Download miễn phí Chuyên đề Đánh giá Quản lý tài nguyên nước mặt trong hệ thống quản lý tổng hợp lưu vực sông
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LVS 3
1.1 Quản lý lưu vực sông 3
1.1.1 Khái niệm quản lý LVS và các khía cạnh liên quan đến quản lý LVS 3
1.1.1.1 Lưu vực sông 3
1.1.1.2 Chức năng của sông và lưu vực sông 4
1.1.1.3. Quản lý tổng hợp lưu vực sông 5
1.1.2 Quá trình phát triển của quản lý lưu vực sông 10
1.2 Quản lý tổng hợp tài nguyên nước 12
1.2.1 Khái niệm quản lý tổng hợp tài nguyên nước 12
1.2.2 Các khía cạnh của QLTHTNN 13
1.2.3 Các nguyên tắc của QLTHTNN 17
1.2.4 Kinh nghiệm QL THTN nước mặt tại các LVS trên thế giới 20
1.3 Đánh giá hiệu quả công tác quản lý 25
1.3.1 Mục đích của việc đánh giá 25
1.3.2 Cơ sở để thực hiện đánh giá 25
1.3.2.1 Luật pháp về tài nguyên nước 25
1.3.2.2 Các chính sách về tài nguyên nước: 26
1.3.2.3 Các bộ tiêu chuẩnmôi trường nước 26
1.3.2.4 Đặc điểm của vùng mà lưu vực sông đi qua 27
1.3.3 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý 27
CHƯƠNG 2: HIỆN TRẠNG LƯU VỰC SÔNG CẦU 28
2.1. Giới thiệu lưu vực sông Cầu 28
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 28
2.1.2 Đặc điểm kinh tế, xã hội 29
2.2 Hiện trạng chất lượng nước lưu vực sông Cầu 31
2.2.1 Thượng nguồn lưu vực sông Cầu 31
2.2.2 Trung lưu Lưu vực sông Cầu (qua tỉnh Thái Nguyên) 32
2.2.3 Hạ lưu Lưu vực sông Cầu (từ Cầu Vát đến cầu Phả Lại) 34
2.3 Các nguồn gây ô nhiễm đối với sông Cầu 36
2.3.1. Hoạt động công nghiệp 36
2.3.2. Hoạt động làng nghề 39
2.3.3 Nước thải sinh hoạt 42
2.3.4 Hoạt động y tế 43
2.3.5 Hoạt động nông nghiệp 44
2.3.6 Chất thải rắn 45
2.4. Các thiệt hại do ô nhiễm môi trường tại lưu vực sông 46
2.4.1. Đe dọa tới sức khỏe con người 46
2.4.2. Ảnh hưởng đến nguồn nước cấp 47
2.4.3 Ảnh hưởng tới môi trường và hệ sinh thái 48
2.4.4 Ảnh hưởng tới phát triển kinh tế 49
2.5. Công tác Quản lý chất lượng nước tại LVS Cầu 50
2.5.1 Thể chế, chính sách 50
2.5.2 Tổ chức quản lý 51
2.5.3 Hoạt động nghiên cứu, công tác quan trắc và ĐTM 55
2.5.4 Công cụ kinh tế 58
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LƯU VỰC SÔNG CẦU 61
3.1 Cơ sở đề xuất các giải pháp 61
3.2 Các giải pháp 63
3.2.1 Nhóm giải pháp kỹ thuật 63
3.2.2 Nhóm giải pháp kinh tế 64
3.2.3 Nhóm giải pháp cơ chế, chính sách quản lý 64
3.2.4 Giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của mọi người 66
KẾT LUẬN 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tài nguyên nước có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, sinh vật và sự phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của mỗi một vùng lãnh thổ, mỗi một quốc gia và sự phát triển của cả nhân loại. Tuy nhiên trong những thập kỷ gần đây, cùng với tốc độ gia tăng dân số, hoạt động công nghiệp cũng phát triển mạnh mẽ kéo theo đó là nhu cầu sử dụng tài nguyên nước ngày càng cao. Bên cạnh đó nhận thức của đông đảo người dân, đặc biệt là những người dân tại các nước đang phát triển về tài nguyên nước chưa thật sự đúng đắn, dẫn tới tình trạng nguồn nước ngọt – nguồn nước được sử dụng chủ yếu đang bị suy giảm nghiêm trọng cả về lượng và chất.
Lưu vực sông là một địa điểm chứa, luân chuyển và tuần hoàn nguồn nước cần có sự quản lý một cách chặt chẽ và khoa học do lưu vực sông có một vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của khu vực địa lý mà nó đi qua. Nước nói chung và nước ở lưu vực sông nói riêng có mối quan hệ mật thiết với các thành phần khác của môi trường tự nhiên. Vì vậy muốn quản lý tài nguyên nước trong lưu vực sông một cách hiệu quả ta cần thực hiện việc quản lý tổng hợp, tức là xem xét các mối quan hệ giữa tài nguyên nước và các tài nguyên khác,từ đó đưa ra các biện pháp quản lý phù hợp.
Lưu vực sông Cầu là một lưu vực sông lớn và quan trọng của vùng Bắc Bộ. Năm 2006, Ủy ban Quản lý tổng hợp lưu vực sông Cầu được Thủ Tướng ký quyết định thành lập nhằm quản lý tài nguyên nước một cách hiệu quả. Quản lý tổng hợp lưu vực sông là một cách quản lý mới được áp dụng trong việc quản lý Môi trường tại nước ta. Việc gặp phải những khó khăn và thách thức là điều được dự báo trước. Để có sự nhìn nhận và tổ chức quản lý một cách phù hợp hơn cần có những đánh giá về thực trạng quản lý lưu vực sông theo từng giai đoạn. Từ đó có những thay đổi và khắc phục những điểm còn hạn chế, dần đạt tới mục tiêu là quản lý chất lượng nước ở lưu vực sông một cách hiệu quả nhất, tạo điều kiện cho sự phát triển của quốc gia và các tỉnh trên lưu vực sông. Vì vậy em lựa chọn đề tài: “ Đánh giá Quản lý tài nguyên nước mặt trong hệ thống quản lý tổng hợp lưu vực sông”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Quản lý tài nguyên nước mặt trong hệ thống quản lý tổng hợp LVS là một khái niệm quản lý tài nguyên mới ở Việt Nam, đòi hỏi sự tổng hợp trong quản lý và cần có sự khoa học trong triển khai thực hiện. Chính vì lý do đó mà đề tài được đề ra với mục tiêu:
• Nghiên cứu cơ sở lý luận trong công tác quản lý tài nguyên nước, cụ thể tại LVS ở Việt Nam hiện nay.
• Nghiên cứu cơ sở thực tiễn hoạt động quản lý tài nguyên nước mặt tại LVS ở Việt Nam nói chung và LVS Cầu nói riêng.
• Đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện những thực trạng trong công tác quản lý tài nguyên nước mặt tại LVS Cầu.
3. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là lưu vực sông Cầu. Lưu vực sông đi qua 6 tỉnh và thành phố là Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương. Lưu vực sông Cầu là một trong những lưu vực sông lớn ở Việt Nam, có vị trí địa lý đặc biệt, đa dạng và phong phú về tài nguyên cũng như lịch sử phát triển kinh tế, xã hội của các tỉnh nằm trong lưu vực của nó.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LVS
1.1 Quản lý lưu vực sông
1.1.1 Khái niệm quản lý LVS và các khía cạnh liên quan đến quản lý LVS
1.1.1.1 Lưu vực sông
Nước trên bề mặt đất theo quy luật chung đều chảy từ nơi cao xuống nơi thấp, lâu ngày các đường chảy tạo thành sông suối. Mỗi một dòng sông đều có phần diện tích hứng và tập trung nước gọi là lưu vực sông.
Một LVS có thể xem như một vùng địa lý được giới hạn bởi đường chia nước trên mặt và dưới đất. Đường chia nước trên mặt là đường nối các đỉnh cao của địa hình. Nước từ đỉnh cao đó chuyển động theo hướng dốc của địa hình để xuống chân dốc đó là các suối nhỏ rồi tập trung xuống các nhánh sông lớn hơn để chảy về biển. Cứ như thế chúng tạo thành mạng lưới sông. Trên lưu vực sông, ngoài các diện tích đất trên cạn còn có các thành phần đất chứa nước thuộc dòng chảy sông, hồ và các vùng đất ngập nước theo từng thời kỳ. Tất cả phần bề mặt lưu vực cả trên cạn và dưới nước đều là môi trường và nơi ở cho các loài sinh sống (Nancy D.and et al, 1996).
Về mặt hình thái, một con sông có thể chia thành các vùng thượng lưu, trung lưu và hạ lưu.
- Vùng thượng lưu của sông thường là các vùng núi cao với địa hình dốc, chia cắt phức tạp. Đây là nơi khởi nguồn của các dòng sông và bề mặt thường bao phủ bằng những cánh rừng thượng nguồn như những “kho nước xanh” có vai trò điều hoà dòng chảy, làm giảm dòng chảy đỉnh lũ và tăng lượng dòng chảy mùa cạn cho khu vực hạ lưu.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm vào Link, đợi vài giây sau đó bấm Get Website để tải:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LVS 3
1.1 Quản lý lưu vực sông 3
1.1.1 Khái niệm quản lý LVS và các khía cạnh liên quan đến quản lý LVS 3
1.1.1.1 Lưu vực sông 3
1.1.1.2 Chức năng của sông và lưu vực sông 4
1.1.1.3. Quản lý tổng hợp lưu vực sông 5
1.1.2 Quá trình phát triển của quản lý lưu vực sông 10
1.2 Quản lý tổng hợp tài nguyên nước 12
1.2.1 Khái niệm quản lý tổng hợp tài nguyên nước 12
1.2.2 Các khía cạnh của QLTHTNN 13
1.2.3 Các nguyên tắc của QLTHTNN 17
1.2.4 Kinh nghiệm QL THTN nước mặt tại các LVS trên thế giới 20
1.3 Đánh giá hiệu quả công tác quản lý 25
1.3.1 Mục đích của việc đánh giá 25
1.3.2 Cơ sở để thực hiện đánh giá 25
1.3.2.1 Luật pháp về tài nguyên nước 25
1.3.2.2 Các chính sách về tài nguyên nước: 26
1.3.2.3 Các bộ tiêu chuẩnmôi trường nước 26
1.3.2.4 Đặc điểm của vùng mà lưu vực sông đi qua 27
1.3.3 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý 27
CHƯƠNG 2: HIỆN TRẠNG LƯU VỰC SÔNG CẦU 28
2.1. Giới thiệu lưu vực sông Cầu 28
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên 28
2.1.2 Đặc điểm kinh tế, xã hội 29
2.2 Hiện trạng chất lượng nước lưu vực sông Cầu 31
2.2.1 Thượng nguồn lưu vực sông Cầu 31
2.2.2 Trung lưu Lưu vực sông Cầu (qua tỉnh Thái Nguyên) 32
2.2.3 Hạ lưu Lưu vực sông Cầu (từ Cầu Vát đến cầu Phả Lại) 34
2.3 Các nguồn gây ô nhiễm đối với sông Cầu 36
2.3.1. Hoạt động công nghiệp 36
2.3.2. Hoạt động làng nghề 39
2.3.3 Nước thải sinh hoạt 42
2.3.4 Hoạt động y tế 43
2.3.5 Hoạt động nông nghiệp 44
2.3.6 Chất thải rắn 45
2.4. Các thiệt hại do ô nhiễm môi trường tại lưu vực sông 46
2.4.1. Đe dọa tới sức khỏe con người 46
2.4.2. Ảnh hưởng đến nguồn nước cấp 47
2.4.3 Ảnh hưởng tới môi trường và hệ sinh thái 48
2.4.4 Ảnh hưởng tới phát triển kinh tế 49
2.5. Công tác Quản lý chất lượng nước tại LVS Cầu 50
2.5.1 Thể chế, chính sách 50
2.5.2 Tổ chức quản lý 51
2.5.3 Hoạt động nghiên cứu, công tác quan trắc và ĐTM 55
2.5.4 Công cụ kinh tế 58
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LƯU VỰC SÔNG CẦU 61
3.1 Cơ sở đề xuất các giải pháp 61
3.2 Các giải pháp 63
3.2.1 Nhóm giải pháp kỹ thuật 63
3.2.2 Nhóm giải pháp kinh tế 64
3.2.3 Nhóm giải pháp cơ chế, chính sách quản lý 64
3.2.4 Giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức của mọi người 66
KẾT LUẬN 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tài nguyên nước có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, sinh vật và sự phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của mỗi một vùng lãnh thổ, mỗi một quốc gia và sự phát triển của cả nhân loại. Tuy nhiên trong những thập kỷ gần đây, cùng với tốc độ gia tăng dân số, hoạt động công nghiệp cũng phát triển mạnh mẽ kéo theo đó là nhu cầu sử dụng tài nguyên nước ngày càng cao. Bên cạnh đó nhận thức của đông đảo người dân, đặc biệt là những người dân tại các nước đang phát triển về tài nguyên nước chưa thật sự đúng đắn, dẫn tới tình trạng nguồn nước ngọt – nguồn nước được sử dụng chủ yếu đang bị suy giảm nghiêm trọng cả về lượng và chất.
Lưu vực sông là một địa điểm chứa, luân chuyển và tuần hoàn nguồn nước cần có sự quản lý một cách chặt chẽ và khoa học do lưu vực sông có một vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của khu vực địa lý mà nó đi qua. Nước nói chung và nước ở lưu vực sông nói riêng có mối quan hệ mật thiết với các thành phần khác của môi trường tự nhiên. Vì vậy muốn quản lý tài nguyên nước trong lưu vực sông một cách hiệu quả ta cần thực hiện việc quản lý tổng hợp, tức là xem xét các mối quan hệ giữa tài nguyên nước và các tài nguyên khác,từ đó đưa ra các biện pháp quản lý phù hợp.
Lưu vực sông Cầu là một lưu vực sông lớn và quan trọng của vùng Bắc Bộ. Năm 2006, Ủy ban Quản lý tổng hợp lưu vực sông Cầu được Thủ Tướng ký quyết định thành lập nhằm quản lý tài nguyên nước một cách hiệu quả. Quản lý tổng hợp lưu vực sông là một cách quản lý mới được áp dụng trong việc quản lý Môi trường tại nước ta. Việc gặp phải những khó khăn và thách thức là điều được dự báo trước. Để có sự nhìn nhận và tổ chức quản lý một cách phù hợp hơn cần có những đánh giá về thực trạng quản lý lưu vực sông theo từng giai đoạn. Từ đó có những thay đổi và khắc phục những điểm còn hạn chế, dần đạt tới mục tiêu là quản lý chất lượng nước ở lưu vực sông một cách hiệu quả nhất, tạo điều kiện cho sự phát triển của quốc gia và các tỉnh trên lưu vực sông. Vì vậy em lựa chọn đề tài: “ Đánh giá Quản lý tài nguyên nước mặt trong hệ thống quản lý tổng hợp lưu vực sông”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Quản lý tài nguyên nước mặt trong hệ thống quản lý tổng hợp LVS là một khái niệm quản lý tài nguyên mới ở Việt Nam, đòi hỏi sự tổng hợp trong quản lý và cần có sự khoa học trong triển khai thực hiện. Chính vì lý do đó mà đề tài được đề ra với mục tiêu:
• Nghiên cứu cơ sở lý luận trong công tác quản lý tài nguyên nước, cụ thể tại LVS ở Việt Nam hiện nay.
• Nghiên cứu cơ sở thực tiễn hoạt động quản lý tài nguyên nước mặt tại LVS ở Việt Nam nói chung và LVS Cầu nói riêng.
• Đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện những thực trạng trong công tác quản lý tài nguyên nước mặt tại LVS Cầu.
3. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là lưu vực sông Cầu. Lưu vực sông đi qua 6 tỉnh và thành phố là Bắc Kạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Dương. Lưu vực sông Cầu là một trong những lưu vực sông lớn ở Việt Nam, có vị trí địa lý đặc biệt, đa dạng và phong phú về tài nguyên cũng như lịch sử phát triển kinh tế, xã hội của các tỉnh nằm trong lưu vực của nó.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT LVS
1.1 Quản lý lưu vực sông
1.1.1 Khái niệm quản lý LVS và các khía cạnh liên quan đến quản lý LVS
1.1.1.1 Lưu vực sông
Nước trên bề mặt đất theo quy luật chung đều chảy từ nơi cao xuống nơi thấp, lâu ngày các đường chảy tạo thành sông suối. Mỗi một dòng sông đều có phần diện tích hứng và tập trung nước gọi là lưu vực sông.
Một LVS có thể xem như một vùng địa lý được giới hạn bởi đường chia nước trên mặt và dưới đất. Đường chia nước trên mặt là đường nối các đỉnh cao của địa hình. Nước từ đỉnh cao đó chuyển động theo hướng dốc của địa hình để xuống chân dốc đó là các suối nhỏ rồi tập trung xuống các nhánh sông lớn hơn để chảy về biển. Cứ như thế chúng tạo thành mạng lưới sông. Trên lưu vực sông, ngoài các diện tích đất trên cạn còn có các thành phần đất chứa nước thuộc dòng chảy sông, hồ và các vùng đất ngập nước theo từng thời kỳ. Tất cả phần bề mặt lưu vực cả trên cạn và dưới nước đều là môi trường và nơi ở cho các loài sinh sống (Nancy D.and et al, 1996).
Về mặt hình thái, một con sông có thể chia thành các vùng thượng lưu, trung lưu và hạ lưu.
- Vùng thượng lưu của sông thường là các vùng núi cao với địa hình dốc, chia cắt phức tạp. Đây là nơi khởi nguồn của các dòng sông và bề mặt thường bao phủ bằng những cánh rừng thượng nguồn như những “kho nước xanh” có vai trò điều hoà dòng chảy, làm giảm dòng chảy đỉnh lũ và tăng lượng dòng chảy mùa cạn cho khu vực hạ lưu.
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm vào Link, đợi vài giây sau đó bấm Get Website để tải:
You must be registered for see links