa, âu, thạp, ang, khay trà, ấm, điếu, bình vôi, nậm rượu, bình, lọ, chóe, hũ.
Đồ gốm dùng làm đồ thờ: Gồm các loại chân đèn, chân nến, lư hương, đỉnh, đài thờ, mâm gốm và kiếm.
Đồ gốm trang trí: Gồm mô hình nhà, long đình, các tranh gốm, các loại tượng như tượng nghê, ngựa, tượng Di Lặc, tượng Kim Cương, tượng voi, tượng hổ.....
Đồ gốm xây dựng: Nổi tiếng với gạch Bát Tràng cổ, gạch hoa kính hiện đại, các loại ngói như ngói lưu ly, ngói mũi hài, ngói ống....
Bát Tràng hiện nay song song phát triển sản xuất hai chủng loại gốm lớn: Gốm giả cổ và gốm bằng chất liệu, phương pháp cổ truyền; gốm hiện đại gần gũi với kỹ thuật đồ sứ.
1.3. Những tiềm năng, nguồn lực phát triển du lịch ở Bát Tràng
1.3.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng, xưa kia dòng sông này được người dân khai thác phát triển giao thông thủy nội địa, xây dựng các cảng bốc dỡ hàng hóa thì hiện nay nó lại đem lại cho Bát Tràng một tiềm năng mới: Tiềm năng phát triển du lịch. Khi các tour du lịch Bát Tràng bằng đường thủy được lập ra du khách sẽ được ngắm nhìn dòng sông Hồng, các làng ven sông, nghe thuyết minh về dòng sông cùng các dấu tích lịch sử mà nó mang trong mình, sau đó là ghé thăm làng gốm Bát Tràng. Đây chính là một tiềm năng góp phần thúc đẩy du lịch tại làng gốm Bát Tràng phát triển đặc biệt khi mà cảng du lịch ở Bát Tràng được hoàn thành vào năm 2009.
1.3.2. Tài nguyên du lịch nhân văn
* Đình làng:
* Chùa Kim Trúc:
* . Đền làng (hay còn gọi là đền Mẫu):
* Văn chỉ làng Bát Tràng:
* Lễ hội của làng
* Trung tâm trưng bày giới thiệu sản phẩm gốm sứ Bát Tràng (còn gọi là chợ gốm)
* Bảo tàng gốm Vạn Vân
1.4. Thực trạng hoạt động du lịch ở làng gốm Bát Tràng
1.4.1. Thực trạng về cơ sở hạ tầng
* Cơ sở hạ tầng xã hội
* Cơ sở hạ tầng kỹ thuật du lịch
1.4.2. Thực trạng về môi trường
Bát Tràng hiện nay rất thiếu không gian, cảnh quan môi trường của một làng quê. Khách du lịch, đặc biệt khách du lịch quốc tế không chỉ đến đây để tham quan làng nghề một cách đơn thuần, mà họ còn muốn tránh xa không khí ồn ào, náo nhiệt của các đô thị phát triển để thư giãn trong không gian tĩnh lặng, không khí thanh bình của cảnh làng quê. Nhưng đến với Bát Tràng hôm nay họ chỉ thấy nhà cửa san sát, ngõ nghách rất nhỏ lại còn lầy lội, bụi bẩn. Những lối đi chỉ rộng khoảng một sải tay hai bên là tường cao có đắp đầy những than rất mất thẩm mỹ. Không khí trong lành, tĩnh lặng và yên bình của một làng quê nay được thay bằng không khí hối hả tấp nập của một đô thị.
1.4.3. Thực trạng về nguồn nhân lực
Các nghệ nhân của làng: Làng gốm Bát Tràng hiện nay có khoảng 14 - 15 người được nhà nước phong danh hiệu nghệ nhân như nghệ nhân Lê Quang Chiến, Lê Văn Cam, Lê Minh Châu, Lê Minh Ngọc, Trần Độ, Lê Xuân Phổ... Mỗi nghệ nhân sẽ giỏi về một mặt nào đó, có người chú trọng về men, nói cách khác là giỏi độc đáo về men; có nghệ nhân chuyên sâu về tạo dáng; có nghệ nhân tài về vẽ... Trong số những nghệ nhân này có những nghệ nhân tuổi đời còn rất trẻ như nghệ nhân Lê Xuân Phổ nhưng với lòng yêu nghề, nhiệt huyết tuổi trẻ đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo ra những sản phẩm gốm độc đáo, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ, phát huy những giá trị tinh hoa của gốm sứ Bát Tràng để sản phẩm gốm Bát Tràng ngày càng vươn xa hơn nữa.
Nguồn nhân lực để phát triển du lịch còn mỏng và yếu đặc biệt là đội ngũ cán bộ nhân viên phục vụ trực tiếp cho ngành du lịch như cán bộ quản lý du lịch, HDV du lịch. Hiện nay làng gốm Bát Tràng chưa có một cán bộ nào được đào tạo qua các trường lớp, có chuyên môn nghiệp vụ về du lịch, chỉ mới có một vài con em trong làng theo học chuyên ngành du lịch, được đào tạo chính quy, có chuyên môn nghiệp vụ nhưng lại không về công tác, phục vụ tại làng.
1.4.4. Thực trạng về chính sách phát triển du lịch làng gốm Bát Tràng
Thành phố Hà Nội và Sở du lịch chưa có những dự án đầu tư, và giải pháp phát triển du lịch tại làng gốm Bát Tràng thực sự có hiệu quả. hay có dự án đầu tư thì lại gặp rất nhiều khó khăn trong việc triển khai đưa các dự án vào thực tế.
Đặc biệt là thành phố Hà Nội nói chung và huyện Gia Lâm nói riêng chưa có những chính sách cho vay vốn khuyến khích phát triển mở rộng sản xuất, kinh doanh tại làng gốm Bát Tràng.
Chính quyền xã Bát Tràng thì chưa thật sự vào cuộc, chưa cớ những biện pháp, việc làm cụ thể để thúc đẩy làng gốm Bát Tràng phát triển.
1.4.5. Hoạt động quảng bá để thu hút khách du lịch tại làng gốm Bát Tràng
1.4.6. Khách du lịch đến làng gốm Bát Tràng
Trong số khách quốc tế đến Hà Nội thì lượng khách đến với Bát Tràng chiếm khoảng 6 - 7%. Mỗi năm làng gốm Bát Tràng đón khoảng 6000 - 7000 khách quốc tế đến đây để chiêm ngưỡng các sản phẩm và thực hiện các giao dịch thương mại với các nhà sản xuất và người bán lẻ. Và hàng vạn khách du lịch nội địa đến đây tham quan mua sắm, nghiên cứu tìm hiểu.
Khách đến với Bát Tràng cũng vô cùng phong phú và đa dạng với nhiều mục đích khác nhau.
Khách nội địa chủ yếu là học sinh, sinh viên; các chuyên gia, nhà nghiên cứu tìm hiểu về gốm Bát Tràng chiếm khoảng 60% và các doanh nhân, một số khách đến tham quan mua sắm đơn thuần chiếm 40%.
Khách quốc tế đến với Bát Tràng cũng vô cùng đa dạng với nhiều quốc tịch khác nhau chủ yếu là Anh, Pháp, Nhật Bản và Trung Quốc. Khách quốc tế đến đây cũng với nhiều mục đích khác nhau là tham quan mua sắm đơn thuần chiếm 85% còn khách đến đây tham quan tìm hiểu đặt quan hệ làm ăn bằng các đơn đặt hàng chiếm khoảng 25%.
1.4.7. Các loại hình du lịch được khai thác tại Bát Tràng
* Những hoạt động chính trong các CTDL làng gốm Bát Tràng
* Những hoạt động tạo hứng thú cho du khách
* Các loại hình du lịch chính tại Bát Tràng
1.5. Tác động của du lịch tới làng nghề Bát Tràng
1.5.1. Tác động tích cực
* Hoạt động du lịch góp phần quảng bá một cách rộng rãi và có hiệu quả nhất hình ảnh làng gốm Bát Tràng và các dòng sản phẩm gốm truyền thống của làng.
* Sự phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của làng gốm Bát Tràng
* Đời sống người dân
1.5.2. Tác động tiêu cực
* Tác động đến môi trường
* Trật tự an ninh, an toàn xã hội
* Tác động đến truyền thống văn hóa làng gốm Bát Tràng
1.6. Tiểu kết chương 1
Làng gốm Bát Tràng có lịch sử phát triển từ rất lâu đời. Chính điều này đã tạo ra một kho tàng văn hoá to lớn và rất đáng được quan tâm nghiên cứu. Đây chính là một nguyên nhân hấp dẫn khách du lịch đến tìm hiểu và thăm quan.
Hiện nay, việc sản xuất ở làng nghề Bát Tràng không những không bị mai một và đang ngày càng phát triển, sản phẩm gốm sứ của làng hiện rất đa dạng, có thể đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau. Việc sản xuất của làng nghề hiện là sự kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại, vừa có tính kế thừa vừa có sự tiếp thu những phương pháp mới có hiệu quả kinh tế. Đặc biệt, sản phẩm của làng hiện còn có thể đáp ứng được tính thời vụ đối với các ngày lễ trong năm và rất thích hợp cho các nhu cầu về hàng lưu niệm trưng bày. Do đó, có thể nói nền sản xuất tại Bát Tràng tự nó đã mang những yếu tố kích thích sự phát triển của du lịch. Tuy nhiên, việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ở Bát Tràng vẫn còn nhiều bất cập và việc giới thiệu tại chỗ nền sản xuất của làng đến khách thăm quan hiện đang gặp khó khăn do nhiều điều kiện khách quan.
Tiềm năng phát triển du lịch ở Bát Tràng rất lớn xuất phát từ chính nội tại của nền sản xuất ở Bát Tràng, cảnh quan rất đặc trưng đối với một làng nghề cổ phát triển trong quá khứ hiện còn lưu giữ được và vị trí địa lý khá thuận lợi để tổ chức các tour du lịch theo cả đường bộ và đường sông (không chỉ là những tour riêng biệt mà có thể kết hợp theo các tour du lịch dọc theo sông Hồng).
Chương 2
XE TRÂU Ở BÁT TRÀNG
2.1. Vai trò con trâu trong đời sống văn hoá người Việt
“Con trâu là đầu cơ nghiệp" - nhắc đến con trâu người ta nghĩ ngay đến hình ảnh của người nông dân Việt Nam. Con trâu không những gắn bó với con người trong lao động sản xuất, mà nó còn mang hình tượng của một nền văn minh lúa nước, gắn liền với mỗi làng quê Việt Nam.
*Mua được trâu tốt là mang phước lành vào nhà
Ông Đặng Bá Kỳ, Phó chủ tịch UBND xã Đại Sơn, Đô Lương, cho biết: “Không biết chợ trâu, bò có từ bao giờ nhưng hoạt động của chợ trâu, bò ngày càng trở nên nhộn nhịp hơn với nhiều thương lái đến từ Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Sài Gòn… Hoạt động của chợ trâu, bò Ú đã đóng góp vào ngân sách của xã hàng năm trên 100 triệu đồng, tạo công ăn việc làm cho người dân, giải quyết những khó khăn của địa phương trong nông nghiệp”
* Đến Lễ hội chọi trâu ở Hải Lựu
Dù ai đi đâu, ở đâu
Tháng Giêng mười bảy chọi trâu thì về
(Ca dao)
2.2. Các phương tiện vận chuyển ở làng gốm Bát Tràng
2.2.1. Phương tiện vận chuyển phục vụ sản xuất, sinh hoạt
Làng nghề Bát Tràng là một trong những làng nghề truyền thống có tư lâu đời, là làng nghề góp phần trực tiếp xây dựng Thành cổ Thăng Long. Nghề gốm sứ là một trong những nghề đặc trưng của Việt Nam.
Những phương tiện chuyên phục vụ sản xuất, sinh hoạt như: xe kéo, một số các phương tiện cơ giới như xe máy, ô tô, bên cạnh đó là phương tiện thô sơ ( xe đạp) . Những chiếc xe đạp thồ những sản phẩm chất đày đi bán, nhìn đằng sau như thể chiếc xe tự di chuyển, vì những lô hàng đầy ắp, không nhìn thấy người cầm lái đâu – đây phải trăng là một nét độc đáo chỉ có ở Bát Tràng mà thôi.
Bên cạnh đó là những chiếc ô tô về các lò để trở những sản phẩm mới đi giao bán ở khắp mọi nơi, từng sản phẩm một, chúng được gói gọn gàng một cách rất cẩn thận, tránh sứt mẻ mang đến người tiêu dùng những sản phẩm đẹp.
2.2.2. Phương tiện vận chuyển phục vụ tham quan du lịch
Bát Tràng cách trung tâm Hà Nội hơn 15km nên việc đi từ Hà Nội sang Bát Tràng rất dễ dàng. Tuyến xe Bus 47 đi thẳng về chợ gốm Bát Tràng tạo điều kiện thuận lợi cho các bạn sinh viên đi du lịch.
* Du lịch Bát Tràng bằng xe bus
* Du lịch Bát Tràng bằng xe máy
* Du lịch Bát Tràng bằng ô tô gia đình
2.3. Thực trạng khai thác phương tiện vận chuyển xe bằng trâu ở Bát Tràng
* Trâu làm du lịch
Men theo triền đê dọc sông Hồng trong cái rét ngọt dịu của ngày đầu Xuân, lòng thấy lâng lâng niềm hứng khởi giữa sự giao thoa của trời đất, giữa tiếng khua lộc cộc, lắc lư của xe trâu, hiện lên trong mắt những du khách như chúng tui là một làng gốm sứ Bát Tràng (Hà Nội) vừa cổ kính vừa hiện đại.
Bát Tràng không chỉ được biết đến là một làng chuyên sản xuất các mặt hàng gốm sứ mà giờ đây nó còn được biết đến là một vùng đất du lịch mang phong cách độc đáo: đó là đưa con trâu vào làm du lịch, hình tượng vốn quen thuộc trong cuộc sống hiền hòa của người nông dân Việt Nam.
Người khởi xướng ra phương tiện xe trâu phục vụ khách du lịch là anh Hải, Giám đốc Công ty TNHH Gốm sứ Minh Hải và cũng là đơn vị chủ quản độc nhất của phương tiện này tại Bát Tràng. Gốm sứ không chỉ riêng Bát Tràng mới có, nhưng muốn thu hút khách du lịch, đặc biệt khách quốc tế đến với Bát Tràng thì phải tạo được hình tượng mới lạ và hấp dẫn. Đây chính là lý do ra đời của loại hình du lịch độc đáo: xe trâu.
Tiêu chuẩn chọn trâu của anh Hải cũng thật khắt khe. Tuy nhiên, để huấn luyện được trâu làm du lịch cũng không phải là chuyện dễ, bởi trâu quen với đồng ruộng, nay bắt nó phải chở người đi dạo phố, rồi lại suốt ngày phải nhìn ngắm các màu sắc sặc sỡ, tiếp xúc với rất nhiều người, đi lại theo trật tự... thì quả thật như thách đố. Hàng núi công việc mà trâu phải gánh vác, chuyện tưởng như chỉ có trong thế giới cổ tích, thế mà những chú trâu sau một thời gian huấn luyện đã trở nên lành nghề, thạo việc.
Khiếm khuyết lớn nhất của trâu là mùi hôi, do vậy sau hai lượt kéo lại phải xịt nước tắm cho trâu một lần, lau khô rồi xịt nước hoa. Ngay cả thức ăn, nước uống cho trâu cũng được chọn lựa kỹ càng để trâu đảm bảo sức khỏe, không bệnh tật. Chăm sóc những chú trâu làm du lịch công phu chẳng khác gì chăm sóc con người, chẳng thế mà hai con trâu ở Bát Tràng được ông chủ mua từ miền sơn cước lúc nào cũng săn chắc, bóng mượt và khỏe mạnh.
Đúng như ý tưởng, từ khi mô hình xe trâu làm du lịch, Bát Tràng được biết đến là điểm du lịch thu hút khách quốc tế lớn của Hà Nội. Anh Nguyễn Thế Quang, phụ trách bán hàng của Công ty TNHH Gốm sứ Minh Hải cho biết, xe trâu lúc nào cũng hoạt động hết công suất, đặc biệt là dịp tết, khách du lịch đăng ký đi tham quan làng gốm bằng xe trâu rất đông. Nhiều nhất phải kể đến khách Nhật Bản và châu Âu.
Du khách thong dong ngồi trên xe trâu ngắm quang cảnh mua bán của Bát Tràng, thăm lò gốm mà mọi công đoạn làm gốm còn được giữ nguyên vẹn như thuở ban đầu. Ngồi trên xe trâu, hình ảnh làng quê hiền hòa hiện về trước mắt, đó là điều lý thú ở giữa lòng Thủ đô hôm nay. Con trâu làm du lịch, ý tưởng độc đáo này đã mang đến cho Bát Tràng những mùa vàng bội thu.
Thật không dễ nếu đi thẳng đến Bát Tràng để đăng ký một tour du lịch xe trâu bởi những chuyến du lịch này thường được các công ty bên Hà Nội đặt kín từ trước. Với mức giá khá "mềm", khoảng 150.000 - 200.000 đồng (ngày lễ, ngày nghỉ) cho một chuyến xe trâu dạo quanh Bát Tràng nên tour du lịch đặc biệt này lúc nào cũng đắt khách. Những chiếc xe trâu bằng gỗ tốt, đủ chỗ cho 10-12 người ngồi được thiết kế khá duyên dáng và có mái che. Trâu để kéo xe cũng phải là những chú trâu to, khỏe, được tắm rửa sạch sẽ và thoang thoảng mùi nước hoa.
Nếu so sánh với một vài loại phương tiện du lịch đặc sắc khác như xe ngựa ở Nha Trang, Đà Lạt, xe xích lô ở Hà Nội, Huế; xe lam ở đồng bằng sông Cửu Long... thì xe trâu có nhiều điểm thú vị riêng, đặc biệt đối với du khách nước ngoài. Một du khách Nhật Bản cho biết: "Đi xe trâu rất thong dong, cứ như mình đang thả bộ vậy”. Theo một tour du lịch xe trâu, chúng tui chỉ phải trả tiền trọn gói một lần và thoải mái vào các xưởng gốm, các nhà cổ, nhà trưng bày, chợ... khi khách muốn dừng lại ở đâu, chủ xe sẽ đứng chờ ở đó, bao lâu cũng được.
Khác với các phương tiện du lịch bằng động cơ, đi xe trâu mang những nét riêng bởi từng bước đi chậm rãi, túc tắc, đủng đỉnh, thơ thẩn chẳng vội vàng như ru hồn lữ khách về với cội nguồn của chốn tĩnh lặng, yên bình.
Ngồi trên xe trâu, buông tầm mắt ngắm những con ngõ nhỏ hút sâu của làng gốm, ngắm những bờ tường gạch rêu phong dãi dầu mưa nắng..., lòng người bỗng nhiên thấy hoài cổ, thấy nhớ và yêu da diết làng quê Việt.
Gần đây, lượng khách đến Bát Tràng và có nhu cầu dạo quanh làng gốm bằng xe trâu ngày một đông nên từ tháng 3/2008, Công ty du lịch Minh Hương (thôn Giang Cao) đã cho ra đời thêm hai xe trâu mới, lấy điểm xuất phát là chợ gốm Bát Tràng.
Trong lúc xe đi vòng quanh làng Bát Tràng, xe trâu lại dừng lại ở một vài điểm để du khách mua sắm đồ gốm sứ hay thăm các xưởng sản xuất. Trong khi đó, chú trâu lại tranh thủ chút thời gian ngắn ngủi để nghỉ ngơi. Thức ăn đã mang theo sẵn, nước uống cũng được ông chủ sẵn sàng để… “chiêu đãi” chú trâu sau một chuyến hành trình vất vả.
Chuyến đi kết thúc, nhiều du khách còn lưu luyến và hứng chí trèo cả lên lưng trâu chụp hình làm kỷ niệm.
2.4. Những thuận lợi và khó khăn khi phát triển phương tiện xe trâu ở Bát Tràng
* Những thuận lợi
Ngồi trên chiếc xe trâu đủng đỉnh vòng quanh làng gốm Bát Tràng, ngắm những cửa hàng trưng bày sản phẩm, thăm quan lò gốm cổ, nghe hướng dẫn viên giới thiệu về lịch sử làng gốm.., du khách được đắm mình trong thế giới thanh bình của một làng nghề ngoại thành Hà Nội.
Tour du lịch Bát Tràng còn có một sản phẩm khác độc đáo không kém, ấy là cho du khách được thử làm thợ gốm. Tùy theo lựa chọn, chúng tui có thể dừng lại ở bất kỳ một xưởng gốm nào, hay không tất cả sẽ cùng vào chợ, sẽ có một không gian riêng.
Việc mở ra và ngày càng muốn mở rộng du lịch Bát Tràng không chỉ là mong muốn của riêng người dân nơi đây mà cũng là chủ trương chung của chính quyền. Anh Bình, một thương nhân ở chợ gốm cho biết: "Chúng tui cũng hy vọng sự phát triển du lịch, một mặt tạo nguồn doanh thu cho những xưởng gốm nhỏ, vốn ít, khó chuyển đổi hình thức sản xuất để theo kịp thị trường; mặt khác nếu du lịch phát triển sẽ buộc làng nghề phải có những thay đổi trong cách giữ gìn môi trường, từ mỗi người dân chứ chỉ có sự thay đổi từ vài hộ thì không có hiệu quả gì lắm".
* Những khó khăn
Để trâu biết nghe lời bằng ngôn ngữ của con người, các chủ xe phải rất kiên trì để dạy trâu. Công đoạn này cũng giống như kiểu huấn luyện cho trâu đi cày quen với ngôn ngữ “vắt” là đi vào, “diệt” là đi ra vậy.
Khiếm khuyết lớn nhất của trâu là mùi hôi, do vậy sau hai lượt kéo lại phải xịt nước tắm cho trâu một lần, lau khô rồi xịt nước hoa. Ngay cả thức ăn, nước uống cho trâu cũng được chọn lựa kỹ càng để trâu đảm bảo sức khỏe, không bệnh tật. Chăm sóc những chú trâu làm du lịch công phu chẳng khác gì chăm sóc con người, chẳng thế mà hai con trâu ở Bát Tràng được ông chủ mua từ miền sơn cước lúc nào cũng săn chắc, bóng mượt và khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất gốm sứ, những hóa chất dùng để nâng cao chất lượng, bảo quản sản phẩm, để làm chất liệu men, sơn vẽ... đã gây hại trực tiếp cho sức khỏe của người tham gia sản xuất và tác động lâu dài đến cả những người xung quanh.
Rõ ràng, để du lịch Bát Tràng thực sự phát triển và trở thành một đặc trưng văn hóa làng nghề thì người dân nơi đây và các cấp lãnh đạo địa phương còn có rất nhiều việc phải làm!
2.5. Tiểu kết chương 2
Làng gốm - làng du lịch Bát Tràng lâu nay đã được nhiều người dân trong và ngoài nước biết tới bởi các sản phẩm gốm sứ truyền thống tinh xảo và sản phẩm du lịch mới độc đáo. Thế nhưng, những ai đã từng một lần trực tiếp đến nơi này lại không khỏi băn khoăn về khả năng phát triển du lịch, phát triển nghề truyền thống bền vững của Bát Tràng. Đặc biệt là loại hình vận chuyển khách du lịch bằng “Xe Trâu” chứ không phải là ô tô hay bất kỳ một loại hình vận chuyển khác.
Ngồi trên chiếc xe trâu đủng đỉnh vòng quanh làng gốm Bát Tràng, ngắm những cửa hàng trưng bày sản phẩm, thăm quan lò gốm cổ, nghe hướng dẫn viên giới thiệu về lịch sử làng gốm.., du khách được đắm mình trong thế giới thanh bình của một làng nghề ngoại thành Hà Nội.
Chương 3
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN PHƯƠNG TIỆN XE TRÂU
TẠI LÀNG GỐM BÁT TRÀNG
3.1. Giải pháp tổng thể phát triển du lịch tại làng gốm Bát Tràng
3.1.1. Giải pháp quản lí, quy hoạch phát triển du lịch
Bát Tràng nên thành lập một ban quản lý làng nghề có cơ cấu tổ chức chặt chẽ hơn. Gọn nhẹ bớt cồng kềnh và đặc biệt là tránh được sự chồng chéo nhau trong tổ chức quản lý tạo điều kiện cho làng nghề cũng như du lịch làng nghề phát triển.
3.1.2. Giải pháp xây dựng cơ sở hạ tầng
3.1.3. Giải pháp quảng cáo xây dựng thương hiệu vận chuyển “ xe trâu”
3.1.4. Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực
3.1.5. Các chính sách khuyến khích phát triển du lịch xe trâu Bát Tràng
Chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển du lịch làng nghề truyền thống nói chung và du lịch làng gốm Bát Tràng nói riêng:
Các chính sách của thành phố và Sở du lịch Hà Nội, trong việc phát triển du lịch làng gốm Bát Tràng:
Các chính sách khuyến khích của địa phương
3.2. Giải pháp phát triển phương tiện vận chuyển xe trâu ở Bát Tràng
3.3. Giải pháp nhằm hạn chế những tiêu cực khi sử dụng xe trâu ở Bát Tràng
3.3.1. Giải pháp bảo vệ môi trường
3.3.2. Giải pháp giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của làng nghề
*Giữ gìn những nét đẹp trong văn hóa sinh hoạt thường ngày.
* Giữ gìn các giá trị tâm linh, tinh thần.
* Gìn giữ những giá trị văn hóa trong các sản phẩm truyền thống.
3.3.3. Giải pháp về đảm bảo an ninh, trật tự
KẾT LUẬN
Sự phát triển của làng nghề không chỉ có vai trò nâng cao mức sống mà còn là dấu ấn truyền thống văn hoá dân tộc tại mỗi thời kỳ. Làng nghề thủ công ở Hà Nội có rất nhiều nguồn gốc khác nhau, những làng nghề có sẵn chiếm phần nhỏ trong tổng số làng nghề. Các làng nghề chủ yếu ở Hà Nội như: làng đồ vàng bạc – kim hoàn, làng đúc đồng Ngũ Xã, làng giấy Yên Thái, những làng hoa, làng vải Ninh Hiệp, làng lụa Vạn Phúc…Còn làng Bát Tràng nằm ở phía Nam thành phố, từ lâu đã nổi tiếng với sản phẩm gốm mang tên chính ngôi làng này “gốm bát tràng”. Nhiều mẫu mã, các loại men truyền thống được những nghệ nhân của làng phục hồi, sản phẩm gốm Bát Tràng nhanh chóng đạt được danh tiếng. Bát Tràng hiện nay không chỉ là một làng nghề sản xuất thuần túy. Đặc biệt để đến với Bát Tràng du khách có thể tận hưởng cái cảm giác xưa, một không gian thanh bình của một vùng quê, một làng nghề. Đó chính là xe trâu, loại hình vận chuyển khách du lịch này đã mang Bát Tràng đến với nhiều nơi trên thế giới, góp phần làm tăng thêm nguồn thu cho làng, giải quyết được công ăn việc làm cho hàng trăm, hàng nghìn lao động. Bên cạnh đó, với nhiều công trình tín ngưỡng, văn hóa cùng sản phẩm gốm nổi tiếng, ngôi làng trở thành một địa điểm du lịch thu hút của thành phố Hà Nội.
Chính phương tiện vận chuyển xe trâu đã thu hút được nhiều lượng khách du lịch đến nơi này, xe trâu thong dong đưa du khách từng khu phố, từng lò nung gốm, đến các cửa hàng, và chợ gốm, giúp khách du lịch có thể ngắm nghía từng sản phẩm, điều này khiến du khách rất thích thú. Song xe trâu vẫn còn một số các hạn chế như: trâu kéo vẫn còn mùi hôi, lượng xe để phục vụ khách vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được lượng khách du lịch. Nên trong tương lai gần đây các nhà kinh doanh, các doanh nghiệp kinh doanh xe trâu du lịch nơi đây đã và đang có những định hướng bổ sung thêm số lượng cũng như chất lượng xe trâu hơn nữa, để không còn tình trạng khan hiếm, và có chế độ chăm sóc, đào tạo những chú trâu thuần thạo hơn, tạo cảm giác cho khách du lịch ấn tượng không thể quên khi đến nơi này. Chính vì vậy xe trâu Bát Tràng thật sự một sản phẩm du lịch độc đáo.
Vì vậy nếu chúng ta gìn giữ được những nét tinh hoa, những vốn quý trong các sản phẩm thủ công truyền thống nói chung và sản phẩm gốm Bát Tràng nói riêng thì chúng ta sẽ khẳng định được mình trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chúng ta sẽ thúc đẩy được hoạt động du lịch tại các làng nghề phát triển sao cho tương xứng với tiềm năng vốn có của từng làng nghề.
Và như vậy chúng ta sẽ khai thác được nguồn tài nguyên du lịch làng nghề một cách có hiệu quả nhất vì làng nghề truyền thống được xem như một dạng tài nguyên du lịch nhân văn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi các sản phẩm du lịch làng nghề luôn bao hàm trong nó cả những giá trị vật thể và phi vật thể. Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng để khai thác phát triển du lịch làng nghề, nếu được đầu tư đúng mức, khai thác hợp lý, đây sẽ là phương tiện giao lưu, quảng bá đất nước, con người mạnh mẽ và sâu rộng nhất. Khi văn hoá được giao thoa một cách tích cực thì giới hạn về không gian, địa lý sẽ không còn ý nghĩa, lợi ích kinh tế, văn hoá và vị thế cuả địa phương, quốc gia sẽ tăng lên gấp bội.
Bằng tiềm năng và vị thế của mình, du lịch Việt Nam đang trên đà cất cánh, được sự quan tâm, đầu tư của nhà nước cùng với lỗ lực của các cấp, các ngành. Cùng với cả nước Làng nghề truyền thống Bát Tràng đang bước vào một chặng đường phát triển mới, mà cả sự nghiên cứu của luận văn này mới chỉ là những bước đi chập chững của một chặng đường dài…
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay khi xã hội càng phát triển đồng nghĩa với việc đời sống của con người cũng được nâng cao. Không chỉ dừng lại ở nhu cầu tối thiểu như: ăn, mặc, ở, mà nhu cầu ấy ngày càng được đòi hỏi cao hơn đó là chất lượng cuộc sống, được thư giãn giải trí và đi du lịch đã trở thành một nhu cầu không thể thiếu trong đời sống xã hội. Ở nhiều quốc gia du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ tăng trưởng mạnh. Du lịch còn là cây cầu lối hữu nghị, hòa bình giữa các quốc gia, dân tộc trên thế giới.
Ở Việt Nam từ thập kỷ 90 trở lại đây du lịch bắt đầu khới sắc và trở thành ngành kinh tế trọng điểm, ngành “công nghiệp không khói”. Nhằm thỏa mãn những nhu cầu của khách du lịch tìm hiểu khám phá đất nước con người Việt Nam, cần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, phát triển thêm nhiều tuyến điểm du lịch độc đáo với các loại hính hấp dẵn mới lạ.
Thăng Long - Hà Nội là mảnh đất có một nền văn hoá lâu đời, nơi đây còn nổi tiếng với những làng nghề thủ công mỹ nghệ bởi những bàn tay tài hoa của những bậc nghệ nhân từ cổ chí kim. Các sản phẩm tài hoa của Thăng Long không những nổi tiếng trong nước mà còn, bay cao bay xa trên trường quốc tế.
Một trong những làng nghề cổ truyền nổi tiếng ấy là một làng gốm ven sông, làng gốm Bát Tràng. Làng gốm đã trải qua trên năm thế kỷ với nhiều thành tựu rất đáng tự hào, đó là bệ đỡ vững chắc để Bát Tràng hôm nay ngày càng tiến nhanh hơn cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vốn quý đó của Bát Tràng cũng là một nguồn tài nguyên rất có giá trị đối với hoạt động kinh doanh du lịch, nó hoàn toàn có thể trở thành điểm du lịch có sức hấp dẫn rất lớn nếu như được chính quyền địa phương và ngành du lịch quan tâm và khai thác đúng mức.
Tuy nhiên, các sản phẩm gốm sứ tại Bát Tràng hiện nay chỉ chủ yếu phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của người dân và sản xuất cũng mới chỉ dừng ở sản xuất thủ công. Trong khi đó, phát triển du lịch và tạo ra các sản phẩm đặc trưng phục vụ cho khách du lịch mới là hình thức phát triển của kinh tế dịch vụ.
Là một sinh viên của ngành du lịch, em rất mong được đóng góp những nghiên cứu, nhận định của mình và đưa ra một số giải pháp để Bát Tràng không những là địa phương có sự phát triển kinh tế bằng nghề truyền thống vốn có mà còn trở thành một nơi cung cấp các sản phẩm, đồ lưu niệm cho khách du lịch cũng như một điểm du lịch nổi tiếng, đóng góp chung vào sự phát triển du lịch của Việt Nam.
Vì vậy để kết hợp phát triển du lịch, quảng bá các sản phẩm độc đáo vùng Ngoại ô Hà Nội, đưa du khách tìm lại cảm giác xưa đề tài “Xe trâu Bát Tràng” – Một sản phẩm du lịch độc đáo đã được lựa chọn.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Khóa luận tốt nghiệp tập trung nghiên cứu hai mảng nội dung chính:
- Tìm hiểu những tiềm năng và thế mạnh của du lịch Bát Tràng có giá trị cho hoạt động du lịch.
- Hiện trạng và định hướng phát triển loại hình vận chuyển khách du lịch từ việc khai thác những tiềm năng của khu du lịch Bát Tràng.
Khóa luận tốt nghiệp đặt ra những nhiệm vụ sau:
- Đánh giá chi tiết tiềm năng du lịch của Bát Tràng – Hà Nội trên tất cả các phương diện: văn hóa và tự nhiên
- Đánh giá vai trò quan trọng của du lịch Bát Tràng trong hệ thống tài nguyên du lịch vùng và trong chiến lược phát triển du lịch của Hà Nội.
- Đề ra những giải pháp khả thi để xây dựng, đầu tư phát triển du lịch Bát Tràng - Hà Nội thành làng nghề truyền thống du lịch phát triển hơn nữa trong tương lai.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp là toàn bộ khu Làng nghề truyền thống gốm Bát Tràng, đặc biệt đi sâu vào tìm hiểu phương tiện vận chuyển khách du lịch bằng “Xe trâu Bát Tràng” – một sản phẩm du lịch độc đáo, tạo cho du khách tìm lại được cái cảm giác xưa – một cảm giác thong thả khi đi vào làng nghề gốm.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu, so sánh và chọn lọc. Chủ yếu là tra cứu các khóa luận, các sách báo, tạp trí, các bài viết về du lịch làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng – Hà Nội.
- Phương pháp khảo sát thực tế: chủ yếu đến điểm du lịch Làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng, thực trạng khai thác quản lý và phục vụ du lịch.
5. Bố cục của khóa luận tốt nghiệp.
Nội dung của bài viết, ngoài phần mở đầu và kết luận bao gồm 3 chương chính đề cập đến các vấn đề sau:
Chương 1: Khái quát về làng Bát Tràng
Chương 2: Xe trâu ở Bát Tràng
Chương 3: Giải pháp phát triển xe trâu tại làng gốm Bát Tràng
Chương 1
KHÁI QUÁT VỀ LÀNG BÁT TRÀNG
1.1. Vị trí địa lý
Xã Bát Tràng gồm hai thôn Bát Tràng và Giang Cao thuộc huyện Gia Lâm - Hà Nội. Trước năm 1945, Bát Tràng và Giang Cao là 2 xã riêng biệt. Xã Bát Tràng (tức làng Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Xã Giang Cao (thôn Giang Cao, xã Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đa Tốn , huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Thời hậu Lê, xã Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Sang thời nhà Nguyễn, năm 1922 trấn Kinh Bắc đổi thành trấn Bắc Ninh, năm 1931 đổi làm tỉnh Bắc Ninh, lúc này xã Bát Tràng thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An.
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng. Từ Hà Nội, có thể theo đường thủy từ bến Chương Dương hay bến Phà Đen, xuôi sông Hồng đến bến Bát Tràng, cũng có thể theo đường bộ qua cầu Chương Dương (hay cầu Long Biên) rồi theo đê tả sông Hồng (tuyến đê Long Biên - Xuân Quan) đến dốc Giang Cao rẽ xuống Bát Tràng khoảng 15km tới cống Xuân Quan (công trình Đại thủy nông Bắc Hưng Hải) rồi rẽ tay phải khoảng 1km sẽ tới trung tâm làng cổ Bát Tràng, hay theo quốc lộ 5 đến Trâu Quỳ rẽ về tay phải theo đường liên huyện qua xã Đa Tốn đến Bát Tràng khoảng hơn 20km.
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng
1.2.1. Lịch sử hình thành của làng gốm Bát Tràng
Có rất nhiều giả thiết khác nhau về sự ra đời của làng gốm Bát Tràng:
Theo kí ức và tục lệ dân gian thì dòng họ Nguyễn Ninh Tràng là cư dân bản địa và lâu đời nhất, nên được giữ vị trí tôn trọng trong ngôi thứ cũng như trong lễ hội của làng. Có ý kiến cho rằng, năm 1010 khi mà vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) thì dòng họ Nguyễn Ninh Tràng ở trường Vĩnh Ninh (Ninh Bình) đã cùng theo về để sản xuất loại gạch Vĩnh Ninh Trường phục vụ cho công cuộc xây dựng kinh thành mới. Bạch Thổ Phường (phường đất sét trắng) là tên gọi đầu tiên của làng gốm Bát Tràng vào thời sơ khai, hiện nay đình Bát Tràng vẫn còn lưu giữ bức hoành phi "Bạch thổ danh sơn" ghi dấu mốc son này. Nếu tính từ cái mốc dòng họ Nguyễn Ninh Tràng di cư ra đất Bát Tràng ngày nay thì làng Bát Tràng đã có gần 1000 năm lịch sử.
Một giả thuyết khác cho rằng, vào thời Lý có 3 vị Thái học sinh là Hứa Vĩnh Kiều ( hay Cảo), Đào Trí Tiến và Lưu Phương Tú (hay Lưu Vĩnh Phong) được cử đi sứ Bắc Tống. Sau khi hoàn tất sứ mệnh, trên đường trở về nước qua Thiều Châu (nay là Triều Châu - Quảng Đông - Trung Quốc) gặp bão phải nghỉ lại. Ở đây có lò gốm nổi tiếng, ba ông đến học được một số kỹ thuật đem về truyền bá cho dân chúng quê hương. Hứa Vĩnh Kiều truyền cho Bát Tràng nước men rạn trắng. Đào Trí Tiến truyền cho Thổ Hà (Việt Yên - Bắc Giang) nước men sắc màu vàng đỏ. Lưu Phương Tú truyền cho Phù Lãng (Quế Võ - Bắc Ninh) nước men màu đỏ vàng thẫm. Câu chuyện này cũng được lưu truyền ở Thổ Hà và Phù Lãng với ít nhiều sai biệt về tình tiết. Nếu đúng vậy thì nghề gốm ở Bát Tràng đã có từ thời Lý, ngang với thời Bắc Tống nghĩa là trước năm 1127.
Tương truyền, gần 6 thế kỷ trước, có một nghệ nhân cao tuổi râu tóc đã bạc trắng, từ làng Bồ Bát (Thanh Hóa) đến Bát Tràng hành nghề rồi truyền lại nghề gốm bàn xoay cho làng. Gọi là gốm bàn xoay bởi cách nặn, chuốt đồ gốm trên một cái mâm luôn luôn được đạp cho quay tròn. Câu chuyện về
nghệ nhân tóc bạc trắng này chỉ là truyền khẩu.
Đến nay, chưa tìm thấy tư liệu lịch sử nào xác nhận tiểu sử của 3 nhân vật trên cũng như khẳng định sự hình thành của làng. Theo sử biên niên có thể xem thế kỉ 14 - 15 là thời gian hình thành làng gốm Bát Tràng:
Đại Việt sử kí toàn thư chép "Nhâm Thìn, Thiệu Phong năm thứ 12 (1352) mùa thu tháng 7, nước lớn tràn ngập, vỡ đê xã Bát, Khối, lúa má chìm ngập. Khoái Châu, Hồng Châu và Thuận An bị hại nhất". Xã Bát là xã Bát Tràng, xã Khối là xã Thổ Khối, hai xã ven đê bên tả ngạn sông Nhị - sông Hồng ngày nay.
Cũng theo Đại Việt sử kí toàn thư thì năm 1376, trong một cuộc nam chinh, đoàn chiến thuyền của vua Trần Duệ Tông xuất phát từ Thăng Long xuôi theo sông Nhị Hà đi qua bến sông xã Bát tức bến sông Hồng thuộc xã Bát Tràng.
Dư địa chí của Nguyễn Trãi chép "làng Bát Tràng làm đồ bát chén" và còn có đoạn "Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, Huê Cầu thuộc huyện Văn Giang. Hai làng ấy cung ứng đồ cống cho Trung quốc là 70 bộ bát đĩa, 200 tấm vải thâm..."
Theo gia phả của một số dòng họ ở Bát Tràng như họ Lê, Trịnh, Vương, Phạm, Nguyễn... ghi nhận rằng tổ tiên xưa từ Bồ Bát di cư ra đây (Bồ Bát là Bồ Xuyên và Bạch Bát). Vào thời Hậu Lê và đầu thời Nguyễn, xã Bồ Xuyên và trang Bạch Bát thuộc tổng Bạch Bát, huyệnYên Mô, phủ Trường Yên, trấn Thanh Hoa. Ngày nay, Bồ Xuyên và Bạch Bát là 2 thôn của xã Yên Thành - Tam Điệp - Ninh Bình, vùng này có loại đất sét trắng rất thích hợp với nghề làm gốm. Theo truyền thuyết và gia phả của một số họ như họ Vũ ở Bồ Xuyên, ngày xưa cư dân Bồ Bát chuyên làm nghề gốm từ lâu đời. Điều này được xác nhận qua dấu tích của những lớp đất nung và mảnh gốm ken dày đặc tìm thấy nhiều nơi ở vùng này.
Cái tên Bát Tràng được xuất hiện lần đầu tiên đầy đủ và chính xác như ngày nay là trong tác phẩm "Dư địa chí của Nguyễn Trãi" vào thế kỉ 15. Cái tên này là tên ghép của hai từ Ninh Tràng và Bồ Bát.
khôi phục lại những kỹ thuật sản xuất gốm truyền thống đã bị thất truyền, những dòng sản phẩm, những loại men cổ truyền của làng gốm Bát Tràng.
Bát Tràng cần giữ lại một số lò gốm cổ và quy trình làm gốm theo phương pháp cổ truyền vừa có tác dụng bảo tồn, lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống vừa là nơi tham quan thú vị của khách du lịch.
3.3.3. Giải pháp về đảm bảo an ninh, trật tự
Phát triển hoạt động du lịch có quy mô, tổ chức cụ thể, từng ban ngành có trách nhiệm quản lý rõ ràng.
Tuyên truyền, giáo dục, nâng cao tinh thần cảnh giác của người dân trong việc phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội. Đặc biệt là đối với thế hệ trẻ của làng - những thanh thiếu niên, thông qua các phong trào, các lễ phát động về phòng chống tội phạm và các tệ nạn xã hội trong các dịp hè.
Tăng cường lực lượng, nâng cao chất lượng của đội ngũ an ninh thôn xóm, thành lập các đội tự quản của từng xóm.
Chính quyền địa phương và người dân cùng phối hợp thực hiện trong việc phòng chống, bài trừ các tệ nạn xã hội.
KẾT LUẬN
Sự phát triển của làng nghề không chỉ có vai trò nâng cao mức sống mà còn là dấu ấn truyền thống văn hoá dân tộc tại mỗi thời kỳ. Làng nghề thủ công ở Hà Nội có rất nhiều nguồn gốc khác nhau, những làng nghề có sẵn chiếm phần nhỏ trong tổng số làng nghề. Các làng nghề chủ yếu ở Hà Nội như: làng đồ vàng bạc – kim hoàn, làng đúc đồng Ngũ Xã, làng giấy Yên Thái, những làng hoa, làng vải Ninh Hiệp, làng lụa Vạn Phúc…Còn làng Bát Tràng nằm ở phía Nam thành phố, từ lâu đã nổi tiếng với sản phẩm gốm mang tên chính ngôi làng này “gốm bát tràng”. Nhiều mẫu mã, các loại men truyền thống được những nghệ nhân của làng phục hồi, sản phẩm gốm Bát Tràng nhanh chóng đạt được danh tiếng. Bát Tràng hiện nay không chỉ là một làng nghề sản xuất thuần túy. Đặc biệt để đến với Bát Tràng du khách có thể tận hưởng cái cảm giác xưa, một không gian thanh bình của một vùng quê, một làng nghề. Đó chính là xe trâu, loại hình vận chuyển khách du lịch này đã mang Bát Tràng đến với nhiều nơi trên thế giới, góp phần làm tăng thêm nguồn thu cho làng, giải quyết được công ăn việc làm cho hàng trăm, hàng nghìn lao động. Bên cạnh đó, với nhiều công trình tín ngưỡng, văn hóa cùng sản phẩm gốm nổi tiếng, ngôi làng trở thành một địa điểm du lịch thu hút của thành phố Hà Nội.
Chính phương tiện vận chuyển xe trâu đã thu hút được nhiều lượng khách du lịch đến nơi này, xe trâu thong dong đưa du khách từng khu phố, từng lò nung gốm, đến các cửa hàng, và chợ gốm, giúp khách du lịch có thể ngắm nghía từng sản phẩm, điều này khiến du khách rất thích thú. Song xe trâu vẫn còn một số các hạn chế như: trâu kéo vẫn còn mùi hôi, lượng xe để phục vụ khách vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được lượng khách du lịch. Nên trong tương lai gần đây các nhà kinh doanh, các doanh nghiệp kinh doanh xe trâu du lịch nơi đây đã và đang có những định hướng bổ sung thêm số lượng cũng như chất lượng xe trâu hơn nữa, để không còn tình trạng khan hiếm, và có chế độ chăm sóc, đào tạo những chú trâu thuần thạo hơn, tạo cảm giác cho khách du lịch ấn tượng không thể quên khi đến nơi này. Chính vì vậy xe trâu Bát Tràng thật sự một sản phẩm du lịch độc đáo.
Vì vậy nếu chúng ta gìn giữ được những nét tinh hoa, những vốn quý trong các sản phẩm thủ công truyền thống nói chung và sản phẩm gốm Bát Tràng nói riêng thì chúng ta sẽ khẳng định được mình trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chúng ta sẽ thúc đẩy được hoạt động du lịch tại các làng nghề phát triển sao cho tương xứng với tiềm năng vốn có của từng làng nghề.
Và như vậy chúng ta sẽ khai thác được nguồn tài nguyên du lịch làng nghề một cách có hiệu quả nhất vì làng nghề truyền thống được xem như một dạng tài nguyên du lịch nhân văn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi các sản phẩm du lịch làng nghề luôn bao hàm trong nó cả những giá trị vật thể và phi vật thể. Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng để khai thác phát triển du lịch làng nghề, nếu được đầu tư đúng mức, khai thác hợp lý, đây sẽ là phương tiện giao lưu, quảng bá đất nước, con người mạnh mẽ và sâu rộng nhất. Khi văn hoá được giao thoa một cách tích cực thì giới hạn về không gian, địa lý sẽ không còn ý nghĩa, lợi ích kinh tế, văn hoá và vị thế cuả địa phương, quốc gia sẽ tăng lên gấp bội.
Bằng tiềm năng và vị thế của mình, du lịch Việt Nam đang trên đà cất cánh, được sự quan tâm, đầu tư của nhà nước cùng với lỗ lực của các cấp, các ngành. Cùng với cả nước Làng nghề truyền thống Bát Tràng đang bước vào một chặng đường phát triển mới, mà cả sự nghiên cứu của luận văn này mới chỉ là những bước đi chập chững của một chặng đường dài…
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thăng Long - Hà Nội là mảnh đất có một nền văn hoá lâu đời, nơi đây còn nổi tiếng với những làng nghề thủ công mỹ nghệ bởi những bàn tay tài hoa của những bậc nghệ nhân từ cổ chí kim. Các sản phẩm tài hoa của Thăng Long không những nổi tiếng trong nước mà còn, bay cao bay xa trên trường quốc tế.
Một trong những làng nghề cổ truyền nổi tiếng ấy là một làng gốm ven sông, làng gốm Bát Tràng. Làng gốm đã trải qua trên năm thế kỷ với nhiều thành tựu rất đáng tự hào, đó là bệ đỡ vững chắc để Bát Tràng hôm nay ngày càng tiến nhanh hơn cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vốn quý đó của Bát Tràng cũng là một nguồn tài nguyên rất có giá trị đối với hoạt động kinh doanh du lịch, nó hoàn toàn có thể trở thành điểm du lịch có sức hấp dẫn rất lớn nếu như được chính quyền địa phương và ngành du lịch quan tâm và khai thác đúng mức.
Là một sinh viên của ngành du lịch, em rất mong được đóng góp những nghiên cứu, nhận định của mình và đưa ra một số giải pháp để Bát Tràng không những là địa phương có sự phát triển kinh tế bằng nghề truyền thống vốn có mà còn trở thành một nơi cung cấp các sản phẩm, đồ lưu niệm cho khách du lịch cũng như một điểm du lịch nổi tiếng, đóng góp chung vào sự phát triển du lịch của Việt Nam.
Vì vậy để kết hợp phát triển du lịch, quảng bá các sản phẩm độc đáo vùng Ngoại ô Hà Nội, đưa du khách tìm lại cảm giác xưa đề tài “Xe trâu Bát Tràng” – Một sản phẩm du lịch độc đáo đã được lựa chọn.
2. Đối tượng nghiên cứu.
Khóa luận tốt nghiệp tập trung nghiên cứu hai mảng nội dung chính:
- Tìm hiểu những tiềm năng và thế mạnh của du lịch Bát Tràng có giá trị cho hoạt động du lịch.
- Hiện trạng và định hướng phát triển loại hình vận chuyển khách du lịch từ việc khai thác những tiềm năng của khu du lịch Bát Tràng.
Khóa luận tốt nghiệp đặt ra những nhiệm vụ sau:
- Đánh giá chi tiết tiềm năng du lịch của Bát Tràng – Hà Nội trên tất cả các phương diện: văn hóa và tự nhiên
- Đánh giá vai trò quan trọng của du lịch Bát Tràng trong hệ thống tài nguyên du lịch vùng và trong chiến lược phát triển du lịch của Hà Nội.
- Đề ra những giải pháp khả thi để xây dựng, đầu tư phát triển du lịch Bát Tràng - Hà Nội thành làng nghề truyền thống du lịch phát triển hơn nữa trong tương lai.
3. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp là toàn bộ khu Làng nghề truyền thống gốm Bát Tràng, đặc biệt đi sâu vào tìm hiểu phương tiện vận chuyển khách du lịch bằng “Xe trâu Bát Tràng” – một sản phẩm du lịch độc đáo, tạo cho du khách tìm lại được cái cảm giác xưa – một cảm giác thong thả khi đi vào làng nghề gốm.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu, so sánh và chọn lọc. Chủ yếu là tra cứu các khóa luận, các sách báo, tạp trí, các bài viết về du lịch làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng – Hà Nội.
- Phương pháp khảo sát thực tế: chủ yếu đến điểm du lịch Làng nghề truyền thống Gốm Bát Tràng, thực trạng khai thác quản lý và phục vụ du lịch.
5. Bố cục của khóa luận tốt nghiệp.
Nội dung của bài viết, ngoài phần mở đầu và kết luận bao gồm 3 chương chính đề cập đến các vấn đề sau:
Chương 1: Khái quát về làng Bát Tràng
Chương 2: Xe trâu ở Bát Tràng
Chương 3: Giải pháp phát triển xe trâu tại làng gốm Bát Tràng
Chương 1
KHÁI QUÁT VỀ LÀNG BÁT TRÀNG
1.1. Vị trí địa lý
Xã Bát Tràng gồm hai thôn Bát Tràng và Giang Cao thuộc huyện Gia Lâm - Hà Nội. Trước năm 1945, Bát Tràng và Giang Cao là 2 xã riêng biệt. Xã Bát Tràng (tức làng Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Xã Giang Cao (thôn Giang Cao, xã Bát Tràng ngày nay) thuộc tổng Đa Tốn , huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, tỉnh Bắc Ninh. Thời hậu Lê, xã Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Sang thời nhà Nguyễn, năm 1922 trấn Kinh Bắc đổi thành trấn Bắc Ninh, năm 1931 đổi làm tỉnh Bắc Ninh, lúc này xã Bát Tràng thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An.
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng. Từ Hà Nội, có thể theo đường thủy từ bến Chương Dương hay bến Phà Đen, xuôi sông Hồng đến bến Bát Tràng, cũng có thể theo đường bộ qua cầu Chương Dương (hay cầu Long Biên) rồi theo đê tả sông Hồng (tuyến đê Long Biên - Xuân Quan) đến dốc Giang Cao rẽ xuống Bát Tràng khoảng 15km tới cống Xuân Quan (công trình Đại thủy nông Bắc Hưng Hải) rồi rẽ tay phải khoảng 1km sẽ tới trung tâm làng cổ Bát Tràng, hay theo quốc lộ 5 đến Trâu Quỳ rẽ về tay phải theo đường liên huyện qua xã Đa Tốn đến Bát Tràng khoảng hơn 20km.
1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của làng gốm Bát Tràng
1.2.1. Lịch sử hình thành của làng gốm Bát Tràng
Có rất nhiều giả thiết khác nhau về sự ra đời của làng gốm Bát Tràng:
Tương truyền, gần 6 thế kỷ trước, có một nghệ nhân cao tuổi râu tóc đã bạc trắng, từ làng Bồ Bát (Thanh Hóa) đến Bát Tràng hành nghề rồi truyền lại nghề gốm bàn xoay cho làng. Gọi là gốm bàn xoay bởi cách nặn, chuốt đồ gốm trên một cái mâm luôn luôn được đạp cho quay tròn.
Cái tên Bát Tràng được xuất hiện lần đầu tiên đầy đủ và chính xác như ngày nay là trong tác phẩm "Dư địa chí của Nguyễn Trãi" vào thế kỉ 15. Cái tên này là tên ghép của hai từ Ninh Tràng và Bồ Bát.
Hiện nay Bát Tràng vẫn sử dụng đất của vùng Dâu Canh nhưng đồng thời họ cũng sử dụng cả đất cao lanh Lạc Tử, đất sét trắng Hổ Lao và Trúc Thôn (Đông Triều - Quảng Ninh) để sản xuất đồ sành trắng.
1.2.2. Quá trình phát triển của làng gốm Bát Tràng
Thế kỷ 18 - 19:
Từ thế kỷ 19 đến nay:
Sau năm 1986 làng gốm Bát Tràng có sự chuyển biến lớn theo theo hướng kinh tế thị trường.
Hiện nay, sản phẩm gốm Bát Tràng ngày càng phong phú và đa dạng. Ngoài mặt hàng truyền thống, các lò gốm còn sản xuất nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như các đơn đặt hàng xuất khẩu. Sản phẩm gốm Bát Tràng có mặt tại nhiều nước trên thế giới từ Á sang Âu.
1.2.3. Những sản phẩm đặc trưng của làng gốm Bát Tràng
Nhiều sản phẩm gốm men ngọc, men rạn, men hoa lam của thợ gốm Bát Tràng rất hoàn mỹ được coi là đỉnh cao của nghệ thuật và kỹ thuật gốm Việt Nam. Nhưng đáng tiếc một thời gian khá dài gốm men ngọc của ta bị thất truyền, mãi đến những năm gần đây cố họa sĩ lão thành Nguyễn Văn Y và một số thợ gốm Bát Tràng đã khôi phục được công nghệ làm men ngọc cổ. Ngoài men trắng ngà cổ truyền, thợ gốm Bát Tràng cũng biết dùng men màu và vẽ màu dưới men, giữa men, trên men nhằm tạo hiệu quả huyền ảo cho người thưởng thức sản phẩm.
Các sản phẩm gốm Bát Tràng gồm có:
Đồ gốm gia dụng: Gồm các loại bát, đĩa, chậu hoa, âu, thạp, ang, khay trà, ấm, điếu, bình vôi, nậm rượu, bình, lọ, chóe, hũ.
Đồ gốm dùng làm đồ thờ: Gồm các loại chân đèn, chân nến, lư hương, đỉnh, đài thờ, mâm gốm và kiếm.
Đồ gốm trang trí: Gồm mô hình nhà, long đình, các tranh gốm, các loại tượng như tượng nghê, ngựa, tượng Di Lặc, tượng Kim Cương, tượng voi, tượng hổ.....
Đồ gốm xây dựng: Nổi tiếng với gạch Bát Tràng cổ, gạch hoa kính hiện đại, các loại ngói như ngói lưu ly, ngói mũi hài, ngói ống....
Bát Tràng hiện nay song song phát triển sản xuất hai chủng loại gốm lớn: Gốm giả cổ và gốm bằng chất liệu, phương pháp cổ truyền; gốm hiện đại gần gũi với kỹ thuật đồ sứ.
1.3. Những tiềm năng, nguồn lực phát triển du lịch ở Bát Tràng
1.3.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên
Bát Tràng nằm ở tả ngạn dòng sông Hồng, xưa kia dòng sông này được người dân khai thác phát triển giao thông thủy nội địa, xây dựng các cảng bốc dỡ hàng hóa thì hiện nay nó lại đem lại cho Bát Tràng một tiềm năng mới: Tiềm năng phát triển du lịch. Khi các tour du lịch Bát Tràng bằng đường thủy được lập ra du khách sẽ được ngắm nhìn dòng sông Hồng, các làng ven sông, nghe thuyết minh về dòng sông cùng các dấu tích lịch sử mà nó mang trong mình, sau đó là ghé thăm làng gốm Bát Tràng. Đây chính là một tiềm năng góp phần thúc đẩy du lịch tại làng gốm Bát Tràng phát triển đặc biệt khi mà cảng du lịch ở Bát Tràng được hoàn thành vào năm 2009.
1.3.2. Tài nguyên du lịch nhân văn
* Đình làng:
* Chùa Kim Trúc:
* . Đền làng (hay còn gọi là đền Mẫu):
* Văn chỉ làng Bát Tràng:
* Lễ hội của làng
* Trung tâm trưng bày giới thiệu sản phẩm gốm sứ Bát Tràng (còn gọi là chợ gốm)
* Bảo tàng gốm Vạn Vân
1.4. Thực trạng hoạt động du lịch ở làng gốm Bát Tràng
1.4.1. Thực trạng về cơ sở hạ tầng
* Cơ sở hạ tầng xã hội
* Cơ sở hạ tầng kỹ thuật du lịch
1.4.2. Thực trạng về môi trường
Bát Tràng hiện nay rất thiếu không gian, cảnh quan môi trường của một làng quê. Khách du lịch, đặc biệt khách du lịch quốc tế không chỉ đến đây để tham quan làng nghề một cách đơn thuần, mà họ còn muốn tránh xa không khí ồn ào, náo nhiệt của các đô thị phát triển để thư giãn trong không gian tĩnh lặng, không khí thanh bình của cảnh làng quê. Nhưng đến với Bát Tràng hôm nay họ chỉ thấy nhà cửa san sát, ngõ nghách rất nhỏ lại còn lầy lội, bụi bẩn. Những lối đi chỉ rộng khoảng một sải tay hai bên là tường cao có đắp đầy những than rất mất thẩm mỹ. Không khí trong lành, tĩnh lặng và yên bình của một làng quê nay được thay bằng không khí hối hả tấp nập của một đô thị.
1.4.3. Thực trạng về nguồn nhân lực
Các nghệ nhân của làng: Làng gốm Bát Tràng hiện nay có khoảng 14 - 15 người được nhà nước phong danh hiệu nghệ nhân như nghệ nhân Lê Quang Chiến, Lê Văn Cam, Lê Minh Châu, Lê Minh Ngọc, Trần Độ, Lê Xuân Phổ... Mỗi nghệ nhân sẽ giỏi về một mặt nào đó, có người chú trọng về men, nói cách khác là giỏi độc đáo về men; có nghệ nhân chuyên sâu về tạo dáng; có nghệ nhân tài về vẽ... Trong số những nghệ nhân này có những nghệ nhân tuổi đời còn rất trẻ như nghệ nhân Lê Xuân Phổ nhưng với lòng yêu nghề, nhiệt huyết tuổi trẻ đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo ra những sản phẩm gốm độc đáo, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ, phát huy những giá trị tinh hoa của gốm sứ Bát Tràng để sản phẩm gốm Bát Tràng ngày càng vươn xa hơn nữa.
Nguồn nhân lực để phát triển du lịch còn mỏng và yếu đặc biệt là đội ngũ cán bộ nhân viên phục vụ trực tiếp cho ngành du lịch như cán bộ quản lý du lịch, HDV du lịch. Hiện nay làng gốm Bát Tràng chưa có một cán bộ nào được đào tạo qua các trường lớp, có chuyên môn nghiệp vụ về du lịch, chỉ mới có một vài con em trong làng theo học chuyên ngành du lịch, được đào tạo chính quy, có chuyên môn nghiệp vụ nhưng lại không về công tác, phục vụ tại làng.
1.4.4. Thực trạng về chính sách phát triển du lịch làng gốm Bát Tràng
Thành phố Hà Nội và Sở du lịch chưa có những dự án đầu tư, và giải pháp phát triển du lịch tại làng gốm Bát Tràng thực sự có hiệu quả. hay có dự án đầu tư thì lại gặp rất nhiều khó khăn trong việc triển khai đưa các dự án vào thực tế.
Đặc biệt là thành phố Hà Nội nói chung và huyện Gia Lâm nói riêng chưa có những chính sách cho vay vốn khuyến khích phát triển mở rộng sản xuất, kinh doanh tại làng gốm Bát Tràng.
Chính quyền xã Bát Tràng thì chưa thật sự vào cuộc, chưa cớ những biện pháp, việc làm cụ thể để thúc đẩy làng gốm Bát Tràng phát triển.
1.4.5. Hoạt động quảng bá để thu hút khách du lịch tại làng gốm Bát Tràng
1.4.6. Khách du lịch đến làng gốm Bát Tràng
Trong số khách quốc tế đến Hà Nội thì lượng khách đến với Bát Tràng chiếm khoảng 6 - 7%. Mỗi năm làng gốm Bát Tràng đón khoảng 6000 - 7000 khách quốc tế đến đây để chiêm ngưỡng các sản phẩm và thực hiện các giao dịch thương mại với các nhà sản xuất và người bán lẻ. Và hàng vạn khách du lịch nội địa đến đây tham quan mua sắm, nghiên cứu tìm hiểu.
Khách đến với Bát Tràng cũng vô cùng phong phú và đa dạng với nhiều mục đích khác nhau.
Khách nội địa chủ yếu là học sinh, sinh viên; các chuyên gia, nhà nghiên cứu tìm hiểu về gốm Bát Tràng chiếm khoảng 60% và các doanh nhân, một số khách đến tham quan mua sắm đơn thuần chiếm 40%.
Khách quốc tế đến với Bát Tràng cũng vô cùng đa dạng với nhiều quốc tịch khác nhau chủ yếu là Anh, Pháp, Nhật Bản và Trung Quốc. Khách quốc tế đến đây cũng với nhiều mục đích khác nhau là tham quan mua sắm đơn thuần chiếm 85% còn khách đến đây tham quan tìm hiểu đặt quan hệ làm ăn bằng các đơn đặt hàng chiếm khoảng 25%.
1.4.7. Các loại hình du lịch được khai thác tại Bát Tràng
* Những hoạt động chính trong các CTDL làng gốm Bát Tràng
* Những hoạt động tạo hứng thú cho du khách
* Các loại hình du lịch chính tại Bát Tràng
1.5. Tác động của du lịch tới làng nghề Bát Tràng
1.5.1. Tác động tích cực
* Hoạt động du lịch góp phần quảng bá một cách rộng rãi và có hiệu quả nhất hình ảnh làng gốm Bát Tràng và các dòng sản phẩm gốm truyền thống của làng.
* Sự phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của làng gốm Bát Tràng
* Đời sống người dân
1.5.2. Tác động tiêu cực
* Tác động đến môi trường
* Trật tự an ninh, an toàn xã hội
* Tác động đến truyền thống văn hóa làng gốm Bát Tràng
1.6. Tiểu kết chương 1
Làng gốm Bát Tràng có lịch sử phát triển từ rất lâu đời. Chính điều này đã tạo ra một kho tàng văn hoá to lớn và rất đáng được quan tâm nghiên cứu. Đây chính là một nguyên nhân hấp dẫn khách du lịch đến tìm hiểu và thăm quan.
Hiện nay, việc sản xuất ở làng nghề Bát Tràng không những không bị mai một và đang ngày càng phát triển, sản phẩm gốm sứ của làng hiện rất đa dạng, có thể đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau. Việc sản xuất của làng nghề hiện là sự kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại, vừa có tính kế thừa vừa có sự tiếp thu những phương pháp mới có hiệu quả kinh tế. Đặc biệt, sản phẩm của làng hiện còn có thể đáp ứng được tính thời vụ đối với các ngày lễ trong năm và rất thích hợp cho các nhu cầu về hàng lưu niệm trưng bày. Do đó, có thể nói nền sản xuất tại Bát Tràng tự nó đã mang những yếu tố kích thích sự phát triển của du lịch. Tuy nhiên, việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ở Bát Tràng vẫn còn nhiều bất cập và việc giới thiệu tại chỗ nền sản xuất của làng đến khách thăm quan hiện đang gặp khó khăn do nhiều điều kiện khách quan.
Tiềm năng phát triển du lịch ở Bát Tràng rất lớn xuất phát từ chính nội tại của nền sản xuất ở Bát Tràng, cảnh quan rất đặc trưng đối với một làng nghề cổ phát triển trong quá khứ hiện còn lưu giữ được và vị trí địa lý khá thuận lợi để tổ chức các tour du lịch theo cả đường bộ và đường sông (không chỉ là những tour riêng biệt mà có thể kết hợp theo các tour du lịch dọc theo sông Hồng).
Chương 2
XE TRÂU Ở BÁT TRÀNG
2.1. Vai trò con trâu trong đời sống văn hoá người Việt
“Con trâu là đầu cơ nghiệp" - nhắc đến con trâu người ta nghĩ ngay đến hình ảnh của người nông dân Việt Nam. Con trâu không những gắn bó với con người trong lao động sản xuất, mà nó còn mang hình tượng của một nền văn minh lúa nước, gắn liền với mỗi làng quê Việt Nam.
*Mua được trâu tốt là mang phước lành vào nhà
Ông Đặng Bá Kỳ, Phó chủ tịch UBND xã Đại Sơn, Đô Lương, cho biết: “Không biết chợ trâu, bò có từ bao giờ nhưng hoạt động của chợ trâu, bò ngày càng trở nên nhộn nhịp hơn với nhiều thương lái đến từ Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Sài Gòn… Hoạt động của chợ trâu, bò Ú đã đóng góp vào ngân sách của xã hàng năm trên 100 triệu đồng, tạo công ăn việc làm cho người dân, giải quyết những khó khăn của địa phương trong nông nghiệp”
* Đến Lễ hội chọi trâu ở Hải Lựu
Dù ai đi đâu, ở đâu
Tháng Giêng mười bảy chọi trâu thì về
(Ca dao)
2.2. Các phương tiện vận chuyển ở làng gốm Bát Tràng
2.2.1. Phương tiện vận chuyển phục vụ sản xuất, sinh hoạt
Làng nghề Bát Tràng là một trong những làng nghề truyền thống có tư lâu đời, là làng nghề góp phần trực tiếp xây dựng Thành cổ Thăng Long. Nghề gốm sứ là một trong những nghề đặc trưng của Việt Nam.
Những phương tiện chuyên phục vụ sản xuất, sinh hoạt như: xe kéo, một số các phương tiện cơ giới như xe máy, ô tô, bên cạnh đó là phương tiện thô sơ ( xe đạp) . Những chiếc xe đạp thồ những sản phẩm chất đày đi bán, nhìn đằng sau như thể chiếc xe tự di chuyển, vì những lô hàng đầy ắp, không nhìn thấy người cầm lái đâu – đây phải trăng là một nét độc đáo chỉ có ở Bát Tràng mà thôi.
Bên cạnh đó là những chiếc ô tô về các lò để trở những sản phẩm mới đi giao bán ở khắp mọi nơi, từng sản phẩm một, chúng được gói gọn gàng một cách rất cẩn thận, tránh sứt mẻ mang đến người tiêu dùng những sản phẩm đẹp.
2.2.2. Phương tiện vận chuyển phục vụ tham quan du lịch
Bát Tràng cách trung tâm Hà Nội hơn 15km nên việc đi từ Hà Nội sang Bát Tràng rất dễ dàng. Tuyến xe Bus 47 đi thẳng về chợ gốm Bát Tràng tạo điều kiện thuận lợi cho các bạn sinh viên đi du lịch.
* Du lịch Bát Tràng bằng xe bus
* Du lịch Bát Tràng bằng xe máy
* Du lịch Bát Tràng bằng ô tô gia đình
2.3. Thực trạng khai thác phương tiện vận chuyển xe bằng trâu ở Bát Tràng
* Trâu làm du lịch
Men theo triền đê dọc sông Hồng trong cái rét ngọt dịu của ngày đầu Xuân, lòng thấy lâng lâng niềm hứng khởi giữa sự giao thoa của trời đất, giữa tiếng khua lộc cộc, lắc lư của xe trâu, hiện lên trong mắt những du khách như chúng tui là một làng gốm sứ Bát Tràng (Hà Nội) vừa cổ kính vừa hiện đại.
Bát Tràng không chỉ được biết đến là một làng chuyên sản xuất các mặt hàng gốm sứ mà giờ đây nó còn được biết đến là một vùng đất du lịch mang phong cách độc đáo: đó là đưa con trâu vào làm du lịch, hình tượng vốn quen thuộc trong cuộc sống hiền hòa của người nông dân Việt Nam.
Người khởi xướng ra phương tiện xe trâu phục vụ khách du lịch là anh Hải, Giám đốc Công ty TNHH Gốm sứ Minh Hải và cũng là đơn vị chủ quản độc nhất của phương tiện này tại Bát Tràng. Gốm sứ không chỉ riêng Bát Tràng mới có, nhưng muốn thu hút khách du lịch, đặc biệt khách quốc tế đến với Bát Tràng thì phải tạo được hình tượng mới lạ và hấp dẫn. Đây chính là lý do ra đời của loại hình du lịch độc đáo: xe trâu.
Tiêu chuẩn chọn trâu của anh Hải cũng thật khắt khe. Tuy nhiên, để huấn luyện được trâu làm du lịch cũng không phải là chuyện dễ, bởi trâu quen với đồng ruộng, nay bắt nó phải chở người đi dạo phố, rồi lại suốt ngày phải nhìn ngắm các màu sắc sặc sỡ, tiếp xúc với rất nhiều người, đi lại theo trật tự... thì quả thật như thách đố. Hàng núi công việc mà trâu phải gánh vác, chuyện tưởng như chỉ có trong thế giới cổ tích, thế mà những chú trâu sau một thời gian huấn luyện đã trở nên lành nghề, thạo việc.
Khiếm khuyết lớn nhất của trâu là mùi hôi, do vậy sau hai lượt kéo lại phải xịt nước tắm cho trâu một lần, lau khô rồi xịt nước hoa. Ngay cả thức ăn, nước uống cho trâu cũng được chọn lựa kỹ càng để trâu đảm bảo sức khỏe, không bệnh tật. Chăm sóc những chú trâu làm du lịch công phu chẳng khác gì chăm sóc con người, chẳng thế mà hai con trâu ở Bát Tràng được ông chủ mua từ miền sơn cước lúc nào cũng săn chắc, bóng mượt và khỏe mạnh.
Đúng như ý tưởng, từ khi mô hình xe trâu làm du lịch, Bát Tràng được biết đến là điểm du lịch thu hút khách quốc tế lớn của Hà Nội. Anh Nguyễn Thế Quang, phụ trách bán hàng của Công ty TNHH Gốm sứ Minh Hải cho biết, xe trâu lúc nào cũng hoạt động hết công suất, đặc biệt là dịp tết, khách du lịch đăng ký đi tham quan làng gốm bằng xe trâu rất đông. Nhiều nhất phải kể đến khách Nhật Bản và châu Âu.
Du khách thong dong ngồi trên xe trâu ngắm quang cảnh mua bán của Bát Tràng, thăm lò gốm mà mọi công đoạn làm gốm còn được giữ nguyên vẹn như thuở ban đầu. Ngồi trên xe trâu, hình ảnh làng quê hiền hòa hiện về trước mắt, đó là điều lý thú ở giữa lòng Thủ đô hôm nay. Con trâu làm du lịch, ý tưởng độc đáo này đã mang đến cho Bát Tràng những mùa vàng bội thu.
Thật không dễ nếu đi thẳng đến Bát Tràng để đăng ký một tour du lịch xe trâu bởi những chuyến du lịch này thường được các công ty bên Hà Nội đặt kín từ trước. Với mức giá khá "mềm", khoảng 150.000 - 200.000 đồng (ngày lễ, ngày nghỉ) cho một chuyến xe trâu dạo quanh Bát Tràng nên tour du lịch đặc biệt này lúc nào cũng đắt khách. Những chiếc xe trâu bằng gỗ tốt, đủ chỗ cho 10-12 người ngồi được thiết kế khá duyên dáng và có mái che. Trâu để kéo xe cũng phải là những chú trâu to, khỏe, được tắm rửa sạch sẽ và thoang thoảng mùi nước hoa.
Nếu so sánh với một vài loại phương tiện du lịch đặc sắc khác như xe ngựa ở Nha Trang, Đà Lạt, xe xích lô ở Hà Nội, Huế; xe lam ở đồng bằng sông Cửu Long... thì xe trâu có nhiều điểm thú vị riêng, đặc biệt đối với du khách nước ngoài. Một du khách Nhật Bản cho biết: "Đi xe trâu rất thong dong, cứ như mình đang thả bộ vậy”. Theo một tour du lịch xe trâu, chúng tui chỉ phải trả tiền trọn gói một lần và thoải mái vào các xưởng gốm, các nhà cổ, nhà trưng bày, chợ... khi khách muốn dừng lại ở đâu, chủ xe sẽ đứng chờ ở đó, bao lâu cũng được.
Khác với các phương tiện du lịch bằng động cơ, đi xe trâu mang những nét riêng bởi từng bước đi chậm rãi, túc tắc, đủng đỉnh, thơ thẩn chẳng vội vàng như ru hồn lữ khách về với cội nguồn của chốn tĩnh lặng, yên bình.
Ngồi trên xe trâu, buông tầm mắt ngắm những con ngõ nhỏ hút sâu của làng gốm, ngắm những bờ tường gạch rêu phong dãi dầu mưa nắng..., lòng người bỗng nhiên thấy hoài cổ, thấy nhớ và yêu da diết làng quê Việt.
Gần đây, lượng khách đến Bát Tràng và có nhu cầu dạo quanh làng gốm bằng xe trâu ngày một đông nên từ tháng 3/2008, Công ty du lịch Minh Hương (thôn Giang Cao) đã cho ra đời thêm hai xe trâu mới, lấy điểm xuất phát là chợ gốm Bát Tràng.
Trong lúc xe đi vòng quanh làng Bát Tràng, xe trâu lại dừng lại ở một vài điểm để du khách mua sắm đồ gốm sứ hay thăm các xưởng sản xuất. Trong khi đó, chú trâu lại tranh thủ chút thời gian ngắn ngủi để nghỉ ngơi. Thức ăn đã mang theo sẵn, nước uống cũng được ông chủ sẵn sàng để… “chiêu đãi” chú trâu sau một chuyến hành trình vất vả.
Chuyến đi kết thúc, nhiều du khách còn lưu luyến và hứng chí trèo cả lên lưng trâu chụp hình làm kỷ niệm.
2.4. Những thuận lợi và khó khăn khi phát triển phương tiện xe trâu ở Bát Tràng
* Những thuận lợi
Ngồi trên chiếc xe trâu đủng đỉnh vòng quanh làng gốm Bát Tràng, ngắm những cửa hàng trưng bày sản phẩm, thăm quan lò gốm cổ, nghe hướng dẫn viên giới thiệu về lịch sử làng gốm.., du khách được đắm mình trong thế giới thanh bình của một làng nghề ngoại thành Hà Nội.
Tour du lịch Bát Tràng còn có một sản phẩm khác độc đáo không kém, ấy là cho du khách được thử làm thợ gốm. Tùy theo lựa chọn, chúng tui có thể dừng lại ở bất kỳ một xưởng gốm nào, hay không tất cả sẽ cùng vào chợ, sẽ có một không gian riêng.
Việc mở ra và ngày càng muốn mở rộng du lịch Bát Tràng không chỉ là mong muốn của riêng người dân nơi đây mà cũng là chủ trương chung của chính quyền. Anh Bình, một thương nhân ở chợ gốm cho biết: "Chúng tui cũng hy vọng sự phát triển du lịch, một mặt tạo nguồn doanh thu cho những xưởng gốm nhỏ, vốn ít, khó chuyển đổi hình thức sản xuất để theo kịp thị trường; mặt khác nếu du lịch phát triển sẽ buộc làng nghề phải có những thay đổi trong cách giữ gìn môi trường, từ mỗi người dân chứ chỉ có sự thay đổi từ vài hộ thì không có hiệu quả gì lắm".
* Những khó khăn
Để trâu biết nghe lời bằng ngôn ngữ của con người, các chủ xe phải rất kiên trì để dạy trâu. Công đoạn này cũng giống như kiểu huấn luyện cho trâu đi cày quen với ngôn ngữ “vắt” là đi vào, “diệt” là đi ra vậy.
Khiếm khuyết lớn nhất của trâu là mùi hôi, do vậy sau hai lượt kéo lại phải xịt nước tắm cho trâu một lần, lau khô rồi xịt nước hoa. Ngay cả thức ăn, nước uống cho trâu cũng được chọn lựa kỹ càng để trâu đảm bảo sức khỏe, không bệnh tật. Chăm sóc những chú trâu làm du lịch công phu chẳng khác gì chăm sóc con người, chẳng thế mà hai con trâu ở Bát Tràng được ông chủ mua từ miền sơn cước lúc nào cũng săn chắc, bóng mượt và khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất gốm sứ, những hóa chất dùng để nâng cao chất lượng, bảo quản sản phẩm, để làm chất liệu men, sơn vẽ... đã gây hại trực tiếp cho sức khỏe của người tham gia sản xuất và tác động lâu dài đến cả những người xung quanh.
Rõ ràng, để du lịch Bát Tràng thực sự phát triển và trở thành một đặc trưng văn hóa làng nghề thì người dân nơi đây và các cấp lãnh đạo địa phương còn có rất nhiều việc phải làm!
2.5. Tiểu kết chương 2
Làng gốm - làng du lịch Bát Tràng lâu nay đã được nhiều người dân trong và ngoài nước biết tới bởi các sản phẩm gốm sứ truyền thống tinh xảo và sản phẩm du lịch mới độc đáo. Thế nhưng, những ai đã từng một lần trực tiếp đến nơi này lại không khỏi băn khoăn về khả năng phát triển du lịch, phát triển nghề truyền thống bền vững của Bát Tràng. Đặc biệt là loại hình vận chuyển khách du lịch bằng “Xe Trâu” chứ không phải là ô tô hay bất kỳ một loại hình vận chuyển khác.
Ngồi trên chiếc xe trâu đủng đỉnh vòng quanh làng gốm Bát Tràng, ngắm những cửa hàng trưng bày sản phẩm, thăm quan lò gốm cổ, nghe hướng dẫn viên giới thiệu về lịch sử làng gốm.., du khách được đắm mình trong thế giới thanh bình của một làng nghề ngoại thành Hà Nội.
Chương 3
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN PHƯƠNG TIỆN XE TRÂU
TẠI LÀNG GỐM BÁT TRÀNG
3.1. Giải pháp tổng thể phát triển du lịch tại làng gốm Bát Tràng
3.1.1. Giải pháp quản lí, quy hoạch phát triển du lịch
Bát Tràng nên thành lập một ban quản lý làng nghề có cơ cấu tổ chức chặt chẽ hơn. Gọn nhẹ bớt cồng kềnh và đặc biệt là tránh được sự chồng chéo nhau trong tổ chức quản lý tạo điều kiện cho làng nghề cũng như du lịch làng nghề phát triển.
3.1.2. Giải pháp xây dựng cơ sở hạ tầng
3.1.3. Giải pháp quảng cáo xây dựng thương hiệu vận chuyển “ xe trâu”
3.1.4. Giải pháp đào tạo nguồn nhân lực
3.1.5. Các chính sách khuyến khích phát triển du lịch xe trâu Bát Tràng
Chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển du lịch làng nghề truyền thống nói chung và du lịch làng gốm Bát Tràng nói riêng:
Các chính sách của thành phố và Sở du lịch Hà Nội, trong việc phát triển du lịch làng gốm Bát Tràng:
Các chính sách khuyến khích của địa phương
3.2. Giải pháp phát triển phương tiện vận chuyển xe trâu ở Bát Tràng
3.3. Giải pháp nhằm hạn chế những tiêu cực khi sử dụng xe trâu ở Bát Tràng
3.3.1. Giải pháp bảo vệ môi trường
3.3.2. Giải pháp giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của làng nghề
*Giữ gìn những nét đẹp trong văn hóa sinh hoạt thường ngày.
* Giữ gìn các giá trị tâm linh, tinh thần.
* Gìn giữ những giá trị văn hóa trong các sản phẩm truyền thống.
3.3.3. Giải pháp về đảm bảo an ninh, trật tự
KẾT LUẬN
Sự phát triển của làng nghề không chỉ có vai trò nâng cao mức sống mà còn là dấu ấn truyền thống văn hoá dân tộc tại mỗi thời kỳ. Làng nghề thủ công ở Hà Nội có rất nhiều nguồn gốc khác nhau, những làng nghề có sẵn chiếm phần nhỏ trong tổng số làng nghề. Các làng nghề chủ yếu ở Hà Nội như: làng đồ vàng bạc – kim hoàn, làng đúc đồng Ngũ Xã, làng giấy Yên Thái, những làng hoa, làng vải Ninh Hiệp, làng lụa Vạn Phúc…Còn làng Bát Tràng nằm ở phía Nam thành phố, từ lâu đã nổi tiếng với sản phẩm gốm mang tên chính ngôi làng này “gốm bát tràng”. Nhiều mẫu mã, các loại men truyền thống được những nghệ nhân của làng phục hồi, sản phẩm gốm Bát Tràng nhanh chóng đạt được danh tiếng. Bát Tràng hiện nay không chỉ là một làng nghề sản xuất thuần túy. Đặc biệt để đến với Bát Tràng du khách có thể tận hưởng cái cảm giác xưa, một không gian thanh bình của một vùng quê, một làng nghề. Đó chính là xe trâu, loại hình vận chuyển khách du lịch này đã mang Bát Tràng đến với nhiều nơi trên thế giới, góp phần làm tăng thêm nguồn thu cho làng, giải quyết được công ăn việc làm cho hàng trăm, hàng nghìn lao động. Bên cạnh đó, với nhiều công trình tín ngưỡng, văn hóa cùng sản phẩm gốm nổi tiếng, ngôi làng trở thành một địa điểm du lịch thu hút của thành phố Hà Nội.
Chính phương tiện vận chuyển xe trâu đã thu hút được nhiều lượng khách du lịch đến nơi này, xe trâu thong dong đưa du khách từng khu phố, từng lò nung gốm, đến các cửa hàng, và chợ gốm, giúp khách du lịch có thể ngắm nghía từng sản phẩm, điều này khiến du khách rất thích thú. Song xe trâu vẫn còn một số các hạn chế như: trâu kéo vẫn còn mùi hôi, lượng xe để phục vụ khách vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được lượng khách du lịch. Nên trong tương lai gần đây các nhà kinh doanh, các doanh nghiệp kinh doanh xe trâu du lịch nơi đây đã và đang có những định hướng bổ sung thêm số lượng cũng như chất lượng xe trâu hơn nữa, để không còn tình trạng khan hiếm, và có chế độ chăm sóc, đào tạo những chú trâu thuần thạo hơn, tạo cảm giác cho khách du lịch ấn tượng không thể quên khi đến nơi này. Chính vì vậy xe trâu Bát Tràng thật sự một sản phẩm du lịch độc đáo.
Vì vậy nếu chúng ta gìn giữ được những nét tinh hoa, những vốn quý trong các sản phẩm thủ công truyền thống nói chung và sản phẩm gốm Bát Tràng nói riêng thì chúng ta sẽ khẳng định được mình trên thị trường quốc tế. Đồng thời, chúng ta sẽ thúc đẩy được hoạt động du lịch tại các làng nghề phát triển sao cho tương xứng với tiềm năng vốn có của từng làng nghề.
Và như vậy chúng ta sẽ khai thác được nguồn tài nguyên du lịch làng nghề một cách có hiệu quả nhất vì làng nghề truyền thống được xem như một dạng tài nguyên du lịch nhân văn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi các sản phẩm du lịch làng nghề luôn bao hàm trong nó cả những giá trị vật thể và phi vật thể. Việt Nam là nước có nhiều tiềm năng để khai thác phát triển du lịch làng nghề, nếu được đầu tư đúng mức, khai thác hợp lý, đây sẽ là phương tiện giao lưu, quảng bá đất nước, con người mạnh mẽ và sâu rộng nhất. Khi văn hoá được giao thoa một cách tích cực thì giới hạn về không gian, địa lý sẽ không còn ý nghĩa, lợi ích kinh tế, văn hoá và vị thế cuả địa phương, quốc gia sẽ tăng lên gấp bội.
Bằng tiềm năng và vị thế của mình, du lịch Việt Nam đang trên đà cất cánh, được sự quan tâm, đầu tư của nhà nước cùng với lỗ lực của các cấp, các ngành. Cùng với cả nước Làng nghề truyền thống Bát Tràng đang bước vào một chặng đường phát triển mới, mà cả sự nghiên cứu của luận văn này mới chỉ là những bước đi chập chững của một chặng đường dài…
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Last edited by a moderator: