Link tải luận văn miễn phí cho ae Kết Nối
LỜI NÓI ĐẦU
Pháp luật về hợp đồng thương mại ở nước ta có quá trình phát triển qua từng giai đoạn, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế, chính trị, xã hội. Trong đó một trong những mốc lịch sử quan trọng là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng năm 1986, đại hội đã thành công và thổi một làn gió mới vào tư duy kinh tế của chúng ta bằng việc đề ra công cuộc đổi mới nền kinh tế. Đảng chủ trương xóa bỏ cơ chế quản lí kinh tế quan liêu bao cấp cũ, xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường với sự quản lí của nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ đó hàng loạt các văn bản pháp luật mới được ra đời điều chỉnh lĩnh vực hợp đồng thương mại.
Hiện nay, khi đất nước chuyển sang nền kinh tế thị trường, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO, các quan hệ kinh tế ngày càng pháp triển mạnh mẽ. Cùng với tiến trình phát triển đó, một nền kinh tế thị trường mới đã được mở ra dựa trên sự thiết lập nền tảng pháp lí quyền tự do kinh doanh trong quan hệ thương mại và cách hình thành chủ yếu là thông qua các quan hệ hợp đồng. Các quan hệ hợp đồng trong thương mại cũng vì lẽ đó mà trở nên đa dạng và phức tạp hơn. Mặt trái của nó là các vi phạm hợp đồng cũng diễn ra nhiều và ngày càng phổ biến hơn. Để giúp đảm bảo cam kết giữa các bên được thực hiện, hay đền bù lại những tổn thất đã gây ra cho bên bị thiệt hại do hành vi của bên vi phạm hợp đồng. Qua đó nhằm giáo dục các bên tham gia hợp đồng tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ phải thực hiện theo thỏa thuận nhằm đảm bảo hợp tác bình đẳng, pháp luật về chế tài trong thương mại ra đời và ngày càng hoàn thiện hơn. Với việc ban hành Bộ luật dân sự 2005, Luật thương mại 2005, hệ thống pháp luật về chế tài trong thương mại tương đối đầy đủ, thống nhất nhưng vẫn còn những hạn chế gây ảnh hưởng tới việc áp dụng chế tài trong thương mại. Với mong muốn tìm hiểu vấn đề này, em đã lựa chọn đề tài “Tìm hiểu các chế tài trong thương mại theo quy định Luật thương mại 2005” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.
Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận có kết cấu gồm hai chương:
Chương 1: Một số vấn đề lí luận cơ bản về chế tài trong thương mại.
Chương 2: Các chế tài trong thương mại theo quy định của Luật thương mại năm 2005 và một số kiến nghị.
Khóa luận tốt nghiệp của em chắc chắn vẫn không thể tránh khỏi những sơ xuất và thiếu sót trong quá trình thực hiện. Kính mong nhận được những đánh giá và nhận xét của các thầy cô để giúp em hoàn thiện đề tài được tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Chương 1:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
CHẾ TÀI TRONG THƯƠNG MẠI
1.1. Khái niệm và đặc điểm của chế tài trong thương mại
1.1.1. Khái niệm chế tài trong thương mại
* Theo nghĩa rộng
Theo nghĩa rộng, chế tài trong thương mại được hiểu là hình thức chế tài được cơ quan nhà nước hay bên có quyền lợi bị vi phạm áp dụng đối với mọi tổ chức cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật thương mại. Khi có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại thì cơ quan nhà nước hay bên có quyền lợi bị vi phạm sẽ có quyền áp dụng trách nhiệm pháp lí đối với các chủ thể vi phạm. Phân tích các đặc điểm của chế tài theo cách hiểu này thì phạm vi của nó là rất rộng. Các đặc trưng cơ bản của chế tài theo cách hiểu này là:
+ Về phạm vi áp dụng: Theo tinh thần chung của Luật thương mại 2005: mọi hành vi vi phạm pháp luật thương mại đều bị phát hiện kịp thời và xử lí nghiêm minh. Tất cả các hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại đều thuộc phạm vi áp dụng chế tài. Các hành vi vi phạm pháp luật thương mại không chỉ bao gồm những hành vi vi phạm chế độ quản lí nhà nước trong lĩnh vực thương mại, xâm phạm trật tự quản lí thương mại của nhà nước, mà còn gồm các hành vi vi phạm xảy ra trong quá trình thương nhân kí kết và thực hiện hợp đồng.
+ Chủ thể có quyền ra quyết định áp dụng chế tài: Theo từng hành vi vi phạm mà chủ thể áp dụng chế tài trong thương mại có thể là cơ quan nhà nước có thẩm quyền (ví dụ Cơ quan quản lí thị trường, Công an kinh tế, Tòa án…) hay chính bên bị vi phạm cam kết trong hợp đồng giữa các chủ thể.
+ Về đối tượng bị áp dụng chế tài trong thương mại: Đối tượng bị áp dụng chế tài trong thương mại chủ yếu là thương nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại. Đó là các chủ thể thường xuyên được thực hiện các hành vi thương mại, là đối tượng áp dụng của luật thương mại nên phải chịu chế tài trong thương mại khi có các hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, chế tài cũng áp dụng đối với một số chủ thể không phải là thương nhân, ví dụ như chủ thể thực hiện hành vi kinh doanh trái phép.
+ Về hình thức chế tài: Tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại mà có thể áp dụng các hình thức chế tài là các chế tài hành chính, chế tài hình sự và các chế tài mang tính chất dân sự (hay chế tài hợp đồng).
+ Về mục đích áp dụng chế tài trong thương mại: Căn cứ vào hình thức chế tài được áp dụng đối với các chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại, việc áp dụng các chế tài đó nhằm đảm bảo các mục đích sau:
(a) Đối với các hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm trật tự quản lí hoạt động thương mại của nhà nước (ví dụ buôn lậu, trốn thuế…) thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng chế tài hành chính hay chế tài hình sự, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ lợi ích của nhà nước, xã hội và của chính người tiêu dùng;
(b) Đối với các hành vi vi phạm chế độ hợp đồng, chế tài nhằm bảo đảm kỉ luật hơp đồng, ngăn ngừa mọi vi phạm hợp đồng và trừng phạt bên bị vi phạm.
Tóm lại, theo cách hiểu này chỉ cần chủ thể tham gia pháp luật thương mại có hành vi vi phạm pháp luật thương mại là đều có căn cứ áp dụng chế tài. Như vậy rất dễ dàng để truy cứu trách nhiệm đối với cá nhân, tổ chức tham gia pháp luật thương mại. Nhưng nhược điểm của nó là khi áp dụng chế tài, việc phân tích, tìm hiểu hành vi vi phạm thì rất khó tìm quy phạm điều chỉnh và áp dụng các hình thức chế tài cụ thể vì pháp luật quy định rất rộng, rải rác trên nhiều văn bản khác nhau. Để tìm hiểu kĩ hơn về chế tài trong thương mại theo cách hiểu này cần một công trình rất công phu, cần sự tham gia của nhiều người, và nghiên cứu trên nhiều phương diện .Vì thế trong phạm vi khóa luận này chỉ phân tích nó trên phạm vi hẹp hơn, đó là phân tích các chế tài áp dụng đối với các hành vi vi phạm trong quan hệ hợp đồng.
* Theo nghĩa hẹp
Trong quan hệ giữa các thương nhân, pháp luật thương mại ra đời là cần thiết để duy trì và bảo đảm sự bình đẳng cho các chủ thể tham gia quan hệ hợp đồng. Khi một hợp đồng thương mại đã được giao kết hợp pháp và phát sinh hiệu lực pháp luật thì các bên phải thực hiện các nghĩa vụ mà mình đã thỏa thuận trong hợp đồng. Việc vi phạm các nghĩa vụ trong hợp đồng dẫn đến hậu quả bên vi phạm phải chịu các hình thức trách nhiệm – chế tài. Đây là khái niệm chế tài hiểu theo nghĩa hẹp, chế tài chỉ bao gồm các chế tài do vi phạm hợp đồng trong thương mại mà bên bị vi phạm có quyền được lựa chọn áp dụng hay yêu cầu áp dụng chế tài. Đó là các biện pháp tác động bất lợi về tài sản của bên có quyền lợi bị vi phạm đối với chủ thể có hành vi vi phạm cam kết hợp đồng trong thương mại. Nếu một bên có hành vi vi phạm hợp đồng thì phải gánh chịu những hậu quả pháp lí (bất lợi) nhất định do hành vi vi phạm đó gây ra. Luật thương mại 2005 quy định các loại chế tài tại Điều 292 theo đó có các chế tài sau: (a) Buộc thực hiện đúng hợp đồng; (b) Phạt vi phạm, (c) Bồi thường thiệt hại; (d) Tạm ngừng thực hiện hợp đồng; (e) Đình chỉ hợp đồng; (f) Hủy bỏ hợp đồng; (g) Các biện pháp khác do các bên thỏa thuận không trái với quy định của pháp luật.
Về bản chất chế tài trong thương mại chính là các chế tài hợp đồng, được quy định trong các quy phạm pháp luật thương mại bao gồm những hình thức xử lí và hậu quả pháp lí áp dụng đối với bên có hành vi vi phạm trong quá trình kí kết, thực hiện hợp đồng trong thương mại. Để phù hợp với phạm vi nghiên cứu của đề tài khóa luận, em tập trung nghiên cứu các chế tài trong thương mại theo nghĩa hẹp, các chế tài theo quy định tại Điều 292 Luật thương mại 2005, làm rõ quy định pháp luật về nội dung của từng loại chế tài, điều kiện, thủ tục áp dụng để thấy được tầm quan trọng của chế tài trong quan hệ thương mại.
1.1.2. Đặc điểm của chế tài trong thương mại
Theo Điều 292 Luật thương mại 2005, chế tài trong thương mại được hiểu theo nghĩa hẹp, đó là các biện pháp tác động bất lợi về tài sản của bên có quyền lợi bị vi phạm đối với chủ thể có hành vi vi phạm cam kết hợp đồng trong thương mại. Với cách hiểu này, chế tài trong thương mại có những đặc điểm sau:
+ Chế tài trong thương mại là các chế tài hợp đồng phát sinh khi có hành vi vi phạm pháp luật về hợp đồng trong thương mại
Trong quan hệ hợp đồng, nếu một bên không thực hiện, thực hiện không đúng hay không đầy đủ nghĩa vụ của hợp đồng thì phải gánh chịu những hậu quả bất lợi mang tính chất tài sản, căn cứ áp dụng là theo sự cam kết giữa các bên hay theo quy định của pháp luật. Luật thương mại quy định 6 hình thức chế tài áp dụng đối với bên vi phạm hợp đồng cụ thể là: (a) Buộc thực hiện đúng hợp đồng; (b) Phạt vi phạm, (c) Bồi thường thiệt hại; (d) Tạm ngừng thực hiện hợp đồng; (e) Đình chỉ hợp đồng; (f) Hủy bỏ hợp đồng.
+ Chế tài trong thương mại là những chế tài mang tính chất tài sản
Khi thương nhân thực hiện hành vi vi phạm hợp đồng trong thương mại, có thể phải gánh chịu những hậu quả bất lợi mang tính vật chất. Do hợp đồng trong thương mại được các bên kí kết chủ yếu là những hợp đồng mang tính chất đền bù ngang giá, phản ánh mối quan hệ mang tính chất hàng hóa tiền tệ, nên việc áp dụng các chế tài mang tính tài sản là tất yếu, trừ khi chính bản thân người bị vi phạm trong cùng quan hệ hợp đồng không muốn áp dụng chế tài hợp đồng đối với bên vi phạm. Hậu quả bất lợi mang tính chất tài sản thể hiện ở việc bên có hành vi vi phạm phải nộp một khoản tiền phạt hợp đồng, nộp tiền bồi thường hợp đồng hay những chi phí cần thiết để thực hiện đúng hợp đồng… Việc áp dụng chế tài hủy hợp đồng cũng có thể làm phát sinh nghĩa vụ tài sản đối với các bên, đặc biệt là bên có hành vi vi phạm.
+ Chủ thể lựa chọn và quyết định các hình thức chế tài chính là bên bị vi phạm trong quan hệ hợp đồng
Những điều khoản các bên đã cam kết trong hợp đồng là điều khoản bắt buộc phải được tuân thủ thực hiện, nếu không thực hiện hay thực hiện không đúng theo các cam kết được thỏa thuận trong hợp đồng thì chủ thể đó bị coi là có hành vi vi phạm hợp đồng. Lúc này bên bị vi phạm có thể áp dụng một hay một số chế tài theo cam kết trong hợp đồng hay theo quy định của pháp luật. Khi bên bị vi phạm áp dụng các chế tài trong thương mại, nhưng bên vi phạm không thừa nhận hành vi vi phạm hay không tuân thủ các biện pháp chế tài đưa ra thì bên bị vi phạm có thể làm đơn khởi kiện yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong khuôn khổ quy định pháp luật, bên bị vi phạm được toàn quyền quyết định việc yêu cầu bên vi phạm thực hiện một phần hay toàn bộ trách nhiệm tài sản đối với mình. Ví dụ trong hợp đồng thỏa thuận sẽ áp dụng đồng thời hai chế tài là phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại, nhưng bên bị vi phạm có thể chỉ áp dụng biện pháp bồi thường thiệt hại mà không áp dụng phạt vi phạm. Tòa án và Trọng tài được bên bị vi phạm yêu cầu giải quyết tranh chấp, phải tôn trong quyền tự định đoạt của bị đơn.
+ Mục đích áp dụng chế tài trong thương mại
Việc quy định các chế tài trong thương mại nhằm bảo vệ quyền lợi của chính các bên trong quan hệ hợp đồng. Đảm bảo cam kết giữa các bên được thực hiện, hay đền bù lại những tổn thất đã gây ra cho bên bị thiệt hại do hành vi của bên vi phạm hợp đồng. Qua đó nhằm giáo dục các bên tham gia hợp đồng tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ phải thực hiện theo thỏa thuận nhằm đảm bảo hợp tác bình đẳng, cùng có lợi. Luật thương mại 2005 quy định nhiều loại chế tài khác nhau và nhằm đạt được các hiệu quả khác nhau nhưng không ngoài mục đích nhằm tạo ra môi trường pháp lí công bằng, thuận lợi để các thương nhân tham gia hoạt động kinh doanh hiệu quả, thuận lợi vì mục tiêu phát triển xã hội.
1.2. Các loại chế tài trong thương mại
KẾT LUẬN
Hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện mục tiêu bảo đảm công bằng xã hội. Hơn nữa, đã hơn 3 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, đang trên đà hội nhập nền kinh tế toàn cầu, quá trình hội nhập mở ra rất nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức. Các hợp đồng thương mại ngày càng chứng tỏ vai trò không thể thiếu của mình trong việc thỏa thuận, trao đổi, hợp tác kinh tế giữa các thương nhân. Nhờ việc kí kết hợp đồng thương mại đã giúp nhiều doanh nghiệp có rất nhiều thỏa thuận làm ăn giúp doanh nghiệp phát triển rất nhanh nhưng đi cùng với nó việc vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng (không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ) nhằm mưu lợi theo đó cũng không ngừng xảy ra xâm hại tới lợi ích của bên bị vi phạm. Chừng nào pháp luật hợp đồng nói chung và những quy định vầ chế tài trong thương mại nói riêng chưa trở thành công cụ cơ bản để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ hợp đồng cũng như đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật điều chỉnh các vi phạm trong hợp đồng thì Việt Nam vẫn còn đúng ngoài sự phát triển chung của thế giới.
Chế tài trong thương mại hiện nay ở Việt Nam được quy định trong nhiều văn bản pháp luật, nhưng chủ yếu là được quy định tại Luật thương mại 2005, đã đáp ứng tương đối đầy đủ, góp phần quan trong để bảo đảm hợp đồng thương mại được thực hiện. Các chế tài rất đa dạng và việc áp dụng các chế tài khác nhau khi có hành vi vi phạm xảy ra đem lại những hiệu quả khác nhau. Tuy vậy, do sự phát triển của kinh tế, các vi phạm ngày càng phức tạp với số lượng ngày càng nhiều hơn đòi hỏi pháp luật điều chỉnh về chế tài trong thương mại phải hoàn thiện hơn để có thể áp dụng vào thực tiễn một cách triệt để, giúp bảo vệ các thương nhân, tổ chức và cá nhân Việt Nam khi họ tham gia các hoạt động thương mại.
Đó cũng là lí do em lựa chọn thực hiện đề tài: “Tìm hiểu các chế tài trong thương mại theo quy định Luật thương mại 2005”. Hi vọng những tìm hiểu, phân tích và kiến nghị của em trong bản khóa luận sẽ nhận được những nhận xét, đánh giá và góp ý của các thầy cô để em tiếp tục hoàn thiện đề tài nghiên cứu cũng như vốn tri thức và hiểu biết của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
LỜI NÓI ĐẦU
Pháp luật về hợp đồng thương mại ở nước ta có quá trình phát triển qua từng giai đoạn, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế, chính trị, xã hội. Trong đó một trong những mốc lịch sử quan trọng là Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng năm 1986, đại hội đã thành công và thổi một làn gió mới vào tư duy kinh tế của chúng ta bằng việc đề ra công cuộc đổi mới nền kinh tế. Đảng chủ trương xóa bỏ cơ chế quản lí kinh tế quan liêu bao cấp cũ, xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường với sự quản lí của nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa. Từ đó hàng loạt các văn bản pháp luật mới được ra đời điều chỉnh lĩnh vực hợp đồng thương mại.
Hiện nay, khi đất nước chuyển sang nền kinh tế thị trường, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO, các quan hệ kinh tế ngày càng pháp triển mạnh mẽ. Cùng với tiến trình phát triển đó, một nền kinh tế thị trường mới đã được mở ra dựa trên sự thiết lập nền tảng pháp lí quyền tự do kinh doanh trong quan hệ thương mại và cách hình thành chủ yếu là thông qua các quan hệ hợp đồng. Các quan hệ hợp đồng trong thương mại cũng vì lẽ đó mà trở nên đa dạng và phức tạp hơn. Mặt trái của nó là các vi phạm hợp đồng cũng diễn ra nhiều và ngày càng phổ biến hơn. Để giúp đảm bảo cam kết giữa các bên được thực hiện, hay đền bù lại những tổn thất đã gây ra cho bên bị thiệt hại do hành vi của bên vi phạm hợp đồng. Qua đó nhằm giáo dục các bên tham gia hợp đồng tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ phải thực hiện theo thỏa thuận nhằm đảm bảo hợp tác bình đẳng, pháp luật về chế tài trong thương mại ra đời và ngày càng hoàn thiện hơn. Với việc ban hành Bộ luật dân sự 2005, Luật thương mại 2005, hệ thống pháp luật về chế tài trong thương mại tương đối đầy đủ, thống nhất nhưng vẫn còn những hạn chế gây ảnh hưởng tới việc áp dụng chế tài trong thương mại. Với mong muốn tìm hiểu vấn đề này, em đã lựa chọn đề tài “Tìm hiểu các chế tài trong thương mại theo quy định Luật thương mại 2005” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.
Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận có kết cấu gồm hai chương:
Chương 1: Một số vấn đề lí luận cơ bản về chế tài trong thương mại.
Chương 2: Các chế tài trong thương mại theo quy định của Luật thương mại năm 2005 và một số kiến nghị.
Khóa luận tốt nghiệp của em chắc chắn vẫn không thể tránh khỏi những sơ xuất và thiếu sót trong quá trình thực hiện. Kính mong nhận được những đánh giá và nhận xét của các thầy cô để giúp em hoàn thiện đề tài được tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Chương 1:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
CHẾ TÀI TRONG THƯƠNG MẠI
1.1. Khái niệm và đặc điểm của chế tài trong thương mại
1.1.1. Khái niệm chế tài trong thương mại
* Theo nghĩa rộng
Theo nghĩa rộng, chế tài trong thương mại được hiểu là hình thức chế tài được cơ quan nhà nước hay bên có quyền lợi bị vi phạm áp dụng đối với mọi tổ chức cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật thương mại. Khi có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại thì cơ quan nhà nước hay bên có quyền lợi bị vi phạm sẽ có quyền áp dụng trách nhiệm pháp lí đối với các chủ thể vi phạm. Phân tích các đặc điểm của chế tài theo cách hiểu này thì phạm vi của nó là rất rộng. Các đặc trưng cơ bản của chế tài theo cách hiểu này là:
+ Về phạm vi áp dụng: Theo tinh thần chung của Luật thương mại 2005: mọi hành vi vi phạm pháp luật thương mại đều bị phát hiện kịp thời và xử lí nghiêm minh. Tất cả các hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại đều thuộc phạm vi áp dụng chế tài. Các hành vi vi phạm pháp luật thương mại không chỉ bao gồm những hành vi vi phạm chế độ quản lí nhà nước trong lĩnh vực thương mại, xâm phạm trật tự quản lí thương mại của nhà nước, mà còn gồm các hành vi vi phạm xảy ra trong quá trình thương nhân kí kết và thực hiện hợp đồng.
+ Chủ thể có quyền ra quyết định áp dụng chế tài: Theo từng hành vi vi phạm mà chủ thể áp dụng chế tài trong thương mại có thể là cơ quan nhà nước có thẩm quyền (ví dụ Cơ quan quản lí thị trường, Công an kinh tế, Tòa án…) hay chính bên bị vi phạm cam kết trong hợp đồng giữa các chủ thể.
+ Về đối tượng bị áp dụng chế tài trong thương mại: Đối tượng bị áp dụng chế tài trong thương mại chủ yếu là thương nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại. Đó là các chủ thể thường xuyên được thực hiện các hành vi thương mại, là đối tượng áp dụng của luật thương mại nên phải chịu chế tài trong thương mại khi có các hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, chế tài cũng áp dụng đối với một số chủ thể không phải là thương nhân, ví dụ như chủ thể thực hiện hành vi kinh doanh trái phép.
+ Về hình thức chế tài: Tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại mà có thể áp dụng các hình thức chế tài là các chế tài hành chính, chế tài hình sự và các chế tài mang tính chất dân sự (hay chế tài hợp đồng).
+ Về mục đích áp dụng chế tài trong thương mại: Căn cứ vào hình thức chế tài được áp dụng đối với các chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật trong thương mại, việc áp dụng các chế tài đó nhằm đảm bảo các mục đích sau:
(a) Đối với các hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm trật tự quản lí hoạt động thương mại của nhà nước (ví dụ buôn lậu, trốn thuế…) thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng chế tài hành chính hay chế tài hình sự, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ lợi ích của nhà nước, xã hội và của chính người tiêu dùng;
(b) Đối với các hành vi vi phạm chế độ hợp đồng, chế tài nhằm bảo đảm kỉ luật hơp đồng, ngăn ngừa mọi vi phạm hợp đồng và trừng phạt bên bị vi phạm.
Tóm lại, theo cách hiểu này chỉ cần chủ thể tham gia pháp luật thương mại có hành vi vi phạm pháp luật thương mại là đều có căn cứ áp dụng chế tài. Như vậy rất dễ dàng để truy cứu trách nhiệm đối với cá nhân, tổ chức tham gia pháp luật thương mại. Nhưng nhược điểm của nó là khi áp dụng chế tài, việc phân tích, tìm hiểu hành vi vi phạm thì rất khó tìm quy phạm điều chỉnh và áp dụng các hình thức chế tài cụ thể vì pháp luật quy định rất rộng, rải rác trên nhiều văn bản khác nhau. Để tìm hiểu kĩ hơn về chế tài trong thương mại theo cách hiểu này cần một công trình rất công phu, cần sự tham gia của nhiều người, và nghiên cứu trên nhiều phương diện .Vì thế trong phạm vi khóa luận này chỉ phân tích nó trên phạm vi hẹp hơn, đó là phân tích các chế tài áp dụng đối với các hành vi vi phạm trong quan hệ hợp đồng.
* Theo nghĩa hẹp
Trong quan hệ giữa các thương nhân, pháp luật thương mại ra đời là cần thiết để duy trì và bảo đảm sự bình đẳng cho các chủ thể tham gia quan hệ hợp đồng. Khi một hợp đồng thương mại đã được giao kết hợp pháp và phát sinh hiệu lực pháp luật thì các bên phải thực hiện các nghĩa vụ mà mình đã thỏa thuận trong hợp đồng. Việc vi phạm các nghĩa vụ trong hợp đồng dẫn đến hậu quả bên vi phạm phải chịu các hình thức trách nhiệm – chế tài. Đây là khái niệm chế tài hiểu theo nghĩa hẹp, chế tài chỉ bao gồm các chế tài do vi phạm hợp đồng trong thương mại mà bên bị vi phạm có quyền được lựa chọn áp dụng hay yêu cầu áp dụng chế tài. Đó là các biện pháp tác động bất lợi về tài sản của bên có quyền lợi bị vi phạm đối với chủ thể có hành vi vi phạm cam kết hợp đồng trong thương mại. Nếu một bên có hành vi vi phạm hợp đồng thì phải gánh chịu những hậu quả pháp lí (bất lợi) nhất định do hành vi vi phạm đó gây ra. Luật thương mại 2005 quy định các loại chế tài tại Điều 292 theo đó có các chế tài sau: (a) Buộc thực hiện đúng hợp đồng; (b) Phạt vi phạm, (c) Bồi thường thiệt hại; (d) Tạm ngừng thực hiện hợp đồng; (e) Đình chỉ hợp đồng; (f) Hủy bỏ hợp đồng; (g) Các biện pháp khác do các bên thỏa thuận không trái với quy định của pháp luật.
Về bản chất chế tài trong thương mại chính là các chế tài hợp đồng, được quy định trong các quy phạm pháp luật thương mại bao gồm những hình thức xử lí và hậu quả pháp lí áp dụng đối với bên có hành vi vi phạm trong quá trình kí kết, thực hiện hợp đồng trong thương mại. Để phù hợp với phạm vi nghiên cứu của đề tài khóa luận, em tập trung nghiên cứu các chế tài trong thương mại theo nghĩa hẹp, các chế tài theo quy định tại Điều 292 Luật thương mại 2005, làm rõ quy định pháp luật về nội dung của từng loại chế tài, điều kiện, thủ tục áp dụng để thấy được tầm quan trọng của chế tài trong quan hệ thương mại.
1.1.2. Đặc điểm của chế tài trong thương mại
Theo Điều 292 Luật thương mại 2005, chế tài trong thương mại được hiểu theo nghĩa hẹp, đó là các biện pháp tác động bất lợi về tài sản của bên có quyền lợi bị vi phạm đối với chủ thể có hành vi vi phạm cam kết hợp đồng trong thương mại. Với cách hiểu này, chế tài trong thương mại có những đặc điểm sau:
+ Chế tài trong thương mại là các chế tài hợp đồng phát sinh khi có hành vi vi phạm pháp luật về hợp đồng trong thương mại
Trong quan hệ hợp đồng, nếu một bên không thực hiện, thực hiện không đúng hay không đầy đủ nghĩa vụ của hợp đồng thì phải gánh chịu những hậu quả bất lợi mang tính chất tài sản, căn cứ áp dụng là theo sự cam kết giữa các bên hay theo quy định của pháp luật. Luật thương mại quy định 6 hình thức chế tài áp dụng đối với bên vi phạm hợp đồng cụ thể là: (a) Buộc thực hiện đúng hợp đồng; (b) Phạt vi phạm, (c) Bồi thường thiệt hại; (d) Tạm ngừng thực hiện hợp đồng; (e) Đình chỉ hợp đồng; (f) Hủy bỏ hợp đồng.
+ Chế tài trong thương mại là những chế tài mang tính chất tài sản
Khi thương nhân thực hiện hành vi vi phạm hợp đồng trong thương mại, có thể phải gánh chịu những hậu quả bất lợi mang tính vật chất. Do hợp đồng trong thương mại được các bên kí kết chủ yếu là những hợp đồng mang tính chất đền bù ngang giá, phản ánh mối quan hệ mang tính chất hàng hóa tiền tệ, nên việc áp dụng các chế tài mang tính tài sản là tất yếu, trừ khi chính bản thân người bị vi phạm trong cùng quan hệ hợp đồng không muốn áp dụng chế tài hợp đồng đối với bên vi phạm. Hậu quả bất lợi mang tính chất tài sản thể hiện ở việc bên có hành vi vi phạm phải nộp một khoản tiền phạt hợp đồng, nộp tiền bồi thường hợp đồng hay những chi phí cần thiết để thực hiện đúng hợp đồng… Việc áp dụng chế tài hủy hợp đồng cũng có thể làm phát sinh nghĩa vụ tài sản đối với các bên, đặc biệt là bên có hành vi vi phạm.
+ Chủ thể lựa chọn và quyết định các hình thức chế tài chính là bên bị vi phạm trong quan hệ hợp đồng
Những điều khoản các bên đã cam kết trong hợp đồng là điều khoản bắt buộc phải được tuân thủ thực hiện, nếu không thực hiện hay thực hiện không đúng theo các cam kết được thỏa thuận trong hợp đồng thì chủ thể đó bị coi là có hành vi vi phạm hợp đồng. Lúc này bên bị vi phạm có thể áp dụng một hay một số chế tài theo cam kết trong hợp đồng hay theo quy định của pháp luật. Khi bên bị vi phạm áp dụng các chế tài trong thương mại, nhưng bên vi phạm không thừa nhận hành vi vi phạm hay không tuân thủ các biện pháp chế tài đưa ra thì bên bị vi phạm có thể làm đơn khởi kiện yêu cầu cơ quan có thẩm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong khuôn khổ quy định pháp luật, bên bị vi phạm được toàn quyền quyết định việc yêu cầu bên vi phạm thực hiện một phần hay toàn bộ trách nhiệm tài sản đối với mình. Ví dụ trong hợp đồng thỏa thuận sẽ áp dụng đồng thời hai chế tài là phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại, nhưng bên bị vi phạm có thể chỉ áp dụng biện pháp bồi thường thiệt hại mà không áp dụng phạt vi phạm. Tòa án và Trọng tài được bên bị vi phạm yêu cầu giải quyết tranh chấp, phải tôn trong quyền tự định đoạt của bị đơn.
+ Mục đích áp dụng chế tài trong thương mại
Việc quy định các chế tài trong thương mại nhằm bảo vệ quyền lợi của chính các bên trong quan hệ hợp đồng. Đảm bảo cam kết giữa các bên được thực hiện, hay đền bù lại những tổn thất đã gây ra cho bên bị thiệt hại do hành vi của bên vi phạm hợp đồng. Qua đó nhằm giáo dục các bên tham gia hợp đồng tuân thủ pháp luật và nghĩa vụ phải thực hiện theo thỏa thuận nhằm đảm bảo hợp tác bình đẳng, cùng có lợi. Luật thương mại 2005 quy định nhiều loại chế tài khác nhau và nhằm đạt được các hiệu quả khác nhau nhưng không ngoài mục đích nhằm tạo ra môi trường pháp lí công bằng, thuận lợi để các thương nhân tham gia hoạt động kinh doanh hiệu quả, thuận lợi vì mục tiêu phát triển xã hội.
1.2. Các loại chế tài trong thương mại
KẾT LUẬN
Hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện mục tiêu bảo đảm công bằng xã hội. Hơn nữa, đã hơn 3 năm kể từ khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, đang trên đà hội nhập nền kinh tế toàn cầu, quá trình hội nhập mở ra rất nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức. Các hợp đồng thương mại ngày càng chứng tỏ vai trò không thể thiếu của mình trong việc thỏa thuận, trao đổi, hợp tác kinh tế giữa các thương nhân. Nhờ việc kí kết hợp đồng thương mại đã giúp nhiều doanh nghiệp có rất nhiều thỏa thuận làm ăn giúp doanh nghiệp phát triển rất nhanh nhưng đi cùng với nó việc vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng (không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ) nhằm mưu lợi theo đó cũng không ngừng xảy ra xâm hại tới lợi ích của bên bị vi phạm. Chừng nào pháp luật hợp đồng nói chung và những quy định vầ chế tài trong thương mại nói riêng chưa trở thành công cụ cơ bản để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong quan hệ hợp đồng cũng như đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật điều chỉnh các vi phạm trong hợp đồng thì Việt Nam vẫn còn đúng ngoài sự phát triển chung của thế giới.
Chế tài trong thương mại hiện nay ở Việt Nam được quy định trong nhiều văn bản pháp luật, nhưng chủ yếu là được quy định tại Luật thương mại 2005, đã đáp ứng tương đối đầy đủ, góp phần quan trong để bảo đảm hợp đồng thương mại được thực hiện. Các chế tài rất đa dạng và việc áp dụng các chế tài khác nhau khi có hành vi vi phạm xảy ra đem lại những hiệu quả khác nhau. Tuy vậy, do sự phát triển của kinh tế, các vi phạm ngày càng phức tạp với số lượng ngày càng nhiều hơn đòi hỏi pháp luật điều chỉnh về chế tài trong thương mại phải hoàn thiện hơn để có thể áp dụng vào thực tiễn một cách triệt để, giúp bảo vệ các thương nhân, tổ chức và cá nhân Việt Nam khi họ tham gia các hoạt động thương mại.
Đó cũng là lí do em lựa chọn thực hiện đề tài: “Tìm hiểu các chế tài trong thương mại theo quy định Luật thương mại 2005”. Hi vọng những tìm hiểu, phân tích và kiến nghị của em trong bản khóa luận sẽ nhận được những nhận xét, đánh giá và góp ý của các thầy cô để em tiếp tục hoàn thiện đề tài nghiên cứu cũng như vốn tri thức và hiểu biết của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!
Do Drive thay đổi chính sách, nên một số link cũ yêu cầu duyệt download. các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn.
Password giải nén nếu cần: ket-noi.com | Bấm trực tiếp vào Link để tải:
You must be registered for see links
Tags: trong các chế tài đó thì đâu là phạm vi cơ bản, 4. Một hành vi vi phạm hợp đồng, khi bên bị vi phạm đã áp dụng chế tài này rồi thì vẫn còn quyền tiếp tục áp dụng chế tài khác., kết luân về chế tài trong hợp đòng thương mại, khái niệm và dặc điểm của chế tài hủy bỏ hợp đồng thương mại, Đặc điểm chế tài thương mại, kiến nghị và biện pháp qui định của pháp luật về chế tài vi phạm đối với hợp đồng thương mại năm mấy
Last edited by a moderator: